Clover Hogan: What to do when climate change feels unstoppable | TED

Transcriber:

Translator: Quyen Phan Reviewer: Nhị Khánh Trần

I grew up in Australia's Tropical North Queensland,

Tôi lớn lên tại tiểu bang Queensland thuộc vùng Bắc Nhiệt đới tại Úc,

fishing frogs from the toilet

nơi có thể câu ếch từ nhà vệ sinh,

and dodging snakes that hung from the ceiling.

tránh những con rắn bò trên trần nhà,

Wetting down old sea turtles stranded at low tide outside our house.

và tạt nước những con rùa biển già bị mắc cạn khi thủy triều xuống

ra khỏi nhà chúng tôi.

I spent more time outside than in,

Tôi dành thời gian bên ngoài nhiều hơn,

delighting in the wonders of nature.

thích thú với những điều kỳ diệu của thiên nhiên.

By age 11, I wasn't allowed to watch horror films,

Khi 11 tuổi, tôi không được phép xem phim kinh dị,

so I turned to documentaries instead.

thay vào đó, tôi xem phim tài liệu.

"The Cove," "Food, Inc," "An Inconvenient Truth."

“The Cove,” “Food, Inc,” “An Inconvenient Truth.”

The first time I experienced heartbreak

Lần đầu tôi cảm thấy đau lòng

was when I sat glued to my computer screen,

là khi dán mắt vào màn hình vi tính,

staring at mass dolphin hunts that turned the shoreline red.

chăm chú vào cuộc săn cá heo hàng loạt

khiến đường bờ biển chuyển sang màu đỏ.

Staring as million-year-old forests were bulldozed to produce Big Macs,

Nhìn chằm chằm vào những khu rừng hàng triệu năm tuổi

bị san bằng để sản xuất Big Macs,

staring as Al Gore projected graphs

chăm chú khi Al Gore chiếu các đồ thị

that showed how quickly we were devouring the Earth.

cho thấy chúng ta đã tàn phá Trái Đất nhanh như thế nào

And how good we were at pretending otherwise.

và chúng ta rất giỏi trong việc phủ nhận điều ấy.

The second time I experienced heartbreak was in November of 2019,

Lần thứ hai tôi cảm thấy đau lòng là vào tháng 11 năm 2019,

as I watched my country go up in flames.

khi tôi chứng kiến ​​đất nước của mình bốc cháy.

As one billion animals were incinerated by the inferno.

Khi hàng tỉ loài động vật bị thiêu cháy bởi ngọn lửa rất lớn.

As friends tried to rescue their homes,

Khi bạn bè cố gắng thoát khỏi nhà của họ,

poised on tin roofs,

lơ lửng trên những mái nhà thiếc,

armed with hoses until the smoke and embers clung to their clothes.

trang bị ống cao su cho đến khi khói và than hồng bám đầy quần áo họ.

I felt despair.

Tôi cảm thấy tuyệt vọng.

Grief.

Đau lòng.

Frustration.

Hoang mang.

Fury.

Phẫn nộ.

And staring at that wall of fire

Và khi nhìn chằm chằm vào ngọn lửa

higher and more ferocious than any I'd seen before,

ngày càng cao và dữ dội hơn những gì tôi từng chứng kiến trước đây,

I felt helpless,

tôi cảm thấy bất lực,

small,

nhỏ bé,

powerless to stop the flames,

bất lực để ngăn chặn ngọn lửa,

powerless to protect the place I love.

bất lực để bảo vệ nơi mà tôi yêu thương.

Australia's black summer was soon followed by the firestorm in California

Mùa hè đen tối ở Úc đã sớm bị bao phủ bởi cơn bão lửa tại California

as their summer rolled around,

khi nó chỉ mới đến,

as well as flooding in Jakarta that displaced 100,000 people.

cùng với lũ lụt tại Jakarta khiến 100 nghìn người phải di dời.

More violent hurricanes along the east coast of America

Bão trở nên dữ dội hơn dọc theo bờ biển phía đông Hoa Kỳ

and biblical plagues of locusts that threaten the food supply

và các thiên tai trong Kinh thánh đề cập đến những con châu chấu đã đe dọa

for millions of people in East Africa.

nguồn cấp thực phẩm

cho hàng triệu người dân tại Đông Phi.

