Technology can't fix inequality -- but training and opportunities could | 'Gbenga Sesan

Transcriber:

Translator: Hoàng Thanh Phong Reviewer: Nguyen Minh

Tôi đã từng xem đoạn video về một cuộc thi chạy tiếp sức

tại một trường tiểu học ở Jamaica.

Bạn thấy đó, có 2 đội, đội Vàng và đội Xanh

I once watched this video of a relay race

Và bọn trẻ đang làm rất tốt,

at a primary school in Jamaica.

làm việc chăm chỉ và chạy khá nhanh.

You see here, there are two teams, the Yellow team and the Blue team.

Và đội Vàng đang dẫn trước,

And the kids are doing great,

cho tới khi một cậu bé nhận cây gậy,

working so hard and running so fast.

và chạy nhầm về hướng ngược lại.

And the Yellow team has the lead,

Đoạn tôi thích nhất là một người lớn đuổi theo cậu bé,

until this little boy gets the baton

trông anh ta như sắp bất tỉnh đến nơi vậy,

nhưng vẫn cố gắng giải cứu tình hình

and runs in the wrong direction.

và chỉ cho cậu bé chạy đúng hướng.

My favorite part is when the grown-up chases him,

Cách nào đó, điều giống như vậy diễn ra với nhiều người trẻ ở châu Phi.

looking like he's about to pass out,

trying to save the situation

and get the kid to run in the right direction.

Họ bị tụt lại so với các bạn cùng lứa

ở một mặt khác của sự phân chia bất bình đẳng,

In many ways, that's what it's like for many young people in Africa.

và họ cũng đang chạy sai hướng.

They're many paces behind their peers

Bởi vì khi chúng ta càng mong muốn một điều khác,

on the other side of the inequality divide,

và khát khao xây dựng những hệ thống kinh tế và xã hội

and they're also running in the wrong direction.

ở nơi mà không phải như thế,

Because as much as we might wish otherwise,

sự phát triển toàn cầu là một cuộc chạy đua.

and aspire to build economic and social systems

Và đó là cuộc đua mà đất nước Nigeria của tôi,

where it’s not the case,

và lục địa Châu Phi của tôi đang thất thế.

global development is a race.

Sự bất bình đẳng phải được nhìn thấy như là đại dịch toàn cầu.

And it's a race that my home country, Nigeria,

and home continent, Africa, are losing.

Từ một cậu bé không thể có những mơ ước

bởi vì sự thất vọng có thể đến cùng với ước mơ ấy

Inequality must be seen as the global epidemic that it is.

cho đến cô bé phải bỏ giờ học để bán quà vặt trên đường phố,

From the boy who cannot afford to dream

chỉ để chi trả cho học phí của mình.

because of the disappointment that could come with it

Rõ ràng sự bất bình đẳng đang là then chốt

to the girl that skips school in order to sell snacks in traffic,

trong rất nhiều vấn đề của thế giới,

đang ảnh hưởng không chỉ 40% dân ở dưới mà còn đến tất cả mọi người.

just to fund her school fees.

It is clear that inequality is at the center

Thanh niên và thiếu nữ

of many of the world's problems,

những người không được đi trên con đường của bình đẳng về cơ hội

affecting not just the bottom 40 percent of us, but everyone.

trở nên thất vọng.

Và ta có thể không thích cách họ chọn lựa

Young men and women

trong nỗ lực giành lấy những gì họ nghĩ họ đáng được

who don't get set on the path of equal opportunities

become frustrated.

hoặc trừng phạt những ai mà họ cho là đã ngăn họ

And we may not like the choices they make

khỏi những cơ hội tốt hơn.

in their attempt to get what they think they rightly deserve

Nhưng nó không nên đi theo cách này

nếu chúng ta, là con người, hãy chọn lựa khác đi.

or punish those that they assume keep them away

from those better opportunities.

