Tarana Burke: Me Too is a movement, not a moment | TED

Tłumaczenie: Agnieszka Fijałkowska Korekta: Barbara Guzik

I've been trying to figure out what I was going to say here for months.

Przez wiele miesięcy zastanawiałam się, co tu powiem.

Because there's no bigger stage than TED,

W końcu nie ma sceny większej od TED,

it felt like getting my message right in this moment

dlatego to, co chciałam przekazać w tym momencie,

was more important than anything.

było dla mnie najważniejsze.

And so I searched and searched for days on end,

Szukałam całymi dniami

trying to find the right configuration of words.

właściwej kombinacji słów.

And although intellectually,

Mimo że na poziomie intelektualnym

I could bullet point the big ideas that I wanted to share about Me Too

mogłabym wypunktować ważne idee stojące za ruchem "Me Too",

and this movement that I founded,

ruchem, który zapoczątkowałam,

I kept finding myself falling short of finding the heart.

ciągle nie udawało mi się znaleźć tego, co najważniejsze.

I wanted to pour myself into this moment

Chciałam całkowicie oddać się tej chwili

and tell you why even the possibility of healing or interrupting sexual violence

i opowiedzieć, dlaczego warto walczyć o samą możliwość

wyleczenia lub zaprzestania przemocy seksualnej.

was worth standing and fighting for.

I wanted to rally you to your feet with an uplifting speech

Chciałam rzucić was na kolana podnoszącym na duchu przemówieniem

about the important work of fighting for the dignity and humanity of survivors.

o tym, jak ważna jest dla ocalałych walka o godność i człowieczeństwo.

But I don't know if I have it.

Jednak nie wiem, czy mi się to uda.

The reality is,

Prawda jest taka,

after soldiering through the Supreme Court nomination process

że po walce w procesie nominacyjnym w Sądzie Najwyższym,

and attacks from the White House,

po atakach ze strony Białego Domu,

gross mischaracterizations,

rażąco błędnych opisach,

internet trolls

internetowych trollach,

and the rallies and marches

zamieszkach i marszach,

and heart-wrenching testimonies,

i po łamiących serce wyznaniach,

I'm faced with my own hard truth.

muszę się zmierzyć z okrutną prawdą.

I'm numb.

Czuję się bezwładna.

And I'm not surprised.

Wcale mnie to nie dziwi.

I've traveled all across the world giving talks,

Podróżowałam po całym świecie, wygłaszając mowy,

and like clockwork, after every event,

i po każdym wydarzeniu

more than one person approaches me

przynajmniej jedna osoba podchodziła do mnie,

so that they can say their piece in private.

żeby powiedzieć swoje na osobności.

And I always tried to reassure them.

Zawsze starałam się je pocieszyć.

You know, I'd give them local resources

Radziłam im sięgać po lokalną pomoc

and a soft reassurance that they're not alone

i zapewniałam, że nie są same

and this is their movement, too.

i że to też jest ich ruch.

I'd tell them that we're stronger together

Mówiłam, że razem jesteśmy silniejsi

and that this is a movement of survivors and advocates

i że to ruch osób ocalałych i ich obrońców,

doing things big and small every day.

którzy każdego dnia robią duże i małe rzeczy.

And more and more people are joining this movement

Coraz więcej ludzi dołącza do tego ruchu

every single day.

każdego dnia.

That part is clear.

To jest jasne.

People are putting their bodies on the line

Ludzie wiele ryzykują

and raising their voices to say, "Enough is enough."

i zabierają głos, żeby powiedzieć: "Dość tego".

So why do I feel this way?

Więc dlaczego tak się czuję?

Well ...

Cóż...

Someone with credible accusations of sexual violence against him

Ktoś z wiarygodnymi zarzutami stosowania przemocy seksualnej

was confirmed to the Supreme Court of the United States of America,

został mianowany sędzią Sądu Najwyższego USA,

again.

ponownie.

