Aparna Hegde: The life-saving tech helping mothers make healthy decisions | TED Fellows

Çeviri: Şevval Naz Ertik Gözden geçirme: Can Boysan

[SHAPE YOUR FUTURE]

[GELECEĞİNİ ŞEKİLLENDİR]

Anita died in my presence while giving birth to life.

Anita doğum yaparken hayatını kaybettiğinde ben de oradaydım.

She bled to death and lost her child.

Kan kaybından öldü ve bebeğini kaybetti.

The irony was that she had access to care.

İronik olan şuydu ki sağlık hizmetlerine erişimi vardı.

In the first trimester of pregnancy,

Hamileliğinin ilk üç ayında

she had visited the antenatal clinic of the hospital in Mumbai

Mumbai’deki doğum öncesi muayenehanesine gelirdi.

where I was doing residency.

Ben orada ihtisas yapıyordum.

But over four hours of waiting in the hot, sweaty,

Benim gibi fazla çalışan ve aşırı meşgul bir stajyer doktorla

dingy, overcrowded clinic

kısaca görüşebilmek adına

su gibi terleten sıcaklıktaki pis ve aşırı kalabalık muayenehanede

just to get a minute with me,

a harried, overworked resident doctor,

dört saat boyunca beklemesi gerekiyordu.

meant that she never came back,

Tüm bunlar da muayenehaneye bir daha gelmemesine neden oldu.

only to die in labor months later.

Aylar sonra doğum yaparken öldü.

I was wracked with guilt.

Suçluluk duygusuyla sarsıldım.

If only I had counseled her about the danger signs,

Tehlikeli belirtiler hakkında onu bilgilendirseydim

ve düzenli kontrole gelmenin öneminden bahsetseydim

why she needed to access regular care.

Would she and her child have survived?

kendisi ve bebeği şimdi hayatta olurdu belki.

She did not die due to a terminal condition.

Ölümcül bir hastalık değil,

She died because of underlying anemia,

kolayca tedavi edilebilen ve önlenebilir bir hastalık olan

an easily treatable, preventable condition.

ama tanısı konmamış anemi sebebiyle öldü.

I saw these stories daily.

Önlenebilir sistemsel sorunların adaletsizce

Systemic, preventable problems resulting in mothers and children dying

anne ve çocukların ölümüne sebep olduğu durumlara

in the most unjust of circumstances.

her gün rastlıyordum.

In the next one hour,

Önümüzdeki bir saat içinde

three women will die while giving birth somewhere in India.

Hindistan’da bir yerlerde üç kadın doğum yaparken hayatını kaybedecek.

Two children under age five die every minute in India.

Hindistan’da her dakika beş yaşından küçük iki çocuk ölüyor.

I am a practicing urogynecologist,

Ben bir pratisyen ürojinekoloğum

but very early in my medical training,

ancak daha tıp eğitimimin başlarında

I realized that hospital-based solutions were not enough.

hastane merkezli çözümlerin yetersiz olduğunu fark ettim.

And given the sheer scale of India's problems,

Hindistan’ın sorunlarının büyüklüğü göz önünde bulundurulduğunda

any solution that made a difference had to be scalable,

her bir çözüm adapte edilebilir olmalıydı.

accessible to the last woman and child directly in their homes,

Tüm kadınlar ve çocuklar bu çözümlere doğrudan evlerinden erişebilmeliydi.

and yet cost-effective and resource-light.

Bu çözümler uygun maliyetli olmalıydı ve az kaynak tüketilmeliydi.

And then the mobile phone came to India

Daha sonra Hindistan’a cep telefonları geldi

and within a few years everyone had a mobile phone.

ve birkaç yıl içinde herkes cep telefonu sahibi oldu.

There are currently more mobile phones in India than toilets.

Günümüzde Hindistan’daki cep telefonu sayısı, tuvalet sayısından daha fazla.

The idea then struck me.

Sonra aklıma bir fikir geldi.

Why not use a simple technological tool like a mobile phone,

Cep telefonu gibi basit

ve neredeyse Hindistan’daki her evde bulunan bir teknolojik alet

which is available in almost every Indian household

to bridge the yawning systemic gaps in health care?

sağlık hizmetlerindeki sistemsel açıkları kapatmak için kullanılabilirdi.

Maybe we could have simply called Anita weekly

Böylece Anita’yı haftada bir kez arayıp

with critical lifesaving information.

ona hayatını kurtaracak kritik bilgiler verebilirdik.

On the other hand,

Bununla birlikte belki de

maybe we could have provided mobile-phone-based training

Anita’ya anemi tanısı koyabilecek sağlık çalışanına

to the health worker who could have diagnosed Anita's anemia

telefon üzerinden eğitim verebilirdik.

in the community itself.

Thus was born my NGO ARMMAN.

Böylece sivil toplum örgütümüz ARMMAN hayata geçti.

Our programs, mMitra and Kilkari,

mMitra ve Kilkari adlı programlarımız,

are free, weekly voice call services.

ücretsiz sesli arama servisleri sunuyor.

