3 ways to upgrade democracy for the 21st century | Max Rashbrooke

Transcriber:

Çeviri: Burak Yildiz Gözden geçirme: Ilayda Gokgoz

(Maori dili) Kia ora koutou, herkese. [Selamlar, size de merhaba]

Bugün size demokrasiden, demokrasinin karşılaştığı güçlüklerden

ve bu odada hep birlikte bulunmamızın

(Māori) Kia ora koutou, everyone.

çözüme yardımcı olabileceğinden

I want to you today about democracy,

bahsetmek istiyorum.

about the struggles that it's experiencing,

Ancak bu konuya girmeden önce

geçmişe doğru ufak bir gezinti yapmak istiyorum.

and the fact that all of us together in this room

might be the solution.

Bu Atina’dan çekilmiş bir fotoğraf,

But before I get onto that,

daha doğrusu Pniks adı verilen

I want to take a little detour into the past.

ve yaklaşık 2000 yıl önce antik Yunanlıların,

This is a picture from Athens,

yani antik Atinalıların

or more specifically, it's a picture of a place called the Pnyx,

tüm büyük siyasi kararlarını almak üzere toplandıkları mekanın fotoğrafı.

which is where, about two and a half thousand years ago,

Eski Atinalılar diyorum.

the ancient Greeks, the ancient Athenians,

Aslında sadece erkeklerdi.

gathered to take all their major political decisions together.

Aslında yalnızca özgür, yaşayan, mülk sahibi erkeklerdi.

I say the ancient Athenians.

In fact, it was only the men.

Ancak tüm bu eksikliklerine rağmen

yine de devrim niteliğinde bir fikirdi:

Actually, it was only the free, resident, property-owning men.

Sıradan insanların dönemin

en büyük sorunlarıyla başa çıkabilecekleri

But with all those failings,

ve tek bir sözde yüksek yöneticiye bel bağlamak zorunda olmadıkları.

it was still a revolutionary idea:

that ordinary people were capable of dealing

Bu, bilirsiniz, işleri yapmanın bir yoluydu,

with the biggest issues of the time

siyasi bir sistemdi.

and didn't need to rely on a single supposedly superior ruler.

Zamana göre tasarlanmış demokratik bir teknolojiydi diyebiliriz.

It was, you know, it was a way of doing things,

it was a political system.

Hızlıca 19. yüzyıla geldiğimizde

It was, you could say, a democratic technology appropriate to the time.

demokrasinin yeni bir gelişme dönemine girdiğini

ve o dönemde kullanılan demokratik teknolojinin

Fast-forward to the 19th century

temsili demokrasi olduğunu görüyoruz.

when democracy was having another flourishing moment

Bir grup insanı seçmeniz gerektiği düşüncesi --

and the democratic technology that they were using then

buradaki fotoğrafta yer alan beyler, o dönemde elbette hepsi beydi --

was representative democracy.

The idea that you have to elect a bunch of people --

onları sizin çıkarlarınızı gözetmeleri amacıyla seçmelisiniz.

gentlemen, in the picture here, all gentlemen, at the time, of course --

O zamanki şartları düşünürseniz,

herkesi fiziki ortamda bir araya getirmenin imkansız olması

you had to elect them to look after your best interests.

ve elbette herkesi sanal ortamda bir araya getirecek

And if you think about the conditions of the time,

imkanlara sahip olmamaları nedeniyle, yine o döneme

the fact that it was impossible to gather everybody together physically,

uygun bir tür demokratik teknolojiydi.

and of course they didn’t have the means to gather everyone together virtually,

Hızlıca 21. yüzyıla geri dönelim.

it was again a kind of democratic technology

Uluslararası arenada demokrasi krizi denen

appropriate to the time.

süreci yaşıyoruz.

Temsili demokrasinin krizi olarak adlandıracağım şey,

Fast-forward again to the 21st century.

insanların işleri yürütmenin bir aracı olarak

And we're living through what's internationally known

bunu sevmedikleri,

as the crisis of democracy.

özünde işe yaramadığı duygusu.

What I would call the crisis of representative democracy,

Bu krizin pek çok farklı ülkede farklı biçimlerde ortaya çıktığını görüyoruz.

the sense that people are falling out of love with this

as a way of getting things done,

Birleşik Krallık’ta zaman zaman adeta

that it's not fundamentally working.

yönetilemeyen bir ülke görüyorsunuz.