Chúng ta có khả năng cần thiết để lấp đầy khoảng trống cơ hội,

But it doesn't have to be this way

nhưng chúng ta chỉ thiên vị nó.

if we, as humanity, make different choices.

Tôi lớn lên bị thua thiệt rất nhiều.

We have the ability we need to fill that opportunity gap,

Mặc dù tôi là một đưa trẻ sáng dạ lớn lên ở Akure,

but we just have to prioritize it.

một thị trấn cách Lagos 350 km,

I grew up many paces behind.

nó giống như một nơi bị chia cắt với phần còn lại của thế giớ,

Even though I was a smart kid growing up in Akure,

a town 350 kilometers from Lagos,

và là một nơi mà hy vọng và ước mơ bị giới hạn.

it felt like a place that was disconnected from the rest of the world,

Nhưng tôi đã muốn tiến lên,

và khi tôi trông thấy một cái máy vi tính lần đầu tiên, ở trường trung học,

and one where hope and dreams were limited.

tôi đã mê mẩn,

và tôi đưa tay sờ lấy sờ để cái máy vi tính.

But I wanted to get ahead,

and when I saw a computer for the first time, in my high school,

Lúc đó là năm 1991,

và chỉ có 2 chiếc máy vi tính

I was spellbound,

and I knew I just had to get my hands on whatever it was.

cho cả trường hơn 500 học sinh.

Vì vậy giáo viên phụ trách nói rằng máy vi tính không dành cho người như tôi,

This was in 1991,

and there were only two computers

Bởi vì tôi không biết sử dụng chúng thế nào.

for the entire school of more than 500 students.

Thầy ấy chỉ cho phép bạn tôi và hai anh em của cậu ấy,

So the teacher in charge said computers were not for people like me,

là các con của một giáo viên tin học,

because I wouldn't understand how to use them.

được sử dụng, bỏi vì họ đã biết phải sử dụng chúng thế nào.

He would only allow my friend and his two brothers,

Ở đại học, tôi thật liều mạng để được tiếp cận máy vi tính

sons of a professor of computer science,

to use it, because they already knew what they were doing.

để chắc chắn vậy tôi vào được phòng thực hành máy vi tính,

tôi ngủ ở đó qua đêm,

In university, I was so desperate to be around computers

ngay cả khi khuôn viên trường bị đóng vì những nạn tấn công giáo viên

that to make sure I had access to the computer lab,

và sinh viên phản kháng.

I slept there at night,

Tôi không có máy vi tính riêng đến khi tôi được tặng một cái vào năm 2002

even when the campus was closed due to teachers' strikes

nhưng thiếu những thiết bị, tôi thay ổ đĩa và định trị

and student protests.

I didn't own a computer until I was gifted one in 2002,

Tuy vậy, cắm chốt ở phòng máy tính để tự học lập trình

but what I lacked in devices, I made up for in drive and determination.

không phải là giải pháp có hệ thống,

đó là lý do tại sao tôi thành lập Paradigm Initiative,

However, camping out in computer labs in order to teach yourself coding

để giúp tất cả người Nigeria học sử dụng công nghệ

isn't a systemic solution,

để giúp họ chạy nhanh hơn và xa hơn đến những hy vọng và ước mơ,

which is why I started Paradigm Initiative,

và giúp cho đất nước và làm châu lục cho những bước nhảy lớn đến sự phát triển.

to help all Nigerians learn to use technology

to help them run faster and further toward their hopes and dreams,

Bạn thấy đó, đơn giản nhất có thể,

mục tiêu của tôi là cho mọi người châu Phi trở nên như Famous.

and help our nation and take our continent great leaps forward in development.

Tôi không có ý là, nổi tiếng,

You see, to put it as simply as possible,

Ý tôi muốn mọi người giống như Famous, là anh này.

my goal is for everyone in Africa to become Famous'.