They provide preventive information directly to women

Bu servisler kadınlara tercih ettikleri zamanda ve dilde

through pregnancy and infancy

hamilelikleri ve bebeklik dönemi boyunca doğrudan bilgi veriyorlar.

in their chosen time slot and language.

There are multiple tries for every message,

Her bir mesaj için çoklu denemeler mevcut.

Bir cevapsız çağrı sistemi

a missed-call system,

and mMitra also has a call center.

ve mMitra’nın çağrı merkezi var.

If only Anita had received this service.

Keşke Anita bu hizmeti alabilseydi.

In the second month of pregnancy itself,

Hamileliğinin ikinci ayındayken sistem ona

it would have told her about the need to take an iron pill daily

üçüncü aydan itibaren her gün

demir hapı içmesi gerektiğini bildirirdi.

from the third month of pregnancy.

When the third month arrived,

Üçüncü aya geldiğinde sistem

it would have sent her a reminder

Anita’ya bir hatırlatıcı gönderirdi

and counseled her on how to take the iron pills.

ve demir haplarını nasıl kullanacağı hakkında bilgilendirirdi.

For example, the need to avoid tea, coffee to improve the absorption of iron

Mesela demir emilimini arttırmak için çay ve kahve tüketmemesi gerektiğini

and stress on why it is so necessary to prevent anemia.

ve anemiyi önlemenin neden bu kadar elzem olduğunu öğrenirdi.

Two weeks later,

İki hafta sonra sistem ona

it would have spoken about how to tackle the adverse effects of iron pills,

demir haplarının kabızlık gibi yan etkileriyle

like constipation.

nasıl baş edeceğinden bahsederdi.

If she had any query,

Herhangi bir sorusu olduğunda

she could have reached out to our call center staff.

çağrı merkezindeki yetkililerle görüşebilirdi.

These are simple voice calls.

Bunlar sadece basit telefon görüşmeleriydi.

As a typical doctor,

Sıradan bir doktor olarak bu sistemden beklentim

I expected them to just inform

sadece hastaları bilgilendirmesiydi

and hopefully lead to better health behaviors.

ve daha iyi sağlık davranışları görmeyi umuyordum.

However, the one unexpected transformational benefit

Sistemin beni en çok şaşırtan dönüşümsel yararı şuydu:

that has completely blown my mind is this:

İletişim güçlendirir.

Information is empowerment.

Armed with this information,

Bu bilgi sayesinde Anita gibi kadınlar

women like Anita are upending patriarchal family dynamics,

ataerkil aile dinamiklerini alt üst ediyorlar,

challenging entrenched mores

kemikleşmiş geleneklere meydan okuyorlar

and demanding care.

ve bakım talep ediyorlar.

Karnam, the wife of a deeply conservative preacher,

Karnam, oldukça muhafazakâr bir vaiz olan eşini

convinced her husband to adopt family planning

aile planlamasına ikna etmeyi başardı

because mMitra told her

çünkü mMitra kendisine

that spacing between pregnancies is necessary.

hamilelikleri arasında belli bir zaman olması gerektiğini bildirmişti.

And the change is intergenerational.

Değişim, kuşaklar arası bir etkiye sahip.

Punita, form a deeply conservative family,

Son derece muhafazakâr bir aileden gelen Punita

sent her daughter to an English medium school.

kızını İngilizce eğitim veren bir okula yazdırdı.

In addition to the big pictured messages,

Geniş kapsamlı mesajlara ek olarak

the most underprivileged of women want to know

her kadın gibi oldukça kısıtlı imkânlara sahip kadınlar da

when their child will understand color,

çocuklarının ne zaman renkleri ayırt edeceğini,

how to ensure psychosocial stimulation of the child,

çocukların psikososyal dürtülerinden nasıl emin olacaklarını,

when their child will develop fingers in their womb and so on.

uterustaki bebeklerin parmaklarının ne zaman gelişeceğini

Like any woman would.

ve birçok konuyu merak ediyorlar.

Our services respect that.

Hizmetlerimiz buna saygı duyuyor.

Over 20 million women in over 16 states in India

2014 yılından bu yana Hindistan’ın 16′dan fazla eyaletinden

have enrolled for these services since 2014.

20 milyondan fazla kadın hizmetlerimize kaydoldu.

This is testament to how easily scalable and replicable these solutions are

Bu durum, bu çözüm yollarının

dünyanın neresinde olursa olsun

gelişime açık ve tekrarlanabilir olduğunun kanıtı.

anywhere in the world.

Similarly, our mHealth-based refresher training program

Benzer şekilde sahada bulunan sağlık çalışanları için tasarladığımız

for government frontline health workers called Mobile Academy

mHealth temelli bilgi tazeleme kursumuz Mobile Academy’de

has trained over 130,000 health workers in 13 states in India.

Hindistan’ın 13 eyaletindeki 130 binden fazla sağlık çalışanı eğitim aldı.

Both Kilkari and Mobile Academy, in collaboration with the government,

Hem Kilkari hem Mobile Academy hükûmet ile iş birliği içinde

will extend through the country in the next three to five years.

ve önümüzdeki üç beş yıl içinde tüm ülkeye yayılacak.