Young people today have not created this reality.

Giới trẻ hiện nay đã không tạo ra hiện thực này

We've inherited it.

mà chỉ việc kế thừa nó.

Yet we're told where the last generation

Tuy nhiên, chúng tôi được biết rằng thế hệ cuối cùng

with a chance to save the fate of humanity.

sẽ có cơ hội cứu lấy số phận của loài người.

Is it any wonder that there is an epidemic of mental health problems?

Có ai thắc mắc rằng liệu có dịch bệnh về sức khỏe tâm thần không?

Eco-anxiety is on the rise

Sự lo âu về sinh thái đang gia tăng

and young people seem to be some of the worst affected.

và giới trẻ dường như bị ảnh hưởng nặng nhất.

Research from 2019 showed that in the UK,

Một nghiên cứu từ năm 2019 chỉ ra rằng tại Vương quốc Anh,

70 percent of 18 to 24-year-olds were feeling eco-anxious,

70% người trẻ từ 18 đến 24 tuổi đang cảm thấy lo lắng về môi trường.

feeling helpless, grief, panic, insomnia,

Họ cảm thấy bất lực, đau lòng, hoang mang, mất ngủ,

even guilt around climate change.

thậm chí cảm thấy tội lỗi quanh việc biến đổi khí hậu.

Environmental disaster is the biggest mental health issue of our lifetimes

Thảm họa môi trường là vấn đề sức khỏe tâm thần lớn nhất

trong cuộc sống của chúng ta

and in our war against nature young minds are the collateral damage.

và trong cuộc chiến chống lại thiên nhiên, những trí tuệ trẻ

là những thiệt hại ngoài dự kiến.

At my own organization, Force of Nature,

Tại tổ chức Force of Nature của tôi,

we've witnessed the same on a global scale.

chúng tôi đã chứng kiến điều tương tự trên quy mô toàn cầu.

We've been talking to students in over 50 countries

Chúng tôi đã trò chuyện với các em học sinh trên hơn 50 quốc gia

from Tel Aviv through Jakarta,

từ Tel Aviv qua Jakarta,

New York to Managua.

New York đến Managua.

All of them have shared this existential dread

Tất cả các em đã chia sẻ về nỗi sợ hãi đang tồn tại này,

that keeps them up at night.

và điều đó khiến các em thao thức cả đêm.

Dread not only fueled by doom scrolling,

Nỗi sợ hãi không chỉ bị kích thích bởi những tin tức xấu,

but by the belief that adults,

mà còn bởi vì tin rằng người lớn,

especially adults in power, do not care.

đặc biệt là những người có quyền lực, không hề quan tâm.

When I first discovered documentaries,

Khi lần đầu khám phá phim tài liệu,

I decided the world was run by people who were selfish and greedy,

tôi cho rằng thế giới được vận hành bởi những người ích kỉ và tham lam,

that the rest of society didn't care.

phần còn lại của xã hội thì không quan tâm.

That we humans were a plague on our own planet.

Rằng loài người là một dịch bệnh trên hành tinh chúng ta.

I've since spent the past 10 years lobbying decision makers across business,

Tôi đã dành ra 10 năm để thuyết phục

những người có sức ảnh hưởng trong doanh nghiệp,

policy and civil society,

chính sách và xã hội dân sự,

working with students in the classroom

làm việc với các em học sinh trong lớp,

and chief executives in the boardroom,

và các giám đốc điều hành trong phòng họp,

and I can tell you that my bleak outlook,

và tôi có thể kể cho bạn về viễn cảnh ảm đạm của tôi,

while in some ways right,

cứ tưởng sẽ đúng theo nhiều cách,

was in more ways very, very wrong.

nhưng lại thành ra rất sai, rất rất sai.

Picture yourself as a senior executive at a big multinational.

Hãy hình dung bạn là một giám đốc điều hành cấp cao

tại một công ty đa quốc gia lớn.