Khi Famous Onokurefe đến Paradigm Initiative,

I don't mean, like, a celebrity,

anh ấy đã học xong trung học, nhưng không thể theo đại học,

I mean I want everyone to be like Famous, this guy.

và chọn lựa sống của anh bị giới hạn.

When Famous Onokurefe came to Paradigm Initiative,

Gần đây khi tôi hỏi Famous

về việc anh ấy sẽ thế nào khi không có được chương trình huấn luyện,

he had completed high school, but couldn't afford college,

and his options in life were limited.

anh ấy liệt kê một danh sách

When I asked Famous recently

bao gồm cả việc ở trên đường phố thất nghiệp và vô gia cư,

about where he would have been without our training program,

với nguy cơ làm nhiều thứ mà anh chẳng lấy gì làm tự hào.

he rolled out a list of could-haves,

Nhưng may thay, Famous đã đến Paradigm Initiative vào năm 2007,

including ending up on the streets, jobless and homeless,

bởi vì bạn bè anh ấy, là các bạn trẻ mà tôi đã cho biết về kế hoạch của mình,

at the risk of doing things he wouldn't be proud of.

But luckily, Famous came to Paradigm Initiative, in 2007,

không ngừng nói về một chương trình huấn luyện máy vi tính miễn phí.

because his friends, who were part of a youth group I'd told about my plans,

Và trong thời gian được huấn luyện,

Famous tập trung và nổi trội.

kept talking about a free computer training program.

Khi mà United Kingdom Trade & Investment Team

ở UK Deputy High Commission tại Lagos

And during his training,

Famous paid close attention and excelled.

hỏi chúng tôi giới thiệu một vài thực tập sinh có tiềm năng,

When the United Kingdom Trade and Investment team

chúng tôi đã giới thiệu Famous và một vài người khác để được phỏng vấn.

at the UK Deputy High Commission in Lagos

Anh ấy được chọn thực tập.

asked us to recommend a few potential interns,

và trong thời gian ở đó, anh ấy nghe nói về chức vụ Entry Clearance Assistant

we recommended Famous and a few others to be interviewed.

ở [British] High Commission tại Abuja.

He got the internship,

Anh ấy nộp đơn, mặc dù, không có bằng cấp đại học,

and while there, he heard about an Entry Clearance Assistant job

không ai nghĩ anh ấy lại có cơ hội.

at the [British] High Commission in Abuja.

Anh ấy đã bắt đầu sau,

He applied, even though, without a college degree,

nhưng không phải là công nghệ giúp anh ấy tiến lên,

no one thought he had a shot.

đó là do đào tạo thêm,

đào tạo bắt nguồn trong cộng đồng của anh

He was starting behind,

nền đào tạo mà hiểu rõ bối cảnh và những thách đố của anh ấy,

but it wasn't technology that helped him get ahead,

it was the extra training,

nền đào tạo mà giúp anh ấy thay đổi cuộc sống mình được tốt hơn.

training rooted in his community,

Famous có công việc

training that understood his context and his challenges,

và sau đó tiết kiệm đủ để chi trả cho việc học đại học.

training that helped him change his life for the better.

Famous, tốt nghiệp ngành Hóa Sinh Dược

Famous got the job,

and then saved enough to pay his way through university.

của đại học quốc gia Delta,

bây giờ là kế toán viên giám định và trợ lý giám đốc

Famous, a Medical Biochemistry graduate

với một trong những hãng dịch vụ Big Four trên thế giới.

from Delta State University,

is now a chartered accountant and an assistant manager

nơi mà anh đã dành giải thưởng sáng tạo trong suốt 4 năm liền.

with one of the world's Big Four professional services firms,

Nhưng hãy làm cho rõ --

máy tính không làm được - mà là chúng tôi.

where he has won innovation awards consecutively for the last four years.

Nếu không có được những đào tạo bổ sung và trợ giúp,

But let's be clear ...

Famous sẽ không có được vị trí hiện tại.

the computer didn't do that -- we did.

