Why don't "tough" and "dough" rhyme? - Arika Okrent

Vertaald door: Max Gosen Nagekeken door: Tahlia Flora

It was June 2010.

Het was juni 2010.

Inside the Scripps National Spelling Bee,

In de Scripps National Spelling Bee

contestants between 8- and 15-years-old wrestled words

worstelden deelnemers tussen de acht en vijftien jaar oud

like brachydactylous and leguleian.

met woorden als ‘brachydactylous’ en ‘leguleian’.

Outside, a crowd protested the complexity of English spelling conventions.

Buiten protesteerde een menigte

tegen de complexiteit van de Engelse spelling.

Indeed, spelling reformers have been around for centuries,

Spellinghervormers bestaan inderdaad al eeuwen,

advocating for overarching changes to make English spelling more intuitive.

en pleiten voor overkoepelende wijzigingen

om de Engelse spelling intuïtiever te maken.

The English language is chock-full of irregularities.

De Engelse taal zit bomvol onregelmatigheden.

One commonly used example of this: take the “g-h” sound from “enough,”

Een veelgebruikt voorbeeld hiervan: neem het ‘g-h’ -geluid van “enough”,

the “o” sound from “women,” and the “t-i” sound from “action,”

het ‘o’ -geluid van “women” en het ‘t-i’ -geluid van “action”,

and you could argue that “g-h-o-t-i” spells “fish.”

en je zou kunnen stellen dat “g-h-o-t-i” ‘fish’ spelt.

So, how did English get like this?

Hoe is het Engels zo geworden?

English arose from old Germanic tribes that invaded the British Isles

Engels is ontstaan uit oude Germaanse stammen

die meer dan 1500 jaar geleden de Britse eilanden binnenvielen.

more than 1,500 years ago.

Their languages coalesced and evolved into Old English.

Hun talen kwamen samen en evolueerden naar het Oud-Engels.

When Roman missionaries arrived around 600 CE,

Toen Romeinse zendelingen rond 600 n.C. arriveerden,

they devised ways to write it down using the Latin alphabet,

bedachten ze manieren om het op te schrijven

met het Latijnse alfabet,

supplementing it with some Germanic runes for sounds they didn’t have letters for.

en vulden het aan met enkele Germaanse runen

voor klanken waar ze geen letters voor hadden.

Then came the Norman invasion of 1066 when French speakers conquered England.

Toen kwam de Normandische invasie van 1066 waarin Franstaligen Engeland veroverden.

French became the language of authority and high society.

Frans werd de taal van het gezag en de hogere kringen.

But English remained the dominant spoken language.

Maar Engels bleef de dominante spreektaal.

Over time, those descended from French speakers also became English speakers,

Na verloop van tijd spraken degenen die afstamden van Franstaligen ook Engels,

but some French words snuck into the language.

maar sommige Franse woorden slopen de taal binnen.

Some English speakers were also familiar with Latin through the church

Sommige Engelstaligen kenden ook het Latijn via de kerk

and formal education.

en het formele onderwijs.

By the mid-1400s, people were writing in English again—

Tegen het midden van de 14e eeuw schreven mensen weer in het Engels,

but it was unstandardized.

maar dat was niet gestandaardiseerd.

They used a mix of influences to determine word choice and spelling,

Ze gebruikten een mix van invloeden om woordkeuze en spelling te bepalen,

including the French they knew, the Latin they studied,

waaronder het Frans dat ze kenden, het Latijn dat ze bestudeerden

and the English they spoke.

en het Engels dat ze spraken.

So, things were already pretty messy.

Het was toen dus al behoorlijk rommelig.

Then, in 1476, the printing press arrived in England.

Daarna, in 1476, arriveerde de drukpers in Engeland.

Some of the people working the presses may have mainly spoken Flemish—

Sommige mensen die aan de pers werkten,

hebben misschien voornamelijk Vlaams gesproken, niet Engels.

not English.

And they were given manuscripts that varied widely in their spelling.

En ze kregen manuscripten die sterk varieerden in hun spelling.

Without standardization, different writers went with various spellings

Zonder standaardisatie kozen verschillende schrijvers

voor verschillende spellingen,

based in part on what they happened to encounter while reading.

deels gebaseerd op wat ze toevallig tegenkwamen tijdens het lezen.

Many words had a multitude of spellings.

Veel woorden hadden meerdere spellingen.

