Simon Sinek: How to discover your "why" in difficult times | TED

Transcriber:

Translator: Hạnh Nguyên Mai Reviewer: 24 Anh

Simon này, tôi sẽ mở đầu bằng cách nói rằng-

ý tôi là nhìn xem, hiện giờ ta đang ở đây, sau một năm đại dịch,

có thể là một trong những trải nghiệm lạ thường nhất mà mỗi chúng ta từng có.

Chris Anderson: Simon, I'll start us off by saying, I mean, here we are, look,

after a year of the pandemic,

Anh nghĩ các chuyển biến tâm lý không mong đợi có thể là gì?

probably one of the most extraordinary experiences any of us have had.

Ý tôi là, anh có nghĩ chúng ta -- tôi nghĩ ta đã trở nên dễ tổn thương hơn,

What do you think the unexpected psychological carryovers might be?

giống như ta đã học cách thu mình lại, nhút nhát và dễ sợ hãi hơn.

Anh có nhận thấy các dấu hiệu ấy không hay là anh sẽ miêu tả điều đó ra sao?

I mean, do you think we've kind of --

Part of me thinks that people have got more fragile,

Tôi nghĩ chúng ta đã ý thức hơn về sức khỏe tinh thần.

that it's almost like there's a sort of learned timidity.

Have you seen any evidence of that or how would you characterize it?

Và đó là sự thật

và rằng sức khỏe tinh thần ảnh hưởng đến cả những người mạnh mẽ và khỏe mạnh.

Simon Sinek: I think we've definitely all become much more aware

of mental health.

Tất cả chúng ta đều chịu những tổn thương trong thời kỳ COVID.

And that it's a real thing

and that mental health affects strong and healthy people.

Vài người đã vượt qua nhanh hơn, một số khác thì muộn hơn,

một số vẫn đang đối mặt, nhưng không ai có thể tránh khỏi.

We all suffered trauma during COVID.

Khi đại dịch COVID mới bùng phát,

Some of us dealt with it earlier, some of us dealt with it later,

nhiều người chúng ta phải thay đổi tổ chức,

some of us are still dealing with it, but nobody escapes it.

phải chuyển hướng kinh doanh nhanh chóng.

When COVID first started, you know,

Và tôi cũng như nhiều người khác, chúng tôi chuyển sang chế độ nhiệm vụ.

many of us had to pivot our organizations,

Và tôi đã gọi cho một người bạn đang tại ngũ trong quân đội.

had to pivot our businesses very quickly.

Và hỏi một câu rất đơn giản,

And so I, like many others, we went into mission mode.

làm thế nào ngăn chặn cảm xúc của mình để tập trung vào nhiệm vụ?

And I called a friend of mine who is active-duty military.

Và anh ấy đưa ra lời cảnh báo nghiêm.

And I asked him a very simple question,

Anh ấy nói, không thể đâu.

Anh ấy nói, ta chỉ có thể đè nén cảm xúc trong thời gian ngắn,

how do I compartmentalize my emotions so that I can stay focused on the mission?

nhưng không một ai chạy trốn được khỏi tổn thương từ cuộc chiến.

And he gave me a very stern warning.

He said, you can't.

Bạn thậm chí có thể không thể cảm nhận tổn thương khi ở trong cuộc chiến,

He said, we can compartmentalize our emotions for only a short period of time,

but no one, no one escapes the trauma of combat.

hay khi mới trở về, mà nhiều tháng sau đó bạn mới cảm nhận được nó.

Anh kể anh trải qua điều đó khoảng 4 hoặc 5 tháng sau khi trở về nhà.

And he said, you may not even experience the trauma while you're in it,

Nên tôi treo máy ngay,

gọi cho tất cả bạn bè có tính cách loại A

you may not experience it when you first come home,

you may experience it months later.

rồi nói, được rồi, chúng ta nghĩ rằng mình ổn,

He says, I experience it four or five months after I get home.

nhưng chúng ta sẽ gặp sang chấn tâm lí vào một lúc nào đó.

So immediately I hung up the phone

Chúng tôi hứa rằng

khi bất cứ ai bắt đầu thấy không ổn, chúng tôi sẽ gọi cho nhau.

and called all my A-type personality friends

and said, OK, we think we're good,

Không gian an toàn.

but we're going to get hit by this at some point.

Và chúng tôi cũng thỏa thuận rằng sẽ không ai khóc một mình.

