Ge Wang: The DIY orchestra of the future

Ge Wang: DÀN NHẠC GIAO HƯỞNG TƯƠNG LAI

Translator: Trình Huỳnh Reviewer: Ngoc Nguyen

I want to talk to you about one thing

Tôi muốn kể cho các bạn một chuyện.

and just one thing only,

and this has to do with when people ask me,

Đó là khi mọi người hỏi tôi:

what do you do?

"Anh làm nghề gì?"

To which I usually respond,

Tôi thường trả lời rằng:

I do computer music.

"Tôi làm nhạc điện tử".

Now, a number of people

Rồi, vài người không buồn hỏi gì nữa.

just stop talking to me right then and there,

and the rest who are left usually have

Số còn lại trơ ra nhìn tôi...

this blank look in their eye,

as if to say, what does that mean?

...kiểu như hỏi: " ủa? ... là sao??? ".

And I feel like I'm actually depriving them

họ nghĩ là tôi đang lảng tránh.

of information by telling them this,

at which point I usually panic

Khi đó tôi thường nói đại là:

and spit out the first thing that comes to my mind,

which is, I have no idea what I'm doing.

"Tôi cũng chẳng biết là tôi làm nghề gì nữa."

Which is true.

Thật sự là như vậy.

That's usually followed by a second thought,

Sau đó, tôi thường nghĩ:

which is, whatever it is that I'm doing,

"Dù làm gì đi nữa, thì mình cũng yêu nó."

I love it.

And today, I want to, well,

Hôm nay, tôi muốn chia sẻ với các bạn về công việc mà tôi yêu thích.

share with you something I love,

and also why.

And I think we'll begin with just this question:

Tôi nghĩ trước hết chúng ta nên bắt đầu với câu hỏi:

What is computer music?

"Nhạc điện tử là gì?"

And I'm going to try to do my best to provide a definition,

Tôi sẽ cố gắng hết sức để làm rõ cho các bạn,...

maybe by telling you a story

...qua một câu chuyện và chia sẻ vài thứ về việc mà tôi đang làm.

that goes through some of the stuff

I've been working on.

And the first thing, I think, in our story

Để bắt đầu câu chuyện, chúng ta sẽ nói về Chuck.

is going to be something called ChucK.

Now, ChucK is a programming language for music,

Hiện nay, Chuck là một chương trình ngôn ngữ về âm nhạc,

and it's open-source, it's freely available,

Đó là một nguồn tài nguyên mở và miễn phí.

and I like to think that it crashes equally well

Nó chạy tốt trên tất cả các hệ điều hành hiện nay.

on all modern operating systems.

And instead of telling you more about it,

Tôi sẽ bật cho các bạn một đoạn nghe thử.

I'm just going to give you a demo.

By the way, I'm just going to nerd out

Tôi sẽ sử dụng máy tính trong vài phút.

for just a few minutes here,

so I would say, don't freak out.

In fact, I would invite all of you to join me

Thực ra, tôi muốn tất cả tham gia cùng.

in just geeking out.

If you've never written a line of code before in your life,

Nếu bạn chưa từng viết dòng lệnh nào thì cũng đừng lo!

do not worry.

I'll bet you'll be able to come along on this.

Tôi chắc là bạn có thể bắt kịp.

First thing I'm going to do is to make

Trước tiên, tôi sẽ tạo một dao động hình sin,...

a sine wave oscillator,

...và đặt nó là sóng nguồn,....

and we're going to called the sine wave generator

...kí hiệu là "Ge".

"Ge."

And then we're going to connect "Ge" to the DAC.

Kết nối Ge với DAC.

Now this is kind of the abstraction

Lệnh này có tác dụng truyền âm thanh từ máy tính đến đầu ra.

for the sound output on my computer. Okay?

So I've connected myself into the speaker.

Vậy là tôi đã được kết nối với loa.

Next, I'm going to say my frequency

Tiếp theo, tôi nhập tần số của mình là 440Hz.

is 440 hertz,

and I'm going to let time advance

Nhập thời gian phát là 2 giây.

by two seconds through this operation.

Được rồi! bây giờ tôi chạy chương trình này...

