The work that makes all other work possible | Ai-jen Poo

Translator: Giang Nguyen Reviewer: Thái Hưng Trần

Tối nay tôi muốn chia sẻ với các bạn

về một công việc giúp hiện thực hoá các công việc khác,

về hàng triệu phụ nữ đến làm việc ở căn nhà của chúng ta

I want to talk to you tonight

about the work that makes all other work possible,

mỗi ngày,

chăm sóc cho con chúng ta như người giữ trẻ,

about the millions of women who go to work in our homes

chăm sóc cho người thân ốm yếu và người già trong nhà chúng ta,

every single day,

như nhân viên chăm sóc tại nhà,

caring for children as nannies,

duy trì sự sạch sẽ trong căn nhà như những người dọn dẹp.

caring for our loved ones with disabilities and our elders,

Nó là công việc giúp hiện thực hoá tất cả các công việc khác.

as home care workers,

Và nó gần như được thực hiện bởi phụ nữ, với hơn 90 phần trăm

maintaining sanity in our homes as cleaners.

chủ yếu là phụ nữ da màu.

It's the work that makes all other work possible.

Và bản thân công việc có liên hệ với những gì người phụ nữ làm trong lịch sử,

And it's mostly done by women, more than 90 percent women,

công việc từng vô hình trong mắt mọi người

disproportionately women of color.

And the work itself is associated with work that women have historically done,

và bị tước mất giá trị của nó trong nền văn hoá của ta.

Nhưng nó là nền tảng cho mọi thứ trên thế giới.

work that's been made incredibly invisible

and taken for granted in our culture.

Nó giúp việc tất cả chúng ta bước ra đời và thực hiện điều ta muốn trở nên khả thi

But it's so fundamental to everything else in our world.

mỗi ngày,

biết rằng thứ quan trọng nhất trong đời ta đang đặt trong tay người tốt.

It makes it possible for all of us to go out and do what we do in the world

Nhưng ta không nghĩ về nó theo cách đó.

every single day,

knowing that the most precious aspects of our lives are in good hands.

Nó thường bị nhìn nhận là vô hình.

Bạn có thể thăm nhà hàng xóm

But we don't think about it that way.

và không biết rằng căn nhà nào đang có nhân viên chăm sóc.

It's almost defined by its invisibility.

Không có bảng hiệu.

Không có danh sách hay cơ sở dữ liệu.

You could go into any neighborhood

Nó chỉ vô hình.

and not know which homes are also workplaces.

There's no sign.

Và thậm chí công việc này không được xem như một việc làm thực thụ.

There's no list or registry.

It's just invisible.

Nó được xem như là “một sự giúp đỡ.”

And it's this work that is not even referred to as real work.

Nó thường bị coi là không cần kỹ năng,

không được đánh giá như chuyên gia.

It's referred to as "help."

Và sắc tộc, đóng vai trò lớn trong cách nền văn hoá của ta đánh giá công việc này.

It's often seen as unskilled,

not seen as professional.

Một trong những người giúp việc đầu tiên ở Mỹ là những phụ nữ da đen

And race has played a profound role in how we value this work in our culture.

từng là nô lệ,

và phân biệt chủng tạo đã áp đặt vị trí của họ qua các thế hệ.

Some of the first domestic workers in the United States were black women

Những năm 1930, Quốc hội đã thảo luận về luật lao động

who were enslaved,

and racial exclusion has shaped their conditions for generations.

sẽ là một phần của Chính sách kinh tế mới,

giúp bảo vệ tất cả người lao động,

Các thành viên Quốc hội phía Nam từ chối việc ủng hộ luật lao động này

In the 1930s, when Congress was discussing the labor laws

that would be a part of the New Deal,

nếu nó bao gồm cả việc bảo vệ người giúp việc và nông dân.

that would protect all workers,

Southern members of Congress refused to support those labor laws

Lịch sử phân biệt sắc tộc

if they included protections for domestic workers and farmworkers.

và nền văn hoá của ta hạ thấp giá trị công việc liên quan đến phụ nữ

That history of racial exclusion

nghĩa là hàng triệu người phụ nữ đi làm mỗi ngày,

and our cultural devaluing of work that's associated with women

làm việc hết sức chăm chỉ,

nhưng vẫn không đủ tiền chi trả cuộc sống.

now means that millions of women go to work every single day,

Họ kiếm được đồng lương ít ỏi

mà không có khoản dự phòng nào khác,

work incredibly hard

Nghĩa là những người phụ nữ ta tin tưởng để chăm sóc ta và gia đình mình

and still can't make ends meet.