And we made a deal that when we started to feel off our game,

Rằng nếu bạn muốn khóc, hãy nhấc máy lên và gọi cho ai đó.

we would call each other.

Trong khoảng 4 hoặc 5 tháng diễn ra COVID,

Safe space.

tôi bắt đầu cảm thấy không ổn và không biết chuyện gì đang xảy ra.

And we made another deal that there would be no crying alone.

Và tôi lại gọi cho anh bạn quân nhân đó

That if you had to cry, you picked up the phone and you called somebody.

Well, about four or five months into COVID,

và hỏi những câu hỏi bâng quơ.

I started to feel off my game and I didn't know what was going on.

Tôi chỉ bảo anh ấy kể về những triệu chứng của sang chấn tâm lí

And so I called that same friend in the military

khi anh trở về từ cuộc chiến.

and I asked no leading questions.

Anh ấy nói, điều đầu tiên, thời gian ngủ bị xáo trộn.

I simply asked him, tell me what your symptoms are when you suffer the trauma

Anh ấy nói mình đi ngủ muộn mà không rõ lý do là gì

và không muốn dậy vào buổi sáng

when you come home from combat.

Rồi tôi tự nghĩ, đúng thế.

And he said, well, number one, he falls out of his sleep pattern.

Anh kể có những ngày làm việc kém hiệu quả

He said he starts going to bed late for no reason

và anh viện cớ rằng, “Không sao đâu, mình xứng đáng được nghỉ ngơi. Ổn mà.”

and doesn't want to get up in the morning.

Nhưng rồi anh kiếm thêm rất nhiều cái cớ khác nữa.

And I thought to myself, yep.

He says he has some unproductive days and he comes up with an excuse like,

Và tôi tự nghĩ, đúng thế.

Anh còn bắt đầu chống đối xã hội

"It's OK, you know, you deserve a rest. It's fine."

khi không muốn nhờ trợ giúp và chẳng hề muốn trò chuyện cùng ai.

But then he has another and another and another.

Rồi tôi tự nghĩ, đúng vậy.

And I thought to myself, yep.

Và tôi nhận ra những gì tôi đang trải qua chính là sang chấn.

And he said he becomes very antisocial where he doesn't want to ask for help

Và tôi đã rất sợ sử dụng chữ D, trầm cảm (depression),

and he definitely doesn't want to talk to anybody.

And I thought to myself, yep.

vì sợ rằng đó là một dấu hiệu bệnh nào đó.

And I realized what I was going through was trauma.

Tôi nghĩ rằng nhiều người cũng sợ từ đó,

And I was afraid to use the D-word, depression,

nhưng đó chính xác là điều mà tôi đã trải qua.

Tôi đã trải qua trầm cảm - chữ “d”.

for fear that that was some sort of diagnosis.

Tôi đã thực hiện nguyên tắc đặt ra với những người bạn mình

I think a lot of people are afraid of that word,

but that's exactly what I was going through.

và tôi gọi cho mọi người.

Vì một trong những điều tôi hỏi là “làm sao để vượt qua?”

I was going through lowercase “D” depression.

Anh ấy nói, bạn phải ép mình quay lại thói quen ngủ nghỉ

And I followed the rule that we set with our friends

và ép bản thân gọi cho bạn bè và nhờ trợ giúp.

and I called people.

Because one of the things I asked my friend is like,

Và tôi nghĩ một trong những điều

ta rút ra được từ COVID,

how do you overcome it?

He said, you have to force yourself back into a sleep pattern

là chúng ta nhận ra tầm quan trọng của kết nối giữa người với người.

and force yourself to call friends and ask for help.

And so I think one of the things,

Anh biết đấy, trong thế giới số hối hả này,

I think that comes out of COVID,

chúng ta tự lừa bản thân rằng ta có kết nối vì ta được kết nối.

is we recognized just the importance of human connection.

Nhưng thật ngạc nhiên khi COVID bùng phát,

You know, in this fast-paced digital world,

dù tuổi tác hay trình độ công nghệ ra sao,

we kidded ourselves to think that we had connections

just because we were connected.

chúng ta đều cầm điện thoại lên.

But it was amazing to see when COVID started,

Lứa trẻ trò chuyện với nhau.

regardless of someone's age or a technological competency,

Tôi nghĩ chúng ta rất khát khao được nghe giọng nói và tiếp xúc với nhau,

we all picked up the phone.

tôi nghĩ chúng ta được nhắc nhở rằng con người mỏng manh nhường nào.

Like, young people were talking to each other.

