The corpse flower may keep you up at night - Daniel Nickrent

318,328 views ・ 2024-02-06

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Karolina Jasińska Korekta: Natalie Kam
00:07
Deep inside the Sumatran rainforest, a carrion fly descends,
0
7295
4880
Głęboko w sumatrzańskim lesie deszczowym swój lot obniża muchówka,
00:12
guided by the scent of its favorite place to lay eggs:
1
12175
3545
wabiona zapachem swojego ulubionego miejsca do składania jaj:
00:15
dead and rotting animal carcasses.
2
15720
2836
zapachem gnijącej padliny.
00:18
But when it lands, it isn’t on liquefying flesh,
3
18681
3837
Nie ląduje jednak na rozkładającym się mięsie,
00:22
but instead on the world’s biggest, and perhaps strangest, flower—
4
22518
4838
ale na największym i być może najdziwniejszym kwiecie świata,
00:27
Rafflesia arnoldii.
5
27482
2168
bukietnicy Arnolda.
00:30
Rafflesia is a genus of over 30 species
6
30276
3587
Bukietnica to rodzaj ponad 30 gatunków
00:33
found across the tropical forests of Southeast Asia.
7
33988
3504
występujących w lasach tropikalnych Azji Południowo-Wschodniej.
00:37
While its smallest representative has a flower only a few centimeters wide,
8
37658
4505
Kwiat najmniejszego przedstawiciela ma tylko kilka centymetrów średnicy,
00:42
its biggest weighs seven kilograms and spans over a meter wide.
9
42163
5255
największego waży siedem kilogramów i ma ponad metr średnicy.
00:47
And its putrid aroma isn’t the only thing that sets these plants apart—
10
47627
4754
Zapach gnijącego mięsa to nie jedyna rzecz, która wyróżnia te rośliny.
00:52
all Rafflesia are parasites.
11
52381
2837
Wszystkie bukietnice to pasożyty.
00:55
For most of its life, the Rafflesia plant exists as an endophyte,
12
55635
4337
Przez większość życia bukietnice są endofitami,
00:59
a single thin strand of almost uniform cells beneath the bark of its host.
13
59972
5923
pojedynczą cienką nicią prawie jednolitych komórek pod korą gospodarza.
01:06
It strictly infects Tetrastigma,
14
66062
2878
Infekują wyłącznie Tetrastigmę,
01:08
a genus of large vines related to the grape.
15
68940
3336
rodzaj dużych winorośli spokrewnionych z winogronami.
01:12
Like typical leafy plants, the host Tetrastigma’s cells contain chloroplasts.
16
72652
6381
Tak jak typowe rośliny liściaste, komórki Tetrastigmy mają chloroplasty.
01:19
These organelles convert sunlight into energy
17
79325
3420
Te organelle przekształcają światło słoneczne w energię,
01:22
and are each equipped with their own DNA.
18
82745
2711
a każda z nich zawiera własne DNA.
01:25
Rafflesia’s plastids, on the other hand, appear to have lost their DNA,
19
85540
5422
Z kolei organella bukietnicy wydają się tracić swoje DNA,
01:31
and with it the ability to photosynthesize.
20
91045
3003
a wraz z nim zdolność do fotosyntezy.
01:34
This sort of loss is incredibly rare.
21
94048
3003
Tego rodzaju straty są niezwykle rzadkie.
01:37
With no roots and no ability to produce its own food,
22
97176
4213
Bez korzeni i możliwości wytwarzania pożywienia,
01:41
Rafflesia is completely dependent on its host,
23
101389
3378
bukietnica jest całkowicie zależna od żywiciela,
01:45
siphoning the Tetrastigma’s water and nutrients to fuel its own growth.
24
105101
5213
wykorzystując wodę i pokarm Tetrastigmy do własnego rozwoju.
01:50
And Rafflesia’s propensity for theft doesn’t end there.
25
110523
3962
Złodziejskie skłonności bukietnicy sięgają jeszcze dalej.
01:54
Using a process known as horizontal gene transfer, or HGT,
26
114527
5255
Wykorzystując proces znany jako poziomy transfer genów lub HGT,
01:59
Rafflesia has stolen quite a bit of genetic material from its host
27
119782
4922
bukietnica kradnie żywicielowi i innym otaczającym ją roślinom
02:04
and other plants in its habitat.
28
124704
2127
sporo materiału genetycznego.
02:07
While HGT is well known in bacteria,
29
127498
3295
Zjawisko HGT jest typowe dla bakterii,
02:10
it has only recently been documented in parasitic plants.
30
130793
4171
dopiero niedawno potwierdzono je u roślin pasożytniczych.
02:14
And scientists are still trying to understand
31
134964
3003
Naukowcy wciąż próbują zrozumieć,
02:17
exactly how this DNA transfer happens.
32
137967
3170
w jaki sposób zachodzi ten transfer DNA.
02:21
Rafflesia appears to utilize several of these stolen sequences
33
141345
4713
Wydaje się, że bukietnica wykorzystuje kilka ze skradzionych sekwencji
02:26
as if they were their own,
34
146058
1544
jak swoje własne,
02:27
transcribing the DNA into RNA and then translating it into proteins,
35
147602
5463
przepisując DNA na RNA, by następnie przekształcić je w białka,
02:33
which are used in key cellular processes.
36
153065
3087
wykorzystywane w kluczowych procesach komórkowych.