The US President,

Prezydent USA,

who was caught on tape talking about how he can grab women's body parts

którego nagrano, jak mówi, że może obmacywać kobiety,

wherever he wants, however he wants,

gdziekolwiek i jakkolwiek zechce,

can call a survivor a liar at one of his rallies,

na jednym z wieców nazywa ofiarę kłamcą

and the crowds will roar.

przy ryczącym tłumie.

And all across the world, where Me Too has taken off,

Na całym świecie, gdzie ruch "Me Too" odniósł sukces,

Australia and France,

w Australii, Francji,

Sweden, China and now India,

Szwecji, Chinach, a teraz w Indiach,

survivors of sexual violence are all at once being heard

słucha się głosu ofiar przemocy seksualnej,

a potem się ich szkaluje.

and then vilified.

And I've read article after article bemoaning ...

Przeczytałam wiele artykułów, w których użalano się nad...

wealthy white men

białymi, zamożnymi mężczyznami,

who have landed softly with their golden parachutes,

którzy dzięki złotym spadochronom miękko wylądowali,

following the disclosure of their terrible behavior.

mimo ujawnienia ich strasznego zachowania.

And we're asked to consider their futures.

Prosi się nas, żebyśmy liczyli się z ich przyszłością.

But what of survivors?

A co z ocalałymi?

This movement is constantly being called a watershed moment,

Ten ruch ciągle jest nazywany przełomowym momentem,

or even a reckoning,

czy nawet wyrównaniem rachunków,

but I wake up some days feeling like all evidence points to the contrary.

jednak czasem mam wrażenie,

że wszystkie dowody wskazują na coś przeciwnego.

It's hard not to feel numb.

Ciężko nie czuć bezwładności.

I suspect some of you may feel numb, too.

Przypuszczam, że niektórzy z was też tak się mogą czuć.

But let me tell you what else I know.

Jednak powiem coś jeszcze.

Sometimes when you hear the word "numb,"

Czasem, słysząc słowo "bezwładność",

you think of a void, an absence of feelings,

myślimy o pustce, braku emocji

or even the inability to feel.

lub nawet niezdolności do odczuwania.

But that's not always true.

To nie zawsze jest prawda.

Numbness can come from those memories that creep up in your mind

Bezwładność może przyjść ze wspomnień, które ożywają w umyśle,

that you can't fight off in the middle of the night.

których nie da się zwalczyć w środku nocy.

They can come from the tears that are locked behind your eyes

Przychodzi w formie łez stłumionych pod powiekami,

that you won't give yourself permission to cry.

których nie pozwalamy sobie wylać.

For me, numbness comes from looking in the face of survivors

U mnie bezwładność przychodzi od patrzenia na twarze ocalałych,

and knowing everything to say

którym wiem, co powiedzieć,

but having nothing left to give.

ale którym nic nie mogę dać.

It's measuring the magnitude of this task ahead of you

To mierzenie wielkości wyznaczonego zadania

versus your own wavering fortitude.

przy słabnącym harcie ducha.

Numbness is not always the absence of feeling.

Bezwładność nie zawsze jest brakiem uczucia.

Sometimes it's an accumulation of feelings.

Czasem jest kumulacją uczuć.

And as survivors,

Jako osoby ocalałe

we often have to hold the truth of what we experience.

często nie mówimy prawdy o tym, co przeżywamy.

But now, we're all holding something,

Jednak każdego to jakoś dotyczy,

whether we want to or not.

czy tego chce, czy nie.

Our colleagues are speaking up and speaking out,

Nasi znajomi wypowiadają się otwarcie,

industries across the board are reexamining workplace culture,

w globalnych branżach ponownie analizuje się kulturę pracy,

and families and friends are having hard conversations

a rodziny i przyjaciele prowadzą poważne rozmowy

about closely held truths.

o prawdach, o których się nie mówiło.

Everybody is impacted.

To problem nas wszystkich.

And then, there's the backlash.

Później następuje gwałtowna reakcja.

We've all heard it.

Wszyscy to słyszeliśmy.

"The Me Too Movement is a witch hunt."