And I think that intense craving for a human voice and human touch,

Cụm từ mà anh vừa đề cập, “không khóc một mình,” thật mạnh mẽ.

I think we were reminded just how fragile we are as human beings.

Cho phép tôi hỏi, anh từng khóc trước ai đó chưa?

Có chứ.

CA: That phrase you've mentioned, "no crying alone," that's powerful.

Tôi đã làm theo lời khuyên riêng mình với các bạn của tôi.

I mean, forgive me asking, did you cry with someone?

Và khi tôi thấy muốn khóc, khi mà tôi cảm thấy quá sức,

SS: Yes.

tôi đã nhấc máy lên gọi và chỉ khóc.

I followed my own counsel to my friends.

Và có những người bạn gọi tôi và làm y hệt.

And when I had to cry, when I was overwhelmed,

Điều đó chứa cả sự chữa lành,

I picked up the phone and I just cried.

Điều quan trọng nhất mà việc đó mang lại là

And I had friends call me and do the same.

chúng tôi không--

CA: And there was healing in that.

không ai cảm thấy cô đơn.

SS: The most important thing that came from it

Và điều đó cực kì an toàn.

was that we didn't --

Cảm giác an toàn tuyệt vời đó là điều mà ai cũng khao khát có được.

none of us felt alone.

Bạn không thể cảm thấy an toàn nếu bạn dễ bị tổn thương,

And there's intense safety.

That amazing sense of safety that we all desire as human beings.

nhưng đó là lúc ta cần an toàn nhất.

Nhưng bạn phải xây dựng những mối quan hệ đó.

Bạn dựng các mối quan hệ đó trong thời điểm hạnh phúc, tốt đẹp,

You know, you can't feel safe when you're vulnerable,

khi bạn nghĩ bạn mạnh mẽ và tuyệt vời.

like, that's when we need it the most.

Nhưng bắt đầu xây dựng những mối quan hệ lúc gặp khủng hoảng lại chẳng dễ dàng gì.

But you have to build those relationships.

You build those relationships in the happy times, the good times,

Và thẳng thắn mà nói, tôi nghĩ đó là một bài học cho giới lãnh đạo.

where you think you're strong, you think you're great.

It’s very hard to start building those relationships

Tức là bạn không thể đánh giá khả năng của thủy thủ

in the moment of crisis.

khi con tàu đang ở vùng biển yên ả.

Bạn đánh giá thủy thủy khi con tàu chạy trên vùng biển động.

And I think it's a lesson for leadership, quite frankly.

Nhưng khoảng thời gian ở vùng biển lặng là lúc bạn tạo lập quan hệ và lòng tin

Which is, you can't judge the quality of a crew

by how a ship performs in calm waters.

và bạn không thể biết liệu bạn có những mối quan hệ đáng tin cậy,

You judge the quality of a crew by how a ship performs in rough waters.

các đội nhóm đáng tin và mối quan hệ đáng mến

But the time in calm waters

is when you're building relationship and trust

cho đến khi khủng hoảng ập đến.

Tôi nghe nhiều người nói về điều này:

and you don't really actually know if you have trusting relationships

Khi COVID xảy ra,

and trusting teams and loving relationships

họ bình luận về cách nhận ra đâu là những người bạn thực sự.

until the crisis strikes.

And I heard this from a lot of people:

Vài người cứ thế mất liên lạc, chẳng phải vì ghét bỏ nhau.

Chỉ là chúng ta không còn gọi cho nhau và bạn biết đó, chúng ta vẫn-

When COVID happened,

they commented on how they realized who their real friends were.

không tức giận hay sao cả.

Lại có những người bất ngờ xuất hiện để hỏi thăm chúng ta

Some people kind of fell by the wayside, it was nothing personal.

It's just like, we didn't call each other and we're still, you know,

và từ đó một tình bạn nảy nở.

Và đó là điều tôi muốn nói.

weren’t angry or anything.

And there are some people who came out of the woodwork to check in on us

Phải trải qua khó khăn thì tình bạn và lòng tin mới có thể đơm hoa kết trái.

and those friendships flourished.

And that's what I mean.

Đó là lý do vì sao ta cần đầu tư vào các mối quan hệ

khi ta đang ổn và khi ta nghĩ mình không cần đến ai.

It takes hardship for those friendships and that trust to really bear fruit.

Tôi nghĩ ta quên mất điều đó.