In the 25 years you've been climbing that corporate ladder,

Trong 25 năm, bạn đang thăng tiến trong sự nghiệp,

you've been told your job is to make money

bạn biết rằng công việc của bạn là kiếm tiền,

and maintain the status quo,

duy trì chỗ đứng trong xã hội,

to deliver value to shareholders,

cung cấp giá trị cho các cổ đông,

to avoid the kind of risks that could cost you your job.

và tránh các rủi ro khiến bạn mất việc.

You recycle.

Bạn tái chế.

You share climate change articles on LinkedIn.

Bạn chia sẻ những bài báo về biến đổi khí hậu trên LinkedIn.

You even went vegetarian two years ago,

Bạn thậm chí ăn chay từ hai năm trước,

after watching a documentary on mass farming.

sau khi xem phim tài liệu về canh tác đại trà.

Yet when you come home at the end of the day,

Tuy nhiên, khi trở về nhà vào cuối ngày,

you get the sense that your kids see you as the problem.

bạn có cảm giác những đứa con của mình xem bạn như một vấn đề.

They wish you were the climate change protester

Chúng ước bạn là người phản đối biến đổi khí hậu

gluing themselves to the glass tower,

và dám hành động vì môi trường,

not the person sat inside the building.

chứ không phải người ngồi bên trong tòa nhà sang trọng.

When I first started working with people in power,

Khi mới bắt đầu làm việc với những người có chức quyền,

I was surprised to realize

tôi ngạc nhiên khi nhận ra rằng

that they often felt the least powerful of all,

họ thường cảm thấy ít quyền lực so với những người khác,

and most of these leaders perform mental gymnastics

và hầu hết các nhà lãnh đạo này thường rèn luyện trí não

to get away from those uncomfortable feelings.

để thoát khỏi những cảm giác khó chịu.

Young people today are falling into despair

Giới trẻ ngày nay đang cảm thấy tuyệt vọng

while the adults in our lives are making sense of the situation

trong khi người lớn

thì biết rõ tình hình

through denial.

thông qua sự phủ nhận.

When I ask leaders to describe the future they envision,

Khi tôi yêu cầu các nhà lãnh đạo mô tả tương lai mà họ hình dung,

it's something of a techno utopia.

họ sẽ nghĩ ngay đến một xã hội công nghệ không tưởng:

Flying cars in a world where deadly diseases are eradicated.

Những chiếc ô tô biết bay trong một thế giới

đã diệt trừ tận gốc dịch bệnh.

Yet when I asked eight and nine-year-olds in the classroom the same question,

Tuy nhiên, khi tôi hỏi các em nhỏ 8-9 tuổi trong lớp học câu hỏi tương tự,

the future they describe is a dystopian blockbuster.

tương lai mà chúng mô tả là một bộ phim bom tấn đáng sợ về xã hội:

Empty supermarket shelves.

Siêu thị với những chiếc kệ trống rỗng.

Cities underwater.

Những thành phố bị nhấn chìm dưới nước.

The kind of place no one wants to find waiting for them

Nơi mà không một ai muốn đến lại chờ đợi chúng

when they grow up.

khi chúng lớn lên.

You might find comfort in denial.

Bạn có thể cảm thấy thoải mái khi phủ nhận:

Numbing yourself to our hyper-consumptive culture, sleepwalking,

Phủ nhận văn hóa siêu tiêu dùng của giới trẻ,

việc họ bị mộng du,

even though the science tells us that we're hurtling toward the cliff.

mặc dù khoa học nói rằng sau này họ sẽ gặp nguy hiểm.

You might feel despair, like so many of my generation.

Hoặc bạn có thể cảm thấy tuyệt vọng, giống như nhiều người

thuộc thế hệ của tôi.

Because while feelings of anxiety, frustration, anger,

Bởi vì việc cảm thấy lo lắng, hoang mang, phẫn nộ,

can wake us up to the issues,

mới có thể thức tỉnh giới trẻ về các vấn đề

they can crush us if we carry the weight of the world on our shoulders.

có thể nghiền nát họ

nếu gánh vác cả thế giới trên vai.

Neither despair nor denial help anyone.