All right, so if I were to play this --

(Tone) —

(âm thanh)

you would hear a sine wave at 440 hertz for two seconds.

...và bạn nghe được âm thanh 440Hz trong vòng 2s.

Okay, great. Now I'm going to copy and paste this,

Bây giờ, tôi sao nó ra và thay đổi vài chỗ.

and then just change some of these numbers,

220.5, 440 I shall leave it as that,

Thêm vào các tần số 220.5Hz, 440.5Hz và 880Hz.

and .5 and 880.

By doubling the frequency,

Bằng cách nhân đôi tần số, ta đưa nó lên đúng 1 quãng 8.

we're actually going up in successive octaves,

and then we have this sequence --

Và ta có âm thanh này.

(Tones) — of tones.

Okay, great, now I can imagine creating

Từ đây, tôi có thể tạo ra muôn vàn đoạn âm thanh,...

all kinds of really horrible

single sine wave pieces of music with this,

but I'm going to do something that computers are really good at,

...nhưng tôi sẽ tạo một thứ mà máy tính luôn làm tốt...

which is repetition.

... - sự lặp lại.

I'm going to put this all in a while loop,

Tôi đặt hết chúng vào lệnh while{...}

and you actually don't need to indent,

but this is purely for aesthetic reasons.

Lý do đơn thuần là cho nó đẹp.

It's good practice.

And when we do this —

và ta được thế này...

(Tones) —

that's going to go on for a while.

Nó sẽ chạy tiếp một lúc nữa.

In fact, it's probably not going to stop

Thực ra, nó sẽ không ngừng ... cho tới khi máy hư.

until this computer disintegrates.

And I can't really empirically prove that to you,

Chắc tôi không thể làm thí nghiệm chứng minh.

but I hope you'll believe me when I say that.

Tôi nghĩ bạn nên coi như đúng đi.

Next, I'm going to replace this 220

Tiếp theo, tôi đổi hết thành math.random2f...

by math.random2f.

I'm going to generate a random number

...để tạo ra tần số bất kì từ 30 tới 1000...

between 30 and 1,000 and send that

to the frequency of me.

And I'm going to do this every half a second.

...và lặp lại sau mỗi 0.5 giây.

(Tones)

(âm thanh)

Let's do this every 200 milliseconds.

Sửa 0.5s thành 200ms.

(Tones)

One hundred.

...100ms

(Tones)

All right.

At this point, we've reached something

Như vậy, ta đã tạo ra được loại âm thanh của máy tính

that I would like to think of as

the canonical computer music.

This is, to me, the sound that mainframes

Với tôi, nó như kiểu đang cố sức tính toán.

are supposed to be making

when they're thinking really hard.

It's this sound, it's like,

the square root of five million.

Căn bậc 2 của 5 000 000=?????

So is this computer music?

Vậy có phải đây là nhạc điện tử?

Yeah, I guess by definition,

Vâng, nó là một dạng nhạc điện tử.

it's kind of computer music.

It's probably not the kind of music you would listen to

Nó không phải loại nhạc bạn nghe khi đi trên đường.

cruising down the highway,

but it's a foundation of computer-generated music,

Nó là khởi nguồn của nhạc điện tử.

and using ChucK,

Và sử dụng Chuck, ta có thể tạo nên các nhạc cụ ...

we've actually been building instruments

in the Stanford Laptop Orchestra,

...như trong dàn nhạc giao hưởng laptop Stanford ở ngay trung tâm Stanford.

based right here at Stanford Center for Computer Research in Music and Acoustics.

Now the Laptop Orchestra is an ensemble of laptops,

Bây giờ, dàn nhạc Laptop gồm có laptop, người chơi và một dàn loa bán cầu đặc biệt.

humans and special hemispherical speaker arrays.

Now the reason we have these

Lý do có những thứ này là để nhạc cụ tạo ra bên ngoài laptop,...

is so that for the instruments that we create

out of the laptop, we want the sound to come

...âm thanh phát ra gần nhạc cụ và người chơi,...

out of somewhere near the instrument

and the performer,

kind of much like a traditional, acoustic instrument.