They earn poverty wages without a safety net,

lại không thể chăm sóc cho cuộc sống của chính họ.

so that the women that we're counting on to take care of us and our families

Nhưng đấu tranh của tôi trong suốt 20 năm đã gần như thay đổi thực trạng đó.

can't take care of their own, doing this work.

Nó đang trở thành công việc mà bạn có thể tự hào

But my work over the last 20 years has been about changing precisely that.

và hỗ trợ được cho gia đình mình.

Ở Liên minh Nhân viên Chăm sóc Toàn quốc, chúng tôi đã làm việc hết mình

It's about making these jobs good jobs that you can take pride in

để giúp đạo luật bảo vệ người giúp việc khỏi nạn phân biệt đối xử

and support your family on.

At the National Domestic Workers Alliance, we've been working hard in states

và quấy rối tình dục được thông qua,

với yêu cầu ngày nghỉ, ngày nghỉ có lương, vân vân.

to pass new laws that will protect domestic workers from discrimination

Gần đây, tám bang đã thông qua luật nhân quyền người giúp việc.

and sexual harassment,

that will create days of rest, paid time off, even.

Đúng vậy.

(Vỗ tay)

So far, eight states have passed domestic workers bills of rights.

Và dưới thời Chính phủ của Obama,

chúng tôi đã thành công áp dụng mức lương tối thiểu và quyền lợi tăng ca

Yes.

(Applause)

cho hai triệu nhân viên chăm sóc tại nhà

And during the Obama administration,

lần đầu tiên kể từ năm 1937

we were successful in bringing two million home care workers

(Vỗ tay)

under minimum wage and overtime protections

for the first time since 1937.

Gần đây, chúng tôi hào hứng cho ra mắt chương trình phần mềm phúc lợi

(Applause)

cho nhân viên chăm sóc tại nhà, được gọi là “Alia,”

cho phép các nhân viên chăm sóc có nhiều khách hàng

Most recently, we've been really excited to launch a new portable benefits platform

lần đầu tiên được chạm tới những quyền lợi của mình.

for domestic workers, called "Alia,"

which allows for domestic workers with multiple clients

Một tiến bộ quan trọng đã được thực hiện.

to give them access to benefits for the very first time.

Nhưng điều tôi tranh luận tối nay

là về một trong những dịch vụ quan trọng nhân viên chăm sóc tại nhà có thể cung cấp

So really important progress is being made.

là việc họ dạy cho ta

But I would argue tonight

về bản chất của nhân tính

that one of the most important things that domestic workers can provide

và yêu cầu cần có để tạo nên một thế giới nhân đạo hơn cho con em chúng ta.

is actually what they can teach us

about humanity itself

Ở khía cạnh cực kỳ vô đạo đức,

and about what it will take to create a more humane world for our children.

nhân viên chăm sóc tại nhà có thể là la bàn đạo đức cho chúng ta

Điều này hợp lý,

In the face of extreme immorality,

bởi vì những gì họ làm là điều cốt lõi

domestic workers can be our moral compass.

cho nhu cầu và bản chất cơ bản của loài người.

And it makes sense,

Họ đã ở đó khi chúng ta được đưa đến thế giới này;

because what they do is so fundamental

to the very basics of human need and humanity.

họ định hình phiên bản ta sẽ trở thành;

và họ bên cạnh ta kể cả khi ta chuẩn bị rời khỏi thế giới này.

They are there when we are born into this world;

they shape who we become in this world;

Trải nghiệm của họ với các gia đình là khác nhau.

and they are with us as we prepare to leave this world.

