How to Stop the Metaverse from Becoming the Internet's Bad Sequel | Micaela Mantegna | TED

Çeviri: Figen Ergürbüz Gözden geçirme: Başak Gökdaş

I hope you like memes,

Umarım mimleri seviyorsunuzdur

or the next few minutes will get very awkward.

yoksa önümüzdeki birkaç dakika oldukça tuhaf geçecek

(Laughter)

(Kahkahalar)

Memes are our internet's lingua franca.

Mimler internetin ortak dilidir.

So as a video game scholar, but also a geek,

Bir bilgisayar oyunu uzmanı ayrıca teknoloji kurdu olarak

I will borrow them to talk about something you might probably have heard about.

muhtemelen daha önce duymuş olduğunuz birşeyden bahsederken mim kullanacağım.

The metaverse.

Metaverse.

Dam-dam-dam-dam.

Taa taaa taa taaa.

(Laughter)

(Kahkaha)

I'm sorry, I don't have the license for that sound.

Üzgünüm bu ses efekti için telif hakkına sahip değilim.

I know, I know.

Biliyorum biliyorum.

Sci-fi fans will be leaving comments on this video:

Bilim kurgu hayranları bu konuşmaya şöyle yorumlar bırakacak:

“The metaverse is not a new idea.”

″Metaverse yeni bir kavram değil ki.″

In fact, as a TED premiere,

Aslında TED’de ilk gösterim olarak

I want to showcase my research on 30 years of the metaverse,

metaverse’ün 30 yılına dair araştırmamı sunmak istiyorum

from its inception

başlangıcından

to its current trajectory.

bugün geldiği noktaya kadar.

(Laughter)

(Kahkaha)

(Applause)

(Alkış)

That's right, the metaverse is already on fire,

Doğru metaverse şimdiden çok başarılı

and we even have not built it yet.

ve onu henüz tamamlamadık bile.

That's efficiency.

Etkileyici.

How can this happen?

Bu nasıl olabilir?

Think of the metaverse as a Frankenstein

Metaverse’ü Frankenstein gibi düşünün

made of different parts of current internet

parçaları günümüzdeki internet

and digital technologies.

ve dijital teknolojilerden.

Now with 3D visuals and touch.

Şimdi üç boyutlu görseller ve dokunuşla.

Between our physical reality and virtual reality,

Fiziksel gerçekliğimiz ve sanal gerçeklik arasında

there are different layers of mixed and augmented reality,

fiziksel ve dijital objelerin bir arada var olduğu

where physical and digital objects blend.

karma gerçeklik ve artırılmış gerçeklik katmanları var.

The metaverse will be somewhere across this spectrum

Metaverse benim gerçeklik gradyanı olarak adlandırdığım

that I call "the reality gradient."

spektrumda bir yerlerde.

But we shouldn't let the 3D smoke and mirrors

Üçboyutlu aldatmacaların gerçeği görmemize engel olmasına izin vermemeliyiz

distract us from the fact that the metaverse is the internet,

metaverse’ün internet olduğu

and as such,

bu yüzden de

it will inherit the worst traits of its current business models.

şimdiki iş modellerinin en kötü özelliklerini taşıyacağı gerçeği.

With premium access to our bodies,

Vücutlarımıza premium üyeliği ile

VR headsets and sensors can extract

sanal gerçeklik kulaklık ve sensörleri

kalp atışımız veya göz kırpışımız gibi kontrol edemediğimiz

huge amounts of involuntary data

that we can't control, like heartbeats or blinks.

çok büyük miktarda istemsiz veriyi bizden çekip alabilir.

This will get even worse with neurotechnology,

Bu durum beynimizi okuma ve değiştirmeyi

allowing to read and modify our brains

mümkün kılarak bilişsel gözetleme kapitalizmi yaratan

creating a capitalism of cognitive surveillance.

nöroteknoloji ile daha da kötü olacaktır.

We certainly don’t want the metaverse to become the bad sequel to the internet.

Metaverse’ün internetin kötü bir devamı olmasını istemeyiz.

So how do we fix it even before we build it?

Peki onu inşa etmeden önce nasıl onarabiliriz?

By avoiding repeating past internet mistakes.

Geçmişteki internet hatalarını tekrar etmekten kaçınarak.

Understanding why we're building it,

Metaverse’ü ne için oluşturduğumuzu

who can seize control of it

kontrolünü kimin ele geçirebileceğini

ve onu farklı kılanın ne olduğunu anlayarak.

and what makes it different.

Huge questions and little time.

Büyük sorularımız ve çok az zamanımız var.

So let's focus on one key ingredient for metaverse success:

Metaverse başarısının ana malzemelerinden birine odaklanalım

connection.

bağlantı.

As a scholar,

Bir bilim insanı olarak

connection means that the metaverse needs an architecture

benim için bağlantı metaverse’ün bütün metaverseleri-

metaverseler arası seyahat edebileceğimiz şekilde-

linking all the metaverses together

birbirine bağlayacak bir mimara ihtiyacı olduğu anlamına geliyor.

in a way that we can travel across them.

Seems easy because jumping websites is already an internet feature.

Kolay görünüyor

çünkü web siteleri arasında geçiş yapmak zaten bir internet özelliği.

But that is because we don't carry our digital belongings with us.

Ancak bunun nedeni dijital eşyalarımızı beraberimizde taşımıyor olmamız.

