Ge Wang: The DIY orchestra of the future

Tłumaczenie: Maciej Mackiewicz Korekta: Krystyna Wasilewska

I want to talk to you about one thing

Opowiem wam o pewnej rzeczy,

and just one thing only,

tylko jednej rzeczy,

and this has to do with when people ask me,

ma to związek z pytaniem, które ludzie mi zadają:

what do you do?

czym się zajmujesz?

To which I usually respond,

Zwykle odpowiadam:

I do computer music.

tworzę muzykę komputerową.

Now, a number of people

Większość osób

just stop talking to me right then and there,

przestaje się odzywać w tym momencie,

and the rest who are left usually have

a pozostała reszta patrzy

this blank look in their eye,

takim pustym spojrzeniem,

as if to say, what does that mean?

jakby pytali, co to znaczy?

And I feel like I'm actually depriving them

A ja się czuję,

jakbym pozbawiał ich informacji

of information by telling them this,

przez opowiadanie o tym,

at which point I usually panic

wtedy zwykle panikuję

and spit out the first thing that comes to my mind,

i wyrzucam z siebie pierwszą myśl przychodzącą do głowy,

which is, I have no idea what I'm doing.

że nie mam pojęcia, co robię.

Which is true.

Co jest prawdą.

That's usually followed by a second thought,

Potem zwykle pojawia się druga myśl,

which is, whatever it is that I'm doing,

że czymkolwiek by to nie było,

I love it.

kocham to.

And today, I want to, well,

Dlatego dzisiaj chciałbym

share with you something I love,

podzielić się z wami tym, co kocham

and also why.

i dlaczego to kocham.

And I think we'll begin with just this question:

Sądzę, że można zacząć od pytania:

What is computer music?

czym jest muzyka komputerowa?

And I'm going to try to do my best to provide a definition,

Postaram się najlepiej jak umiem podać definicję,

maybe by telling you a story

może opowiadając historię,

that goes through some of the stuff

która dotyczy kilku projektów, nad którymi pracuję.

I've been working on.

And the first thing, I think, in our story

Pierwszym elementem w tej historii jest ChucK.

is going to be something called ChucK.

Now, ChucK is a programming language for music,

ChucK to język programowania muzyki,

and it's open-source, it's freely available,

to otwarte oprogramowanie, ogólnodostępne,

and I like to think that it crashes equally well

moim zdaniem wiesza się równie dobrze

on all modern operating systems.

na każdym systemie operacyjnym.

And instead of telling you more about it,

Ale zamiast o nim opowiadać,

I'm just going to give you a demo.

zrobię demonstrację.

By the way, I'm just going to nerd out

Trochę tu poświruję przez kilka minut,

for just a few minutes here,

so I would say, don't freak out.

więc uprzedzam, nie panikujcie.

In fact, I would invite all of you to join me

Chciałbym zachęcić was, żebyście też wzięli w tym udział.

in just geeking out.

If you've never written a line of code before in your life,

Jeżeli nigdy wcześniej nie napisaliście nawet linijki kodu,

do not worry.

nie martwcie się.

I'll bet you'll be able to come along on this.

Założę się, że będziecie w stanie to śledzić.

First thing I'm going to do is to make

Na początku wprowadzę generator przebiegów sinusoidalnych

a sine wave oscillator,

and we're going to called the sine wave generator

i nazwę go "Ge".

"Ge."

And then we're going to connect "Ge" to the DAC.

Następnie podłączę "Ge" do DAC.

Now this is kind of the abstraction

Te abstrakcyjne pojęcia

for the sound output on my computer. Okay?

są potrzebne kanałowi wyjściowemu w komputerze.

So I've connected myself into the speaker.

Tak więc połączyłem się z głośnikiem.

Next, I'm going to say my frequency

Następnie wprowadzę częstotliwość, powiedzmy 440 Hz,

is 440 hertz,

and I'm going to let time advance

i pozwolę, by trwało to

dwie sekundy w trakcie całej operacji.

by two seconds through this operation.

All right, so if I were to play this --

Ok, jeżeli teraz to puszczę...

(Tone) —

(Dźwięk)

you would hear a sine wave at 440 hertz for two seconds.

usłyszycie falę o częstotliwości 440 Hz przez dwie sekundy.

