How Poop Turns Into Forests | Ludmila Rattis | TED

Çeviri: Ozay Ozaydin Gözden geçirme: Başak Gökdaş

When I was a child growing up in Brazil,

Brezilya’da büyüyen bir çocukken,

I would play by stepping on cow's poop barefoot

ayak parmaklarımdan geçen sindirilmiş organik maddenin

just to feel the warm and soft sensation of the digested organic matter

sıcak ve yumuşak hissini hissetmek için

çıplak ayakla inek dışkısına basarak oynardım.

going through my toes.

(Laughter)

(Kahkahalar)

But for my family, animal waste had another level of importance.

Ancak ailem için hayvan dışkısının başka bir önemi vardı.

My grandma would sell the manure and split the money with my mom.

Büyükannem gübreyi satar ve parayı annemle paylaşırdı.

That was my mom's only income as a housewife,

Babam çiftliğimizde çalışırken,

raising her four children,

dört çocuğunu büyüten bir ev kadını olarak

while my father worked in our farm.

annemin tek geliri buydu.

That's my grandma.

Bu benim büyükannem.

On that very farm, my grandpa had a stroke of genius.

O çiftlikte büyükbabam dahiyane bir fikir bulmuş.

Instead of ordinary fences,

Sıradan çitler yerine,

he carved out some ditches surrounded by trees,

ağaçlarla çevrili hendekler açarak

creating forest corridors for animals to cross.

hayvanların geçebileceği orman koridorları oluşturmuş.

It was like Mother Nature's highway system,

Doğa Ana’nın otoyol sistemi gibiydi,

allowing critters to commute from one leafy paradise to another.

yaratıkların bir yapraklı cennetten diğerine gidip gelmesini sağlıyordu.

My mom never wanted me to rely on animal waste for a living.

Annem hiçbir zaman geçimimi hayvan atıklarından sağlamamı istemedi.

My grandpa did not know he was increasing the landscape connectivity

Büyükbabam hayvanların geçmesi için

peyzaj bağlantısını artırdığını bilmiyordu,

for animals to cross,

but they were both working on nature-based solutions

ancak her ikisi de bu terim moda olmadan önce

before the term became trendy.

doğa temelli çözümler üzerinde çalışıyorlardı.

Two aspects of ecosystem restoration:

Ekosistem restorasyonunun iki yönü:

investing in soil fertility

toprak verimliliğine yatırım yapmak

and increasing the landscape connectivity.

ve peyzaj bağlantısını artırmak.

Bringing back the nutrients,

Besin maddelerini geri getirmek,

bringing back the forests:

ormanları geri getirmek:

both with positive consequences for the entire system.

her ikisi de tüm sistem için olumlu sonuçlar doğurur.

I believe a healthy ecosystem should stand behind every plate of food.

Her yemeğin arkasında sağlıklı bir ekosistem durması gerektiğine inanıyorum.

So today, as a scientist,

Dolayısıyla bugün bir bilim insanı olarak benim rolüm,

my role is to understand how to produce food

değişen bir dünyada hayvanların

while we let animals working in ecosystem resilience in a changing world.

ekosistem esnekliği içinde çalışmasına

izin verirken nasıl gıda üretebileceğimizi anlamak.

So I started where those changes are happening,

Ben de bu değişimlerin yaşandığı yerde,

in the tropics, in Brazil,

tropik bölgelerde, Brezilya’da,

in the Amazonia.

Amazon’da başladım.

And it's in there, in the wilds of the tropical forests,

İşte orada, tropik ormanların vahşi doğasında,

the tropical South America,

tropik Güney Amerika’da,

that beholds the star of our tale:

hikayemizin yıldızını görüyoruz:

the lowland tapir.

ova tapiri.

Those pig-like creatures grace the landscape from the Amazonia

Bu domuz benzeri yaratıklar Amazon’dan Pantanal’a kadar

to the Pantanal.

her yeri süslüyor.

Aren't they cute?

Sevimli değiller mi?

(Audience murmuring)

(Seyirciler mırıldanıyor)

When it comes to big animals,

Söz konusu büyük hayvanlar olduğunda,

they tend to eat a lot of low-energy food like leaves.

yaprak gibi düşük enerjili yiyeceklerle beslenirler.