You can't take your Instagram likes to TikTok

Instagram beğenilerini TikToka taşıyamazsın

or your Roblox avatar to Fortnite.

ya da Roblox avatarını Fortnite’a.

To achieve that, we need content portability,

Bunu başarabilmemiz için içerik taşınabilirliğine ihtiyacımız var

which is a very difficult engineering task,

ki bu da çok zor bir mühendislik işi,

bir objenin farklı yazılım ortamlarında tutarlı bir şekilde işlev göstermesi

one that requires an object to function

and look consistently across different software environments.

ve görünmesini gerektiriyor.

But guess what?

Ama bilin bakalım ne?

It's also a lawyering problem

Bu ayrıca bir hukuk meselesi

çünkü dijital bir objeyi yasal olarak kopyalayabilmek için

because you need a complex structure of contracts

to legally copy a digital object.

karmaşık sözleşmelere ihtiyacınız var.

Just between ourselves,

Aramızda kalsın

let me tell you a little intellectual property secret.

size küçük bir fikri mülkiyet sırrı vereyim.

Our digital goods are treated differently from their tangible counterparts.

Dijital mülklerimiz somut emsallerinden farklı ele alınır.

Instead of ownership, we have a license to use them,

Mülkiyet yerine onları kullanmak için bir sertifikaya sahip oluruz

bu da kurnazca hizmet kullanım şartlarıyla sınırlandırılmıştır.

craftily limited by terms of service.

Fiziksel dünyada

In the physical world,

something called “copyright exhaustion” allows us to resell our goods.

telif hakkının tükenmesi denen bir kavram ürünlerimizi tekrar satmamıza izin verir.

Mahkemeler bunun dijital içerik için de geçerli olduğu konusunda hemfikir değil.

But courts don't agree if that applies to digital content.

And without this digital exhaustion rule,

Bu dijital telif hakkı tükenmesi kuralı olmaksızın

exiting one metaverse will be like going through very strict customs,

bir metaverseden çıkış yapmak

eğer geçmek istiyorsanız sahip olduğunuz herşeye el koyan

one that will confiscate all your possessions

if you want to get through.

çok katı bir gümrükten geçmek gibi olacak.

So connection in the metaverse means interoperability.

Yani metaverse’de bağlantı birlikte işlerlik anlamına geliyor.

A coherent system of legal and technical standards

Tam merkeziyetsizleştirme için

tutarlı bir hukuksal ve teknik standartlar sistemi.

for true decentralization.

NFTs and blockchain can provide the technical tools,

NFT’ler ve blokzincir teknik araçları sağlayabilir

but they will never work without the legal counterpart.

ama yasal karşılığı olmadan bunlar asla işe yaramazlar.

As an activist,

Bir aktivist olarak

connection means that the metaverse is the people.

bağlantı metaverse’ün insanlar olduğu anlamına gelir.

The communities that will breathe life and populate these worlds.

Bu dünyalara hayat verecek ve onları dolduracak topluluklar.

Without humanity, the metaverse will be just a 3D ghost town.

İnsanlık olmadan metaverse yalnızca üç boyutlu bir hayalet kasaba olurdu.

But not everyone will be there

Ama herkes orada olmayacak

because we are not born equal into the metaverse.

çünkü metaverse’e eşit doğmuyoruz.

We are promised boundless worlds,

Bize sınırsız dünyalar vadedildi

ancak gerçekte maddi olarak karşılayabileceğimiz ölçüde özgür olacağız

but in fact, we will be as free as we can afford to pay.

We need to find ways to create an inclusive metaverse,

İnsanlığın en iyi yanlarını çevrimiçi tutan

one that keeps the best things of humanity online:

kapsayıcı bir metaverse yaratmanın yollarını bulmalıyız:

kindness, creativity, cat memes.

nezaket, yaratıcılık ve kedi mimleri.

This is not wishful thinking.

Bu iyimserlik değil.

Kindness is a power house.

Nezaket bir güç santrali gibidir.

There are initiatives like Leyline

İyi hareketlerin blokzincir kanıtını oluşturan

creating a blockchain proof of good deeds

Leyline gibi girişimler

ya da Done Quick gibi oyunlarda hayırseverlik maratonları var.

or charity marathons like Games Done Quick.

A game about sending anonymous letter to strangers

Yabancılara isimsiz mektup göndermeyi içeren bir oyun

might seem like a recipe for disaster,

felakete davetiye gibi görünebilir.

but against all odds,

Ancak herşeye rağmen

over one million letters full of kindness were shared.

bir milyondan fazla nezaket dolu mektup paylaşıldı.

People want to do good.

İnsanlar iyilik yapmak ister.

And now we have the technical means to escalate it to unprecedented levels.

Şimdi iyiliği en yüsek seviyeye çıkarmak için gerekli teknik araçlara sahibiz.

The metaverse may still be a work in progress,

Metaverse devam etmekte olan bir çalışma olabilir

bu hâlâ onun nasıl olacağını belirleme şansına sahip olduğumuz anlamına gelir...

but that means we still have room and a chance to influence

what it will become... open, accessible and inclusive.

açık, ulaşılabilir ve kapsayıcı.

It's not every day that humanity has the chance to create a new reality.

İnsanlık yeni bir gerçeklik yaratma şansına her zaman sahip olmuyor.

Bu yüzden sizi iyi bir yeni gerçeklik yaratmaya davet ediyorum.

So my invitation to you: let's make it a good one.

Teşekkürler, yorumlarınızı okuyacağım.

Thank you, read you in the comments.

(Applause)

(Alkış)