The word “dough,” for instance,

Het woord ‘dough’ werd bijvoorbeeld

used to be spelled in all these ways and was originally pronounced “dach.”

op al deze manieren gespeld en werd vroeger uitgesproken als “dach”.

The guttural Germanic sound it ended with was one the Latin alphabet didn’t cover.

De Germaanse keelklank waarmee het eindigde,

was een geluid dat niet in het Latijnse alfabet voorkwam.

It eventually came to be represented with “g-h.”

Het werd uiteindelijk geschreven als ‘g-h’.

But, for some “g-h” words,

Maar voor sommige ‘g-h’-woorden

English speakers eventually dropped the guttural sound altogether;

lieten Engelstaligen het keelgeluid uiteindelijk helemaal vallen;

for others, they ended up pronouncing it as “f” instead,

voor anderen spraken ze het op den duur uit als “f”,

as exemplified in “dough” versus “tough.”

wat tot uiting komt in “dough” versus “tough”.

Printing presses memorialized the spelling

De drukpersen legden de spelling vast,

even though the pronunciation eventually changed.

hoewel de uitspraak uiteindelijk veranderde.

And this wasn’t just the case with “g-h.”

Dit was niet alleen het geval met ‘g-h’.

Some letters in other words also fell silent:

Sommige letters werden in andere woorden ook niet uitgesproken,

words like knife, gnat, and wrong

zoals “knife”, “gnat” en “wrong”

all contain the vestiges of past pronunciations.

die allemaal sporen van vroegere uitspraken bevatten.

But while the printing press was solidifying spellings,

Maar terwijl de drukpers de spelling verstevigde,

the English language was also undergoing what scholars call the Great Vowel Shift.

onderging de Engelse taal ook wat geleerden “the Great Vowel Shift” noemen.

Between the 14th and 18th centuries,

Tussen de 14e en 18e eeuw

the way English speakers pronounced many vowels changed significantly.

veranderde de manier waarop Engelstaligen veel klinkers uitspraken aanzienlijk.

For instance, “bawt” became “boat.”

“Bawt” werd bijvoorbeeld “boat”.

This displaced the word for “boot,”

Dit verving het woord voor “boot”,

which had up until then been pronounced “boat,”

dat tot dan toe werd uitgesproken als “boat”,

and pushed it into the high “u” vowel position it maintains today.

en duwde het in de hoge ‘u’-klinkerpositie die het vandaag de dag nog steeds heeft.

Words that already had this high “u” often became diphthongs,

Woorden die al zo’n hoge ‘u’ hadden, werden vaak tweeklanken,

with two vowels in a single syllable.

met twee klinkers in één lettergreep.

So, “hus” became “house.”

“Hus” werd dus “house”.

As with so many linguistic matters, there's no clear reason why this happened.

Zoals bij zoveel taalkundige zaken,

is er geen duidelijke reden waarom dit gebeurd is.

But it did.

Maar het is wel gebeurd.

And how the vowel shift affected a word depended on various things,

En hoe de klinkerverschuiving een woord beïnvloedde

was afhankelijk van verschillende dingen,

including the other sounds in the word.

waaronder de andere klanken in het woord.

The word “tough” was once “tōh,” among other variations.

Het woord “tough” was ooit “tōh”, naast andere varianten.

“Through” was once “thruch” and “dough” “dah.”

“Through” was ooit “thruch” en “dough” “dach”.

These words all started with different vowel sounds

Deze woorden begonnen allemaal met verschillende klinkerklanken

that were then affected differently by the vowel shift.

die vervolgens anders werden beïnvloed door de klinkerverschuiving.

The “o-u” spelling they all adopted was a haphazardly applied French influence.

De ‘o-u’-spelling die ze allemaal aannamen was een lukraak toegepaste Franse invloed.

So, eventually they wound up with still distinct vowel sounds,

Uiteindelijk eindigden ze dus met nog steeds verschillende uitspraken,

but similar spellings that don’t really make much sense.

maar vergelijkbare spellingen die niet echt logisch zijn.

All this means English can be a difficult language

Dit alles betekent dat Engels een moeilijke taal kan zijn

for non-native speakers to learn.

om als tweede taal te leren.

And it reveals the many ways history, in all its messiness,

En het onthult de vele manieren

waarop de geschiedenis in al zijn rommeligheid,

acted upon English, making it especially tough.

het Engels beïnvloedde, wat het bijzonder taai maakte.