...gần giống như nhạc cụ truyền thống

Like, if I were to play a violin here,

Ví dụ, tôi chơi vĩ cầm ở đây.

the sound would naturally not come out of

Âm thanh sẽ không phát ra nhờ hệ thống P.A. mà nhờ cử động người thật.

the P.A. system, but from the artifact itself.

So these speakers are meant to emulate that.

Loại loa này sẽ thể hiện âm thanh đó.

In fact, I'm going to show you

Tôi sẽ cho bạn thấy cách chế tạo chúng.

how we actually built them.

The first step is to go to IKEA

Bước đầu tiên là đến IKEA mua cái tô thế này.

and buy a salad bowl.

This is an 11-inch Blanda Matt.

Loại Blanda Matt 11 inch.

That's the actual name,

Đúng loại đó!

and I actually use one of these

Tôi đã dùng nó để làm salad ở nhà.

to make salad at home as well, I kid you not.

And the first step is you turn it upside down,

Bước 1: úp cái tô xuống.

and then you drill holes in them,

Sau đó đục 6 lỗ trên đó.

six holes per hemi,

and then make a base plate,

Và làm đế cho nó.

put car speaker drivers in them

Gắn loa, amplifier vào đó.

along with amplifiers in the enclosure,

and you put that all together and you have

Lắp mạch, ụp cái tô lên.

these hemispherical speaker arrays.

Xong cái loa!

Add people, add laptops,

Thêm người, thêm laptop.

you have a laptop orchestra.

Và một dàn nhạc giao hưởng laptop hoàn thành.

And what might a laptop orchestra sound like?

Không biết dàn nhạc như thế nghe sẽ ra sao?

Well, let me give you a demonstration

Chút nữa, tôi sẽ cho bạn xem màn trình diễn của dàn nhạc 200 nhạc cụ này.

of about 200 instruments we've created so far

for the Laptop Orchestra.

And what I'm going to do is actually come over to this thing.

Còn bây giờ, tôi sẽ giới thiệu về cái máy này.

This thing I have in front of me

Trước đây, nó từng là điểu khiển chơi game,...

actually used to be a commodity gaming controller

called a Gametrak.

...được gọi là Gametrak.

This thing actually has a glove you can put on your hands.

Đầu này sợi dây có 1 chiếc găng tay.

It's tethered to the base,

Đầu kia gắn với phần đế.

and this will track the position of your hands

Và nó sẽ liên tục ghi lại cử động tay.

in real time.

It was originally designed as a golfing controller

Trước đây, nó được thiết kế để chơi gôn.

to detect the motion of your swing.

Nó sẽ ghi cử động của cú đánh.

That turned out to be a rather large

Nhưng nó lại không mang lại hiệu quả kinh tế gì.

commercial non-success,

at which point they slashed prices to 10 dollars,

Vì vậy, giá của nó đã giảm còn 10 đô la.

at which point computer music researchers

Và những người nghiên cứu nhạc điện tử cho rằng:

said, "This is awesome!

"Tuyệt vời!"

We can prototype instruments out of this."

"Ta có thể phát triển chúng thành nhạc cụ."

So let me show you one instrument we've created,

Giờ tôi sẽ cho các bạn xem nhạc cụ mà chúng tôi đã tạo ra.

one of many, and this instrument

Đây chỉ là một trong số rất nhiều nhạc cụ. tên nó là "Twilight",...

is called "Twilight,"

and it's meant to go with this metaphor

...nghĩa là mang âm thanh từ lòng đất.

of pulling a sound out of the ground.

So let me see if this will work.

Xem tôi làm đây nhé!

(Music)

And put it back.

và thả nó xuống.

And then if you go to the left,

Đưa qua trái...

right,

...qua phải.

it sounds like an elephant in pain.

Nghe như tiếng con voi đang bị đau.

This is a slightly metallic sound.

Còn cái này giống tiếng kim loại.

Turn it just a bit.

(Music)

It's like a hovering car.

Giống như tiếng ô tô bay.

Okay.

This third one is a ratchet-like interaction, so

Tiếng thứ ba giống như tiếng va chạm bánh răng.

let me turn it up.