Họ có những mối quan hệ đặc biệt tích cực và rất nhiều hỗ trợ

với những gia đình họ làm việc cho

And their experiences with families are so varied.

và nó kéo dài năm này qua năm khác.

They have some relationships with the families that they work for

Và có cả những trường hợp đối lập.

that are incredibly positive and mutually supportive

Chúng ta đã đang chứng kiến các trường hợp bạo hành tình dục và hành hung,

and last for years and years.

And then the opposite also happens.

hình thái khiếp đản của lạm dụng và bóc lột.

And we've seen cases of sexual violence and assault,

Ta chứng kiến các nạn buôn bán người.

of extreme forms of abuse and exploitation.

Nhân viên chăm sóc sống ở những khu dân cư nghèo,

và họ đến làm ở các khu dân cư khá giả.

We've seen cases of human trafficking.

Domestic workers live in poor neighborhoods,

Họ vượt qua rào cản văn hoá và thế hệ và trở ngại và hạn chế,

and then they go to work in very wealthy ones.

và dù cho điều gì xảy ra, công việc của họ

They cross cultures and generations and borders and boundaries,

là có mặt và chăm sóc --

để nuôi dưỡng, cho ăn, mặc đồ, tắm rửa,

and their job, no matter what,

is to show up and care --

để lắng nghe, động viên,

to nurture, to feed, to clothe, to bathe,

để đảm bảo sự an toàn,

để giúp định hình nhân phẩm ...

to listen, to encourage,

để chăm sóc ở bất kỳ điều kiện nào.

to ensure safety,

Tôi muốn kể bạn nghe về một người phụ nữ tôi gặp thời mới bắt đầu công việc này.

to support dignity ...

Tên cô là Lily.

to care no matter what.

Lily sống với gia đình ở Jamaica,

I want to tell you a story of a woman I met early on in this work.

và khi cô 15 tuổi, cô đã gặp một cặp đôi người Mỹ

Her name is Lily.

đang tìm một người giữ trẻ tại nhà đến sống cùng họ

Lily and her family lived in Jamaica,

ở nước Mỹ

và giúp họ chăm sóc những đứa trẻ.

and when she was 15 years old, she was approached by an American couple

Họ đề nghị với gia đình Lily rằng nếu cô đến giữ trẻ cho họ,

who were looking for a live-in nanny to come live with them

in the United States

cô sẽ có cơ hội được tiếp nhận nền giáo dục nước Mỹ,

and help them care for their children.

They offered Lily's family that if she came to work as their nanny,

và cô sẽ được nhận lương hàng tuần để gửi về hỗ trợ tài chính cho gia đình.

she would be able to have access to a US education,

Họ nhận thấy ý tưởng đó thật tuyệt

and she would have a weekly salary sent home to help her family financially.

và nắm lấy cơ hội này.

Lily thực hiện đúng với khoản thương lượng

They decided it was a good idea

and decided to take the opportunity.

và giúp nuôi dạy ba đứa trẻ.

Nhưng mọi sự liên hệ với gia đình cô đều bị ngăn cấm:

Lily held up her end of the bargain

Không thư từ, không điện thoại.

and helped to raise three children.

Cô không bao giờ được phép đến trường,

But all communication with her family was severed:

và cô không được trả công --

no letters, no phone calls.

trong suốt 15 năm.

She was never allowed to go to school,

Một ngày, cô nhìn thấy một bài báo về một nhân viên chăm sóc tại gia khác

and she was never paid --

đồng cảnh ngộ với cô,

for 15 years.

trường hợp mà tôi đang làm việc cùng,

One day, she saw an article in a newspaper about another domestic worker

và cô đã tìm cách để đến gặp tôi.

with a really similar story to hers,

Cô cũng tìm cách tìm đến anh trai mình,

another case that I was working on at the time,

cũng đang sống tại Mỹ thời điểm đó.

and she found a way to reach me.

Hai chúng tôi cùng tìm cách để giúp cô trốn thoát.