Okay, great. Now I'm going to copy and paste this,

Ok, super.

Teraz to skopiuję i wkleję

and then just change some of these numbers,

220.5, 440 I shall leave it as that,

i pozmieniam kilka liczb,

220,5, 440 zostawię, dalej 0,5 i 880.

and .5 and 880.

Przez podwojenie częstotliwości,

By doubling the frequency,

we're actually going up in successive octaves,

w zasadzie poruszamy się po wstępujących oktawach,

and then we have this sequence --

otrzymujemy taką sekwencję dźwięków.

(Tones) — of tones.

(Dźwięki)

Okay, great, now I can imagine creating

Ok, świetnie, mogę teraz stworzyć

all kinds of really horrible

przeróżne koszmarne, jednofalowe, muzyczne kawałki,

single sine wave pieces of music with this,

but I'm going to do something that computers are really good at,

ale raczej zrobię coś, w czym komputery są naprawdę dobre,

which is repetition.

czyli repetycję.

I'm going to put this all in a while loop,

Zapętlę to, nie musicie się krzywić,

and you actually don't need to indent,

but this is purely for aesthetic reasons.

robię to z czysto estetycznych powodów.

It's good practice.

To dobre ćwiczenie.

And when we do this —

Kiedy już to zrobimy...

(Tones) —

(Dźwięki)

that's going to go on for a while.

będzie to chwilę trwało.

Tak naprawdę, będzie trwało

In fact, it's probably not going to stop

until this computer disintegrates.

tak długo, aż komputer się rozpadnie.

And I can't really empirically prove that to you,

Nie mogę tego udowodnić empirycznie,

but I hope you'll believe me when I say that.

ale mam nadzieję, że mi wierzycie.

Next, I'm going to replace this 220

Następnie zamienię 220 na math.random2f.

by math.random2f.

I'm going to generate a random number

To wygeneruje losową liczbę pomiędzy 30 a 1000

between 30 and 1,000 and send that

to the frequency of me.

i podstawi za częstotliwość bazową.

And I'm going to do this every half a second.

Będzie się tak działo co pół sekundy.

(Tones)

(Dźwięki)

Let's do this every 200 milliseconds.

Zmieńmy to na 200 milisekund.

(Tones)

(Dźwięki)

One hundred.

100.

(Tones)

(Dźwięki)

All right.

Świetnie.

At this point, we've reached something

W tym momencie osiągnęliśmy coś, co lubię nazywać

that I would like to think of as

the canonical computer music.

kanoniczną muzyką komputerową.

This is, to me, the sound that mainframes

Dla mnie to dźwięk, który duże systemy komputerowe

are supposed to be making

powinny wydawać, kiedy naprawdę ciężko myślą.

when they're thinking really hard.

It's this sound, it's like,

To właśnie ten dźwięk, jakby

the square root of five million.

pierwiastek kwadratowy z pięciu milionów.

(Śmiech) (Dźwięki)

So is this computer music?

A więc to jest muzyka komputerowa?

Yeah, I guess by definition,

No, z definicji po części tak.

it's kind of computer music.

It's probably not the kind of music you would listen to

Raczej nie jest to muzyka,

której by się słuchało jadąc autostradą,

cruising down the highway,

but it's a foundation of computer-generated music,

ale jest to podstawa

muzyki generowanej komputerowo,

and using ChucK,

a używając ChucKa mogliśmy tworzyć instrumenty

we've actually been building instruments

in the Stanford Laptop Orchestra,

w Stanford Laptop Orchestra,

based right here at Stanford Center for Computer Research in Music and Acoustics.

działającej tutaj,

w Centrum Badań Komputerowych nad Muzyką i Akustyką.

Now the Laptop Orchestra is an ensemble of laptops,

Obecnie Laptop Orchestra jest zespołem złożonym z laptopów,

humans and special hemispherical speaker arrays.

ludzi i specjalnych półkolistych kolumn.

Now the reason we have these

Używamy ich,

is so that for the instruments that we create

ponieważ tworząc instrumenty przy pomocy laptopów,

out of the laptop, we want the sound to come

chcemy aby dźwięk wydobywał się w pobliżu

out of somewhere near the instrument

instrumentu i wykonawcy,

and the performer,

kind of much like a traditional, acoustic instrument.

podobnie do tradycyjnych, akustycznych instrumentów.

