How supply chain transparency can help the planet | Markus Mutz

Çeviri: Cem Turkel Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

In almost all aspects of our lives

Hayatımızın neredeyse her anında

we have perfect information available instantaneously.

anında bilgiye erişme olanağına sahibiz.

My phone can tell me everything about my finances,

Telefonum bana finansal durumumu,

where precisely I am on a map

haritada tam olarak nerede olduğumu,

and the best way to my next destination,

gideceğim yere en kolay nasıl gidebileceğimi

all with a click of a button.

tek bir tuşla söyleyebilir.

But this availability of information and transparency

Fakat bu bilgi mevcudiyeti ve şeffaflık

almost completely disappears when it comes to consumer products.

konu tüketici ürünleri olduğunda neredeyse tamamen yok oluyor.

If you go to the seafood counter at your local supermarket,

Yerel süpermarketinizde deniz ürünleri reyonuna gittiğinizde

you can probably choose between several different types of fish.

muhtemelen farklı balık çeşitlerinden birini seçebilirsiniz.

But chances are, they won't be able to tell you

Fakat büyük olasılıkla size balığı kimin tuttuğunu,

who caught the fish, where precisely it was caught,

tam olarak nerede tutulduğunu,

whether it is sustainable to catch it there

orada balık tutmanın sürdürülebilir olup olmadığını

and how it got transported.

ve nasıl taşındığını söyleyemezler.

And that holds true for almost everything we buy.

Bu durum satın aldığımız neredeyse her şey için geçerli.

Every can of soup,

Her çorba konservesi,

every piece of meat, every T-shirt.

her et parçası, her tişört.

We as humans, right now,

İnsanlar olarak hayatta kalmamız için gereken tek şeyi şu anda yok ediyoruz:

are destroying the only thing we really need to survive:

our planet.

Gezegenimizi.

And most of the horrible problems that we're facing today,

Günümüzde yaşadığımız bütün korkunç problemler;

like climate change

iklim değişikliği

and modern slavery in supply chains,

veya tedarik zincirindeki modern kölelik gibi

come down to decisions.

verilen kararlara bağlanabilir.

Human decisions to produce something one way and not another.

Bir şeyi şu veya bu şekilde üretmek için insanların verdiği kararlara.

And that's how we, as consumers,

Biz de tüketiciler olarak

end up making decisions that harm the planet

gezegenimize veya diğer insanlara zarar verecek kararları

or our fellow humans.

bir şekilde almış oluyoruz.

By choosing the wrong products.

Yanlış ürünleri seçerek.

But I refuse to believe that anybody here in this room,

Ben bu odadaki herhangi birinin,

or frankly, anybody on this planet,

hatta dünyadaki herhangi birinin

really wants to buy a product

gezegene veya diğer insanlarımıza

that harms the planet or our fellow humans

zarar verecek bir ürün almak istediklerine inanmak istemiyorum.

if given the choice.

Eğer bir seçme şansı sunulsaydı.

But you see, choice is a loaded word.

Fakat seçme şansı büyük bir kelime.

Choice means there's another option.

Seçmek demek başka bir seçeneğin olması demektir.

Choice means you can afford that option.

Diğer seçeneğe paranızın yetmesi demektir.

But choice also means

Seçme şansı aynı zamanda

you have enough information to make an informed decision.

bilinçli karar vermek için yeterince bilgiye sahip olmaktır.

And that information nowadays simply just doesn't exist.

Bu bilgi günümüzde pek de mevcut değildir.

Or at least it's really, really hard to access.

Ya da en azından ulaşılması çok ama çok zordur.

But I think this is about to change.

Ben bunun değişeceğini düşünüyorum.

Because we can use technology to solve this information problem.

Çünkü bu bilgi problemini çözmek için teknolojiyi kullanabiliriz.

And many of the specific technologies that we need to do that

Bunu yapabilmemiz için gereken belirli teknolojilerin çoğu

have become better and cheaper over the recent years,

geçtiğimiz yıllarda daha iyi ve daha ucuz hale geldi

and are now ready to be used at scale.

ve artık büyük ölçekte kullanılmaya hazır.

So, over the past two years,

Geçtiğimiz iki yıl boyunca

my team and I have been working

takımımla beraber

with one of the world's largest conservation organizations, WWF,

dünyanın en büyük doğa koruma kuruluşlarından biri olan WWF ile

and we've founded a company called OpenSC,

OpenSC adında bir şirket kurduk.

where SC stands for supply chain.

SC İngilizce tedarik zinciri anlamındaki kısaltma.