She also found a way to reach her brother,

Và cô còn nhận được sự giúp đỡ từ một trong những đứa trẻ.

who was living in the United States at the time as well.

Một trong những đứa trẻ đã đủ lớn để nhận ra

Between the two of us, we were able to help her escape.

cách mà vú nuôi mình đang bị đối xử là sai trái,

And she had the help of one of the children.

và anh đã cho cô số tiền mà bản thân dành dụm từ thời thơ ấu

One of the children was old enough to realize

that the way his nanny was being treated was wrong,

để giúp cô trốn thoát.

Nhưng điều đặc biệt về câu chyện này là.

and he gave her the money that he had been saving through his childhood

Cô ấy bị bắt làm nô lệ suốt 15 năm.

to help her escape.

But here's the thing about this story.

Nạn buôn người và bắt làm nô lệ là tội phạm hình sự.

She was essentially enslaved for 15 years.

Nên luật sư của Lily và tôi đã hỏi cô,

cô có muốn đưa ra cáo buộc hình sự cho những gì họ đã làm với cô không.

Human trafficking and slavery is a criminal offense.

Sau một hồi nghĩ xem nó có nghĩa là gì,

And so her lawyers and I asked Lily,

cô nói không,

did she want to press criminal charges for what had happened to her.

bởi vì cô chẳng muốn lũ trẻ bị chia tách khỏi bố mẹ chúng.

And after thinking about what it would mean,

she said no,

Thay vào đó, chúng tôi khởi kiện dân sự, và thắng kiện trong vụ này,

because she didn't want the children to be separated from their parents.

và vụ của cô đã trở thành tiếng vang lớn cho nhân viên chăm sóc khắp mọi nơi.

Cô được đoàn tụ cùng gia đình và lập nên một gia đình riêng cho mình

Instead, we filed a civil lawsuit, and we eventually won the case,

and her case became a rallying cry for domestic workers everywhere.

Nhưng điểm sâu sắc nhất của câu chuyện này

She was reunited with her family and went on to have a family of her own.

là việc, dẫu cho bị đánh cắp 15 năm đời mình,

But the thing that's so profound to me about this story

nó cũng không ảnh hưởng đến sự quan tâm và lòng thương cảm của cô dành cho lũ trẻ.

is, despite having 15 years stolen from her life,

Và mọi lúc, tôi nhận thấy điều này ở nhân viên chăm sóc.

it did not affect the care and compassion that she felt for the children.

Trái ngược với sự sỉ nhục

và thất bại từ văn hoá của ta trong việc tôn trọng và đề cao công việc của họ,

And I see this from domestic workers all the time.

họ vẫn xuất hiện,

và họ vẫn chăm sóc.

In the face of indignities

and our failure to respect and value this work in our culture,

Điều họ làm là đúng nhất cho định nghĩa lan toả sự nhân văn.

Họ biết em bé của bạn muốn được ôm như thế nào

they still show up,

and they care.

cũng như việc chúng muốn bú bình trước khi ngủ trưa.

They're simply too proximate to our shared humanity.

Họ biết cách pha trà mà mẹ bạn thích,

They know how your toddler likes to be held

cách để làm bà cười và kể chuyện dẫu cho bà mắc chứng sa sút trí tuệ.

as they take their bottle before a nap.

Họ sát nhất với định nghĩa nhân tính.

They know how your mother likes her tea,

how to make her smile and tell stories despite her dementia.

Họ biết rằng đến cuối ngày,

những người là thành viên của các gia đình --

They are so proximate to our humanity.

mẹ của ai đó,

bà của ai đó,

They know that at the end of the day,

bạn thân của ai đó

these are people who are part of families --

và con của ai đó;

someone's mother,

someone's grandmother,

là những người không thể thiếu,

someone's best friend

và vì vậy, không thể bị bỏ lại.

and someone's baby;

undeniably human,

Nhân viên chăm sóc biết rằng bất cứ khi nào một người bị bỏ lại,

and therefore, not disposable.

nó biến thành “một cú trượt dốc”.