Like, if I were to play a violin here,

Gdybym zagrał teraz na skrzypcach,

the sound would naturally not come out of

dźwięk nie zacząłby dochodzić z nagłośnienia,

the P.A. system, but from the artifact itself.

ale z samego przedmiotu.

So these speakers are meant to emulate that.

Więc te głośniki mają to imitować.

In fact, I'm going to show you

Pokażę wam, jak je tworzymy.

how we actually built them.

The first step is to go to IKEA

Po pierwsze trzeba pójść do Ikei

and buy a salad bowl.

i kupić miskę do sałatek.

This is an 11-inch Blanda Matt.

To jest 11-calowa Blanda Matt.

That's the actual name,

Tak się nazywa.

and I actually use one of these

Używam jej też do przyrządzania sałatek w domu, nie żartuję.

to make salad at home as well, I kid you not.

And the first step is you turn it upside down,

Po pierwsze trzeba ją odwrócić spodem do góry

and then you drill holes in them,

i wywiercić otwory,

six holes per hemi,

sześć otworów na każdej półkuli,

and then make a base plate,

następnie wykonać podstawę,

put car speaker drivers in them

wstawić głośniki samochodowe

along with amplifiers in the enclosure,

wraz ze wzmacniaczami w obudowie,

and you put that all together and you have

wszystko razem daje takie półkoliste kolumny.

these hemispherical speaker arrays.

Add people, add laptops,

Po dodaniu ludzi i laptopów

you have a laptop orchestra.

otrzymuje się laptopową orkiestrę.

And what might a laptop orchestra sound like?

Jak może brzmieć taka orkiestra laptopów?

Well, let me give you a demonstration

Pozwólcie, że zademonstruję

of about 200 instruments we've created so far

kilka z 200 instrumentów,

które do tej pory stworzyliśmy dla Laptop Orchestra.

for the Laptop Orchestra.

And what I'm going to do is actually come over to this thing.

Teraz skorzystam z tego przedmiotu,

This thing I have in front of me

to urządzenie, które mam przed sobą

actually used to be a commodity gaming controller

zostało stworzone jako kontroler do gier

called a Gametrak.

zwany Gametrack.

This thing actually has a glove you can put on your hands.

Ma rękawicę, którą można założyć,

It's tethered to the base,

jest połączona z podstawą

and this will track the position of your hands

i będzie śledzić pozycję dłoni w czasie rzeczywistym.

in real time.

It was originally designed as a golfing controller

Oryginalnie miał być kontrolerem w golfie

to detect the motion of your swing.

i śledzić tor wymachu.

That turned out to be a rather large

Jednak okazał się ogromną komercyjną klapą,

commercial non-success,

at which point they slashed prices to 10 dollars,

co spowodowało, że cena spadła do 10 dolarów

at which point computer music researchers

i wtedy badacze zajmujący się muzyką

said, "This is awesome!

stwierdzili: "Ale to jest super!

We can prototype instruments out of this."

Możemy na tym prototypować instrumenty".

So let me show you one instrument we've created,

Zaprezentuję jeden z instrumentów stworzonych przez nas,

one of many, and this instrument

jeden z wielu, nazywa się "Twilight",

is called "Twilight,"

and it's meant to go with this metaphor

ma on dawać wrażenie

of pulling a sound out of the ground.

wyciągania dźwięku z ziemi.

So let me see if this will work.

Sprawdzę, czy wciąż działa.

(Music)

(Dźwięk)

And put it back.

Odłożę to z powrotem.

And then if you go to the left,

Jeżeli przesunę to w lewo,

right,

w prawo...

it sounds like an elephant in pain.

brzmi jak słoń w agonii.

This is a slightly metallic sound.

Kolejny dźwięk będzie dosyć metaliczny.

Turn it just a bit.

Trochę podgłośnię.

(Music)

(Dźwięk)

It's like a hovering car.

Brzmi jak lewitujący samochód.

Okay.

Ok.

This third one is a ratchet-like interaction, so

Trzeci przypomina mechanizm zapadkowy.

let me turn it up.

