Technology can't fix inequality -- but training and opportunities could | 'Gbenga Sesan

Transcriber:

Çeviri: Defne Güzeldere Gözden geçirme: Şebnem Altundaş

Jamaika'da bir ilkokulun

bayrak yarışının videosunu izlemiştim

Baktığımızda, iki takım var

I once watched this video of a relay race

sarı takım ve mavi takım

ve çocuklar çok iyi oynuyor

at a primary school in Jamaica.

ellerinden geleni yapıyor ve hızlı koşuyorlar

You see here, there are two teams, the Yellow team and the Blue team.

Sarı takım önde

And the kids are doing great,

ta ki ufak çocuk çubuğu alıp ters yöne koşmaya başlayınca

working so hard and running so fast.

And the Yellow team has the lead,

En sevdiğim kısım, bayılcakmış gibi peşinden koşan yetişkinin

until this little boy gets the baton

çocuğu doğru yönde koşturarak durumu düzeltmeye çalışması

and runs in the wrong direction.

My favorite part is when the grown-up chases him,

Birçok bakımdan

looking like he's about to pass out,

Afrika'daki çoğu genç de benzer durumdadır

trying to save the situation

and get the kid to run in the right direction.

Eşitsizlik ayrımının diğer tarafındaki akranlarından çokça adım gerideler

In many ways, that's what it's like for many young people in Africa.

ve de ters yönde koşuyorlar

They're many paces behind their peers

Ne kadar başka türlüsünü istesek de

on the other side of the inequality divide,

bu şekilde olmayan ekonomik ve sosyal sistemler yaratmayı arzulasak da

and they're also running in the wrong direction.

küresel kalkınma bir yarıştır

Because as much as we might wish otherwise,

and aspire to build economic and social systems

Bu yarışmada da anavatanım Nijerya

where it’s not the case,

ve ana kıtam Afrika kaybediyor

global development is a race.

Eşitsizlik, gerçekte de olduğu gibi küresel bir epidemi olarak görülmelidir

And it's a race that my home country, Nigeria,

and home continent, Africa, are losing.

Beraberinde getireceği hayal kırıklığından düşlemeyi göze alamayan oğlandan,

Inequality must be seen as the global epidemic that it is.

sırf okul parası çıkarabilmek için

From the boy who cannot afford to dream

trafikte atıştırmalık satıp okulu kaçıran kıza kadar

because of the disappointment that could come with it

Bellidir ki eşitsizlik, dünyanın birçok sorununun merkezinde yer alır

to the girl that skips school in order to sell snacks in traffic,

etkileri sadece sondaki yüzde kırkımızı değil, herkesi kapsar

just to fund her school fees.

It is clear that inequality is at the center

Eşit olasılıklar sağlanmayan genç adam ve kadınlar hüsrana uğrar

of many of the world's problems,

affecting not just the bottom 40 percent of us, but everyone.

Yaptıkları seçimlerden hoşnutsuz da olabiliriz,

Young men and women

kendilerince hak ettiklerini elde etmeye yönelik çalışmaları,

who don't get set on the path of equal opportunities

become frustrated.

ya da o fırsatları ellerinden aldığını düşündüklerini cezalandırmaları gibi

And we may not like the choices they make

in their attempt to get what they think they rightly deserve

Ama böyle olması şart değil

Eğer biz, insanlık olarak

or punish those that they assume keep them away

farklı kararlar vermeye başlarsak

from those better opportunities.

Fırsat eşitsizliğini azaltmak için

gerekli kabiliyetlere sahibiz

But it doesn't have to be this way

sadece öncelik haline getirmeliyiz

if we, as humanity, make different choices.

Kendim çokça adım geride büyüdüm

We have the ability we need to fill that opportunity gap,

Akıllıcana bir çocuk olmuş olsam da

Akure’de büyümek,

but we just have to prioritize it.

Lagos’tan 350 kilometre uzakta,

I grew up many paces behind.

dünyanın geri kalanından kopuk bir yer gibiydi

Even though I was a smart kid growing up in Akure,

a town 350 kilometers from Lagos,

Umutların ve hayallerin sınırlı olduğu bir yer

it felt like a place that was disconnected from the rest of the world,

Fakat ben öne geçmek istiyordum

ve ilk defa bir bilgisayar gördüğümde,

and one where hope and dreams were limited.

lisemde

büyülenmiş gibiydim

ve biliyordum ki onu elde etmem gerekiyordu

But I wanted to get ahead,

and when I saw a computer for the first time, in my high school,

her ne ise

Bu 1991′deydi

ve sadece iki bilgisayar vardı

I was spellbound,

and I knew I just had to get my hands on whatever it was.

beş yüzü aşkın öğrencisi olan tüm okul için

Bunun üzerine yetkili öğretmen

This was in 1991,

nasıl çalıştıklarını anlamayacağımdan

and there were only two computers

bilgisayarların benim gibi insanlar için olmadığını söyledi

for the entire school of more than 500 students.