And we believe that by using technology

Teknolojiyi kullanarak tedarik zincirlerinde

we can help to create

şeffaflık ve izlenebilirlik yaratabileceğimize

transparency and traceability in supply chains,

ve böylece insanlar olarak

and through that, help to completely revolutionize

ürünleri satın alma veya üretme şeklimizi

the way that we buy and also produce products as humans.

kökten değiştirebileceğimize inanıyoruz.

Now, some of this is going to sound a little bit like science fiction,

Söyleyeceklerimin bir kısmı size bilim kurgu gibi gelecek olsa da

but it's already happening.

aslında halihazırda olan şeyler.

Let me explain.

Açıklayayım.

So, in order to solve this information problem,

Bilgi problemini çözmemiz için

we need to do three things:

üç şey yapmamız lazım:

verify, trace and share.

Doğrulama, izleme ve paylaşma.

Verify specific sustainability

Belirli sürdürülebilirlik

and ethical production claims

ve etik üretim iddialarını

in a data-based and automated way.

veri tabanlı ve otomatik bir biçimde doğrulamak.

Then trace those individual physical products

Sonrasında bu fiziksel ürünleri

throughout their supply chains,

tedarik zincirleri boyunca tek tek izlemek.

and finally, share that information with consumers

Son olarak da bu bilgileri tüketicilerle paylaşmak.

in a way that truly gives them a choice

Böylece onlara gerçekten bir seçenek sunarak

and lets them make consumption decisions

sahip oldukları değerlerle örtüşen

that are more aligned with their values.

tüketim kararlarını vermelerine yardım etmek.

I'm going to use a real product

Bütün bunları halihazırda gerçekleştirdiğimiz

and a supply chain where we've made all of this a reality already:

gerçek bir ürün ve tedarik zincirinden bahsedeceğim.

a Patagonian toothfish,

Patagonya dişbalığı

or Chilean sea bass, as it's called in the US.

veya ABD'de bilinen adıyla Şili levreği.

Number one, verify.

Birinci adım, doğrulama.

Verify how something is produced.

Bir şeyin nasıl üretildiğini doğrulama.

But not just by saying, "Trust me, this is good,

"Bana güven, bu iyidir, bütün doğru şeyleri yaptık"

trust me, we've done all the right things,"

demenin de ötesinde

but by producing evidence for that individual physical product,

o fiziksel ürünle ve üretim şekliyle

and the way it was produced.

ilgili kanıtlar üreterek.

By producing evidence

Belirli bir sürdürülebilirlik veya etik üretim iddiasıyla ilgili

for a specific sustainability or ethical production claim.

kanıtlar üreterek.

So for example, in the case of the fish,

Örneğin, balık konusunda

has this fish been caught in an area where there's enough of them,

bu balığın tutulduğu yerde yeterince balık var mı,

so that it's sustainable to catch it there

yani orada tutulması sürdürülebilir mi?

and not in a marine protected area?

Yoksa bir deniz koruma alanında mı tutuldu?

So what we're doing here

Burada yaptığımız şey şu:

is we're taking almost real-time GPS data from the ship --

Balıkçı gemisinden gerçek zamanlı

the ship that's fishing --

GPS verisini alıyoruz

and that tells us where the ship is

ve bu veri bize geminin yerini

and where it's going at what speed.

ve nereye hangi hızda gittiğini söylüyor.

And we can then combine that with other types of data,

Sonrasında bu veriyi diğer veri tipleriyle birleştirebiliriz,

like, for example, how deep the sea floor is.

mesela deniz tabanının ne kadar derinde olduğuyla.

And combining all of this information,

Tüm bu bilgileri birleştirerek

our machine-learning algorithms can then verify, in an automated way,

makine öğrenmesi veritabanlarımız otomatik bir şekilde

whether the ship is only fishing where it's supposed to, or not.

geminin sadece izin verillen yerlerde balık tuttuğunu doğrulayabiliriz.

And as sensors become cheaper,

Sensör fiyatları ucuzladıkça

we can put them in more places.

onları daha fazla yere koyabiliriz.

And that means we can capture more data,

Bu da daha fazla veri elde etmek demek.

and combining that with advancements in data science,

Veri bilimindeki gelişmelerle birleştiğimizde

it means that we can now verify

belirli sürdürülebilirlik ve etik üretim iddialarını

specific sustainability and ethical production claims

otomatik, gerçek zamanlı

in an automated, real-time and ongoing manner.

ve sürekli bir şekilde doğrulayabiliriz.

And that really lays the basis for this information revolution.

Bu gelişmeler bilgi devriminin temelini oluşturur.

So, number two, trace.

İkinci adım, izleme.

