Why good ideas get trapped in the valley of death— and how to rescue them

773,639 views ・ 2021-04-06

TED-Ed


Видеог тоглуулахын тулд доорх англи хадмал дээр давхар товшино уу.

Translator: Indra Ganzorig Reviewer: Marla Munkh-Achit
00:07
They’ve passed every test, cleared every hurdle, jumped through every hoop.
0
7788
4750
Тэд байж болох бүх саад тотгор, бэрхшээлийг даван туулсан.
00:12
Now, all that remains is to unleash them on the world.
1
12538
4041
Одоо харин тэднийг дэлхийд танилцуулах л үлдлээ.
00:17
But wait— what’s this?
2
17538
2333
Гэхдээ түр хүлээгээрэй. Энэ юу вэ?
00:20
Ah, yes, there’s one more challenge. They must now across the valley of death.
3
20454
7584
Дахиад нэг сорилт үлдэж. Тэд одоо үхлийн хөндийг туулна.
00:28
All new products must pass through here before they reach the market.
4
28621
3750
Зах зээлд гарахын өмнө бүх бүтээгдэхүүн үүгээр дамжин өнгөрөх ёстой.
00:32
Many never make it out, and sometimes that’s OK—
5
32371
4000
Ихэнх нь үүнийг хэзээ ч давдаггүй, энэ нь заримдаа муу зүйл биш.
00:36
if they don’t work, don’t fill a need, or for any number of other reasons.
6
36371
5041
Учир нь тэд хэрэгцээ хангадаггүй, эсвэл өөр олон шалтгаантай.
00:41
But inventions that could help address massive global issues also face this risk.
7
41412
5834
Гэвч дэлхийн хэмжээний асуудал шийдэхүйц бүтээл ч ийм сорилттой тулж болно.
00:47
That’s because a technology’s potential isn’t the only factor
8
47829
3417
Яагаад гэвэл амжилт олох эсэхийг тодорхойлох тулгуур үзүүлэлт нь
00:51
that determines whether it will succeed.
9
51246
2166
зөвхөн технологийн боломж биш юм.
00:53
The valley of death is especially risky for innovations
10
53912
3250
Үхлийн хөндий нь програм хангамжтай харьцуулахад
00:57
involving complex physical objects as opposed to software,
11
57162
4125
нарийн төвөгтэй биет зүйлс болон
01:01
and for those in highly regulated industries,
12
61287
2375
эм бэлдмэл, барилгын материал, тээвэрлэлт гэх мэт
01:03
like medicine, building materials, and transportation.
13
63662
3167
өндөр зохицуулалттай салбар дахь инновацид илүү аюултай.
01:07
Regulations and other obstacles aren’t inherently bad—
14
67121
3833
Хяналт болон бусад бэрхшээлүүд тийм ч муу зүйл биш.
01:10
they’re often designed to keep people safe—
15
70954
2334
Эдгээр нь хүмүүсийг аюулгүй байлгах зорилготой ч
01:13
but they do tend to scare off investors,
16
73288
3166
хөрөнгө оруулагчдыг үргээчих гээд байдаг.
01:16
and that’s what traps good ideas in the valley of death:
17
76454
4000
Ингээд л ашиг олж эхлэхээсээ өмнө санхүүжилт нь дуусч
01:20
their funding dries up before they can become profitable.
18
80454
3959
сайн бүтээлүүд үхлийн хөндийд гацдаг.
01:24
One of the fields where this problem is most pressing today
19
84996
3250
Өнөөдөр энэ асуудал хамгийн ихээр тулгамдаж буй салбар бол
01:28
is zero-carbon technologies.
20
88246
2250
нүүрстөрөгчгүй технологи.
01:30
They’re essential to our future
21
90788
2291
Энэ нь бидний ирээдүйд нэн хэрэгтэй.
01:33
because they will help us eliminate greenhouse gas emissions
22
93079
2834
Учир нь тэд хүлэмжийн хийн ялгаруулалтыг арилгаж
01:35
and stabilize our climate.
23
95913
1833
уур амьсгалыг тогтворжуулна
01:37
But they also have features that make them particularly vulnerable
24
97913
4166
Гэхдээ тэднийг үхлийн хөндийд илүү эмзэг болгодог
01:42
in the valley of death.
25
102079
1584
бас нэг онцлог бий.
01:44
Let’s look at why that is, and how we can change it.
26
104038
3625