Anh sẽ nói gì với những người vừa nhận ra rằng

But that's why we have to invest in people when we're doing well

họ đang trải qua khoảnh khắc này, một năm đầy khó khăn,

and we don't think we need anybody.

And I think we forget that.

nhưng họ lại không tìm được ai đó để gọi điện thoại và khóc cùng nhau?

CA: What would you say to someone who has realized

that they're in this moment, what's been a really difficult year,

and they actually don't feel that there's someone they could,

Họ có phải đối mặt với nỗi vô vọng cho đến khi nó qua đi hay không?

Hay anh sẽ nói gì với họ?

for example,

pick up the phone and cry with?

Có một điều trớ trêu.

Điều trớ trêu khi ta cần được giúp đỡ.

Is it hopeless for them until this passes?

Và khi tôi viết cuốn “Lãnh Đạo Luôn Ăn Sau Cùng”,

Or what would you say to them?

SS: There is an irony.

tôi đã có cơ hội dành thời gian và đến thăm Hội Người Nghiện Rượu Ẩn Danh.

There's an irony in when we need help.

And when I was writing the book "Leaders Eat Last,"

Và đó là một tổ chức đặc biệt.

I had the opportunity to spend some time with

Và rất nhiều trong chúng ta quen thuộc với chương trình 12 bước.

and visit Alcoholics Anonymous.

And it is a remarkable organization.

Rất nhiều trong chúng ta quen với bước đầu tiên,

đó là thừa nhận mình gặp vấn đề.

And many of us are familiar with the 12-step program.

Nhưng 11 bước sau đó cũng rất quan trọng.

And many of us are familiar with the first step,

Và Hội Người Nghiện Rượu Ẩn Danh hiểu rằng

which is admitting you have a problem.

nếu bạn chinh phục được 11 bước đầu tiên,

But then it's the other 11 steps that also matter.

nhưng thất bại ở bước 12,

có lẽ bạn sẽ phải đầu hàng trước căn bệnh này.

And Alcoholics Anonymous knows

Nhưng nếu hoàn thành cả 12 bước, có khả năng cao bạn vượt qua được.

that if you master the first 11 steps,

Bước thứ 12 là giúp đỡ những người nghiện rượu khác.

but not the 12th,

you are likely to succumb to the disease.

But if you master the 12 steps,

Đó là chuyện có ích.

Vậy có điều rất trớ trêu rằng khi ta cần được giúp

you're more likely to overcome the disease.

ta lại nên đi giúp đỡ ai đó cũng đang chật vật giống ta.

That 12th step is to help another alcoholic.

Đó là điều chữa lành nhất mà ta có thể làm.

It's service.

Vậy nên, nếu ta cần ai đó để khóc cùng, hãy đưa bờ vai mình ra để họ khóc cùng.

And so there's a great irony when we need help

to actually help someone

who's struggling with the same thing as us.

Nếu ta cảm thấy cô đơn, hãy ở cạnh một người cũng đang cô đơn.

And it is the most healing thing we can do.

So, you know, if we need someone to cry with,

Và có chuyện này hơi ngoài lề,

it's to offer the shoulder for somebody else to cry with.

nếu ta đang tìm kiếm tình yêu, hãy giúp ai đó có được tình yêu,

If we're feeling lonely,

nếu ta đang tìm việc mình thích, hãy giúp ai đó tìm việc họ thích.

it's to be there for someone else who's struggling with loneliness.

Giúp đỡ đem lại giá trị vô cùng lớn lao.

And this goes way beyond these subjects,

which is if we're looking for love to help somebody else find love,

Lúc nào bạn cũng nghe thấy điều này,

khi bạn hỏi mọi người vì sao họ chọn nghề nghiệp đó,

if we're looking for the job we love,

to help somebody else find the job that they love.

nhất là những ai đang làm dịch vụ,

ví dụ như chuyên gia tư vấn về sang chấn.

And there's tremendous value in service.

And you hear about these things all the time,

Khi bạn hỏi tại sao bạn chọn nghề này?

you talk to people why they chose to go in the profession they went into,

“Khi còn trẻ, tôi gặp phải sang chấn tâm lý,

especially if they're in the service profession,

đã có người ở bên và dẫn dắt tôi

nên tôi muốn dành cả đời để làm điều tương tự cho người khác.

let's say somebody is a counselor for trauma.

And you say, why did you go into this profession?

Đó là điều xảy ra trong ngành phục vụ.