Jeszcze podgłośnię.

(Music)

(Dźwięki)

So it's a slightly different interaction.

Działanie jest nieco inne.

The fourth one is a drone.

Czwarty to dron.

(Music)

(Muzyka)

And finally, let's see,

I na koniec, powiedzmy...

this is a totally different interaction,

to działa trochę inaczej, wyobraźcie sobie,

and I think you have to imagine that there's

this giant invisible drum sitting right here on stage,

że mamy tutaj gigantyczny niewidzialny bęben na scenie,

and I'm going to bang it.

w który będę uderzał.

(Drum)

(Dźwięk bębna)

(Laughter)

(Śmiech)

So there we go, so that's one of many instruments

Oto kilka z wielu instrumentów

in the Laptop Orchestra.

w repertuarze Laptop Orchestra.

(Applause)

(Brawa)

Thank you.

Dziękuję.

And when you put that together,

Kiedy złoży się to wszystko razem,

you get something that sounds like this.

można otrzymać w rezultacie następujące brzmienie.

(Music)

(Muzyka)

Okay, and so, I think from the experience

Przez to doświadczenie w tworzeniu instrumentów

of building a lot of instruments for the Laptop Orchestra,

dla Laptop Orchestra,

and I think from the curiosity of wondering,

również dzięki ciekawości

what if we took these

związanej z przekazaniem tych ekspresywnych instrumentów

hopefully expressive instruments

and we brought it to a lot of people,

dużej grupie osób,

plus then a healthy bout of insanity —

dodając zdrową szczyptę szaleństwa,

put those three things together —

wszystkie te rzeczy razem

led to me actually co-founding a startup company

doprowadziły do tego,

że stałem się współtwórcą startupu w 2008 roku,

in 2008 called Smule.

który nazwaliśmy Smule.

Now Smule's mission is to create

Misją Smule jest tworzenie

expressive, mobile music things,

ekspresywnych, mobilnych muzycznych urządzeń.

and one of the first musical instruments

Jednym z pierwszych instrumentów,

we created is called Ocarina.

który stworzyliśmy jest Ocarina.

And I'm going to just demo this for you real quick.

Zrobię bardzo szybką prezentację.

So Ocarina —

Tak więc Ocarina...

(Music) —

(Muzyka)

is based on this ancient flute-like instrument

jest wzorowana na starożytnym instrumencie podobnym do fletu,

called the ocarina,

zwanym okaryną,

and this one is the four-hole English pendant configuration,

tu występuje w konfiguracji angielskiej czterootworowej,

and you're literally blowing into the microphone

wystarczy dmuchnąć w mikrofon,

to make the sound.

żeby wydobyć dźwięk.

And there's actually a little ChucK script

Jest tu skrypt napisany w ChucKu,

running in here that's detecting

który wyczuwa siłę, z którą się dmucha

the strength of your blowing

and also synthesizing the sound.

i syntetyzuje dźwięk.

(Music)

(Muzyka)

And vibrato is mapped to the accelerometer,

Vibrato jest zczytywane przez akcelometr,

so you can get —

co pozwala na...

(Music)

(Muzyka)

All right. So let me play a little ditty for you,

Świetnie, pozwólcie, że zagram wam melodyjkę,

a little Bach.

coś z Bacha.

And here, you'll hear a little accompaniment with the melody.

Usłyszycie też akompaniament razem z melodią.

The accompaniment actually follows the melody,

Podąża on za melodią, nie na odwrót.

not the other way around.

(Music)

(J.S. Bach, Ave Maria)

And this was designed

Zostało to zaprojektowane, żeby pozwolić

to let you take your time

na chwilę zastanowienia się

and figure out where your expressive space is,

nad swoją ekspresywną przestrzenią,

and you can just hang out here

można się na chwilę zatrzymać,

for a while, for a really dramatic effect, if you want,

by dodać trochę dramatyzmu

and whenever you're ready —

i kiedy już jest się gotowym...

(Music)

(Kontynuacja utworu)

And on these longer notes,

Przy tych długich dźwiękach będę używał więcej vibrato,

I'm going to use more vibrato

towards the end of the notes

to give it a little bit more of an expressive quality.

żeby dodać trochę ekspresywnego waloru.

