Shabana Basij-Rasikh: The dream of educating Afghan girls lives on | TED

Translator: Tien Nguyen Reviewer: Nguyen Minh

Nine years ago,

9 năm trước

I stood on a stage a lot like this one.

Tôi đứng trên một sân khấu như cái này.

It was at the TEDWomen conference in Washington, DC, back in 2012.

Nó là tại hội nghị TEDWomen ở Wahington, DC, năm 2012.

I was 22 years old, a woman with a college degree.

Lúc đó, tôi 22 tuổi, một người phụ nữ với tấm bằng cao đẳng.

That's nothing too exceptional to say here in the United States.

Điều đó không có gì là ngoại lệ để nói ở đây ở Hoa Kỳ.

In Afghanistan, my homeland,

Tại Afghanistan, quê hương tôi,

women like me were the exception.

những nguời như tôi là ngoại lệ.

It had been a little over a decade since the fall of the Taliban regime.

Nó đã được hơn một thập kỷ kể từ khi chế độ Taliban sụp đổ.

A time when it was quite literally illegal for girls to go to school.

Thời điểm mà hoàn toàn bất hợp pháp khi cho con gái đi học.

The Afghan people had spent a decade rebuilding our nation and our lives.

Người dân Afghanistan đã dành một thập kỷ xây dựng lại đất nước và cuộc sống.

And when I stood on the TEDWomen stage,

Và khi tôi đứng trên sân khấu TEDWomen,

I challenged the world to dare to educate Afghan girls.

Tôi thách thức thế giới dám giáo dục các cô gái Afghanistan.

The way I had just started doing at a place in Kabul

Cách tôi vừa mới bắt đầu làm tại một nơi ở Kabul

called the School of Leadership, Afghanistan, or SOLA.

gọi là Trường Lãnh đạo, Afghanistan, hoặc SOLA.

(Video) [To] me, Afghanistan is a country of hope and boundless possibilities.

Theo tôi, Afghanistan là một quốc gia của hy vọng và khả năng vô hạn.

And every single day,

Và mỗi ngày,

the girls of SOLA remind me of that.

các cô gái của SOLA nhắc nhở tôi về điều đó.

Like me, they are dreaming big.

Như tôi, họ đang mơ lớn

That was then.

Đó là trước đây.

(Applause)

[Vỗ tay]

And this is now.

Và bây giờ.

And the Taliban are back.

Và Taiban trở lại.

But I want you to know I haven't stopped dreaming.

Nhưng tôi muốn bạn biết Tôi không ngừng mơ ước.

Neither have those girls of SOLA.

Những cô gái của SOLA cũng vậy.

We have taken our dreams and adapted them.

Chúng tôi đã thực hiện ước mơ và điều chỉnh chúng.

Agility, adaptation, resilience.

Sự nhanh nhẹn, thích nghi, sức bật.

These concepts are core to everything that SOLA is.

Những khái niệm này là cốt lõi đối với mọi thứ mà SOLA có.

We have faced the uncertainty of what might be,

Chúng tôi đối mặt với sự không chắc chắn về những gì có thể,

and we have turned it into the certainty of what will be.

và chúng tôi đã biến nó thành sự chắc chắn về những gì xảy ra.

I'll explain.

Tôi sẽ giải thích.

Back in 2012,

Trở lại năm 2012,

we ran a program where girls lived at SOLA

chúng tôi chạy chương trình nơi những cô gái sống ở SOLA

but primarily studied at high schools in Kabul.

nhưng chủ yếu học tập tại các trường trung học ở Kabul.

And we secured scholarships for these girls

Và chúng tôi bảo vệ học bổng cho những cô gái này

to pursue their education overseas,

để theo đuổi con đường học vấn ở nước ngoài,

including here in America.

bao gồm ở Mỹ.

It worked.

Nó đã hoạt động.

It worked well.

Nó đã hoạt động tốt.

But I realized I was contributing to something I never wanted to see:

Nhưng tôi nhận ra rằng tôi đang đóng góp cho thứ mà tôi không bao giờ muốn thấy:

a brain drain of Afghanistan’s educated women.

tình trạng chảy máu chất xám của phụ nữ Afghanistan có học thức.