02:36
After living some time embedded in the host vine,
37
156360
3587
Po pewnym okresie w ciele żywiciela
02:39
Rafflesia emerges as a single bud,
38
159947
3170
bukietnica pojawia się jako pojedynczy pączek,
02:43
which then takes several months, or even a year, to reach full size.
39
163117
4797
którego pełny rozwój może trwać kilka miesięcy, a nawet rok.
02:48
When it opens, its fleshy maroon petals
40
168039
3461
Kiedy pączek się otwiera, jego mięsiste kasztanowe płatki
02:51
emit several foul-smelling sulfur-containing compounds.
41
171500
4046
emitują kilka cuchnących związków zawierających siarkę.
02:55
The evolutionary reason for this odor is relatively straightforward:
42
175963
4380
Ewolucyjny powód tego zapachu jest stosunkowo prosty:
03:00
to attract pollinators.
43
180343
1793
przyciągnąć zapylacze.
03:02
For most species of Rafflesia, single flowers are either male or female.
44
182261
6090
Dla większości gatunków bukietnic pojedyncze kwiaty są męskie lub żeńskie.
03:08
So, to produce a seed,
45
188726
1752
By wyprodukować nasiona,
03:10
pollen must be transferred from one flower to the next.
46
190478
3462
pyłek musi być przeniesiony z jednego kwiatu na drugi.
03:14
The rotten stench is ideal for attracting corpse-loving carrion flies,
47
194273
5047
Smród zgnilizny idealnie wabi uwielbiające padlinę muchy,
03:19
and the massive size of the flower may help broadcast it
48
199445
3587
a ogromny rozmiar kwiatu może pomóc w emitowaniu go
03:23
through the stagnant rainforest air.
49
203032
2419
przez stojące powietrze lasu deszczowego.
03:25
A deceived fly will explore the flower’s interior,
50
205660
3712
Zwabiona mucha zbada wnętrze kwiatu,
03:29
laying thousands of ill-fated eggs.
51
209372
2919
składając tysiące jaj, które nigdy się nie wyklują.
03:32
But during the fly’s visit,
52
212500
1668
Podczas wizyty muchy
03:34
the male Rafflesia’s liquid pollen may end up on the fly’s back where it dries.
53
214168
5881
płynny męski pyłek bukietnicy może trafić na grzbiet muchy, gdzie wysycha.
03:40
If the fly encounters an open female Rafflesia flower,
54
220424
3921
Jeśli mucha trafi na otwarty żeński kwiat bukietnicy,
03:44
the pollen will rehydrate when rubbed against the flower’s damp stigma,
55
224345
4588
pyłek nawodni się po potarciu o wilgotne znamię słupka,
03:48
completing cross-pollination.
56
228933
1877
kończąc zapylenie krzyżowe.
03:50
A pollinated Rafflesia flower gradually withers and turns black,
57
230977
4879
Zapylony kwiat bukietnicy stopniowo więdnie i czernieje,
03:55
but this doesn't mean it's dead.
58
235856
1919
ale to nie znaczy, że jest martwy.
03:58
Over several months, a fruit forms which contains thousands of tiny seeds.
59
238067
5714
W ciągu kilku miesięcy tworzy się owoc, zawierający tysiące drobnych nasion.
04:03
But what disperses these seeds is still debated,
60
243864
3421
Sposób rozsiewania nasion jest wciąż kwestią sporną,
04:07
with hypotheses ranging from elephants to rodents to ants.
61
247285
4337
zakładającą opcje od słoni, przez gryzonie, a kończąc na mrówkach.
04:11
We do know that the seeds have an oily appendage called an elaiosome,
62
251747
5214
Wiemy, że nasiona mają oleisty przydatek zwany elajosomem,
04:16
a structure ants often feed to their larvae.
63
256961
3337
strukturę, którą mrówki często karmią swoje larwy.
04:20
And scientists have even observed ants carrying Rafflesia seeds.
64
260840
4838
Naukowcy zaobserwowali nawet mrówki zbierające nasiona bukietnicy.
04:25
But what happens to the Rafflesia seeds once inside the ant nest remains unclear.
65
265886
5673
Jednak wciąż nie wiadomo, co dzieje się z nimi w mrowisku.
04:31
In any case, nobody has seen Rafflesia seeds germinate,
66
271642
4046
Nikt nie był świadkiem kiełkowania nasion bukietnicy
04:35
or attach to and infect a host root.
67
275980
3503
ani zarażania ciała żywiciela.
04:39
Because this crucial step of their development is still not fully understood,
68
279734
4629
Ponieważ ten kluczowy krok ich rozwoju wciąż nie jest w pełni zrozumiały,
04:44
cultivation of Rafflesia is difficult.
69
284363
2753
uprawa bukietnic jest trudna.
04:47
Despite many attempts, botanists from around the globe
70
287199
4213
Botanicy z całego świata, mimo wielu prób,
04:51
have been largely unsuccessful at growing Rafflesia
71
291412
3170
ponieśli porażkę przy hodowli bukietnicy
04:54
from seeds outside its natural habitat.
72
294582
2961
poza jej naturalnym środowiskiem.
04:58
As these tropical forests are under threat,
73
298127
2669
Ponieważ lasy tropikalne są zagrożone degradacją,
05:00
we’re at risk of losing Rafflesia,
74
300796
2336
istnieje ryzyko wyginięcia bukietnic
05:03
and our ability to unravel some of its many remaining secrets.
75
303132
4046
i utraty możliwości odkrycia części z jej wielu pozostałych tajemnic.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7