And we see this crisis take many forms in many different countries.

Macaristan ve Türkiye gibi ülkelerde

So in the UK,

korkutucu ölçüde otoriter liderlerin seçildiğini görüyoruz.

you see a country that now at times looks almost ungovernable.

Yeni Zelanda gibi ülkelerde,

son genel seçimlerde oy kullanabilecekken

In places like Hungary and Turkey,

kullanmamayı tercih eden yaklaşık bir milyon insanda

you see very frighteningly authoritarian leaders being elected.

bunu görüyoruz.

In places like New Zealand,

Şimdi bu tür mücadelelerin,

we see it in the nearly one million people

bu tür demokrasi krizlerinin elbette pek çok kökeni mevcut,

who could have voted at the last general election,

ancak kanımca en büyük nedenlerden biri

but who chose not to.

demokrasi teknolojimizi geliştirmemiş olmamız.

Now these kinds of struggles,

these sort of crises of democracy have many roots, of course,

Hala 19. ve 20. yüzyıldan bizlere miras kalan

but for me, one of the biggest ones

sistemlere gereğinden fazla bel bağlamış durumdayız.

is that we haven't upgraded our democratic technology.

Bunu biliyoruz; zira her ankette insanlar bize

We're still far too reliant on the systems

“Karar alma gücünden yeterince

that we inherited from the 19th and from the 20th century.

pay aldığımızı düşünmüyoruz, kararlar

And we know this because in survey after survey

başka yerlerde veriliyor” diyorlar.

people tell us, they say,

“Mevcut sistemlerin ve hükümetimizin kamu yararını,

“We don’t think that we’re getting a fair share of decision-making power,

yurttaşlar arasında

paylaştığımız ortak çıkarları

gerçekten yerine getirdiğini düşünmüyoruz” diyorlar.

decisions happen somewhere else."

They say, “We don’t think the current systems

“Her zamankinden çok daha az saygılı olup

and our government

genuinely deliver on the common good,

her zamankinden daha fazla beklentimiz var

the interests that we share as citizens."

ve bizi etkileyen büyük siyasi kararlara

her zamankinden daha fazla müdahil olmak istiyoruz” diyorlar.

They say, “We’re much less deferential than ever before,

and we expect more than ever before,

Demokrasi sistemlerimizin

and we want more than ever before

21. yüzyılın beklentilerine

to be engaged in the big political decisions that affect us.”

ya da taşıdığı potansiyele

uyum sağlayamadığını biliyorlar.

And they know

that our systems of democracy have just not kept pace

Kanımca bu, demokrasi sistemlerimizde

with either the expectations

gerçekten kayda değer bir yeniliğe ihtiyacımız olduğunu gösteriyor.

or the potential of the 21st century.

And for me, what that suggests

Bu, mevcut sistemde işe yarayan her hususu bir kenara bırakmamız

is that we need a really significant upgrade of our systems of democracy.

anlamına gelmiyor; zira modern dünyayı yönetmek gibi karmaşık bir işi

yürütmek bakımından her zaman temsilcilere ihtiyaç duyacağız.

That doesn't mean we throw out everything that's working about the current system,

Fakat bu biraz daha fazla Atina ve biraz daha az Viktorya dönemi

because we will always need representatives

İngiltere’si anlamına geliyor.

to carry out some of the complex work of running the modern world.

Bu aynı zamanda genellikle günübirlik demokrasi şeklinde adlandırılan

But it does mean a bit more Athens

sisteme doğru büyük bir geçiş anlamına da geliyor.

and a bit less Victorian England.

Bu ismi almasının sebebi,

And it also means a big shift towards what's generally called

demokrasiyi insanlara daha yakın hale getirmenin yollarını aramak,

demokrasiye dahil olmamız konusunda bize daha anlamlı fırsatlar sunmak,

everyday democracy.

And it gets this name

yalnızca birkaç yılda bir oy verdiğimiz tek bir günde değil,

because it's about finding ways of bringing democracy closer to people,

yılın geri kalan her gününde hükümetin

giving us more meaningful opportunities to be involved in it,

bir parçası olduğumuzu bize hissettirmek ile ilgili olması.

giving us a sense that we're not just part of government

Şimdi bu günübirlik demokrasinin, yaptığım araştırmalarda

on one day, every few years when we vote,

but we're part of it every other day of the year.

değerini defalarca kanıtladığına tanık olduğum

başlıca iki niteliği bulunuyor.