Trace those individual physical products,

Fiziksel ürünleri tek tek izleyerek

so that we can truly say

o ürün hakkındaki doğruladığımız iddianın

that the claim that we've verified about a certain product

tüketicilerin önünde duran

actually belongs to that individual product

ürüne ait olduğunu

that we as consumers have right in front of us.

kesinlikle söyleyebiliriz.

Because without that level of traceability,

Bu seviyede bir izlenebilirlik olmadan

all that we've really verified in the first place

ilk aşamada doğruladığımız tek şey

is that somebody, somewhere, at some point

bir yerlerde birilerinin

caught a fish in a sustainable way,

sürdürülebilir şekilde balık tuttuğu

or didn't harm the employee when asking them to produce a T-shirt,

veya tişört ürettirdiği çalışanına zarar vermediği

or didn't use pesticides when growing a vegetable that didn't actually need it.

veya sebze üretirken gereksiz kimyasalları kullanmadığıdır.

Only if I give a product an identity from the start

Ancak bir ürüne en baştan bir kimlik verdiğimde

and then trace it throughout the whole supply chain,

ve onu tüm tedarik zinciri boyunca takip ettiğimde

can this claim and the value that's been created

bu iddia ve doğru şekilde üretilmesinin yarattığı değer

by producing it in the right way

truly stay with it.

o üründe kalmaya devam eder.

Now, I've talked about cheaper sensors.

Ucuz sensörlerden bahsetmiştim.

There are many other technological developments

Günümüzde tüm bunları yapmamıza olanak sağlayan

that make all of this much more possible today than every before.

pek çok başka teknolojik gelişme oldu.

For example, the falling costs of tags.

Örneğin, etiketlerin düşen maliyetleri.

You give a product a name,

Bir ürüne bir isim verirsiniz;

a serial number, an identity,

bir seri numarası, bir kimlik,

the tag is its passport.

o etiket o ürünün pasaportudur.

What you can see here is a toothfish being caught.

Burada gördüğünüz bir diş balığının yakalanmasıdır.

This is what's called a longline fishery,

Bunun ismi uzun çizgi kültür balıkçılığıdır.

so the fish are coming up onto the boat on individual hooks.

Balıklar gemiye tek tek kancalarla çekilir.

And as soon as the fish is on board,

Balıklar gemiye çıktıkları anda

it is killed, and then after that,

öldürülür ve hemen sonrasında

we insert a small tag into the fish's flesh.

balığın etinin içine bir etiket yerleştiririz.

And in that tag, there is an RFID chip with a unique serial number,

Bu etikette, bir seri numarası bulunan bir RFID çip vardır

and that tag follows the fish throughout the whole supply chain

ve bu balığı tüm tedarik zinciri boyunca takip eder.

and makes it really easy to sense its presence

Herhangi bir limanda, kamyonda veya fabrikada

at any port, on any truck or in any processing plant.

o balığın varlığını algılamayı kolaylaştırır.

But consumers can't really read RFID tags.

Fakat tüketiciler RFID etiketleri okuyamaz.

And so, when it comes to filleting and packaging the fish,

Bu nedenle balıkları dilimlerken ve paketlerken

we read the RFID tag and then remove it.

RFID etiketini okur ve çıkartırız.

And then we add a unique QR code to the packaging of the fish.

Sonrasında paketin üstüne bir QR kod ekleriz.

And that QR code then points back to the same information

Bu QR kod bizim en başta doğruladığımız bilgiye yönlendirir.

that we've verified about the fish in the first place.

And so, depending on the type of product that we're working with,

Çalıştığımız ürün tipine göre

we may use QR codes, bar codes, RFID tags

QR kod, barkod, RFID etiket

or other tag technologies.

veya başka etiketleme teknolojileri kullanabiliriz.

But there are also technologies

Bunun yanı sıra

that are at the brink of large-scale breakthrough

devrim niteliğinde sayılan

that make tags themselves obsolete.

etiketlerin yerini alacak teknolojiler de mevcut.

Like, for example,

Örneğin,

analyzing a product for trace elements

ürünlerdeki eser elementleri incelenerek

that can then tell you quite accurately where it is actually from.

o ürünün menşei doğru şekilde bulunabilir.

Then there's blockchain.

Ya da blockchain teknolojisi.

A decentralized technology can act as a catalyst for this revolution.

Merkezi olmayan bir teknoloji bu devrim için katalizör görevi görebilir.

Because it can help mitigate some of the trust issues

Çünkü insanlara bir bilgi verip

that are inherent to giving people information

o bilgi nedeniyle tüketim alışkanlıklarını

and then asking them to change their consumption behavior

değiştirmelerini isterken doğal olarak oluşacak

because of that information.

güven problemini hafifletebilir.