Our goal is to be able to reach

Hedefimiz her yıl 15 milyondan fazla kadına

over 15 million women and their children every year,

ve çocuklarına ulaşabilmek.

and that would mean

Bu demek oluyor ki annelerin yarısından fazlası

over half of the mothers and children born every year

ve dünyaya gelen çocukları

her yıl ihtiyaç duydukları bilgilere ulaşabilecekler.

have the information they need.

And this massive scale is only possible

Ortak olduğumuz sivil toplum örgütleri, hastaneler ve hükûmet;

because so many of our partners,

be it NGOs, hospitals and the government,

yaklaşımımızın değerini fark edip büyümemiz için gereken temeli sağlayarak

recognize the value of this approach

bu muazzam gelişimi mümkün kıldı.

and provided the scaffold on which we grew.

Our quest in the next five years is to adopt multimedia approaches,

Anne ve çocuklara daha iyi bir hizmet sunabilmek adına

and given the massive amounts of data we have,

önümüzdeki beş yıl içinde multimedya sistemleri edinmeyi

use the power of AI and predictive analytics

ve sahip olduğumuz verilerin büyüklüğünden dolayı

yapay zeka ile kestirimsel analizden yararlanmayı hedefliyoruz.

to better serve our mothers and children.

And our tech platform and the networks we build are nimble.

Teknoloji platformumuz ve inşa ettiğimiz ağlar oldukça hızlı.

When COVID-19 struck,

COVID-19 ortaya çıktığında

derhâl sokağa çıkma yasağı ilan edildi.

lockdown was announced overnight.

Mumbai ve Delhi’nin gecekondu mahallelerinde yaşayan

Among the worst affected were the underprivileged women and children

kısıtlı imkânlara sahip kadınlar ve çocuklar

in the slums of Mumbai and Delhi,

COVID-19′dan en kötü şekilde etkilendiler

which were declared as containment zones.

çünkü yaşadıkları yerler karantina bölgeleri ilan edildi.

However, pregnancy and infancy can't wait for a lockdown.

Hamileler ve bebekler karantinada öylece bekleyemezlerdi.

When there's an emergency like bleeding, care is needed immediately.

Kanama gibi acil durumlar olduğunda derhâl önlem almak gerekir.

And we were right there and ready.

Biz de orada hazır bekliyorduk.

We repurposed our tech platform within a matter of days.

Teknoloji platformumuzu birkaç gün içinde düzenledik.

We created a virtual clinic for antenatal pediatric care

Doğum öncesi bakım için

nitelikli doktorlarla dolu sanal bir klinik yarattık.

manned by qualified doctors.

Our call-center staff arranged logistic support, like ambulances.

Çağrı merkezi çalışanlarımız ambulanslar gibi lojistik destek ayarladı.

We also sent COVID-specific information covering pregnancy and infancy

300 binden fazla hamile kadını ve anneyi arayıp

to over 300,000 pregnant women and mothers through voice calls.

COVID özelinde hamilelik ve bebeklik üzerine bilgi verdik.

But why should you care about our mothers and children?

Peki buradaki anne ve çocukları neden önemsemeniz gerekir?

The pandemic has made us confront this most implacable of truths.

Pandemi, gerçeklerin en acımasızıyla yüzleşmemize sebep oldu.

A robust primary health care system is an absolute pillar

Güçlü bir sağlık sistemi,

iyi işleyen ve etkin bir toplumu ayakta tutan yapı taşlarındandır.

of a functioning and efficient society.

Improvement in maternal and child health

Sağlık sistemleri ve temel sağlık hizmetleri,

leads to horizontal development of health systems

anne ve çocuk sağlığının iyileşmesiyle paralel olarak gelişir.

and improved primary health care.

A village that can look after its mothers and children well

Annelere ve çocuklara iyi bir bakım sunabilen bir köy,

can look after all other conditions by ripple effect.

diğer tüm durumlarla da yavaş yavaş başa çıkabilir.

And pregnancy is not a disease.

Hamilelik bir hastalık değildir.

Childhood is not an ailment.

Çocukluk bir rahatsızlık değildir.

Dying due to natural life event is not acceptable,

Yaşamın doğal bir parçası olan durumlar yüzünden ölmek kabul edilemez.

and we know why our mothers and children die.

Anne ve çocuklarımızın neden öldüğünü biliyoruz.

Yet we invest so little in preventing their deaths.

Ancak bu ölümleri önlemek için yeterince fedakarlık yapmıyoruz.

There can be no global progress

Tüm anne ve çocukların durumu iyi olana kadar

until all our mothers and children do well.

küresel bir gelişim mümkün olamaz.

I implore you to add your voices to ours.

Anne ve çocuk sağlığının

To amplify this message loud and clear.

bir insan hakkı olduğuna dair mesajımızı

That maternal and child health is a human right.

duyurmamıza yardımcı olmanızı rica ediyorum.

Thank you.

Teşekkür ederim.