Now that everyday democracy has two key qualities

Bunlardan ilk olarak katılım geliyor;

zira ancak biz yurttaşlar olarak

that I've seen prove their worth time and again,

bizi etkileyen kararlara

in the research that I've done.

mümkün mertebe dahil olduğumuz takdirde gerçekten ihtiyacımız olan

The first is participation

because it's only if we as citizens,

tarzda bir siyasete kavuşabilir, ortak yararımıza

as much as possible,

fiilen hizmet edilmesini sağlayabiliriz.

get involved in the decisions that affect us,

İkinci önemli özellik ise müzakere.

that we'll actually get the kind of politics that we need,

Bu yalnızca kamuya açık yüksek düzeyde tartışma söyleminin havalı bir yolu,

that we'll actually get our common good served.

çünkü insanların katılımı gayet yerinde,

The second important quality is deliberation.

fakat yalnızca bir araya geldiğimizde, birbirimizi dinlediğimizde,

And that's just a fancy way of saying high-quality public discussion,

because its all very well people participating,

kanıtlarla ilişki kurduğumuzda ve kendi görüşlerimizi düşündüğümüzde,

but it's only when we come together and we listen to each other,

aksi halde bir grup halinde aramızda bölük pörçük

we engage with the evidence, and reflect on our own views,

ve birbirinden kopuk halde kalacak olan bilgeliği ile düşünceleri

hakikaten gün yüzüne çıkarabiliriz.

that we genuinely bring to the surface the wisdom and the ideas

İşte ancak o zaman topluluk gerçekten bireyden daha akıllı hale geliyor.

that would otherwise remain scattered and isolated

Peki bu soyut fikir, bu günübirlik demokrasi

amongst us as a group.

uygulamada neye benzeyebilir diye soracak olursak,

It's only then that the crowd really becomes smarter than the individual.

işin harika yanı hayal gücümüzü kullanmamıza bile gerek yok

So if we ask what could this abstract idea,

çünkü bu tür şeyler dünyanın her yerindeki bölgelerde zaten gerçekleşiyor.

this everyday democracy actually look like in practice,

En sevdiğim alıntılardan biri bilim kurgu yazarı William Gibson’dan geliyor;

the great thing is we don't even have to use our imaginations

because these things are already happening in pockets around the world.

Gibson bir keresinde şöyle demişti:

“Gelecek zaten burada,

yalnızca dengesiz bir yayılım gösteriyor.”

One of my favorite quotes comes from the science fiction writer,

İşte ben de bu dengesiz yayılım gösteren gelecekten,

William Gibson, who once said,

"The future's already here,

çalıştığımız demokrasi sisteminin iyileştirilmesi bakımından

it's just unevenly spread."

So what I want to do is share with you three things

beni fazlasıyla heyecanlandıran üç unsuru sizlerle paylaşmak istiyorum.

from this unevenly spread future that I'm really excited about

Bu potansiyel demokratik geliştirmenin üç unsuru.

in terms of upgrading the system of democracy that we work with.

Bunlardan ilki yurttaşlar derneği.

Three components of that potential democratic upgrade.

Buradaki düşünce, bir anket şirketinin hükümet nezdinde,

And the first of them is the citizens assembly.

diyelim ki ülke genelini kusursuz bir surette temsil eden

And the idea here is that a polling company is contracted by government

100 yurttaşı belirlemesi konusunda anlaşmaya varması.

Dolayısıyla yaş, cinsiyet, etnik köken, gelir düzeyi

to draw up, say, a hundred citizens

ve benzeri konularda kusursuz bir temsiliyet söz konusu.

who are perfectly representative of the country as a whole.

Bu insanlar hafta sonları ya da bir hafta boyunca toplanarak,

So perfectly representative in terms of age, gender,

harcadıkları zaman karşılığında

ethnicity, income level and so on.

kendilerine ödeme yapılır ve kendilerinden kamusal açıdan

And these people are brought together over a period of weekends or a week,

hayati önem taşıyan bir konuyu tartışmaları talep edilir.