"When I was younger, I suffered a trauma,

Vì đang sống ở thế giới hiện đại nên chúng ta quên mất,

and somebody was there to counsel me

and I decided I wanted to commit my life to doing that for others."

rằng chúng ta vốn là một cỗ máy lỗi thời.

This is what happens with service.

Con người là một cỗ máy cổ xưa tồn tại trong một thế giới hiện đại.

And we forget, just because we live in a modern world,

Và chúng ta vẫn giống như hồi trước.

Chúng ta vẫn rất cần nhau để tồn tại và phát triển

we're actually a very old-fashioned machine.

The human animal is a legacy machine living in a modern world.

như chúng ta từng cần nhau khi chung sống dưới những túp lều

And we still work the same way we used to.

trong các bộ lạc nhỏ tầm 150 người.

And we desperately need each other to survive and thrive

Và sự giúp đỡ lẫn nhau là điểm mấu chốt.

as much as we did when we were living in huts

Nghe như thể,

kể cả những người không cảm thấy phiền muộn hay ở bên bờ vực ngay lúc này,

in small tribes of 150 people.

nhưng họ vẫn nên tự hỏi một vài điều, rằng liệu có ai để mình liên hệ hay không,

And so service service is the thing.

CA: That sounds like,

có lẽ người khác đang trải qua điều tồi tệ hơn nhiều

even for someone who's not feeling, like, depressed or at the edge right now,

và mình có thể gọi cho họ,

but a good checklist-question to ask is,

điều đó có thể vô cùng quý giá với họ

và giúp xây dựng mối quan hệ sau này?

is there someone I could reach out to actually,

“Bạn có ổn không?” là câu hỏi tốt nhất hoặc “Dạo này thế nào?”.

there maybe other people who are in a much worse situation

and maybe there is a call I could make

Anh biết không, một người bạn của tôi, George Flynn,

that would be incredibly valuable to that person

bảo rằng anh ấy thử hỏi nhà lãnh đạo

and help build a relationship with future?

SS: "Are you OK?" "How are you?

nếu họ hỏi bạn cảm thấy thế nào, họ thực sự quan tâm đến câu trả lời.

You know, a friend of mine, George Flynn,

Và tôi rất thích ý này.

he says his test for a leader is if they ask you how you're doing,

OK, tôi có thể trò chuyện với anh cả buổi về điều này,

they actually care about the answer.

nhưng ta phải chuyển sang phần giải đáp.

Đây là câu hỏi từ Kayum.

And I really like that.

“Nếu không có cách nào để trở lại bình thường,” như anh đã nói,

CA: OK, I could talk with you for hours about this,

“vậy liệu chúng ta có đang đi đúng hướng trong việc xây dựng bình thường mới?

but we're going to go to some questions now.

So here's a question from Kayum.

Hay anh có thể giúp đưa ra một kế hoạch về bình thường mới?”

"If there is no way to get back to normal," as you said,

"then are we on the right path of building new normal already?

Kế hoạch sao? Không có.

Or can you help us with a blueprint that new normal should be based on?"

Còn định hướng? Có đấy.

Tôi nghĩ rằng loài người cần phải --

SS: So blueprint? No.

Chúng ta cần nhớ rằng vấn đề nằm ở lòng nhân ái.

Và khi nói vậy, tôi không nói đến nhân loại,

Guidances? Yes.

I think that humanity has to be --

mà là nhân ái, lòng nhân ái của ta.

Khi COVID mới xảy ra,

We have to remember that humanity matters.

rất nhiều nhà lãnh đạo đã thể hiện lòng nhân ái của họ,

And when I say humanity, I don't mean big-H Humanity,

cho dù trước đó họ có phải là nhà lãnh đạo xuất sắc hay không,

I mean little-H humanity, our humanity.

nhiều người đã gọi điện thăm hỏi, “Bạn ổn không?”.

When COVID first happened,

so many leaders leaned on their humanity,

Họ gọi chỉ để hỏi thăm đội ngũ của họ.

Hay họ gọi bạn bè của mình và nói, “Bạn có ổn không? Bạn thế nào rồi?”

whether they were effective or ineffective leaders prior to COVID,

many of them picked up the phone and said, "Are you OK?"

Ta không cần có đại dịch toàn cầu để làm điều đó.

They called their teams just to check in on them.

Đó gọi là sự lãnh đạo tốt và chúng ta cần làm điều đó mọi lúc.

Or they called their friends to say, "Are you OK? How are you?"

Và chúng ta cũng nên khuyến khích mọi người làm điều tương tự

Well, we don't need a global pandemic to do that.

với những người họ đang quản lý.