And so, we use blockchain technology

Bu nedenle blockchain teknolojisini

where it adds value to what we're doing.

yaptığımız işe değer kattığında kullanıyoruz.

But importantly,

Daha da önemlisi

we don't let the limitations that this technology still has today,

ölçeklenebilme problemleri gibi

like, for example, with regards to scaling,

bu teknolojinin günümüzde sahip olduğu kısıtlamaların

we don't let that stand in our way.

işimize mani olmasına izin vermiyoruz.

And that brings us to the third point.

Bu da bizi üçüncü aşamamıza getiriyor.

Share.

Paylaşma.

How to share the information that we've verified and tracked

Bir ürünün nerede nasıl üretildiği

about where a product is from, how it was produced

ve bulunduğu yere nasıl geldiği gibi

and how it got to where it is?

doğruladığımız ve izlediğimiz bilgileri nasıl paylaşacağız?

How to share this information

Ürün paylaşma yolları

is really different from product to product.

üründen ürüne değişiklik gösterir.

And different from where you buy it.

Nereden aldığınıza göre de değişebilir.

You behave differently in those situations.

Bu durumlarda farklı davranırsınız.

You are stressed and time-poor in the supermarket.

Süpermarkette streslisinizdir ve az zamanınız vardır.

Or with short attention span over dinner,

Veya randevunuz çok tatlı olduğundan

because your date is so cute.

dikkatiniz çabuk dağılıyordur.

Or you are critical and inquisitive

Ya da internette büyük bir satın alma için araştırırken

when researching for a larger purchase online.

şüpheci ve araştırmacı davranırsınız.

And so for our fish,

Balığımıza dönersek

we've developed a digital experience

bir balıkçı dükkanındaki buzluktan balığı alırken

that works when buying the fish in a freezer in a fish specialty store

balık hakkındaki tüm bilgileri ve onun yolculuğunu anlatan

and that gives you all of the information about the fish and its journey.

bir dijital deneyim geliştirdik.

But we also worked with a restaurant

Bir restoranla beraber çalışıp

and developed a different digital experience

balık ve yolculuğu hakkındaki ana unsurları özetleyen

that only summarizes the key facts about the fish and its journey,

akşam yemeği ortamına daha uygun

and works better in a dinner setting

ve randevunuzu çok kızdırmayacağını umduğumuz

and, hopefully, there doesn't annoy your date too much.

farklı bir dijital deneyim geliştirdik.

Now, that brings us full circle.

Böylece döngümüzü tamamlamış olduk.

We've verified that the fish was caught

Balığımızın sürdürülebilir bir alanda tutulduğunu doğruladık.

in an area where it's sustainable to do so.

We've then traced it throughout the entire supply chain

Sonrasında tüm tedarik zincirini izleyerek

to maintain its identity and all the information that's attached to it.

kimliğini ve ekli olduğu bilgileri muhafaza ettik.

And then, we've shared that information with consumers

Daha sonra bu bilgileri tüketicilerle paylaşarak

in a way that gives them a choice

sahip oldukları değerlerle örtüşen

and lets them make consumption decisions

tüketim kararlarını vermelerini sağlayan

that are more in line with their values.

bir seçenek sunduk.

Now, for this fish example, this is already rolled out at scale.

Balık örneği halihazırda ölçekli bir şekilde piyasaya sunuldu.

This season,

Bu sezon

the entire fleet of the world's largest toothfish fishing company,

dünyanın en büyük dişbalığı tutma şirketi

Austral Fisheries,

Austral Fisheries'in bütün filosu yakaladığı her bir balığı etiketleyecek

is tagging every single fish that they catch

and that ends up in their premium branded "Glacier 51" product.

ve lüks markası "Glacier 51" ürünü olarak sunacak.

And you can already buy this fish.

Bu balığı halihazırda alabilirsiniz.

And with it, you can have all of the information I talked about today,

Balıkla birlikte, bugün konuştuğumuz tüm bilgilere de sahip olabilirsiniz

and much more,

ve daha fazlasına

attached to each individual fish or portion of the fish that you may buy.

satın aldığınız balık veya yemekte ekli olarak bulabilirsiniz.

But this is not a fish or seafood thing.

Bu, sadece balık veya deniz ürünleri için değil.

We're working on many, many different commodities and products

Dünya üzerinde pek çok farklı ürünle

and their supply chains across the globe.

ve onların tedarik zincirleriyle çalışıyoruz.

From dairy to fruit and vegetables,

Süt ürünlerinden meyve-sebzelere;

to nonfood products made out of wood.

hatta ahşap, gıda dışı ürünlere kadar.