Bu kişilere meseleleri birbirleriyle

paid for their time

nasıl düzgün bir biçimde tartışabilecekleri konusunda

and asked to discuss an issue of crucial public importance.

eğitim verilir, ki hepimiz çevrimiçi tartışma konusundaki

They're given training

deneyimlerimizden

bunun doğuştan gelen bir özellik olmadığını biliyoruz,

on how to discuss issues well with each other,

which we'll all know of course, from our experiences of arguing online,

ne yazık ki.

Yurttaşlar derneğinde de

if nowhere else,

insanlar kanıtların ve konunun uzmanlarının

is not an ability that we're all born with innately,

huzuruna çıkarılır ve onlara meseleyi yurttaşlarıyla derinlemesine

more’s the pity.

tartışarak bir mutabakat önerisi

In the citizens assembly,

people are also put in front of evidence and the experts,

haline getirmeleri yönünde zaman verilir.

and they're given time to discuss the issue deeply

Bu tür dernekler Kanada gibi ülkelerde tüm ülke genelinde

with their fellow citizens

and come to a state of consensus recommendations.

ruh sağlığı konusunda

yeni bir ulusal eylem planı hazırlamak üzere

So these kinds of assemblies have been used in places like Canada,

kullanılmıştır.

where they were used to draw up

Geçtiğimiz dönemde Melbourne’de bir yurttaş derneği,

a new national action plan on mental health

tüm şehir çapında 10 yıllık

for the whole country.

yeni bir mali planın temelini atmak amacıyla faaliyet gösterdi.

A citizens assembly was used recently in Melbourne

Yani bu derneklerin gerçek manada gücü ve ağırlığı olabilir.

to basically lay the foundation

of a new 10-year financial plan for the whole city.

Demokratik iyileştirmenin diğer önemli unsuru:

katılımcı bütçeleme.

So these assemblies can have real teeth, real weight.

Bu konudaki fikir, bir yerel meclisin ya da belediye meclisinin

The second key element of the democratic upgrade:

bütçesinden yeni binalar, yeni hizmetler için harcama yapması

participatory budgeting.

ve bunun bir kısmını

The idea here is that a local council or a city council

halkın karar vermesine sunması, ancak bunu yaparken

takes its budget for spending on new buildings, new services,

meseleleri birbirinizle dikkatlice tartıştıktan sonrasına bırakması.

and says,

we're going to put a chunk of this up for the public to decide,

Yani süreç komşuluk düzeyinde başlıyor.

but only after you've argued the issues over carefully with each other.

Halk evlerinde, basketbol sahalarında bir araya gelen insanlar, “Bu parayı

And so the process starts at the neighborhood level.

yeni bir sağlık merkezine mi harcayacağız,

yoksa bölgedeki bir yolun güvenliğinin iyileştirilmesine mi

You have people meeting together in community halls, in basketball courts,

harcayacağız?” diyerek aralarında denge kuruyorlar.

making the trade-offs,

İnsanlar uzmanlıklarını kendi hayatlarında kullanıyorlar.

saying, "Well, are we going to spend that money on a new health center,

Bu tartışmalar daha sonra banliyö ya da bölge düzeyine,

or are we going to spend it on safety improvements to a local road?"

ardından da yine şehir düzeyine çıkar

People using their expertise in their own lives.

Those discussions are then pushed up to the suburb or ward level,

ve halkın gözü önünde

bütçenin son dağılımını bizzat halk kendisi gerçekleştirir.

and then again, to the city level

Tüm bunların ortaya çıktığı şehir olan

and in full view of the public,

Brezilya’daki Porto Alegre’de,

the public themselves makes the final allocation of that budget.

yaklaşık 1 milyon nüfuslu bir yerde,

her yıl 50.000 kadar insan bu sürece dahil oluyor.

And in the city where this all originated,

Porto Alegre in Brazil,

İyileştirmenin üçüncü unsuru:

a place with about a million inhabitants,

as many as 50,000 people get engaged in that process every year.

çevrimiçi görüş birliği oluşturma.