Kullanmasına izin verdiği kişiler sadece,

So the teacher in charge said computers were not for people like me,

arkadaşım ve iki erkek kardeşiydi,

bilgisayar mühendisliği profesörünün oğulları

because I wouldn't understand how to use them.

çünkü ne yaptıklarını çoktan biliyorlardı

He would only allow my friend and his two brothers,

Üniversitede

bilgisayarların etrafında olmak için o kadar can atıyordum ki

sons of a professor of computer science,

to use it, because they already knew what they were doing.

bilgisayar laboratuvarına erişimim olduğundan emin olmak için

geceleri orada uyudum

In university, I was so desperate to be around computers

Üstelik kampüsün öğretmen grevlerinden

that to make sure I had access to the computer lab,

ve öğrenci protestolarından kapalı olduğu zamanlarda bile

I slept there at night,

2002′de hediye edilene kadar bilgisayarım olmadı

even when the campus was closed due to teachers' strikes

ama cihazlardaki eksiğimi

azim ve kararlılığımla karşıladım

and student protests.

I didn't own a computer until I was gifted one in 2002,

Fakat

bilgisayar laboratuvarlarının önünde kamp yapmak,

but what I lacked in devices, I made up for in drive and determination.

kendine kodlama öğretmek için,

sistematik bir çözüm değil

Bundan dolayı

However, camping out in computer labs in order to teach yourself coding

Paradigm Initiative’i başlattım

tüm Nijeryalılara teknoloji kullanmayı öğretip

isn't a systemic solution,

umut ve hayallerine doğru daha hızlı koşmalarında yardımcı olmak,

which is why I started Paradigm Initiative,

ulusumuza yardım edebilmek

to help all Nigerians learn to use technology

ve kıtamızı büyük adımlarla kalkınmada ileriye taşıyabilmek için

to help them run faster and further toward their hopes and dreams,

Gödüğünüz gibi, kısacası benim amacım

and help our nation and take our continent great leaps forward in development.

Afrika’daki herkesin ünlü “Famous” olması

Meşhur anlamında değil de,

You see, to put it as simply as possible,

Herkesin “Famous” adlı birisi gibi olmasını istiyorum

my goal is for everyone in Africa to become Famous'.

bu arkadaş

Famous Onokurefe Paradigm Initiative’e geldiğinde

I don't mean, like, a celebrity,

liseyi bitirmiş

I mean I want everyone to be like Famous, this guy.

ama üniversite parasını karşılayamamıştı

ve hayatındaki seçenekleri kısıtlıydı

When Famous Onokurefe came to Paradigm Initiative,

Yakın zamanda Famous’a sorduğumda,

eğitim programımız olmasaydı ne durumda olacağını

he had completed high school, but couldn't afford college,

and his options in life were limited.

bir olasılık listesi çıkardı

When I asked Famous recently

sokaklarda işsiz ve evsiz kalmayı içeriyordu

about where he would have been without our training program,

Gurur duymayacağı şeyler yapma riski altında

he rolled out a list of could-haves,

Ama neyseki

including ending up on the streets, jobless and homeless,

Famous 2007′de Paradigm Initiative’e geldi

çünkü planlarımdan bahsettiğim bir gençlik grubuna ait arkadaşları

at the risk of doing things he wouldn't be proud of.

But luckily, Famous came to Paradigm Initiative, in 2007,

ücretsiz bir bilgisayar eğitim programından bahsedip duruyordu

Eğitimi süresince

because his friends, who were part of a youth group I'd told about my plans,

Famous dikkat etti ve çok başarılı oldu

kept talking about a free computer training program.

Birleşik Krallık Ticaret ve Yatırım Bakanlığının

Lagos’taki BK Yüksek Komisyon Yardımcısı

And during his training,

Famous paid close attention and excelled.

potansiyel stajyerler önermemizi istediğinde

When the United Kingdom Trade and Investment team

Famous’u ve birkaç kişiyi daha görüşme için önerdik

at the UK Deputy High Commission in Lagos

Stajyer oldu

asked us to recommend a few potential interns,

ve oradayken

bir giriş izni asistanı pozisyonundan haberdar oldu

we recommended Famous and a few others to be interviewed.