Sự tuyệt vọng hay sự phủ nhận đều không giúp được ai,

They cause us to shut down,

mà chỉ khiến giới trẻ kiệt quệ

to remove ourselves from the picture.

và đánh mất bản thân.

Denial erases our responsibility.

Sự phủ nhận xóa bỏ trách nhiệm của người trẻ.

Despair lumps us with all of it.

Sự tuyệt vọng bao trùm tất cả khía cạnh trong cuộc sống.

The story of denial sounds something like,

Câu nói về sự phủ nhận nghe như,

"It's not up to me, because someone else will fix it."

“Đó không phải là trách nhiệm của tôi, bởi vì sẽ có người nào đó sửa chữa thôi.”

The story of despair sounds like,

Câu nói về sự tuyệt vọng nghe như,

"It's not up to me because it's too big to fix."

“Đó không phải là trách nhiệm của tôi, bởi vì nó quá to lớn để sửa chữa.”

Do you hear the similarity?

Bạn có cảm thấy sự tương đồng?

Despair and denial might appear to exist on polar ends

Có thể có nhiều quan điểm hoàn toàn trái ngược

về sự tuyệt vọng và phủ nhận

of the generational spectrum,

theo từng thế hệ,

yet they stem from the same place.

mặc dù chúng có cùng xuất phát điểm.

How powerless we feel.

Và người trẻ cảm thấy thật bất lực.

All of us.

Tất cả chúng tôi.

I believe that the threat, even greater than climate change,

Tôi tin rằng sự đe dọa, thậm chí còn kinh khủng hơn

sự biến đổi khí hậu

is how powerless we feel in the face of it,

là việc giới trẻ cảm thấy bất lực mỗi khi đối mặt với sự đe dọa,

concerned moms and dads,

khiến những ông bố, bà mẹ quan tâm,

cautious corporate leaders,

các nhà lãnh đạo công ty cảnh giác,

anxious 11-year-olds.

gây lo lắng cho những đứa trẻ 11 tuổi.

And I don't believe we will solve this crisis

Và tôi không tin rằng chúng ta có thể giải quyết cơn khủng hoảng này

or act on the many opportunities it presents us with

hay hành động dựa trên những cơ hội hiện có

until we've mobilized mindsets.

cho đến khi ta nhận thức được vấn đề.

So how do we shift out of despair,

Vậy làm cách nào để thoát khỏi cơn tuyệt vọng,

out of denial, towards something radically different?

thoát khỏi sự phủ nhận, tiến tới một điều gì đó hoàn toàn khác?

There's a quote in "Spider-Man":

Có một câu trích dẫn trong “Spider-Man”:

"With great power comes great responsibility."

“Quyền lực càng cao thì trách nhiệm càng lớn.”

Yet what if the opposite is true?

Tuy nhiên, điều gì sẽ xảy ra nếu điều ngược lại là đúng?

What if it's really "with great responsibility comes great power?"

Điều gì thực sự xảy ra nếu

“Quyền lực càng cao thì trách nhiệm càng lớn?”

This is something that all of the world's movers and shakers

Đây là một điều mà những người có sức ảnh hưởng

trên toàn thế giới

have known to be true.

đã biết là đúng.

They weren't born leaders.

Họ không sinh ra để lãnh đạo.

They simply decided to make themselves personally responsible.

Họ chỉ đơn thuần là

tự chịu trách nhiệm với các quyết định của bản thân.

Now, solving climate change is not your responsibility

Bây giờ, việc giải quyết biến đổi khí hậu không phải là trách nhiệm của bạn

because it's outside of your control.

bởi vì nó nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn.

What you are responsible for

Trách nhiệm của bạn

is the thing inside your control,

là những gì nằm trong tầm kiểm soát,

indeed, the only thing that has ever been inside your control.

đúng vậy, điều duy nhất nằm trong tầm kiểm soát của bạn:

Your mindset.

Tư duy của bạn.

We all have stories running on repeat,

Tất cả chúng ta đều có những câu nói lặp đi lặp lại,

stories that immobilize us,

những câu nói khiến chúng ta bất động,

stories the world impresses upon us in boardrooms and classrooms alike.

những câu nói na ná nhau mà thế giới khắc sâu vào chúng ta

trong phòng họp và trong lớp học.