Birkaç yıl önce Tayvan’da, Uber, ülke kıyılarına girdiğinde,

The third element of the upgrade:

online consensus forming.

hükümet derhal Polis adında bir yazılım kullanarak

In Taiwan a few years ago, when Uber arrived on their shores,

çevrimiçi bir tartışma süreci başlattı;

bu yazılım aynı zamanda tesadüfen ya da tesadüfi olmayan

the government immediately launched an online discussion process

bir biçimde eski Atinalıların ortak

kararlarını verirken kendilerine taktıkları isim.

using a piece of software called Polis,

which is also coincidentally, or not coincidentally,

Polis yazılımın işlevi insanları bir araya toplayıp

what the ancient Athenians call themselves

daha sonra makine öğrenimi ve bir dizi başka teknik uygulayarak

when they were making their collective decisions.

katılımcılar arasında verimli tartışmalar yapılmasını teşvik etmek.

And the way Polis works is it groups people together,

Bu sayede, yüzde 80 gibi bir görüş birliğine ulaşana kadar

and then using machine learning and a bunch of other techniques,

üzerinde tartışılan,

it encourages good discussion amongst those participating.

reddedilen ve geliştirilen teklifler sunabiliyorlar.

It allows them to put up proposals, which are then discussed,

Bu durumda, yaklaşık dört hafta içinde,

knocked back, refined,

bu süreç insanların Uber’in nasıl düzenlenmesini

until they reach something like 80 percent consensus.

istediklerine ilişkin altı tavsiyeyi beraberinde getirdi.

And in the time, in this case, within about four weeks,

Bunların neredeyse tamamı

this process had yielded six recommendations

hükümet nezdinde hemen kabul gördü

ve Uber tarafından da benimsendi.

for how people wanted to see Uber regulated.

And those, almost all of them,

Bu örnekleri gerçekten ilham verici buluyorum.

were immediately picked up by the government

İnsanlar bazen bana neden iyimser olduğumu sorduğunda

and accepted by Uber.

cevabımın büyük bir kısmını bu tür yenilikler

Now I find these examples really inspiring.

teşkil ediyor, zira bence bunlar

bize yurttaşlar olarak

People sometimes ask me why I'm an optimist

ihtiyaçlarımıza son derece duyarlı, ancak otoriter popülizmin

and a large part of the answer

insan özgürlüklerine, sivil özgürlüklere yönelik

is these kinds of innovations,

because I think they,

tehditlerinin yarattığı tehlikeden kaçınan

you know, they're really show us that we can have a kind of politics

which is deeply responsive to our needs as citizens,

bir siyaset türüne

kavuşabileceğimizi gösteriyor.

but which avoids the peril of the threats to human liberties,

Bize gösteriyor ki, oldukça karanlık görünen bir zamanda yaşıyor

the threats to civil liberties

that authoritarian populism descends into.

olmamıza rağmen, bizi daha iyi bir duruma doğru götüren,

acil durum aydınlatması gibi işlev gören unsurlar mevcut.

They show us that even though we live in what looks like quite a dark time,

Bunların hepsi Batı geleneğinden gelen düşünceler olmakla birlikte,

there are things that act a bit like emergency lighting,

konuşmada sırayla söz almaya ve görüş birliğiyle karar vermeye

guiding us towards something better.

And although these are all ideas from the Western tradition,

kıymet veren Yerel geleneklerle de birleştirilip uyarlanabilirler.

they can also be combined with, adapted by Indigenous traditions

Tüm bu gelenekleri birbirlerine birleştiren unsur,

that also value turn-taking in speech and consensus decision-making.

temelde diğer insanlara yönelik bir inanç olması.

İnsanların zor kararların üstesinden gelebileceğine olan inanç,

And the thread that binds all these traditions together

insanların bir araya gelip

is essentially a faith in other people.

akıllıca siyasi kararlar verebileceğine olan inanç.

A faith in people's ability to handle difficult decisions,

Polis yazılımı örneğinde,

hükümetin teknolojinin yarattığı bozulma karşısında

a faith in people's ability to come together

and make political decisions intelligently.

kıvrak ve atik olabileceğini görüyoruz.