As a consumer, all of this may sound like a huge burden,

Bir tüketici olarak tüm bunlar size yük gibi gelebilir

because you don't have time to look at all of this information

çünkü her alışveriş yaptığınızda

every time you buy something.

bu bilgilere bakacak zamanınız olmayabilir.

And I don't expect you to,

Sizden bunu beklemiyorum

because you'll have help with that.

çünkü bununla ilgili yardım alacaksınız.

In the future, we'll leave the decision of which specific product to buy

Gelecekte hangi ürünü almak istediğimiz kararını

increasingly up to machines.

makinelere bırakmaya başlayacağız.

An algorithm will know enough about you

Bir algoritmalar sizin yerinize karar verecek kadar sizi tanıyor olacak.

to make those decisions for you, so you don't have to.

And maybe it will even do a better job at it.

Hatta belki sizden daha iyi iş bile çıkarabilir.

In a recent study, 85 percent of those

Yeni bir araştırmaya göre sanal asistan üzerinden

buying a product through a virtual assistant

bir ürün alanların yüzde 85'i

said that they, on occasion,

almayı düşündükleri

actually went with the top product recommendation

belirli marka veya ürün yerine

of that virtual assistant,

sanal asistanın önerdiği en üstteki ürünü

rather than the specific product or brand

that they set out to buy in the first place.

ara sıra tercih ettiklerini belirttiler.

You just say you need toilet paper,

Mesela tuvalet kağıdına ihtiyacınız var.

it's then an algorithm that decides which brand, price point

Bir algoritma hangi marka, hangi fiyat

or whether you go with recycled or not.

veya geri dönüşümlü olup olmaması kararını verebiliyor.

Well, nowadays this is usually based on what you bought in the past,

Tabii bugünlerde bu kararlar geçmişte neler satın aldığınıza

or whoever pays the most to the company behind the virtual assistant.

veya sanal asistan şirketine en çok kimin para verdiğine göre değişiyor.

But why shouldn't that be also based on your values?

Neden bu kararlar sizin değerlerinize de bağlı olmasın?

Knowing that you want to buy planet-friendly

Çevre dostu ürünler almak istediğinizi,

and knowing whether and how much you're willing and able to pay for that.

ne kadar para ödemek istediğinizi veya alım gücünüzü bilebilir.

Now, that will make it easy and seamless,

Bunlar, doğru ürünü seçmeyi

but still based on granular effects and data

kolay ve kusursuz hale getirebilir

to choose the right products.

fakat hala tanecik etkilere ve veriye dayanır.

Not by necessarily doing it yourself

Kendiniz bizzat yapmasanız da

but by asking an algorithm

sizin gezegeni ne kadar önemsediğinizi

that knows how much you care about this planet.

bilen bir algoritmaya sorarak.

Not by necessarily doing it yourself

Kendiniz bizzat yapmasanız da

but by asking an algorithm

zaman kıstılaması olmayan,

that is never time-poor or distracted,

tatlı randevusu yüzünden dikkati dağılmayan,

or with short attention span because of the cute date,

bu gezegeni ve içinde yaşayan insanları ne kadar önemsediğinizi

and that knows how much you care about this planet

bilen bir algoritmaya sorarak.

and the people living on it,

by asking that algorithm to look at all of that information for you

Bir algoritmadan tüm bu bilgilere bakmasını

and to decide for you.

ve sizin yerinize karar vermesini isteyerek.

If we have reliable and trustworthy information like that

Eğer böylesine güvenilir bir bilgiye

and the right systems that make use of it,

ve bunu kullanabilecek doğru sistemlere sahipsek

consumers will support those who are doing the right thing

ürünleri sürdürülebilir ve etik yollarla üreterek

by producing products in a sustainable and ethical way.

doğru şeyi yapanları tüketiciler destekleyecektir.

They will support them every time

Onların ürünlerini diğerlerine tercih ederek

by choosing their goods over others.

her zaman destekleyeceklerdir.

And that means that good producers and processors and retailers

Bu demektir ki iyi üreticiler, imalatçılar ve perakendeciler ödüllendirilecektir.

will get rewarded.

And bad actors will be forced to adjust their practices

Kötü oyuncular uygulamalarını değiştirmeye zorlanacak

or get out of business.

ya da kepenk indireceklerdir.

And we need that.

Buna ihtiyacımız var.

If we want to continue to live together on this beautiful planet,

Bu güzel gezegende beraber yaşamaya devam etmek istiyorsak

we really need it.

buna gerçekten ihtiyacımız var.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)