(Music)

(Kontynuacja utworu)

Huh, that's a nice chord to end this excerpt on.

To ładny akord, by na nim zakończyć ten fragment utworu.

(Applause)

(Brawa)

Thank you.

Dziękuję.

So I think a good question to ask about Ocarina is,

Pytanie, które można zadać odnośnie Ocariny to -

is this a toy or it an instrument? Maybe it's both,

czy to zabawka, czy instrument?

Może obie te rzeczy,

but for me, I think the more important question is,

jednak ważniejszym pytaniem jest,

is it expressive?

czy jest to ekspresywne?

And at the same time, I think

Równocześnie, tworzenie tego typu instrumentów

creating these types of instruments

asks a question about the role of technology,

stawia pytanie o rolę technologii

and its place for how we make music.

i jej miejsca w obecnym procesie tworzenia muzyki,

Apparently, for example,

nie tak dawno temu, około sto lat temu,

not that long ago, like only a hundred years ago —

that's not that long in the course of human history —

to niedługi fragment ludzkiej historii,

families back then

rodziny w tych czasach tworzyły muzykę razem

used to make music together

as a common form of entertainment.

jako wspólną formę rozrywki.

I don't think that's really happening

Obawiam się, że obecnie nie jest to takie popularne.

that much anymore.

You know, this is before radio, before recording.

Wtedy nie było radia, nagrań,

za to przez ostatnie sto lat, dzięki technologii

In the last hundred years, with all this technology,

we now have more access to music

zwiększał się nasz dostęp do muzyki

as listeners and consumers,

jako słuchaczy i konsumentów,

but somehow, I think we're making less music

jednak jakimś cudem tworzymy mniej muzyki niż kiedyś.

than ever before.

I'm not sure why that would be.

Nie jestem pewien dlaczego.

Maybe it's because it's too easy just to hit play.

Może dlatego, że tak łatwo nacisnąć "play".

And while listening to music is wonderful,

Podczas gdy słuchanie muzyki jest wspaniałe,

there's a special joy to making music

tworzenie jej daje nawet większą radość.

that's all its own.

And I think that's one part

Myślę, że jednym z celów mojej działalności

of the goal of why I do what I do

is kind of to take us back to the past a little bit. Right?

jest przywrócenie fragmentu tej przeszłości.

Now, if that's one goal, the other goal

To jeden cel, kolejny, to spojrzeć w przyszłość

is to look to the future and think about

what kind of new musical things can we make

i zastanowić się, co nowego można stworzyć w muzyce,

that we don't perhaps yet have names for

na co pewnie nie ma jeszcze nazwy,

that's enabled by technology, but ultimately

a co umożliwia nam technologia,

a docelowo zmienić sposób,

might change the way that humans make music.

w jaki ludzie tworzą muzykę.

And I'll just give you one example here,

Pokażę wam jeden przykład,

and this is Ocarina's other feature.

to jedna z dodatkowych możliwości Ocariny.

This is a globe,

Oto kula ziemska,

and here you're actually listening

można tu posłuchać innych użytkowników Ocariny

to other users of Ocarina

blow into their iPhones to play something.

chuchających w swoje iPhony, żeby coś zagrać.

This is "G.I.R." from Texas,

To jest "G.I.R." z Teksasu,

"R.I.K." I don't know why it's these three-letter names today, Los Angeles.

"R.I.K.", dziś wszyscy uwzięli się na trzyliterowe ksywy,

Los Angeles.

They're all playing pretty,

Obaj grają całkiem...

somewhat minimal music here.

minimalistyczną muzę.

(Music)

(Muzyka)

And the idea with this is that, well,

Pomysł dotyczył tego,

technology should not be foregrounded here,

żeby nie wysuwać technologii na pierwszy plan,

and — (Laughter) —

(Śmiech)

we've actually opened this up.

dlatego to udostępniliśmy.

The first thought is that, hey, you know

Pierwszą myślą było: "Hej, gdzieś tam jest ktoś,

there's somebody somewhere out there

playing some music,

kto tworzy muzykę".

and this is a small but I think important

I może to niewiele,

ale ważne jest łączenie ludzi,

human connection to make

that perhaps the technology affords.

co technologia może nam umożliwić.