Katılımcı bütçelemede,

In the Polis example,

yoksul insanların orantısız bir şekilde kullandığı

we see that government can be agile and nimble

ve geleneksel sistemlerden

in the face of tech disruption.

daha kaliteli altyapı sağlayan

In the participatory budgeting,

sistemler kurabileceğimizi görüyoruz.

we see that we can build systems

Yurttaş meclislerini

that are disproportionately used by poor people

defalarca gözlemleyen uzmanlar, bu iyi koşullarda insanların

and which deliver infrastructure

that is better quality than the traditional systems.

diğerlerini dinleme, kanıtlarla etkileşim kurma ve sabit görüşlerini

In citizens assemblies,

the experts who observed them time and again,

değiştirme konusundaki

becerilerinin sürekli olarak şaşırtıcı olduğunu ifade ediyor.

say that in those good conditions people's ability to listen to others,

Bu gerçekten umut verici bir bulgu,

to engage with the evidence,

and to shift from their entrenched views is consistently astounding.

çünkü dünyanın dört bir tarafında diğer insanlara,

diğer yurttaşlara yönelik ciddi şüphelerin olduğu,

And that's a really, really hopeful finding,

insanların demokrasinin kendilerine yüklediği

because, you know, I think we live at a time

karar verme sorumluluğunu gerçekten taşıyıp taşıyamayacaklarına dair

where you see right around the world,

büyük şüphelerin olduğu bir zamanda yaşadığımızı düşünüyorum.

huge suspicion of other people, of other citizens,

huge doubts about whether people are really able to bear the burden

Ancak, örneğin, dışarıdaki pek çok insanın

yanlış bilgilendirildiğinden ya da çevrimiçi propagandanın

of decision-making that democracy places on them.

tuzağına düştüğünden endişeniz varsa, bu duruma

But if you're worried, for instance,

about whether a lot of people out there,

itiraz etmenin forumlarda bulunmalarını sağlamanın

you know, are misinformed or fallen prey to online propaganda,

daha iyi bir yolu olabilir mi?

Burada gösterilen New England belediye binası toplantılarına gibi forumlar.

what better way to push back against that

Diğer insanlarla doğrudan yüz yüze geldikleri ya da en azından sanal ortamda

than by ensuring that they're placed in forums.

Forums like the New England town hall meetings shown here.

yakından iletişim kurdukları,

görüşlerini gerekçelendirmek zorunda kaldıkları,

kanıtlarla uğraşmak zorunda oldukları

Forums where they have to come face-to-face with other people,

ve önyargılarından uzak durmaya teşvik edildikleri forumlar.

or at least be in close virtual contact,

where they have to justify their opinions,

have to deal with the evidence,

Kanadalı filozof Joseph Heath,

and are encouraged to step away from their prejudices.

rasyonelliğin,

yani düzgün kararlar verebilme

becerimizin, bireysel anlamda ulaştığımız

The Canadian philosopher Joseph Heath

bir durum olmadığını söylüyor.

says that rationality,

Bu, gruplar halinde ulaştığımız bir durum.

our ability to make good decisions,

En iyi rasyonellik beklentimiz birbirimizle olan bağımız.

isn't something that we achieve as individuals,

if we achieve it at all.

Ya da başka bir deyişle,

It's something we achieve in groups.

demokrasinin sorunu başka insanlar,

Our best hope of rationality is each other.

başka yurttaşlar falan değil.

Or to put the thing a different way,

Sorun içinde bulundukları -- hepimizin içinde bulunduğu --

the problem with democracy is not other people,

demokratik çalışmalarımızı yapmamızın istendiği durumlar.

it's not other citizens.

The problem is the situations in which they -- in which we all --

Sorun, hepimizin kullanmak mecburiyetinde bırakıldığı

modası geçmiş demokratik teknoloji.

Yani bu örneklerin bana gösterdiği şudur ki,

have been asked to do our democratic work.

The problem is the outdated democratic technology

bunları ilham verici bulmamdaki neden,

that we've all been forced to use.

durumları düzgün bir biçimde idare ederseniz, teknolojiyi iyileştirirseniz,

And so what these examples show to me,

yurttaşlar olarak birbirimize kenetlenerek

the reason I find them inspiring,

yapabileceğimiz şeylerin gerçekten de şaşırtıcı olabileceğini

is that I think they demonstrate that if you get the situations right,

ve beraberce 21. yüzyıla

if you get the technology upgraded,

yakışan bir demokrasi biçimi

then actually the things that we do when we come together as citizens

inşa edebileceğimizi gösteriyor oluşu.

can be astounding,

Çok teşekkür ederim.

(Alkış)

and together, we really can build a form of democracy

that's genuinely fit for the 21st century.

Thank you very much.

(Applause)