Domestic workers know that any time a single person becomes disposable,

Bạn thấy đấy, văn hoá hạ thấp giá trị của nhân viên chăm sóc tại nhà

là sự phản chiếu của thứ bậc giá trị con người

it's a slippery slope.

giúp định nghĩa mọi thứ trên thế giới,

You see, the cultural devaluing of domestic work

một thứ bậc đề cao giá trị cuộc sống và đóng góp

is a reflection of a hierarchy of human value

của một nhóm người cao hơn các nhóm khác,

that defines everything in our world,

a hierarchy that values the lives and contributions

dựa trên sắc tộc, giới tính,

tầng lớp, tình trạng nhập cư --

of some groups of people over others,

nhiều những nhóm khác.

based on race, gender,

Thứ bậc giá trị con người đó đặt các tiêu chuẩn cho từng nhóm người

class, immigration status --

any number of categories.

nhằm mục đích giữ vững sự phân chia này.

And that hierarchy of human value requires stories about those groups of people

Những câu chuyện này đã luồn lách sâu vào trong văn hoá chúng ta

về một vài người kém thông minh hơn,

in order to sustain itself.

vài người kém nhanh nhạy hơn,

So these stories have seeped deep into our culture

about how some people are less intelligent,

yếu thế hơn,

mở rộng thành,

some people are less intuitive,

ít đáng tin hơn,

ít giá trị hơn

weaker,

và đặc biệt,

by extension, less trustworthy,

ít con người hơn.

Và những nhân viên chăm sóc biết nó là một cú trượt dài

less valuable

and ultimately,

khi ta nhìn nhận họ thấp hơn một người lao động thực thụ,

less human.

And domestic workers know it's a slippery slope

một người phụ nữ thấp kém hơn một người phụ nữ,

when we start to see a worker as less than a real worker,

một người mẹ thấp kém hơn một người mẹ,

to a woman as less than a woman,

một đứa trẻ thấp kém hơn một đứa trẻ.

to a mother as less than a mother,

Mùa xuân năm 2018,

chính quyền Trump đã thông báo một chính sách mới tại vùng biên giới Mỹ-Mexico

to a child as less than a child.

chính sách Không-Khoan nhượng,

In the spring of 2018,

tách những đứa trẻ khỏi cha mẹ chúng bằng cách đàn áp,

the Trump administration announced a new policy at the US-Mexico border,

những người đến vùng biên giới tìm kiếm vùng tị nạn chính trị;

a zero-tolerance policy,

những đứa trẻ khoảng 18 tháng tuổi, bị tách khỏi cha mẹ

to forcibly separate all children from their parents,

sau một hành trình dài và gian khổ để đến được vùng biên giới Mỹ-Mexico

who were arriving at the border seeking asylum;

children as young as 18 months, separated from their parents

để tìm kiếm sự an toàn và một khởi đầu mới.

after a long and arduous journey to reach the US-Mexico border

Hàng ngàn đứa trẻ bị chia cách.

in search of safety and a new beginning.

Và bởi vì chúng là người nhập cư,

chúng bị xem như thấp kém hơn một đứa trẻ.

Thousands of children separated.

And because they were migrants,

Đáp lại điều đó, tôi đã giúp tổ chức Lễ vọng gia đình là dành cho nhau

they were treated as less than children.

tại Trung tâm xử lý việc giám soát vùng biên giới Ursula ở McAllen, Texas,

In response, I helped to organize the Families Belong Together Vigil

vào ngày của cha.

Bên trong trung tâm xử lý đó, có hàng trăm đứa trẻ

at the Ursula Border Patrol Processing Center in McAllen, Texas,

đang bị giữ lại, xử lý

và chuẩn bị gửi đến khắp đất nước

on Father's Day.

Inside that processing center, there were hundreds of children

để bị giam cầm trong những cơ sở hạ tầng cách cha mẹ chúng hàng trăm dặm

who were being held, processed

and then prepared to be shipped all over country

Tôi đã chứng kiến tận mắt

to be jailed in facilities hundreds of miles away from their parents.

những đứa trẻ chưa đủ lớn để đến trường tiểu học

trong chiếc xe buýt dân dụng,

được gửi đến các nhà tù cách xa hàng trăm dặm.