Учир шалтгаан болон үүнийг яаж өөрчилж болох тухай харцгаая.
01:48
All new technologies must go through a development phase
27
108121
3708
Бүхий л шинэ технологиуд ашигтай болохоосоо өмнө
01:51
before they can become profitable.
28
111829
2167
хөгжүүлэлтийн үе шатаар дамжих ёстой.
01:53
For zero-carbon technologies,
29
113996
1958
Нүүрстөрөгчгүй технологийн хувьд
01:55
the costs of this phase are high, the timelines are long,
30
115954
4084
энэ үе шат дахь зардал нь маш өндөр, цаг хугацааны хувьд урт,
02:00
and, in spite of the good they can do,
31
120038
2166
бас хэдий сайн сайхны төлөө ч гэлээ
02:02
demand is often low because they can require big changes
32
122204
3792
дэд бүтэц болон хэрэглэгчийн зан үйлд маш их өөрчлөлт шаардлагатай учир
02:05
in both infrastructure and consumer behavior.
33
125996
2750
ихэнхдээ эрэлт бага байдаг.
02:09
For example, electric heat pumps don’t burn fossil fuels and,
34
129121
4792
Жишээлбэл цахилгаан дулааны насос нь шатах ашигт малтмалыг хэрэглэдэггүй.
02:13
when you factor in savings on energy use,
35
133913
2625
Бас эрчим хүчний хэрэглээний хэмнэлтийг нь авч үзвэл
02:16
are cost-competitive with gas furnaces,
36
136538
3250
зардлын хувьд хийн зуухтай өрсөлдөхүйц юм.
02:19
but homeowners only change their heating and cooling systems every few decades.
37
139788
5458
Гэвч хүмүүс халаалт, хөргөлтийн системээ хэдэн арван жил тутамд л сольдог.
02:25
Direct air capture technologies, meanwhile,
38
145246
2792
Үүнээс гадна агаарт шууд барьж авах технологиуд нь
02:28
remove CO2 directly from the atmosphere.
39
148038
3583
нүүрсхүчлийн хийг агаар мандлаас шууд зайлуулдаг.
02:31
We need these technologies to reach our emissions goals,
40
151621
3292
Эдгээр нь хий ялгаруулалтыг багасгахад хэрэгтэй ба
02:34
and several of them have already been proven to work,
41
154913
3333
зарим нь аль хэдийн үр дүнтэй гэдгээ баталсан ч
02:38
but they’re at risk of getting trapped in the valley of death
42
158246
3583
маш үнэтэй учраас үхлийн хөндийд
02:41
because they're expensive.
43
161829
1625
гацах эрсдэлтэй байна.
02:44
This creates a vicious cycle because the best way to lower costs
44
164038
4083
Зардлыг бууруулах шилдэг арга бол илүү олныг үйлдвэрлэж
02:48
is by, well, practicing: making more of a product and refining it.
45
168121
6167
бүтээгдэхүүнээ сайжруулах учраас энэ нь эргээд маш хүнд мөчлөгийг үүсгэдэг.
02:54
But high initial costs scare off investors,
46
174288
3875
Гэвч анхны суурь зардал нь хөрөнгө оруулагчдыг айлгаж,
02:58
and without their money,
47
178163
1291
тэдний мөнгөгүйгээр
02:59
companies can’t continue to develop their technologies—
48
179454
3292
компаниуд технологио үргэлжлүүлэн хөгжүүлэх боломжгүйд хүрч
03:02
and can't ultimately decrease costs.
49
182746
3000
эцэст нь зардлаа бууруулж чаддаггүй.
03:06
Fortunately, there’s a way to break this cycle:
50
186746
3083
Аз болоход энэ мөчлөгийг эвдэх арга бий.
03:09
governments can help close the gap,
51
189829
2167
Нийгэмд эерэг нөлөө ихтэй ийм технологиудыг
03:11
when private investors won’t fund technologies
52
191996
2292
хувийн хөрөнгө оруулагчид санхүүжүүлэхгүй бол
03:14
with such a high potential for social benefit.
53
194288
3208
засгийн газрууд зөрүүг нь арилгаж чадна.
03:17
This isn’t just theoretical:
54
197954
1750
Энэ зүгээр онол төдий биш юм.
03:20
in the 1990s, functioning solar panels existed,
55
200163
3208
1990-ээд онд ажилладаг нарны хавтангууд байсан ч
03:23
but weren’t widely adopted because of their cost.
56
203371
2958
