Clover Hogan: What to do when climate change feels unstoppable | TED

Transcriber:

Çeviri: CEM KILAVUZ Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

I grew up in Australia's Tropical North Queensland,

Ben, Avustralya’nın Tropikal Kuzey Queensland’inde

fishing frogs from the toilet

tuvaletten kurbağa avlayarak

and dodging snakes that hung from the ceiling.

ve tavandan sarkan yılanlardan kaçarak büyüdüm.

Wetting down old sea turtles stranded at low tide outside our house.

Evimizin önünde, gelgitte sahile vurmuş yaşlı kaplumbağaları ıslattım.

I spent more time outside than in,

Doğanın harikalarının zevkine vararak

delighting in the wonders of nature.

içeriden çok dışarıda zaman geçirdim.

By age 11, I wasn't allowed to watch horror films,

11 yaşıma kadar korku filmlerini izlemem yasaktı

so I turned to documentaries instead.

bu yüzden korku filmleri yerine belgesel izledim.

"The Cove," "Food, Inc," "An Inconvenient Truth."

“Koy,” “Gıda, LTD” ve “Uygunsuz Gerçek.”

The first time I experienced heartbreak

Kalbim ilk kez kırıldığında

was when I sat glued to my computer screen,

bilgisayarıma yapışmış şekilde oturup

staring at mass dolphin hunts that turned the shoreline red.

kitlesel yunus avlamalarından dolayı kırmızıya dönen kıyı şeridini izliyordum.

Staring as million-year-old forests were bulldozed to produce Big Macs,

Milyonlarca yıl yaşındaki ormanların Big Mac için yok edildiğini izliyordum.

staring as Al Gore projected graphs

AI Gore’un gösterdiği,

that showed how quickly we were devouring the Earth.

dünyayı ne kadar hızlı bir şekilde yiyip bitirdiğimizi gösteren grafikleri

And how good we were at pretending otherwise.

ve aksini iddia etmekte ne kadar iyi olduğumuzu izliyordum.

The second time I experienced heartbreak was in November of 2019,

Kalbim ikinci kez kırıldığında tarih Kasım 2019′du.

as I watched my country go up in flames.

Ülkemin alevlere teslim olduğunu gördüm.

As one billion animals were incinerated by the inferno.

Bir milyar hayvan, yangından dolayı yanmıştı.

As friends tried to rescue their homes,

Arkadaşlar evini kurtarmaya çalışırken

poised on tin roofs,

teneke çatılarda asılı

armed with hoses until the smoke and embers clung to their clothes.

duman çıkana ve közler kıyafetine yapışana kadar hortumlarla donanmıştı.

I felt despair.

Çaresizliği,

Grief.

acıyı,

Frustration.

hayal kırıklığını

Fury.

ve öfkeyi hissettim.

And staring at that wall of fire

O ateşten duvara bakıyordum.

higher and more ferocious than any I'd seen before,

Daha önce hiç görmediğim kadar yüksek ve acımasızdı.

I felt helpless,

Çaresiz,

small,

küçük,

powerless to stop the flames,

ateşi söndürmek için

powerless to protect the place I love.

ve sevdiğim yeri korumak için güçsüz hissettim.

Australia's black summer was soon followed by the firestorm in California

Avustralya’nın kara yazını,

yaz mevsimi gelen California’daki ateş fırtınası izledi,

as their summer rolled around,

as well as flooding in Jakarta that displaced 100,000 people.

sonrasında Jakarta’daki seller 100.000 insanı yerinden etti.

More violent hurricanes along the east coast of America

Amerika’nın doğu sahil hattını daha şiddetli fırtınalar

and biblical plagues of locusts that threaten the food supply

ve İncil’de de geçen çekirge hastalıkları Doğu Afrika’daki milyonlarca insan için

for millions of people in East Africa.

yiyecek arzını tehdit ediyor.

Young people today have not created this reality.

Bugün, genç insanlar bu gerçekliği kendileri yaratmadı.

We've inherited it.

Biz onlara miras bıraktık.

Yet we're told where the last generation

Yine de bize deniyor ki son neslin

with a chance to save the fate of humanity.

insanlığın kaderini kurtarmak için bir şansı var.

Is it any wonder that there is an epidemic of mental health problems?

Merak ediyorum da ruh sağlığı problemleri ile alakalı bir salgın mı var?

Eco-anxiety is on the rise

Eko-kaygı düzeyi yükselişte

and young people seem to be some of the worst affected.

ve genç insanlar en kötü şekilde etkilenmiş gibi görünüyor.

Research from 2019 showed that in the UK,

2019′da yapılan araştırma gösteriyor ki Birleşik Krallık’ta

70 percent of 18 to 24-year-olds were feeling eco-anxious,

18 ile 24 yaş arasındakilerin %70′i eko-kaygı,

feeling helpless, grief, panic, insomnia,

çaresizlik, acı, panik, uykusuzluk

even guilt around climate change.

ve hatta iklim değişikliği nedeniyle suçluluk duymakta.