That's called good leadership

Anh biết đấy, hệ thống phân cấp vẫn có thể hiệu quả theo cách đó..

and we should be doing that all the time.

Tôi hy vọng điều đó được duy trì.

And we should be encouraging those in our charge to do the same

Tôi hy vọng nó được duy trì.

Tôi mong cách dùng điện thoại như thế vẫn sẽ được duy trì.

for those in their charge.

You know, the hierarchy can still be effective that way.

Chúng ta sẽ không quay trở về thời ta chỉ biết mải miết nhắn tin.

I hope that remains.

I hope that remains.

Tôi hy vọng chúng ta sẽ bỏ điện thoại ra và dành thời gian ăn tối với gia đình.

I hope the use of the telephone remains.

That we don't just go back to texting all the time.

Tôi nghĩ có rất nhiều đứa trẻ sẽ thực sự làm được điều này,

I hope that putting our phones away and having family dinner remains.

thân thiết hơn với anh chị em (nếu có),

cũng như sẽ gắn kết với bố mẹ hơn

I think there's a lot of kids

bởi vì họ dành rất nhiều thời gian bên nhau.

that will actually come through this

with stronger relationships with their siblings if they have them,

Và những đứa trẻ luôn chật vật trước đó

bởi chúng không được quan tâm đầy đủ

and stronger relationship with their parents

vì bố mẹ quá bận rộn với công việc,

because they had so much time together.

anh biết đó, ngay cả khi mẹ hay bố bận rộn họp hành trên Zoom cả ngày,

And kids who may have struggled prior

because they weren't getting the kind of attention they needed

vào lúc họ thường đứng lên để đi lấy cà phê hay làm gì đó,

because their parents were so busy with work,

you know, even if mom or dad are busy on a Zoom call all day,

họ có thể chú ý đến con cái.

Tôi nghĩ rất nhiều đứa trẻ sẽ vượt qua được vấn đề này.

that hour that they would ordinarily just go get a cup of coffee or something,

Và trẻ con có khả năng thích nghi phi thường.

Chúng thích nghi rất tốt.

that they could focus on their kid.

Đây là một câu hỏi từ Mariusz.

I think a lot of kids actually will come out of this.

“Anh có thể cho chúng tôi một số bí kíp để khám phá “Tại sao” của mình không?”

And kids are remarkably adaptable.

They're remarkably adaptable.

Chắc chắn rồi.

Tôi sẽ đưa ra bài tập nhỏ mà bạn có thể cùng làm với bạn bè.

CA: Here’s a question from Mariusz.

"Could you give us some tips on how to discover our Why?"

Nó có tên là Bài tập Bạn bè.

Tìm một người mà bạn mến và họ cũng quý bạn.

Người mà dù có gọi bạn lúc ba giờ sáng, bạn vẫn sẽ bắt máy

SS: Absolutely.

I'll give you a little exercise that you can do with your friends.

và họ cũng có thể làm như thế vì bạn.

It's called the Friends Exercise.

Không thực hiện bài tập này với anh chị em, vợ chồng, hay là cha mẹ.

Find a friend you love and who loves you.

The person who, if they called you at three o'clock in the morning,

Những mối quan hệ đó quá gần gũi.

you take the call and you know they would do the same for you.

Hãy thử với người bạn thân nhất.

Đến gặp người đó và hỏi một câu đơn giản,

Do not do this with a sibling or a spouse.

Do not do this with a parent.

“Tại sao chúng ta là bạn?”

Those relationships are too close.

Rồi người đó sẽ nhìn như thể bạn điên rồi

Do it with a best friend.

bởi vì bạn đang yêu cầu họ bày tỏ cảm xúc bằng lời.

And go up to them and ask the simple question,

Bạn đang yêu cầu người đó sử dụng một phần của não, tân vỏ não,

"Why are we friends?"

nơi không có khả năng kiểm soát cảm xúc,

And they're going to look at you like you're crazy

và chuyển một thứ tồn tại trong não rìa thành ngôn ngữ,

because you're asking them to put into words a feeling.

You're asking them to use a part of the brain, the neocortex,

một điều bất khả thi.

Vậy nên đó thực sự là câu hỏi rất khó.

that doesn't control feelings,

Người đó sẽ nói, “Tôi không biết.”

and to put the thing that exists in the limbic brain into language,

Chẳng phải không biết, chỉ là không thể diễn tả.

which it doesn't do.