(Music)

So it's a slightly different interaction.

mỗi loại có cách điều khiển hơi khác nhau.

The fourth one is a drone.

Tiếng thứ tư là tiếng âm trầm.

(Music)

And finally, let's see,

Và cuối cùng, cách điều khiển khác hoàn toàn.

this is a totally different interaction,

and I think you have to imagine that there's

this giant invisible drum sitting right here on stage,

Bạn tưởng tượng có một cái trống thiệt bự ở ngay đây nhen!

and I'm going to bang it.

Tôi sẽ đánh nó.

(Drum)

(buồn..ùn...ùn (cười) buồn...ùn...ùn (cười) )

(Laughter)

So there we go, so that's one of many instruments

Và đó là một vài nhạc cụ trong dàn nhạc giao hưởng laptop.

in the Laptop Orchestra.

(Applause)

(chách ...chách ....hú...chách....chách...)

Thank you.

Cảm ơn các bạn!

And when you put that together,

Khi tất cả hòa nhịp với nhau, thì sẽ như thế này.

you get something that sounds like this.

(Music)

Okay, and so, I think from the experience

Tôi nghĩ từ việc tạo nhạc cụ cho dàn nhạc,

of building a lot of instruments for the Laptop Orchestra,

and I think from the curiosity of wondering,

từ việc đặt ra thắc mắc rằng,

what if we took these

sẽ ra sao nếu chúng tôi tiếp tục phát triển những nhạc cụ này,

hopefully expressive instruments

and we brought it to a lot of people,

và mang chúng đến với mọi người,

plus then a healthy bout of insanity —

cộng thêm một chút điên rồ,

put those three things together —

Cả ba điều đó đã giúp tôi đồng sáng lập công ty Smule vào năm 2008.

led to me actually co-founding a startup company

in 2008 called Smule.

Now Smule's mission is to create

Hiện nay, mục tiêu của Smule là tạo ra nhạc cụ điện tử di động.

expressive, mobile music things,

and one of the first musical instruments

Ocarina là một trong những cái đầu tiên.

we created is called Ocarina.

And I'm going to just demo this for you real quick.

Và tôi sẽ chơi thử nó ngay đây.

So Ocarina —

(Music) —

is based on this ancient flute-like instrument

Nó được tạo ra dựa trên một loại sáo cổ tên là ocarina.

called the ocarina,

and this one is the four-hole English pendant configuration,

Nó gồm có 4 lỗ bấm.

and you're literally blowing into the microphone

Bạn chỉ cần thổi vào micrô.

to make the sound.

And there's actually a little ChucK script

Và một vài dòng lệnh Chuck sẽ bắt độ mạnh yếu khi bạn thổi và phát ra âm thanh.

running in here that's detecting

the strength of your blowing

and also synthesizing the sound.

(Music)

And vibrato is mapped to the accelerometer,

Độ rung của âm thanh dựa trên máy đo gia tốc trên điện thoại.

so you can get —

(Music)

All right. So let me play a little ditty for you,

Tôi sẽ chơi thử một bài đơn giản.

a little Bach.

And here, you'll hear a little accompaniment with the melody.

Lần này, bạn sẽ nghe giai điệu cùng với hòa âm.

The accompaniment actually follows the melody,

not the other way around.

(Music)

And this was designed

Nó được thiết kế để bạn có thể dành thời gian,

to let you take your time

và tìm cho mình một nơi để giải tỏa, bất cứ lúc nào bạn muốn,

and figure out where your expressive space is,

and you can just hang out here

for a while, for a really dramatic effect, if you want,

and whenever you're ready —

(Music)

And on these longer notes,

Ở những nốt dài hơn, tôi sẽ làm rung âm nhiều hơn,

I'm going to use more vibrato

towards the end of the notes

to give it a little bit more of an expressive quality.

để thêm một ít hiệu quả biểu đạt.

(Music)

Huh, that's a nice chord to end this excerpt on.

Thật là một hòa âm đẹp cho phần kết!

(Applause)

(hú... chách...chách...chách)

Thank you.