But tapirs are different.

Ama tapirler farklıdır.

Up to 36 percent of their diet is based on fruit,

Beslenmelerinin %36′sı meyveye dayanıyor

and they have a very long digestive system.

ve çok uzun bir sindirim sistemleri var.

And they love to go for a walk.

Yürüyüşe çıkmayı severler.

So let's picture that.

Hayal edelim.

They go for a walk.

Yürüyüşe çıkıyorlar.

They find fruits along the way,

Yol boyunca meyveler buluyorlar,

they eat them while they process.

işlerken onları yiyorlar.

And they keep walking in degraded areas,

Bozulmuş alanlarda yürümeye devam ediyorlar

and eventually they poop.

ve sonunda kaka yapıyorlar.

And when they poop, they help to spread the seeds

Kaka yaptıklarında, yemeyi sevdikleri meyvelerdeki

in the fruits they love to eat.

tohumların yayılmasına yardımcı olurlar.

Tapirs are big, tapirs are tough,

Tapirler büyüktür, tapirler serttir

and tapirs poop ... a lot.

ve tapirler kaka yapar... hem de çok.

And how do I know that?

Bunu nereden mi biliyorum?

Because at the research station that I work on,

Çünkü Güneydoğu Amazon’da

at the Southeast Amazonia,

çalıştığım araştırma istasyonunda,

among many other things, we wash poop.

diğer pek çok şeyin yanı sıra, kakalarını yıkıyoruz.

(Laughter)

(Kahkahalar)

We walk in the forest looking for their latrines,

Ormanda yürüyerek tuvaletlerini arıyoruz

and latrines are something like a toilet

ve tuvaletler tuvalet gibi bir şey

but without the large bowl, just a lot of poop together.

ama büyük klozetleri yok, sadece bir sürü kaka bir arada.

We find them, collect, wash,

Onları buluyoruz, topluyoruz, yıkıyoruz,

count and identify as many seeds as possible.

sayıyoruz ve mümkün olduğunca çok tohum tanımlıyoruz.

In one dung, we find on average 733 seeds

Bir dışkıda 24 farklı türe ait

belonging to up to 24 different species.

ortalama 733 tohum buluyoruz.

We can see hundreds of seedlings emerging from one dung.

Bir dışkıdan yüzlerce fidenin çıktığını görebiliyoruz.

And they can become trees, big trees.

Bunlar ağaç olabilir, büyük ağaçlar.

And because large-seeded trees tend to be deep rooted

Büyük tohumlu ağaçlar derin köklü

and drought resistant,

ve kuraklığa dayanıklı olma eğiliminde olduğundan,

those seed dispersers are helping to create a tree community

bu tohum dağıtıcıları dirençli ve dayanıklı bir ağaç topluluğunun

that’s resilient and resistant.

oluşmasına yardımcı oluyor.

But sometimes, as you can see,

Ancak bazen, gördüğünüz gibi,

tapirs poop too many seeds in one place,

tapirler bir yere çok fazla tohum bırakarak

leading to competition among the seedlings.

fideler arasında rekabete yol açıyor.

So other animals come in to help, luckily.

Neyse ki başka hayvanlar da yardıma geliyor.

Some of those animals [are] the dung beetle.

Bu hayvanlardan bazıları bok böcekleridir.

Dung beetles help to disperse the seeds throughout the forest.

Gübre böcekleri tohumların orman boyunca dağılmasına yardımcı olur.

There are two kinds of dung beetles dispersing seeds:

Tohumları dağıtan iki tür bok böceği vardır:

rollers and tunnelers.

yuvarlayıcılar ve tünel açıcılar.

Rollers roll the poop away from the source

Yuvarlayıcılar dışkıyı kaynaktan uzağa yuvarlar

and bury it underground,

ve yeraltına gömer,

while tunnelers bury the poop right by the source.

tünelciler ise dışkıyı kaynağın hemen yanına gömer.