So I realized I had to adapt.

Vì vậy, tôi nhận ra mình phải thích nghi.

I wanted to educate Afghan girls

Tôi muốn giáo dục các cô gái Afghanistan

who would become educated Afghan women,

những người sẽ trở thành phụ nữ Afghanistan có học thức,

who would then educate other girls.

người sẽ giáo dục những cô gái khác sau này.

And all of them together over time

Và tất cả họ luôn cùng nhau theo thời gian

would build a new Afghanistan from the bottom up,

sẽ xây dựng một Afghanistan mới từ dưới lên,

and they would be among its leaders.

và họ sẽ ở trong số các nhà lãnh đạo.

I needed a place where these girls would learn to read English and Koran.

Tôi cần một nơi mà những cô gái này sẽ học đọc tiếng Anh và kinh Koran.

I needed a place where the administration and instructors would be women.

Tôi cần một nơi mà người quản lý và người hướng dẫn sẽ là phụ nữ.

A place where the notion of female leadership --

Một nơi mà khái niệm về nữ giới lãnh đạo --

Afghan female leadership -- would become known for every student.

Nữ giới Afghanistan lãnh đạo - sẽ trở nên nổi tiếng đối với mọi học sinh.

I needed a place that quite simply did not exist in Afghanistan.

Tôi cần một nơi khá đơn giản không tồn tại ở Afghanistan.

So my team and I created it.

Vì vậy, nhóm của tôi và tôi đã tạo ra nó.

In 2016, SOLA became a full-fledged boarding school for girls.

Năm 2016, SOLA hành tổ chức chính thức trường nội trú dành cho nữ sinh.

The first and only in Afghanistan.

Đầu tiên và duy nhất ở Afghanistan.

(Applause)

(Vỗ tay)

That year, we enrolled 24 girls in sixth grade.

Năm đó, chúng tôi đã tuyển 24 nữ sinh lớp sáu.

By 2021,

Năm 2021,

we had enrolled nearly 100 girls in grades six to 11.

chúng tôi đã tuyển gần 100 cô gái từ lớp 6 đến lớp 11.

I'll tell you something I'm very proud of.

Tôi sẽ nói với bạn một điều mà tôi rất tự hào.

In 2016,

Năm 2016,

we drew girls from 14 of Afghanistan's 34 provinces.

chúng tôi thu hút các cô gái từ 14 trong 34 tỉnh của Afghanistan.

This year, we have girls from 28 provinces.

Năm nay, chúng tôi có các cô gái từ 28 tỉnh.

(Applause)

(Vỗ tay)

Imagine you are a girl from one of these provinces coming to SOLA.

Hãy tưởng tượng bạn là một cô gái từ một trong số các tỉnh này đến SOLA.

You've probably never lived away from your family.

Bạn có thể chưa bao giờ sống xa gia đình của bạn.

As you can see, we have obscured their faces for their safety.

Như bạn thấy, chúng tôi đã che khuất khuôn mặt của họ vì sự an toàn của họ.

But when you arrive on campus, an older sister will be there for you.

Nhưng khi bạn đến trường, một chị gái sẽ ở đó vì bạn.

She will be beside you as you pray in the campus mosque;

Cô ấy sẽ ở cạnh bạn khi bạn cầu nguyện trong nhà thờ Hồi giáo trong trường;

she will eat with you;

cô ấy sẽ ăn với bạn;

she will help you with your schoolwork.

cô ấy sẽ giúp bạn công việc ở trường.

You are from different provinces, different ethnicities,

Bạn đến từ các tỉnh khác nhau, các sắc tộc khác nhau,

but you are united by sisterhood.

nhưng bạn được hợp nhất bởi tình chị em.

By your identity as Afghan girls.

Bằng nét nhận diện của bạn là các cô gái Afghan.

Educating girls, breaking barriers,

Giáo dục các cô gái, phá vỡ rào cản,

this is what we do at SOLA.

đây là những gì chúng tôi làm tại SOLA.

We became known for this nationwide.