"I'm just one in 7.8 billion people,

“Tôi chỉ là một cá nhân trong 7,8 tỉ người,

I'm too small to make a difference."

tôi quá nhỏ bé để tạo ra sự khác biệt.”

"I'm not smart enough."

“Tôi không đủ thông minh.”

"I don't have the experience."

“Tôi không có kinh nghiệm.”

"I'm not the expert."

“Tôi không phải chuyên gia.”

"The system is too broken,

“Hệ thống đã quá lạc hậu rồi,

our leaders too shortsighted,

các nhà lãnh đạo của chúng tôi thì có tầm nhìn quá hạn hẹp,

our society too shackled to the status quo."

xã hội thì có quá nhiều hạn chế để có thể duy trì địa vị.”

These stories paralyze us.

Những câu nói này làm chúng ta tê liệt.

Rewriting them is the single most powerful thing anyone of us can do

Sửa đổi chúng là điều mạnh mẽ nhất mà bất kì ai trong chúng ta có thể làm

for the planet and for ourselves.

đối với hành tinh và đối với bản thân ta.

Now ask yourself.

Bây giờ, hãy chất vấn chính mình.

Which story gets in the way of you taking action?

Câu nói nào cản trở hành động của bạn?

Then think of the one thing you could do to challenge that story.

Sau đó, hãy nghĩ về một điều bạn có thể làm

để gạt bỏ câu nói đó.

If your story is that you're not smart enough,

Nếu câu nói của bạn là bạn không đủ thông minh,

you could challenge it by focusing on the skills and talents

bạn có thể gạt bỏ bằng cách tập trung vào kĩ năng, tài lẻ

and gifts that you bring to the table.

và năng khiếu giúp bạn giải quyết được vấn đề.

If fashion is your passion,

Nếu thời trang là đam mê của bạn,

how do we reimagine our relationship with clothes to be fully circular?

làm thế nào để bạn tận dụng lại quần áo cũ?

If you love making food,

Nếu bạn thích nấu ăn,

how do we stop a third of it from being wasted every single day?

làm thế nào để 1/3 lượng thức ăn không bị lãng phí mỗi ngày?

If you're a talented musician,

Nếu bạn là một nhạc sĩ tài năng,

how do we communicate the urgency of climate action

làm thế nào để chúng ta giao tiếp về tính cấp thiết

của việc hành động vì khí hậu

through a universal language?

thông qua một ngôn ngữ toàn cầu?

If your story is that the system is too broken,

Nếu câu nói của bạn là hệ thống đã quá hư hại,

the problem is too big to fix,

vấn đề quá to lớn để sửa chữa,

visualize what it would look like for you to focus on a single problem.

hãy hình dung nó sẽ trông thế nào đối với bạn nếu như

bạn chỉ tập trung vào một vấn đề nhỏ.

The climate crisis is the symptom of many interconnected problems,

Cuộc khủng hoảng khí hậu là kết quả của rất nhiều vấn đề

có mối liên hệ với nhau,

from food waste to fast fashion,

từ việc lãng phí thức ăn đến thời trang nhanh,

social inequality to how we've divorced ourselves from nature.

sự bất bình đẳng xã hội đến cách chúng ta tự nguyện ly hôn.

Every problem requires a solution.

Mỗi vấn đề đòi hỏi một giải pháp.

A solution delivered by a someone,

Một giải pháp được đề xuất bởi một ai đó,

like you.

ví dụ như bạn.

When you look back on your own life,

Khi nhìn về quá khứ của cuộc đời,

what do you want to see?

bạn muốn thấy điều gì?

Will you have chosen despair, denial,

Bạn sẽ lựa chọn sự tuyệt vọng, sự phủ nhận,

or something different?

hay một điều gì đó khác?

Will you have been a spectator to our planet's problems

Bạn sẽ là khán giả đối với các vấn đề trên hành tinh chúng ta,

or the person who did something to fix them?

hay sẽ là người dám hành động để sửa chữa chúng?

What will your story be?

Câu trả lời của bạn là gì?