BK Yüksek Komisyonunun

Abuja yerleşkesinde

He got the internship,

Başvurdu

and while there, he heard about an Entry Clearance Assistant job

Üniversite mezunu olmadığından

kimse başaracağını düşünmemesine rağmen

at the [British] High Commission in Abuja.

Geriden başlıyordu

He applied, even though, without a college degree,

ama öne geçmesinde yardımcı olan teknoloji değildi

no one thought he had a shot.

fazladan aldığı eğitimdi

Bu camianın köklerindeki eğitim,

He was starting behind,

Durumunu ve çektiği zorlukları anlayan bir eğitim

but it wasn't technology that helped him get ahead,

it was the extra training,

Hayatını daha iyisine değiştirmesini sağlayan eğitimdi

training rooted in his community,

Famous işe alındı

training that understood his context and his challenges,

ve parasını biriktirdi,

böylece Üniversitede okuyup mezun oldu

training that helped him change his life for the better.

Famous,

Delta Eyalet Üniversitesi tıbbi biyokimya mezunu,

Famous got the job,

and then saved enough to pay his way through university.

artık bir muhasebeci ve menajer asistanı

Famous, a Medical Biochemistry graduate

hem de dünyanın Büyük Dörtlü yönetim kuruluşlarından birinde

from Delta State University,

ardı ardına 4 yıldır yenilik ödülleri kazanıyor

is now a chartered accountant and an assistant manager

with one of the world's Big Four professional services firms,

Ama dürüst olalım

bunları yapan bilgisayar değildi

where he has won innovation awards consecutively for the last four years.

bizdik

ekstra eğitim ve destek olmadan

Famous bugünki haline ulaşamazdı

But let's be clear ...

the computer didn't do that -- we did.

Adalet herkese bir bilgisayar ve özel program vermiyor

Without our additional training and support,

Adalet

hayat kalitelerini arttıracak

Famous wouldn’t be where he is today.

Fairness is not giving everyone a computer and a special program,

herkesin aynı erişime ve eğitime sahip olduğundan emin olmaktır

fairness is helping make sure everyone has the same access

İnsanlar daha geride olduğunda

and training that can help them make use of all these things

adalet herkese aynı fırsatları vermek değil

to improve their lives.

Adalet,

When people are further behind,

geridekileri aynı başlangıç noktasına getirmek

fairness isn't giving everyone the same opportunity to compete,

ve kendi yarışlarını doğru yönde koşmaları için şans vermektir

fairness is helping those who are behind

to get to the same starting line with everyone else

Fakat

hala ben ve Famous kadar şanlı olmayan bir çok insan var

and giving them a chance to run their own race

in the right direction.

aşılamayacak eşitsizliklerle karşı karşıya kalacak

Yet there are millions of young people

yeterli becerileri,

who have not been as fortunate as Famous and I,

hatta kararlılıkları olmayanlar var

Gittikçe fazla çalışan ve öğrenci evden görev tamamladıkça ve öğrendikçe

who still don't have the skills, let alone the will,

to face similarly insurmountable inequality.

eşitsizlik katlanarak artıyor

As more workers and students

ve sonuçları korkunç

now have to complete tasks or learn from home,

Bu yüzden Paradigm Initiative’de yaptıklarımı yapıyorum

this inequality is exponentially pronounced,

tıpkı diğer müdahale programları gibi

and with dire consequences.

üç merkezimizde ulaşabileceğimiz genç insanlara sınırlar var

This is why I do what I do through Paradigm Initiative.

artık eğitimi çocukların olduğu yerlere götürdük

But just like many intervention programs,

there's a limit to how many young people we can reach through our three centers.

ama devlet okulları o kadar donanımsız ki

cihaz ve ulaşım getirmemiz lazım

We've now taken the training to where the kids are,

ve çoğu zaman elektrik sağlamamız gerekiyor

but public schools are so ill-equipped

2007′den beri

that we have to bring devices, access,

genç Nijeryalılarla kendi ve ailelerinin hayat kalitelerini arttırmak için çalıştık

and in many cases, we have to provide power supply.