Chúng tôi đã trở nên nổi tiếng về điều này trên toàn quốc.

Parents came to us from across Afghanistan

Cha mẹ đến với chúng tôi từ khắp Afghanistan

asking us to admit their daughters.

yêu cầu chúng tôi chấp nhận con gái họ.

I remember one father in particular,

Tôi nhớ một người cha đặc biệt,

from a rural province,

từ một tỉnh nông thôn,

and one of his daughters was already a student with us.

và một trong những con gái của ông ấy là học sinh của tôi.

This was back in 2019,

Trở lại năm 2019,

and I remember him coming to campus and sitting in my office.

và tôi nhớ ông ấy đến trường và ngồi trong văn phòng của tôi.

He was trying to convince me

Ông cố gắng thuyết phục tôi

to admit another one of his daughters.

chấp nhận một trong những con gái của ông.

On his way out, he stopped in the doorway,

Trên đường đi ra, ông dừng lại ở cửa,

turned around and looked at me, and completely calmly, he said,

quay lại và nhìn tôi, hoàn toàn bình tĩnh, ông nói,

"When the Taliban come back,

“Khi Taliban trở lại,

please promise

hãy hứa

that you will burn my daughter's records.

rằng cô sẽ đốt hồ sơ của con gái tôi.

If the Taliban know my daughter studies here,

Nếu Taliban biết con gái tôi học ở đây,

they will kill my family."

họ sẽ giết gia đình tôi.”

Remember, this was 2019.

Hãy nhớ rằng, đó là năm 2019.

Two years ago.

Hai năm trước.

He didn't say "if the Taliban come back."

Ông không nói “nếu Taliban quay trở lại.”

He said "when."

Ông ấy nói “khi nào.”

I promised him that I would do what he asked.

Tôi đã hứa với ông rằng tôi sẽ làm những gì ông yêu cầu.

And this summer ...

Và mùa hè này ...

I did.

Tôi đã làm.

What you're seeing here are the records of my students burning.

Những gì bạn đang thấy đây là những hồ sơ của học sinh của tôi bị đốt.

We set this fire

Chúng tôi đốt cháy cái này

to protect every girl who's ever studied at SOLA.

để bảo vệ các cô gái mà đã từng học tại SOLA.

This was mid-August.

Lúc đó là giữa tháng 8

Right as the Taliban were about to enter Kabul.

Đúng lúc Taiban dự định xâm chiếm Kabul.

Less than two weeks later,

Chưa đầy hai tuần sau,

nearly 250 members of the SOLA community,

gần 250 thành viên của cộng đồng SOLA,

students, staff and family members,

học sinh, nhân viên và các thành viên trong gia đình,

were out of Afghanistan and safe in the nation of Rwanda.

thoát khỏi Afghanistan và an toàn tại quốc gia Rwanda.

(Applause)

(Vỗ tay)

I will say this again.

Tôi sẽ nói lại điều này.

When you face the uncertainty of what might be,

Khi bạn đối mặt với sự không chắc chắn về những gì có thể xảy ra,

you can turn it into the certainty of what will be.

bạn có thể biến nó thành sự chắc chắn về những gì sẽ xảy ra.

SOLA's departure from Afghanistan made headlines.

Việc SOLA rời Afghanistan đã gây xôn xao dư luận.

And I think it has drawn the attention

Và tôi nghĩ nó đã thu hút sự chú ý

partly because how swiftly the Taliban took over Afghanistan

một phần vì Taliban chiếm Afghanistan nhanh chóng như thế nào

and how quickly so much of what was beautiful about my country

và nhanh đến mức nào về những gì tốt đẹp về đất nước tôi

turned to dust.

đã hóa thành cát bụi.

But what these stories don't usually tell you

Nhưng điều câu chuyện này thường không cho bạn biết

is that we had been quietly planning

là chúng tôi đã âm thầm lên kế hoạch

for this day of our departure for most of the year.

cho ngày ra đi này hầu hết trong năm.

I had that conversation with my student's father in December 2019.

Tôi đã nói điều đó với cha của học sinh vào tháng 12 năm 2019.