When they bury the seeds,

Tohumları gömdüklerinde,

they revolve around the soil and may make it better for the seeds

toprağın etrafında dönerler ve tohumlar için daha iyi hale getirebilir

and [increase] the chances of them to grow into plants.

ve bitkiye dönüşme şanslarını [artırabilir].

These animals’ interactions can really reseed the forests,

Bu hayvanların etkileşimleri ormanları gerçekten yeniden yeşertebilir,

but we must preserve their habitats to increase their chances of survival.

ancak hayatta kalma şanslarını artırmak için yaşam alanlarını korumalıyız.

When people ask me if forests can regrow without our help,

İnsanlar bana ormanların bizim yardımımız olmadan

yeniden büyüyüp büyüyemeyeceğini sorduklarında,

I say we always have to help,

sadece yoldan çekilmek için bile olsa

even if it is just to get out of the way.

her zaman yardım etmemiz gerektiğini söylüyorum.

But another, more active way to help

Ancak yardım etmenin daha aktif bir başka yolu da

is by leaving forest patches in the landscape.

arazide orman parçaları bırakmaktır.

Forest patches are something like VIP lounges

Orman yamaları, bitkiler ve hayvanlar için

for plants and animals,

VIP salonları gibi bir şeydir;

where critters can hop, skip and jump

burada yaratıklar bir yapraklı sıcak noktadan diğerine

from one leafy hot spot to another.

zıplayabilir, sekebilir ve atlayabilir.

And when they do that,

Bunu yaptıklarında,

they act like real gardeners, bringing back the forests.

gerçek bahçıvanlar gibi davranarak ormanları geri getirirler.

And they need to do that

Bunu yapmaları gerekiyor

because the future of those forests is at stake.

çünkü bu ormanların geleceği tehlikede.

As scientists, we are concerned with deforestation and degradation.

Bilim insanları olarak ormansızlaşma ve bozulma ile ilgileniyoruz.

Deforestation takes away those forests

Ormansızlaşma, hayvanların

those animals are helping to plant for thousands of years.

binlerce yıldır yeşermesine yardımcı oldukları ormanları ellerinden alıyor.

Degradation makes those forests less healthy,

Bozulma bu ormanları daha az sağlıklı hale getiriyor

harboring fewer animals.

ve daha az hayvana ev sahipliği yapıyor.

I truly believe that those animals are trying to bring back the spring,

Tüm durdurma çabalarına rağmen bu hayvanların baharı

despite all the efforts to stop them.

geri getirmeye çalıştıklarına gerçekten inanıyorum.

So let me throw you some questions.

Size bazı sorular yöneltmeme izin verin.

How powerful is the tapirs’ poop?

Tapirlerin dışkısı ne kadar güçlü?

How far can they travel?

Ne kadar uzağa gidebilirler?

How charming do my friends,

Muhtemelen varmak üzere olduğumuz

totally unconcerned with social conventions,

devrilme noktasını tersine çevirmek için

need to be in order to revert the tipping point

sosyal gelenekleri hiç umursamayan arkadaşlarımın

we are possibly about to reach?

ne kadar çekici olması gerekiyor?

My colleagues and I at the Woodwell Climate Research Center

Woodwell İklim Araştırma Merkezi

ve Instituto de Pesquisa Ambiental da Amazônia’daki meslektaşlarım

and at the Instituto de Pesquisa Ambiental da Amazônia

are trying to answer those questions,

ve ben bu soruları yanıtlamaya çalışıyoruz,

but we already know some of the answers.

ancak yanıtların bir kısmını zaten biliyoruz.

We know that the resilience of those ecosystems

Bu ekosistemlerin dayanıklılığının

is on the diversity of plants and animals living there.

orada yaşayan bitki ve hayvan çeşitliliğine bağlı olduğunu biliyoruz.

Our future is intertwined with the future of those animals,

Geleceğimiz bu hayvanların geleceğiyle iç içe geçmiş durumda

and it depends on how good a job we do trying to protect them.

ve bu da onları korumak için ne kadar iyi bir iş çıkardığımıza bağlı.

And people, I’m not afraid to say: our future lies in poop.

Millet, söylemekten korkmuyorum: geleceğimiz kakada yatıyor.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)