Environmental disaster is the biggest mental health issue of our lifetimes

Çevre felaketi, yaşamımızdaki en büyük zihinsel sağlık sorunu

and in our war against nature young minds are the collateral damage.

ve doğaya karşı olan savaşımızda genç zihinler ise ikinci zarar.

At my own organization, Force of Nature,

Doğa’nın Gücü adındaki kuruluşumuzda

we've witnessed the same on a global scale.

hepimiz aynısının küresel boyutundakine şahit olduk.

We've been talking to students in over 50 countries

50′den fazla ülkedeki öğrencilerle konuşuyoruz;

from Tel Aviv through Jakarta,

Tel Aviv’den, Jakarta’ya

New York to Managua.

New York’tan, Managua’ya kadar.

All of them have shared this existential dread

Hepsi de kendilerini geceleri uyutmayan

that keeps them up at night.

bu korku ve endişeyi paylaşıyorlardı.

Dread not only fueled by doom scrolling,

Korku sadece korkunç sonu saymakla beslenmiyor;

but by the belief that adults,

aynı zamanda ebeveynlerin inancıyla

especially adults in power, do not care.

özellikle sorumluluğu olan ebeveynlerin bu gerçeği umursamamasından besleniyor.

When I first discovered documentaries,

Belgeselleri ilk keşfettiğim zaman

I decided the world was run by people who were selfish and greedy,

dünyanın bencil ve açgözlü insanlar tarafından yönetildiğini,

that the rest of society didn't care.

toplumun geri kalanının ise umursamadığına karar verdim.

That we humans were a plague on our own planet.

Biz insanlar, kendi dünyamıza bir hastalığız.

I've since spent the past 10 years lobbying decision makers across business,

O zamandan beri son 10 yılımı işler arası karar vericilerle lobi faaliyetinde,

policy and civil society,

politika ve sivil toplumda,

working with students in the classroom

derslerde öğrencilerle

and chief executives in the boardroom,

ve genel müdürlerle toplantı odalarında harcadım

and I can tell you that my bleak outlook,

ve size şunu söyleyebilirim ki bu kasvetli düşüncem

while in some ways right,

bazı yönlerden doğru

was in more ways very, very wrong.

ama çoğu yönden de çok ama çok yanlıştı.

Picture yourself as a senior executive at a big multinational.

Büyük ve çok uluslu bir şirkette üst düzey bir yönetici olduğunuzu resmedin.

In the 25 years you've been climbing that corporate ladder,

Son 25 yılda kuruma ait basamakları çıkıyorsunuz,

you've been told your job is to make money

size de işinizin para kazanmak

and maintain the status quo,

ve statükoyu korumak,

to deliver value to shareholders,

hissedarlara değer sağlamak,

to avoid the kind of risks that could cost you your job.

sizi işinizden edecek bütün risklerden kaçınmanız gerektiği söyleniyor.

You recycle.

Geri dönüşüyorsunuz.

You share climate change articles on LinkedIn.

LinkedIn’de iklim değişikliği makalelerini paylaşıyorsunuz.

Hatta 2 yıl önce toplu tarımla alakalı bir belgeseli izledikten sonra

You even went vegetarian two years ago,

after watching a documentary on mass farming.

vejetaryen bile olmuşsunuzdur.

Yet when you come home at the end of the day,

Yine de günün sonunda eve döndüğünüzde,

you get the sense that your kids see you as the problem.

çocuklarınızın sizi, problemin kaynağı olarak gördüğü hissiyatına varıyorsunuz.

They wish you were the climate change protester

Onlar sizi iklim değişikliği ilgili protesto yapan

gluing themselves to the glass tower,

kendinizi camdan kuleye yapıştıran biri olmanızı dilerler,

not the person sat inside the building.

binanın içinde oturan şahıs olarak sizi görmek istemezler.

When I first started working with people in power,

Güce sahip insanlarla ilk çalıştığım zamanlar

I was surprised to realize

şunu fark ettim ve çok şaşırdım:

that they often felt the least powerful of all,

genellikle kendilerini herkesten daha güçsüz hissederler

and most of these leaders perform mental gymnastics

ve çoğu lider buna benzer rahatsız edici düşüncelerden uzaklaşmak için

to get away from those uncomfortable feelings.

zihinsel jimnastik yaparlar.

Young people today are falling into despair

Bugün genç insanlar umutsuzluğa kapılıyor,

while the adults in our lives are making sense of the situation

diğer yandan hayatımızdaki yetişkinler, olan durumu reddederek

through denial.

mantığına uygun hale getiriyor.