The United States signed an agreement with the Taliban in February 2020.

Mỹ đã ký một thỏa thuận với Taliban vào tháng 2 năm 2020.

And the US announced its unconditional withdrawal from Afghanistan

Và Mỹ tuyên bố rút quân vô điều kiện khỏi Afghanistan

in April 2021.

vào tháng 4 năm 2021.

These dates were like signposts on a road I never wanted to be on.

Những ngày này giống như biển chỉ dẫn trên con đường tôi không bao giờ muốn đi.

I couldn't see far enough down that road to be certain about it's end.

Tôi không thể nhìn đủ xa trên con đường đó để chắc chắn về kết thúc của nó.

But what I was certain of was that I would not sit passively by

Nhưng điều tôi chắc chắn là tôi sẽ không ngồi một cách thụ động

and let that road lead me.

và để con đường đó dẫn dắt tôi.

This spring, we started making plans to bring our students overseas

Xuân này, chúng tôi bắt đầu lập kế hoạch đưa học sinh ra nước ngoài

for a study abroad program.

cho một chương trình du học.

This takes time.

Điều này cần có thời gian.

We needed to identify potential host nations;

Chúng tôi cần xác định các quốc gia chủ nhà có tiềm năng;

we needed parents to grant permission;

chúng tôi cần cha mẹ cho phép;

we needed to speak with officials and gather our resources.

chúng tôi cần nói chuyện với các quan chức và thu thập các nguồn lực.

It takes time,

Nó cần có thời gian,

and all the while you're moving down that road, going faster,

và tất cả trong khi bạn đang di chuyển xuống con đường đó, đi nhanh hơn,

gaining momentum toward what lies at the end.

lấy đà hướng đến những gì nằm ở cuối cùng.

There is a lot about this that I still cannot talk about.

Có rất nhiều điều về điều này mà tôi vẫn không thể nói.

Some of it is for security reasons.

Một số là vì lý do bảo mật.

And some of it is for personal reasons.

Và một số là vì lý do cá nhân.

This is still very raw for me.

Điều này còn rất mới với tôi.

I never imagined

Tôi chưa bao giờ tưởng tượng

Afghanistan would fall as fast as it did.

Afghanistan sẽ sụp đổ nhanh như vậy.

No one imagined it.

Không ai tưởng tượng được.

But I will tell you this.

Nhưng tôi sẽ cho bạn biết điều này.

On August 1,

Vào ngày 1 tháng 8,

we were bringing our students back to Kabul

chúng tôi đã mang học sinh của chúng tôi trở lại Kabul

after their semester break.

sau kỳ nghỉ.

On August 15,

Vào ngày 15 tháng 8,

the Taliban were in Kabul and in control.

Taliban đã ở Kabul và trong tầm kiểm soát.

And on August 30,

Và vào ngày 30 tháng 8,

we were holding our second day of classes at our new campus in Rwanda

chúng tôi đã tổ chức ngày học thứ hai tại cơ sở mới của chúng tôi ở Rwanda

with our entire community together and safe.

với toàn bộ cộng đồng của chúng tôi cùng nhau và an toàn.

(Applause)

(Vỗ tay)

That is how fast things can move.

Đó là cách mọi thứ xảy ra nhanh chóng.

And that's what anyone, not just me,

Và đó là điều mà bất cứ ai, không chỉ tôi,

but anyone can accomplish when you accept the uncertainty of what might be,

nhưng ai cũng có thể làm khi chấp nhận sự không chắc chắn về điều có thể xảy ra,

and through careful contingency planning,

và thông qua kế hoạch dự phòng cẩn thận,

turn it into the certainty of what will be.

biến nó thành sự chắc chắn của những gì sẽ xảy ra.

You will find yourself somewhere new.

Bạn sẽ thấy mình ở một nơi nào đó mới.

And different.

Và khác biệt.

Adapting and succeeding.

Thích nghi và thành công.

And sometimes,

Và đôi khi,

you will know you have left a light on to help you find your way home.

bạn sẽ biết bạn đã để đèn sáng để giúp bạn tìm đường về nhà.

What you're seeing here is something that I very rarely show publicly.