Xin cảm ơn mọi người!

So I think a good question to ask about Ocarina is,

Một câu hỏi hay về Ocarina: "nó là đồ chơi hay là nhạc cụ?"

is this a toy or it an instrument? Maybe it's both,

Có lẽ là cả hai!

but for me, I think the more important question is,

Nhưng với tôi, câu hỏi quan trọng hơn là:

is it expressive?

"Nó có thể hiện tốt không?"

And at the same time, I think

Và đồng thời, loại nhạc cụ này đặt ra một câu hỏi về vai trò của công nghệ-...

creating these types of instruments

asks a question about the role of technology,

and its place for how we make music.

..-Nó chính là cách mà ta tạo ra âm nhạc.

Apparently, for example,

Chỉ một thế kỉ trước thôi,

not that long ago, like only a hundred years ago —

that's not that long in the course of human history —

families back then

mọi người cùng sáng tác nhạc, và coi nó như một cách giải trí.

used to make music together

as a common form of entertainment.

I don't think that's really happening

Tôi không nghĩ mọi thứ diễn ra nhanh đến vậy.

that much anymore.

You know, this is before radio, before recording.

Lúc đó còn chưa có radio hay máy ghi âm.

In the last hundred years, with all this technology,

Mà chỉ 100 năm thôi, với tất cả những công nghệ này,

we now have more access to music

chúng ta tiếp xúc với âm nhạc nhiều hơn,

as listeners and consumers,

cả người nghe và người soạn nhạc.

but somehow, I think we're making less music

Nhưng vì sao đó, tôi nghĩ ta sáng tác ra ít nhạc hơn trước đây.

than ever before.

I'm not sure why that would be.

tôi không chắc tại sao.

Maybe it's because it's too easy just to hit play.

Có thể vì quá dễ dàng nhấn nút play.

And while listening to music is wonderful,

Và trong khi nghe nhạc thì phê,

there's a special joy to making music

và sáng tác thì cần có niềm đam mê đặc biệt.

that's all its own.

And I think that's one part

Tôi nghĩ nó là một phần trong lí do tôi chọn ngành này,

of the goal of why I do what I do

is kind of to take us back to the past a little bit. Right?

,để đưa chúng ta trở về quá khứ một chút.

Now, if that's one goal, the other goal

Mục đích thứ 2 là để hướng về tương lai

is to look to the future and think about

what kind of new musical things can we make

và nghĩ về loại nhạc mới mà ta có thể tạo ra,

that we don't perhaps yet have names for

loại nhạc chưa có tên,

that's enabled by technology, but ultimately

loại nhạc tạo ra từ công nghệ

và có thể sẽ thay đổi cách ta sáng tác nhạc.

might change the way that humans make music.

And I'll just give you one example here,

Tôi sẽ cho bạn thêm một ví dụ nữa.

and this is Ocarina's other feature.

Đây là một tính năng khác của Ocarina.

This is a globe,

Đây là hình quả địa cầu.

and here you're actually listening

Từ đây bạn có thể thực sự nghe thấy tiếng Ocarina từ một ai đó đang chơi.

to other users of Ocarina

blow into their iPhones to play something.

This is "G.I.R." from Texas,

G.I.R từ Texas.

"R.I.K.", tôi không hiểu sao mà nay toàn tên 3 chữ, Los Angeles.

"R.I.K." I don't know why it's these three-letter names today, Los Angeles.

They're all playing pretty,

Họ đều chơi hay đấy!

somewhat minimal music here.

Có tiếng gì nhỏ nhò ở đây nữa.

(Music)

And the idea with this is that, well,

Và ý tưởng đó là công nghệ không phải là cái chính yếu.

technology should not be foregrounded here,

and — (Laughter) —

we've actually opened this up.

Khi vừa mở nó lên, thì ý nghĩ đầu tiên là:

The first thought is that, hey, you know

"ê! có ai đó đang chơi nè!"

there's somebody somewhere out there

playing some music,

and this is a small but I think important

Và mặc dù một việc nhỏ nhưng tôi nghĩ rằng,

human connection to make

công nghệ vẫn tạo được sự gắn kết giữa người với người.

that perhaps the technology affords.