When I ask leaders to describe the future they envision,

Liderlere gelecekle alakalı öngörülerini tarif etmelerini istediğimde

it's something of a techno utopia.

bu tekno-ütopik bir şey oluyor.

Flying cars in a world where deadly diseases are eradicated.

Uçan arabaların olduğu, ölümcül hastalıkların yok edildiği bir dünya.

Yet when I asked eight and nine-year-olds in the classroom the same question,

Fakat aynı soruyu 8-9 yaşlarındaki öğrencilerin sınıfına sorduğumda,

the future they describe is a dystopian blockbuster.

betimledikleri gelecek, distopik bir gişe rekortmeni film gibi.

Empty supermarket shelves.

Rafları boşalmış süpermarketler,

Cities underwater.

su altında kalmış şehirler.

The kind of place no one wants to find waiting for them

Öyle bir yer ki büyüdüklerinde kimsenin bekleyip de bulamayacağı bir mekan.

when they grow up.

You might find comfort in denial.

İnkar ederek teselli olabilirsiniz.

Numbing yourself to our hyper-consumptive culture, sleepwalking,

Kendimizi hiper-tüketim kültüründe uyurgezer gibi uyuşturuyoruz,

even though the science tells us that we're hurtling toward the cliff.

bilim bize uçuruma doğru savrulduğumuzu söylese bile.

You might feel despair, like so many of my generation.

Benim neslimdeki pek çok kimse gibi umutsuzluğa kapılabilirsiniz.

Because while feelings of anxiety, frustration, anger,

Çünkü endişe, hayal kırıklığı, öfke gibi duygular

can wake us up to the issues,

bizi bu gibi meselelerde uyanmamızı sağlayabilir

they can crush us if we carry the weight of the world on our shoulders.

ve bizi dünyanın yükü omuzlarımızın üzerindeymiş gibi ezebilir.

Neither despair nor denial help anyone.

Ne umutsuzluk ne de inkar birine yardım eder.

They cause us to shut down,

Bunlar ancak kapanmamıza

to remove ourselves from the picture.

ve resimden kendimizi çıkarmamıza neden olur.

Denial erases our responsibility.

İnkar, sorumluluğumuzu yok eder.

Despair lumps us with all of it.

Umutsuzluk, tümüyle bizi hantallaştırır.

The story of denial sounds something like,

İnkarın hikayesi şuna benzer:

"It's not up to me, because someone else will fix it."

“Bu, benim sorumluluğumda değil çünkü başkası bunu düzeltecektir.”

The story of despair sounds like,

Umutsuzluğun hikayesi ise şuna benzer:

"It's not up to me because it's too big to fix."

“Bu, benim sorumluluğumda değil çünkü düzeltemeyeceğim kadar büyük.”

Do you hear the similarity?

Benzerliği görüyor musunuz?

Despair and denial might appear to exist on polar ends

Umutsuzluk ve İnkar, jenerasyona ait görüntünün

of the generational spectrum,

farklı kutup uçlarındaymış gibi gözükebilir.

yet they stem from the same place.

Ama yine de aynı yerden doğarlar.

How powerless we feel.

Ne kadar da güçsüz hissediyoruz.

All of us.

Hepimiz.

I believe that the threat, even greater than climate change,

Şuna inanıyorum ki iklim değişikliğinden daha da tehlikeli olan şey,

is how powerless we feel in the face of it,

bizim bunun karşısında kendimizi ne kadar güçsüz hissettiğimizdir;

concerned moms and dads,

endişeli anneler ve babalar,

cautious corporate leaders,

tedbirli kurumsal liderler,

anxious 11-year-olds.

endişeli 11 yaşındaki çocuklar.

And I don't believe we will solve this crisis

Zihniyetlerimizi seferber edene kadar bu krizi çözebileceğimizi

or act on the many opportunities it presents us with

veya karşımıza pek çok fısat çıktığında harekete geçeceğimize

until we've mobilized mindsets.

ben inanmıyorum.

So how do we shift out of despair,

Peki, bu umutsuzluğu ve inkarı

out of denial, towards something radically different?

nasıl radikal bir şekilde farklı bir şeye doğru dönüştürebiliriz?

There's a quote in "Spider-Man":

Örümcek Adam’dan bir alıntı yapayım:

"With great power comes great responsibility."

“Büyük güçler, büyük sorumlulukları da beraberinde getirir”

Yet what if the opposite is true?

Peki ya tam tersi doğru ise?

What if it's really "with great responsibility comes great power?"

Ya gerçekten “büyük sorumluluklar beraberinde büyük bir gücü getiriyorsa?”

This is something that all of the world's movers and shakers

Bu dünyadaki bütün etkili ve nüfuzlu kişilerin bildiği bir gerçektir.

have known to be true.

They weren't born leaders.