Điều bạn đang thấy ở đây là một cái gì đó mà tôi rất hiếm khi thể hiện công khai.

Earlier, I talked about SOLA's campus in Kabul.

Lúc nãy, tôi đã nói chuyện về khuôn viên của SOLA ở Kabul.

That campus is a series of rented buildings that we have converted

Khuôn viên đó là một loạt các các tòa nhà mà chúng tôi đã chuyển đổi

into classroom and residential space.

vào không gian lớp học và khu dân cư.

But what you're seeing here is something very different.

Nhưng những gì bạn thấy ở đây là một cái gì đó rất khác.

This is a perimeter wall

Đây là một bức tường ngoài doanh trại

that rings a parcel of land in the heart of Kabul city,

đó là một thửa đất ở trung tâm của thành phố Kabul,

land that SOLA holds legal rights to.

đất mà SOLA nắm giữ các quyền hợp pháp.

This is the land where we're going to build a permanent campus,

Đây là vùng đất mà chúng tôi sẽ đến để xây dựng một khuôn viên cố định,

where Afghan girls will come to live and study in safety.

nơi các cô gái Afghanistan sẽ đến được sống và học tập trong an toàn.

We cleared this land ourselves,

Chúng tôi đã tự dọn sạch mảnh đất này,

all 18,000 cubic meters of landfill.

toàn bộ bãi chôn lấp 18.000 mét khối.

We raised this wall ourselves.

Chúng tôi đã tự mình nâng bức tường lên.

We knew we would face opposition, and we planned for it.

Chúng tôi biết sẽ gặp phản đối, và chúng tôi đã lên kế hoạch.

We spoke with our neighbors,

Chúng tôi đã nói chuyện với hàng xóm,

explaining how valuable an educated girl is to her family,

giải thích một cô gái có học thức giá trị như thế nào với gia đình cô ấy,

explaining how one day their daughters could apply to study at SOLA.

giải thích cách một ngày con gái của họ có thể đăng ký học tại SOLA.

And our neighbors became some of our strongest allies.

Và những hàng xóm đã trở thành một số đồng minh mạnh nhất.

We spoke with high-level government officials

Chúng tôi đã nói chuyện với các quan chức chính phủ cấp cao

who complained that this land was too valuable

những người đã phàn nàn rằng vùng đất này quá giá trị

to be wasted on educating girls.

khi bị lãng phí vào việc giáo dục trẻ gái.

And we convinced them otherwise.

Và chúng tôi thuyết phục theo cách khác.

Those officials,

Những quan chức đó,

of course, aren't in government anymore.

tất nhiên, không còn trong chính phủ nữa.

Afghanistan has new leaders.

Afghanistan có những nhà lãnh đạo mới.

And while this is a sensitive topic,

Và mặc dù đây là một chủ đề nhạy cảm,

I can say that it's quite possible

Tôi có thể nói rằng nó hoàn toàn có thể

that construction on this new campus might resume relatively soon.

công trình xây dựng trong khuôn viên mới có thể tiếp tục tương đối sớm.

Time will tell.

Thời gian sẽ trả lời.

Nine years ago,

Chín năm trước,

I stood on a TEDWomen stage,

Tôi đã đứng trên sân khấu TEDWomen

and I said Afghanistan is a country of hope and boundless possibilities.

và tôi đã nói Afghanistan là một quốc gia của hy vọng và khả năng vô hạn.

And every single day,

Và mỗi ngày,

the girls of SOLA remind me of that.

các cô gái của SOLA nhắc tôi về điều đó.

Like me, they are dreaming big.

Giống như tôi, họ đang mơ lớn.

Earlier this year,

Đầu năm nay,

I was on SOLA's campus in Kabul

Tôi đã ở trong khuôn viên của SOLA ở Kabul

interviewing a girl who was applying for sixth grade.

phỏng vấn một cô gái đã nộp đơn cho lớp sáu.

I asked her why she wanted to come to SOLA,

Tôi hỏi cô ấy tại sao cô ấy muốn đến SOLA,

which is a question I ask all our applicants.