As a final example,

Một ví dụ cuối, cái mà tôi thích nhất,

and perhaps my favorite example,

is that in the wake of the 2011 earthquake

trong trận động đất sóng thần ở Nhật năm 2011,

and tsunami disaster in Japan,

a woman reached out in one of our singing apps

một cô gái đã dùng một ứng dụng ca nhạc của chúng tôi

to try to get people to join in to sing with her

để mời mọi người hát cùng với cô ấy bài hát "Lean on Me".

on a version of "Lean on Me."

Now, in these apps, there's this thing that allows

Ứng dụng đó cho phép người dùng thêm giọng hát của mình

any user to add their voice

to an existing performance by any other user

vào bản đã thu của người khác hoặc của 1 nhóm khác.

or group of users,

so in some sense, she's created this kind of

Và từ tình cảm của mình, cô đã tạo ra một mạng lưới toàn cầu.

global ad hoc corral of strangers,

and within weeks, thousands of people

Chỉ trong vài tuần, đã có hàng ngàn người tham gia.

joined in on this,

and you can kind of see people coming from all around the world

Họ từ khắp nơi trên trái đất.

and all these lines converging on the origin

Tất cả đã hòa cùng với bản nhạc gốc lần đầu tiên được diễn ở Tokyo.

where the first rendition of the song was sung,

and that's in Tokyo.

And this is what it sounds like when there's 1,000 people.

Và đây là giọng của 1000 người

This is 1,000 voices.

(Recording) ♪ Sometimes in our lives ♪

Đôi khi giữa dòng đời,

♪ We all have pain, we all have sorrow ♪

Ta trải nỗi buồn đau.

♪ But if we are wise ♪

Nhưng nếu ta tin tưởng,

♪ We know that there's always tomorrow ♪

Thì ngày mai vẫn chờ.

♪ Lean on me ♪

Hãy tựa vào vai mình,

♪ When you're not strong ♪

Khi bạn chưa đủ sức.

♪ And I'll be your friend ♪

Vì chúng ta là bạn,

♪ I'll help you carry on ♪

Ta đùm bọc lẫn nhau.

♪ For it won't be long ♪

Và một lúc nào đó,

♪ Till I'm gonna need ♪

Tôi cần một ai đó,

♪ Somebody to lean on ♪

Một bờ vai để tựa.

♪ Just lean on — ♪

Mãi mãi cần có nhau.

Is this computer music?

Đó có phải là nhạc điện tử không?

(Applause)

(chách...chách...chách...chách...chách...)

Was that computer music?

Đó có phải là nhạc điện tử không?

Yeah, I guess so; it's something that you really

Tôi đoán vậy!

Thực sự nó là thứ bạn không thể làm được nếu không có máy tính.

couldn't have done without computers.

But at the same time, it's also just human,

Nhưng đồng thời nó vẫn mang tính nhân văn.

and I think what I've essentially answered so far

Và tôi nghĩ đã đến lúc tôi trả lời,

is maybe why I do the stuff that I do,

lý do tôi làm công việc này.

and let's just finally return to the first question:

Trở lại với câu hỏi đầu tiên:

What is computer music?

"nhạc điện tử là gì?"

And I think that the catch here is that,

Tôi nghĩ điều mấu chốt ở đây,

at least to me, computer music

ít nhất là với tôi,

isn't really about computers.

nhạc điện tử không thực sự chỉ là máy móc,

It is about people.

mà còn có tình người.

It's about how we can use technology

Đó là cách ta sử dụng công nghệ

to change the way we think

để thay đổi cách nghĩ, cách tạo ra âm nhạc,

and do and make music,

and maybe even add to how we can

thậm chí là cách ta gắn kết với nhau nhờ âm nhạc.

connect with each other through music.

And with that, I want to say,

sau tất cả, tôi muốn nói với các bạn rằng,

this is computer music, and thank you for listening.

ĐÂY LÀ NHẠC ĐIỆN TỬ!

Cảm ơn các bạn đã lắng nghe!

(Applause)

(á..a..chách...chách...hú...chách...chách...chách)