Bu kişiler lider doğmamıştır.

They simply decided to make themselves personally responsible.

Sadece kendilerini şahsi olarak sorumlu hale getirmişlerdir.

Now, solving climate change is not your responsibility

İklim değişikliğini çözmek, senin sorumluluğundaki bir şey değil

because it's outside of your control.

çünkü bu, senin kontrolün dışındaki bir şeydir.

What you are responsible for

Senin sorumluluğun

is the thing inside your control,

kontrolün altındaki olan şeydir,

indeed, the only thing that has ever been inside your control.

aslında hep içinizde olan ve kontrolünüzdeki olan şeydir.

Your mindset.

Yani zihniyetiniz.

We all have stories running on repeat,

Hepimizin tekrar ettiği bir hikaye vardır,

stories that immobilize us,

bizi hareketsiz hale getiren,

stories the world impresses upon us in boardrooms and classrooms alike.

bizi toplantı odalarında ve sınıflarda dünyanın üzerimizde zorladığı bir hikaye.

"I'm just one in 7.8 billion people,

“Ben sadece 7.8 milyar insandan biriyim.”

I'm too small to make a difference."

“Bir farklılık yapamayacak kadar küçüğüm.”

"I'm not smart enough."

“Yeterince zeki değilim.” “Deneyimim yok.”

"I don't have the experience."

"I'm not the expert."

“Uzmanı değilim.”

"The system is too broken,

“Sistem yeterince bozulmuş,

our leaders too shortsighted,

liderlerimiz çok dar görüşlüler,

our society too shackled to the status quo."

toplumumuz statüko karşısında prangaya vurulmuş.”

These stories paralyze us.

Bu düşünceler bize engel oluyor.

Rewriting them is the single most powerful thing anyone of us can do

Bunları her birimizin tekrardan yazması yapabileceği en güçlü şeydir,

for the planet and for ourselves.

hem gezegen hem de kendimiz için.

Now ask yourself.

Şimdi kendinize sorun.

Which story gets in the way of you taking action?

Harekete geçmekte hangi hikaye sizin yolunuza çıkıyor?

Then think of the one thing you could do to challenge that story.

Şimdi ise bu hikayeyle başa çıkabilmek için yapabileceğiniz bir şeyi düşünün.

If your story is that you're not smart enough,

Eğer hikayeniz yeterince zeki olmamanızsa

you could challenge it by focusing on the skills and talents

bununla masaya getirebileceğiniz

beceri ve yetenek ve hediyelerinize odaklanarak başa çıkabilirsiniz.

and gifts that you bring to the table.

If fashion is your passion,

Eğer moda sizin tutkunuz ise

how do we reimagine our relationship with clothes to be fully circular?

tam sürdürülebilir olarak kıyafetlerle olan ilişkimizi nasıl düşünebiliriz?

If you love making food,

Eğer yemek yapmayı seviyorsanız

how do we stop a third of it from being wasted every single day?

her bir gün yemeğin üçte birinin ziyan olmasını nasıl durdurabiliriz?

If you're a talented musician,

Eğer yetenekli bir müzisyen iseniz

how do we communicate the urgency of climate action

İklim değişikliğinin aciliyeti için evrensel bir dil vasıtasıyla

through a universal language?

nasıl iletişim kurabiliriz?

If your story is that the system is too broken,

Eğer hikayeniz sistemin çok bozuk olduğu ise

the problem is too big to fix,

ve problem çözülemeyecek kadar büyükse

visualize what it would look like for you to focus on a single problem.

gözünüzde canlandırın,

sadece bir probleme odaklanmak nasıl gözükürdü?

The climate crisis is the symptom of many interconnected problems,

İklim krizi, pek çok birbirine bağlanmış problemin bir semptomudur;

from food waste to fast fashion,

yemekleri israf etmekten hızlı modaya,

social inequality to how we've divorced ourselves from nature.

sosyal adaletsizlikten kendimizi doğadan nasıl böyle kopardığımıza kadar olan.

Every problem requires a solution.

Her sorun, bir çözüm gerektirir.

A solution delivered by a someone,

Çözüm birisi tarafından getirilir,

like you.

mesela sizin gibi.

When you look back on your own life,

Geçmişinize kendi hayatınıza baktığınızda

what do you want to see?

ne görmek istiyorsunuz?

Will you have chosen despair, denial,

Umutsuzluk, inkar veya farklı bir şeyi seçtiğinizi mi görmek istiyorsunuz?

or something different?

Will you have been a spectator to our planet's problems

Gezegenimizin sorunlarına seyirci kalmış olmayı mı

or the person who did something to fix them?

yoksa sorunları çözmek için bir şeyler yapmış biri mi olmak istiyorsunuz?

What will your story be?

Sizin hikayeniz ne olacak?