đó là một câu hỏi Tôi hỏi tất cả các ứng viên của chúng tôi.

She said,

Cô ấy nói,

"I have dreamed of this.

“Tôi đã mơ về điều này.

I've dreamed of coming to SOLA ever since I was a little girl."

Tôi đã mơ được đến SOLA từ khi tôi còn là một cô bé. ”

In all these years that I have interviewed girls from across Afghanistan,

Trong tất cả những năm tôi đã phỏng vấn các cô gái từ khắp Afghanistan,

this was the first time that a young girl said that to me.

đây là lần đầu tiên một cô gái trẻ đã nói điều đó với tôi.

Why do I keep doing what I do,

Tại sao tôi tiếp tục làm những gì tôi làm,

despite the risk that comes with it and all the uncertainty?

bất chấp rủi ro đi kèm với nó và tất cả những điều không chắc chắn?

Because Afghanistan is a country of hope and dreams.

Bởi vì Afghanistan là một quốc gia của hy vọng và ước mơ.

It's my home.

Đây là nhà tôi.

And it always will be.

Và nó sẽ luôn luôn vậy.

And now, out there in the most remote corners of Afghanistan, are young girls,

Và bây giờ, ngoài kia ở nơi xa xôi nhất của Afghanistan, là những cô gái trẻ,

dreaming to attend SOLA.

mơ ước được tham dự SOLA.

My community,

Cộng đồng của tôi,

my students are settling and thriving in Rwanda.

sinh viên của tôi đang ổn định và phát triển ở Rwanda.

And I'm so grateful we're there.

Và tôi rất biết ơn vì chúng tôi đã ở đó.

I see Afghanistan now through TV news reports

Tôi thấy Afghanistan bây giờ thông qua các bản tin truyền hình

or on my phone, when friends, still in Afghanistan, call me.

hoặc trên điện thoại, khi bạn bè, vẫn ở Afghanistan, gọi tôi.

But SOLA is there too.

Nhưng SOLA cũng ở đó.

We have planted roots that can never be destroyed.

Chúng tôi đã có gốc rễ điều đó không bao giờ có thể bị phá hủy.

Nine years ago,

Chín năm trước,

I challenged the world to dare to educate Afghan girls.

Tôi đã thách thức thế giới dám giáo dục các cô gái Afghanistan.

Those girls are young women now.

Những cô gái đó bây giờ là phụ nữ trẻ.

And they will do what Afghan women have always done.

Và họ sẽ làm những gì phụ nữ Afghanistan đã luôn luôn thực hiện.

Meet uncertainty head on and rise above it.

Đương đầu trực tiếp với sự không chắc chắn và vượt lên trên nó.

I know they will do their part.

Tôi biết họ sẽ làm phần việc của họ.

But they,

Nhưng họ,

we need something from you,

chúng tôi cần một cái gì đó từ bạn,

all of you here and watching this.

tất cả các bạn ở đây và xem điều này.

So today I issue another challenge to the world.

Vì vậy, hôm nay tôi đưa ra một thách thức khác đối với thế giới.

Do not look away.

Đừng quay đi.

As the noise dies down,

Khi tiếng ồn giảm dần,

and Afghanistan slips from the front pages,

và Afghanistan trượt khỏi trang nhất,

do not look away.

Đừng nhìn đi chỗ khác.

In nine years, it will be the year 2030.

Trong 9 năm, sẽ là năm 2030.

It's the year I will celebrate my 40th birthday.

Đó là năm tôi sẽ kỷ niệm sinh nhật lần thứ 40 của tôi.

So here is my dream,

Vì vậy, đây là giấc mơ của tôi,

my birthday wish.

điều ước sinh nhật của tôi.

In nine years,

Trong chín năm,

I hope to be speaking with you again

Tôi mong được nói chuyện với bạn lần nữa

from SOLA’s campus in Kabul,

từ khuôn viên của SOLA ở Kabul,

with all of my students there.

với tất cả các học sinh của tôi ở đó.

I will see you then,

Tôi sẽ gặp lại bạn sau,

if you do not look away.

nếu bạn không ngoảnh mặt đi.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)