As a final example,

Ostatni przykład...

and perhaps my favorite example,

prawdopodobnie mój ulubiony,

is that in the wake of the 2011 earthquake

w następstwie trzęsienia ziemi w 2011 roku

and tsunami disaster in Japan,

i katastrofalnego tsunami w Japonii,

a woman reached out in one of our singing apps

pewna kobieta użyła jednej z naszych aplikacji do śpiewania,

to try to get people to join in to sing with her

by zachęcić ludzi do zaśpiewania wraz z nią

on a version of "Lean on Me."

wersji "Lean on Me".

Now, in these apps, there's this thing that allows

Te aplikacje pozwalają użytkownikom dodawać swoje głosy

any user to add their voice

to an existing performance by any other user

do istniejącego wykonania innego użytkownika lub grupy,

or group of users,

so in some sense, she's created this kind of

więc w pewnym sensie stworzyła

global ad hoc corral of strangers,

globalny improwizowany chór nieznajomych.

and within weeks, thousands of people

W ciągu tygodni tysiące osób

joined in on this,

dołączyło do projektu,

and you can kind of see people coming from all around the world

można zobaczyć ludzi pochodzących z całego świata

and all these lines converging on the origin

i wszystkie linie zbiegające się u źródła,

where the first rendition of the song was sung,

gdzie została zaśpiewana pierwsza wersja utworu, czyli Tokio.

and that's in Tokyo.

And this is what it sounds like when there's 1,000 people.

Tak to brzmi w wykonaniu tysiąca osób.

This is 1,000 voices.

Oto tysiąc głosów.

(Recording) ♪ Sometimes in our lives ♪

(Nagranie) ♪ Czasem do naszego życiowego porządku ♪

♪ We all have pain, we all have sorrow ♪

♪ Wkrada się nieszczęście i bólu cień ♪

♪ Lecz jeśli nie brak nam rozsądku ♪

♪ But if we are wise ♪

♪ We know that there's always tomorrow ♪

♪ Wiemy, że jutro też jest dzień ♪

♪ Lean on me ♪

♪ Znajdź we mnie oparcie ♪

♪ When you're not strong ♪

♪ Gdy siły opadną z ciebie ♪

♪ And I'll be your friend ♪

♪ Będę przyjacielem twym ♪

♪ I'll help you carry on ♪

♪ Pomogę ci w potrzebie ♪

♪ For it won't be long ♪

♪ Gdyż nigdy się nie wie ♪

♪ Till I'm gonna need ♪

♪ Kiedy będzie potrzebny ktoś ♪

♪ Somebody to lean on ♪

♪ W kim znajdziemy oparcie dla siebie ♪

♪ Just lean on — ♪

♪ Oparcie dla siebie... ♪

Is this computer music?

Czy to jest muzyka komputerowa?

(Applause)

(Brawa)

Was that computer music?

Czy to była muzyka komputerowa?

Yeah, I guess so; it's something that you really

Pewnie tak,

couldn't have done without computers.

jest to coś, czego nie osiągnie się bez komputerów.

But at the same time, it's also just human,

Równocześnie jest to również ludzkie

and I think what I've essentially answered so far

i mam nadzieję, że udało mi się wyjaśnić

is maybe why I do the stuff that I do,

dlaczego się tym zajmuję.

and let's just finally return to the first question:

Wróćmy jeszcze do pierwszego pytania:

What is computer music?

czym jest muzyka komputerowa?

And I think that the catch here is that,

Myślę, że kwestia polega na tym,

at least to me, computer music

że muzyka komputerowa

isn't really about computers.

wcale nie musi dotyczyć komputerów,

It is about people.

dotyczy ludzi.

It's about how we can use technology

Sposobu, w jaki używamy technologii,

to change the way we think

by zmienić sposób myślenia

and do and make music,

i tego, jak tworzymy muzykę,

and maybe even add to how we can

a w dodatku tego,

connect with each other through music.

jak możemy połączyć się z innymi dzięki muzyce.

And with that, I want to say,

Czyli podsumowując, chcę powiedzieć:

this is computer music, and thank you for listening.

to właśnie jest muzyka komputerowa,

dziękuję, że chcieliście mnie wysłuchać.

(Applause)

(Brawa)