örnek vermek gerekirse

Since 2007, we've worked with young Nigerians

Ogochukwu Obi’nin babası onu, ablalarını ve annesini evden attı

in order to improve their lives and that of their families.

sırf oğul istediğinden

To give just one example,

Ogochukwu Obi father kicked her, her sisters and her mom out,

ama programını bitirip işe girip

evi geçindiren olunca

bir kızın değeri hakkında yanıldığını itiraf ederek babası geri geldi

because he preferred to have a son.

But when she completed our program,

got a job and became her family's breadwinner,

Okul ve eğitim merkezlerindeki çalışmalarımıza ek olarak

her father came calling,

admitting that he was wrong about the worth of the girl.

hareketli öğrenim araçları almayı planlıyoruz

çok okulun işine yarayabilecek, erişim, cihaz ve elektrikle donanımlı otobüsler

In addition to our work at our training centers and in schools,

we're now planning to acquire mobile learning units,

Evet,

busses equipped with access, with devices, and with power,

açık internet ulaşımı, ifade özgürlüğü ve fazlasını sağlayan

and that can serve multiple schools.

teknolojiye ve politikalara ulaşıma ihtiyacımız var

Yes, we need better access to technology

ama dünyadaki en iyi bilgisayarlar demokratik bir ormanda düşebilir

and policies that facilitate open internet access,

ve kimse duymayabilir

freedom of expression and more,

hele hele kullanır

but the best computers in the world could fall in a democratic forest,

miller uzakta, kuyudan su taşıyor ya da bilgisayar becerilerini öğretemeyecek

but no one would hear them, let alone use them,

bir okulun parasını karşılamak için atık metal topluyor olsa bile

if they were miles away, hauling water from a well

Tıpkı dünyanın en süslü ayakkabıları

or foraging for scrap metal to pay school fees

diğerlerinin miller arkasındaki bir koşucuya yardımcı olmayacağı gibi

in a school that can’t even teach them computer skills.

Nijeryanın Enfermasyon Teknoloji Gençlik Büyükelçisi olarak

Just like the fanciest sneakers in the world

liseme davet edildiğimi asla unutamam

can’t help a runner miles behind everyone else.

On yıl öncesinde bilgisayara erişimim reddedilmişti

I'll never forget being invited back to my high school

while I was Nigeria's Information Technology Youth Ambassador.

tam bu okulda

Gittiğimde bir rol model olarak tanıtılan

It was 10 years after I had been denied access to using the computer

sözde bu okul tarafından yetiştirilen birisi olarak tanıtılıyordum

in that very same school.

Sunumumun sonunda

But here I was, being introduced as a role model

bilgisayar kullanamayacağımı söyleyen o aynı öğretmen

who was supposedly shaped by the same school.

hemen mikrofonu kapıp

After my presentation,

beni öğrenci olarak hatırladığını,

that teacher, who said I could never understand how to use computers,

ve içten içe başarılı olacağımı bildiğini söyledi

was quick to grab the microphone

and tell everyone that he remembered me as a student

Haklıydı

Zamanında bilmiyordu

ama ben başarılı olabilecektim

and he was sure I had it in me all along.

Famous,

başarılı olabilecekti

He was right.

Ogochukwu da başarılı olabilecekti

He didn't know it at the time, but I did have it in me.

O alt yüzde kırk da başarılı olabilir

Famous had it in him,

Hayat değiştiren fırsatların onlar için olmadığını mı söyleyeceğiz?

Ogochukwu had it in her,

O öğretmen gibi?

the bottom 40 percent have it in them.

Yoksa fark etçek miyiz,

Yüzyılların eşitsizliklerinin sadece araçlarla değil,

Are we going to say that life-changing opportunities

are not for people like them, like that teacher said?

eğitim ve kaynaklarla çözülebileceğini

Or are we going to recognize

ve eşit şartların sağlanabileceğini

that centuries of inequality can’t just be solved by gadgets,

Adalet her çocuğa bir bilgisayar ve uygulama vermek değildir,

but by training and resources that fully level the playing field?

adalet onları erişime, eğitime ve

ek yardıma bağlamak

Fairness is not about giving every child a computer and an app,

ki eşitçe o bilgisayar ve uygulamalardan yararlanabilsinler

fairness is connecting them to access,

bu şekilde onları batonu veriyoruz

to training and to additional support,

yetişmelerine ve doğru yönde koşmalarına yardımcı oluyoruz

for the need to take equal advantage of those computers and apps.

böylece hayatlarını değiştirebiliyorlar

Teşekkür ederim.

That's how we pass them the baton

and help them catch up and start running in the right direction,

and change their lives.

Thank you.