I saw with my own eyes

children not [old] enough for kindergarten

Và khi chúng đi ngang qua chúng tôi,

in unmarked buses,

chúng với đến chúng tôi qua ô cửa sổ,

being shipped off to jails hundreds of miles away.

như cách chúng tôi thực hiện lễ vọng để họ biết mình không cô đơn,

And as they passed us by,

they reached for us through the windows,

và chúng tôi đang đấu tranh cho họ.

Nhân viên chăm sóc trên khắp Texas đều tham gia lễ vọng.

as we stood vigil to let them know that they are not alone,

Họ nhìn thấy câu chuyện của chính họ từ những gia đình này.

and we are fighting for them.

Domestic workers came from all over Texas to be a part of the vigil.

Họ cũng đến đây để tìm kiếm sự an toàn và một khởi đầu mới,

They saw in those families their own family stories.

một cuộc sống tốt hơn cho gia đình,

và họ tận mắt chứng kiến những đứa trẻ đó

They had also come here in search of safety and a new beginning,

những đứa con của họ.

a better life for their families,

Qua hàng nước mắt,

and they saw in the eyes of those children

chúng tôi nhìn nhau và tự hỏi,

their own children.

“Bằng cách nào ta trở nên thế này,

And through our tears,

nhốt những đứa trẻ vào lồng

we looked at each other and we asked each other,

và chia cách chúng khỏi những người yêu thương chúng nhất trên cõi đời?”

"How did we get here,

Bằng cách nào?

to putting children in cages

Và điều tôi thầm nghĩ là:

and separating them from the people who love them the most in the world?"

nếu những nhân viên chăm sóc là người điều hành,

How?

điều này sẽ chẳng bao giờ xảy ra.

And what I thought to myself was: if domestic workers were in charge,

Nhân tính của ta sẽ không bao giờ bị huỷ hoại

như cái cách ta đối xử với lũ trẻ.

this never would have happened.

Our humanity would never have been so disposable

Như Đức Đạt-lai Lạt-ma từng nói rằng tình yêu và lòng trắc ẩn là cần thiết,

that we would be treating children in this way.

không phải thứ xa xỉ.

The Dalai Lama once said that love and compassion are necessities,

Không có chúng, loài người không thể tồn tại.

not luxuries.

Nói cách khác, chúng là yếu tốt cốt lõi cho sự hiện diện của con người.

Without them, humanity cannot survive.

Nhân viên chăm sóc là người điều hành yếu tố cốt lõi này.

In other words, they are fundamental to human existence.

Họ yêu thương và họ quan tâm,

Domestic workers are in charge of the fundamentals.

và họ thể hiện lòng trắc ẩn vô điều kiện.

They love and they care,

Chúng ta đang sống trong thời đại của tự do về ý chí

and they show compassion no matter what.

ở mọi nơi ta đứng:

ở biên giới,

We live in a time of moral choices

tại thùng bỏ phiếu,

ở nơi làm việc,

everywhere we turn:

trong chính căn nhà mình, lấp đầy sự tự do về ý chí.

at the border,

at the ballot box,

Như mỗi ngày bạn đi qua và đối diện với sự tự do về ý chí này,

in our workplaces,

right in our homes, full of moral choices.

hãy nghĩ về Lily.

As you go about your day and you encounter these moral choices,

Nghĩ như Lily.

Nghĩ như một nhân viên chăm sóc luôn hiện diện và quan tâm vô điều kiện.

think of Lily.

Think like Lily.

Yêu thương và thương cảm, bất kể điều gì.

Think like a domestic worker who shows up and cares no matter what.

Hiện diện như một nhân viên chăm sóc,

Love and compassion, no matter what.

bởi vì con em chúng ta đang trông đợi vào ta.

Cảm ơn.

Show up like a domestic worker,

(Vỗ tay)

because our children are counting on us.

Thank you.

(Applause)