Trớ trêu thay, bạn ngừng đặt câu hỏi tại sao

And so it's actually a very difficult question.

và hỏi “điều gì”, bởi vì “điều gì” là một câu hỏi hợp lý.

They're going to say, "I don't know."

It's not that they don't know, it's that they can't put it into words.

“Điều gì ở tôi khiến bạn luôn kề bên tôi bất kể điều gì xảy ra?”

Ironically, you stop asking the question why

Và người đó cũng không biết trả lời sao.

and you start asking the question, "what" because "what" is a rational question.

Họ sẽ bắt đầu mô tả bạn.

“Tôi không rõ, bạn hài hước, tôi tin bạn. Bạn luôn có mặt khi tôi cần.”

"What is it about me that I know that you would be there for me

no matter what?"

Bạn vờ đóng vai phản diện.

“Tốt. Nhưng đó là khái niệm người bạn.

And they won't know how to answer it.

They'll start describing you.

Cụ thể là có gì ở tôi làm bạn luôn kề cạnh dù cho bất cứ chuyện gì xảy ra?”

"I don't know, you're funny, I trust you.

Họ vẫn sẽ làm vậy.

You've always been there for me."

Họ sẽ tiếp tục cố mô tả bạn. Bạn lại tiếp tục màn phản diện.

You play devil's advocate.

"Good. That's the definition of a friend.

Đó chỉ là khái niệm bạn thân. Bạn hiểu tôi chứ.

What specifically is it about me

Cuối cùng, người đó sẽ bỏ cuộc và họ sẽ bắt đầu mô tả bản thân.

that I know you'd be there for me no matter what?"

And they'll continue to do the same.

They'll keep trying to describe you. You keep playing devil's advocate.

Họ sẽ nói, đây là điều bạn tôi nói khi tôi thử chơi trò này,

You get the idea.

“Tôi không biết, Simon. Không cần trò chuyện cùng anh,

Eventually they'll give up and they'll start describing themselves.

chỉ ngồi cùng phòng với anh thôi, tôi đã thấy háo hức rồi.”

And they'll say,

Tôi đã nổi da gà và giờ cũng vậy.

and this is what my friend said to me when I did it with them,

Họ sẽ nói rõ tầm quan trọng của bạn trong cuộc đời họ

"I don't know, Simon. I don't even have to talk to you.

và bạn sẽ phản hồi với một cảm xúc nào đó,

I could just sit in the same room as you and I feel inspired."

nổi da gà hoặc trào dâng nước mắt,

And I got goosebumps, I'm getting them right now.

vì điều họ nói là “Tại sao” của bạn,

They will articulate the value you have in their life

điều mà bạn trao tặng thế giới.

Bạn có thể thử trò này với nhiều người bạn và điều họ nói gần như giống nhau,

and you will have some sort of emotional response,

goosebumps or you'll well up,

không thì sẽ giống hệt nhau, bởi đó là Tại sao của bạn.

because what they're telling you is your Why,

Là điều bạn mang đến cho thế giới.

your Why is the thing you give to the world.

Nên có thể không từ ngữ nào mô tả được,

You can do this with multiple friends and they will say almost exactly,

nhưng nó giúp bạn hiểu hơn về “Tại sao” của mình.

if not the exact same thing, because that is your Why.

Đây là một câu hỏi ẩn danh.

That is the thing you give to the world.

“Tôi có một người bạn hiện đang vật lộn với trầm cảm,

So it may not give you exact language,

but it will put you squarely in the ballpark for what your Why is.

và anh ấy không còn như trước nữa.

CA: Here's an anonymous question.

Tôi không biết phải nói gì với anh ấy. Anh ấy rất ghét câu hỏi “Anh thế nào rồi?”

"I have a friend who is currently struggling with depression,

Tôi có thể giúp đỡ bằng cách nào?”

and he's just not like he used to be.

Một trong những điều tôi tình cờ học được cách đây vài năm

I don't know what to say to him.

He's actually annoyed by the question, 'How are you doing?'

là đôi khi lời khẳng định lại hữu ích hơn câu hỏi.

Vì người ta có thể né tránh câu hỏi nhỉ?

How can I offer my help?"

SS: So one of the things I learned by accident a couple of years ago

Ta đều làm vậy lúc COVID.

“Anh thế nào?” “Ổn. Ổn.”

is sometimes statements work better than questions.

Tất cả mọi người đều ổn nhỉ?