Công bằng không trao cho tất cả mọi nguòi máy vi tính và một chương trình đặc biệt,

Without our additional training and support,

công bằng đang giúp làm rõ rằng mọi người có cùng cơ hội

Famous wouldn’t be where he is today.

Fairness is not giving everyone a computer and a special program,

và đào tạo mà có thể giúp họ có thể sử dụng tất cả những điều này

fairness is helping make sure everyone has the same access

để cải thiện cuộc sống.

Khi người ta bị bỏ quá xa,

and training that can help them make use of all these things

công bằng không đưa cho mọi người cùng một cơ hội để cạnh tranh,

to improve their lives.

công bằng giúp cho những ai ở phía sau

When people are further behind,

để có cùng điểm xuất phát với những người khác

fairness isn't giving everyone the same opportunity to compete,

và trao cho họ cơ hội để chạy cuộc đua của chính mình

fairness is helping those who are behind

ở đúng hướng.

to get to the same starting line with everyone else

Tuy vậy, có hàng triệu người trẻ

and giving them a chance to run their own race

những người không được may mắn như Famous hay như tôi,

in the right direction.

những người không có những kỹ năng, chưa nói đến lòng quyết tâm,

Yet there are millions of young people

who have not been as fortunate as Famous and I,

để tương tự đối diện với sự bất bình đẳng khó vượt qua.

Khi mà nhiều công nhân và sinh viên

who still don't have the skills, let alone the will,

bây giờ hoàn thành công tác hay học tại gia,

to face similarly insurmountable inequality.

sự bất công bằng này là theo cấp số nhân,

As more workers and students

và với những hậu quả khủng khiếp.

now have to complete tasks or learn from home,

Đó là lý do những gì tôi đang thực hiện qua Paradigm Initiative.

this inequality is exponentially pronounced,

Cũng như nhiều chương trình can thiệp,

and with dire consequences.

với giới hạn số lượng người trẻ có thể tiếp cận qua 3 trung tâm.

This is why I do what I do through Paradigm Initiative.

But just like many intervention programs,

Bây giờ chúng tôi đang làm đào tạo ở chính nơi ở của bọn trẻ,

there's a limit to how many young people we can reach through our three centers.

nhưng trang bị của các trường công rất kém

nên phải mang theo thiết bị, phương tiện

We've now taken the training to where the kids are,

và trong nhiều trường hợp, chúng tôi phải cung cấp nguồn điện.

but public schools are so ill-equipped

that we have to bring devices, access,

Từ năm 2007, chúng tôi làm việc với những người trẻ Nigeria

để cải thiện đời sống của họ và của gia đình họ.

and in many cases, we have to provide power supply.

Chỉ lấy một ví dụ,

Since 2007, we've worked with young Nigerians

Bố của Ogochuwu Obi tống em các chị em gái và mẹ khỏi nhà,

in order to improve their lives and that of their families.

bởi vì ông ta muốn có con trai.

To give just one example,

Ogochukwu Obi father kicked her, her sisters and her mom out,

Nhưng khi em ấy hoàn tất chương trình,

có nghề nghiệp và trở thành người lao động chính của gia đình,

bố em ấy gọi đến,

because he preferred to have a son.

thừa nhận ông ấy đã sai về giá trị của con gái.

But when she completed our program,

got a job and became her family's breadwinner,

Thêm vào công việc của chúng tôi ở trung tâm đào tạo và ở trường,

her father came calling,

admitting that he was wrong about the worth of the girl.

bây giờ chúng tôi đang lên kế hoạch để có được những điểm học di động,

những xe bus với trang bị, thiết bị, và nguồn điện,

In addition to our work at our training centers and in schools,

we're now planning to acquire mobile learning units,

và có thể phục vụ được nhiều trường học.

busses equipped with access, with devices, and with power,

Vâng, chúng tôi cần tiếp cận công nghệ hơn

và những quy định mà hỗ trợ mở ra đường dẫn Internet,

and that can serve multiple schools.