өндөр үнээс нь болж олон нийт төдийлөн ашиглаж эхлээгүй байсан.
03:26
To change this, Germany offered government loans to companies creating solar panels,
57
206579
5417
Энэ үед Герман улс нарны хавтан үйлдвэрлэгчдэд төрийн зээл олгон
03:31
and legally obligated utility companies
58
211996
2583
нийтийн аж ахуй компаниудад сэргээгдэх эрчим хүчээр
03:34
to buy electricity produced using renewable energy.
59
214579
3667
үүссэн цахилгаан худалдан авах үүргийг хуулиар хүлээлгэсэн.
03:38
The U.S. and China followed suit by financing major solar panel projects.
60
218454
5542
Дараа нь АНУ болон Хятад нарны хавтангийн томоохон төслүүдийг санхүүжүүлж эхэлсэн.
03:43
The cost of solar has dropped almost 90% since 2009,
61
223996
4833
2009 оноос хойш нарны хавтангийн үнэ бараг 90% багасч
03:48
making it much easier to adopt.
62
228829
2334
ашиглаж эхлэхэд илүү дөхөм болгосон.
03:51
A similar thing happened for wind energy:
63
231913
2416
Салхины эрчим хүч бас ижилхэн:
03:54
during the oil crisis of the 1970s, Denmark invested in wind power
64
234329
4959
1970-аад оны газрын тосны хямралын үеэр Дани улс энэ салбарт хөрөнгө оруулж
03:59
and started taxing winds’ fossil fuel-based competitors.
65
239288
3750
ашигт малтмалд суурилсан өрсөлдөгчдөөс нь татвар авч эхэлсэн.
04:03
Other countries took similar steps,
66
243246
2042
Бусад улс орнууд төстэй арга хэмжээ авч
04:05
and as more wind power was generated worldwide,
67
245288
3041
дэлхий даяар салхины эрчим хүч илүү их үйлдвэрлэгдэх тусам
04:08
the costs of this technology dropped dramatically.
68
248329
3042
энэ технологийн өртөг эрс буурсан.
04:11
These success stories tell us that government initiatives work—
69
251996
3542
Эдгээрээс харахад төрийн санаачилга үр дүнтэй байж чадна.
04:15
initiatives like boosting spending on research and development,
70
255538
3625
Үүнд судалгаа, хөгжүүлэлтийн санхүүжилтийг нэмэх,
04:19
offering tax and loan incentives to startups
71
259163
2625
нүүрстөрөгчгүй технологи хөгжүүлэх гарааны бизнес болон
04:21
that want to develop zero-carbon technologies
72
261788
2708
худалдан авах хүсэлтэй хэрэглэгчдийг татвараас хөнгөлөх, зээл олгох,
04:24
and consumers who want to buy them, and putting a price on carbon emissions.
73
264496
5083
нүүрстөрөгчийн ялгаруулалтад үнэ тогтоох гэх мэт санаачилга багтана.
04:29
We need governments to do what they did for solar and wind
74
269913
3500
Нар, салхины эрчим хүчний төлөө хийсэн зүйлсээ засгийн газрууд
04:33
for many more innovations.
75
273413
1916
өөр олон инновацид хийх хэрэгтэй байна.
04:35
At the end of the day, ideas and inventions alone
76
275829
3084
Эцсийн эцэст шинэ санаа, бүтээлүүд дан ганцаар
04:38
can’t solve our most daunting problems—
77
278913
3166
бидний хамгийн ярвигтай асуудлыг шийдэж чадахгүй.
04:42
policies and markets have to be shaped
78
282079
3250
Хамгийн ирээдүйтэй технологиудыг амжилтад хүргэхийн тулд
04:45
so the most promising technologies can succeed.
79
285329
3292
бодлого болон зах зээлийг бэлдэж бий болгох хэрэгтэй.
Энэ вэбсайтын тухай

Энэ сайт нь танд англи хэл сурахад хэрэгтэй YouTube-ийн видеонуудыг танилцуулах болно. Та дэлхийн өнцөг булан бүрээс шилдэг багш нарын заадаг англи хэлний хичээлүүдийг үзэх болно. Видеоны хуудас бүр дээр гарч буй англи хадмал дээр давхар товшиж, тэндээс видеог тоглуул. Хадмал орчуулга нь видеог тоглуулахтай синхрон гүйлгэдэг. Хэрэв танд санал хүсэлт, санал хүсэлт байвал энэ холбоо барих маягтыг ашиглан бидэнтэй холбоо барина уу.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7