Rồi bạn sẽ làm gì với câu trả lời đó?

Because questions people can avoid, right?

Vậy hãy cố đưa ra lời khẳng định, nhỉ?

This is what we all did during COVID.

"How are you?" "Fine. Fine." Everyone's fine, right?

Có gì đó không ổn.

And then what do you do with that?

Có gì đó khác thường.

And so try making a statement, right?

Bạn không còn như trước nữa.

Tôi khá lo lắng cho bạn.

Đưa ra lời khẳng định.

Something's wrong.

Something's different.

Và làm thế sẽ khiến người khác khó chuyển hướng câu chuyện.

You're not the same.

I'm worried about you.

Make statements.

And it leaves very little room

Bạn không phải là người mà tôi biết.

for somebody to divert the conversation.

Hãy làm điều đó với tình yêu, sự đồng cảm

và quan trọng nhất là đừng xuất hiện chỉ để giải quyết vấn đề.

You're not the person I know.

Đặc biệt khi bạn chuẩn bị bắt đầu một cuộc trò chuyện nặng nề,

And do it with love and empathy and the most important thing,

bạn không đến để giải quyết vấn đề.

Bạn xuất hiện để tạo ra không gian để họ sẵn sàng mở lòng với bạn.

don't show up to solve the problem.

Especially when you're starting to have a difficult conversation,

Đó là mục tiêu duy nhất.

Nên hãy cố đưa ra một lời khẳng định thay vì một câu hỏi.

you don't show up to solve the problem.

You show up to create an environment

Đây là câu hỏi cuối cùng, tôi hỏi cho chính tôi.

in which they'd be willing to open up to you.

That's the only goal.

So try a statement instead of a question.

Simon à, ý của anh là gì khi anh nói mỗi người đều là người lãnh đạo?

CA: So here's the last question, I'm going to ask this for me.

Lãnh đạo không liên quan đến thứ bậc hay chức vụ.

What do you mean, Simon, when you say that everyone is a leader?

Tôi biết rất nhiều người nắm giữ vị trí cao nhất trong các tổ chức

nhưng không phải là lãnh đạo.

Chúng ta làm theo lời họ vì họ có quyền lực hơn chúng ta,

SS: Leadership has nothing to do with rank or title.

nhưng chúng ta không tin họ và sẽ không đi theo họ.

I know many people who sit at the highest levels of organizations

Tôi cũng biết rất nhiều người ở những vị trí thấp trong các tổ chức

who are not leaders.

We do as they tell us because they have authority over us,

không có cấp bậc hay quyền lực chính thức nào,

nhưng họ vẫn lựa chọn quan tâm đến người bên trái mình

but we don't trust them and we wouldn't follow them.

And yet I also know many people who sit at very low levels of organizations

và hỏi han người bên phải mình,

nên ta tin tưởng họ và theo họ khắp nơi.

that have no formal rank and no formal authority,

Lãnh đạo là có trách nhiệm giúp người kề cận phát triển.

and yet they've made the choice

Trách nhiệm chăm sóc mọi người xung quanh.

to look after the person to the left of them

Đó mới là lãnh đạo.

and the person to the right of them,

Không phải là chỉ phụ trách.

and we would trust them and follow them anywhere.

Mà là chăm sóc những người mà chúng ta phụ trách.

Leadership is the responsibility to see those around us rise.

Điều duy nhất chức vụ và quyền lực cho phép chúng ta làm

It's the responsibility to take care of those around us.

là lãnh đạo ở quy mô lớn hơn.

That's what leadership is.

It's not about being in charge.

Mỗi người trong chúng ta đều có cơ hội để trở thành người lãnh đạo mà mình muốn.

It's about taking care of those in our charge.

And the only thing title and authority allow you to do

Mỗi người trong chúng ta.

Simon, cảm ơn anh đã dành thời gian cho chúng tôi.

is lead with greater scale.

Every single one of us has the opportunity to be the leader we wish we had.

Cảm ơn Chris. Tôi rất hân hạnh. Bảo trọng nhé. Hãy chăm sóc nhau!

Every single one of us.

[Biết về những sự kiện đáng suy ngẫm mà bạn không muốn bỏ lỡ.

CA: Simon, thank you so much for spending this time with us.

Hãy trở thành thành viên của TED tại ted.com/membership.]

SS: Thanks, Chris. I really appreciate it.

Take care of yourself. Take care of each other.

[Get access to thought-provoking events you won't want to miss.

Become a TED member at ted.com/membership.]