tự do thể hiện và hơn thế nữa,

Yes, we need better access to technology

nhưng những máy vi tính tốt nhất thế giới có thể thất bại trong rừng dân chủ,

and policies that facilitate open internet access,

nhưng không ai có thể nghe về chúng nói chi đến sử dụng,

freedom of expression and more,

but the best computers in the world could fall in a democratic forest,

nếu họ có xa hàng dặm, vận chuyển nước từ một giếng

hay lục lọi những mảnh vụ kim loại để trả tiền học phí

but no one would hear them, let alone use them,

if they were miles away, hauling water from a well

trong trường học mà chẳng thể dạy cho chúng những kỹ năng tin học.

Cũng như những đôi sneaker huyền ảo nhất trên thế giới

or foraging for scrap metal to pay school fees

không thể giúp người chạy mà bị mọi người bỏ xa hằng dặm.

in a school that can’t even teach them computer skills.

Tôi sẽ không bao giờ quên khi được mời quay trở về trường trung học

Just like the fanciest sneakers in the world

trong khi tôi là đại sứ của Information Technology Youth tại Nigeria.

can’t help a runner miles behind everyone else.

Đã 10 năm khi tôi bị từ chối được tiếp cận sử dụng máy vi tính

I'll never forget being invited back to my high school

while I was Nigeria's Information Technology Youth Ambassador.

trong chính ngôi trường ấy.

Nhưng tôi lúc này, được giới thiệu như một hình mẫu

It was 10 years after I had been denied access to using the computer

người được xem là được định hình bởi chính ngôi trường ấy.

in that very same school.

Sau phần thuyết trình của tôi,

But here I was, being introduced as a role model

giáo viên mà đã nói với tôi là tôi sẽ chẳng bao giờ biết sử dụng máy tính

who was supposedly shaped by the same school.

nhanh chóng giành lấy micro

After my presentation,

và nói vói mọi người rằng thầy ấy còn nhớ tôi là học sinh

that teacher, who said I could never understand how to use computers,

và thấy ấy chắc là tôi luôn có khả năng.

was quick to grab the microphone

and tell everyone that he remembered me as a student

Thầy ấy đúng.

Thầy ấy không biết điều ấy lúc đó nhưng tôi thật biết tôi có khả năng.

and he was sure I had it in me all along.

Famous có khả năng,

He was right.

Ogochuwu có khả năng,

He didn't know it at the time, but I did have it in me.

phần đáy 40% dân số có khả năng

Famous had it in him,

Chúng ta đang nói rằng những cơ hội đổi đời

không dành cho họ, như giáo viên ấy từng nói sao?

Ogochukwu had it in her,

the bottom 40 percent have it in them.

Hay chúng ta đang nhận ra

rằng hàng thế kỷ bất công bằng chẳng thể giải quyết bởi những dụng cụ,

Are we going to say that life-changing opportunities

are not for people like them, like that teacher said?

nhưng bởi đào tạo và nguồn lực mới tạo sân chơi hoàn toàn bình đẳng?

Or are we going to recognize

that centuries of inequality can’t just be solved by gadgets,

Công bằng không phải đưa cho mỗi em nhỏ một máy vi tính hay một ứng dụng,

but by training and resources that fully level the playing field?

Công bằng kết nối các em với phương tiện,

với đào tạo và hỗ trợ bổ túc,

Fairness is not about giving every child a computer and an app,

cho nhu cầu để có lợi thế công bằng về những máy vi tính hay các ứng dụng ấy.

fairness is connecting them to access,

Đó là cách mà chúng ta trao các em cây gậy

to training and to additional support,

và giúp các em bắt kịp và bắt đầu chạy cho đúng hướng.

for the need to take equal advantage of those computers and apps.

và thay đổi cuộc sống của mình.

Xin cảm ơn.

That's how we pass them the baton

and help them catch up and start running in the right direction,

and change their lives.

Thank you.