"Ruch 'Me Too' to polowanie na czarownice".

Right?

Prawda?

"Me Too is dismantling due process."

"Ruch 'Me Too' niszczy właściwy proces sądowy".

Or, "Me Too has created a gender war."

"Ruch 'Me Too' doprowadził do wojny płci".

The media has been consistent with headline after headline

Media są zgodne w swoich nagłówkach,

that frames this movement in ways that make it difficult

które tworzą obraz ruchu w taki sposób,

to move our work forward,

że ciężko nam iść z nim do przodu,

and right-wing pundits and other critics

a prawicowi eksperci i inni krytycy

have these talking points that shift the focus away from survivors.

rozpoczynają dyskusje, które odwracają uwagę od ocalałych.

So suddenly, a movement that was started to support

Nagle ruch, który powstał,

all survivors of sexual violence

żeby wspierać ofiary przemocy seksualnej,

is being talked about like it's a vindictive plot against men.

określa się jako mściwą zmowę przeciwko facetom.

And I'm like, "Huh?"

Pytam: "Co takiego?!".

(Laughter)

(Śmiech)

How did we get here?

Jak do tego doszło?

We have moved so far away

Odbiegliśmy tak daleko

from the origins of this movement that started a decade ago,

od korzeni tego ruchu, który powstał dziesięć lat temu,

or even the intentions of the hashtag that started just a year ago,

a nawet celu hashtaga, który powstał w zeszłym roku,

that sometimes, the Me Too movement that I hear some people talk about

że czasem to, co słyszę o ruchu "Me Too",

is unrecognizable to me.

nie przypomina już tego ruchu.

But be clear:

Wyjaśnijmy to sobie.

This is a movement about the one in four girls

Ruch ten dotyczy co czwartej dziewczyny

and the one in six boys

i co szóstego chłopaka,

who are sexually assaulted every year

którzy każdego roku są ofiarami napaści na tle seksualnym

and carry those wounds into adulthood.

i noszą w sobie rany aż do dorosłości.

It's about the 84 percent of trans women who will be sexually assaulted this year

To ruch dla 84% transseksualistek, które zostaną napadnięte w tym roku

and the indigenous women

i dla rdzennych kobiet,

who are three-and-a-half times more likely to be sexually assaulted

dla których ryzyko napaści seksualnej jest trzy i pół raza wyższe

than any other group.

niż dla innej grupy społecznej.

Or people with disabilities,

To ruch dla osób niepełnosprawnych,

who are seven times more likely to be sexually abused.

dla których ryzyko napaści seksualnej jest siedem razy wyższe.

It's about the 60 percent of black girls like me

To ruch dla 60% czarnych kobiet, jak ja,

who will be experiencing sexual violence before they turn 18,

które doświadczą molestowania seksualnego, jeszcze zanim ukończą 18 lat.

and the thousands and thousands of low-wage workers

Ruch dla tysięcy osób o niskich zarobkach,

who are being sexually harassed right now

które teraz doświadczają przemocy na tle seksualnym

on jobs that they can't afford to quit.

w pracy, z której nie mogą zrezygnować, bo ich na to nie stać.

This is a movement about the far-reaching power of empathy.

To ruch oparty na wielkiej mocy empatii.

And so it's about the millions and millions of people

To ruch milionów ludzi,

who, one year ago, raised their hands to say, "Me too,"

którzy w zeszłym roku podnieśli ręce i powiedzieli: "Me too" - "Ja też".

and their hands are still raised

Ich ręce nadal są w górze,

while the media that they consume erases them

chociaż są usuwani przez media, których są konsumentami,

and politicians who they elected to represent them

a politycy, których wybrali jako swoich reprezentantów,

pivot away from solutions.

wymigują się od rozwiązań.

It's understandable that the push-pull of this unique, historical moment

Przerzucanie odpowiedzialności za ten wyjątkowy, historyczny moment

feels like an emotional roller-coaster that has rendered many of us numb.

przypomina huśtawkę nastrojów, która obezwładnia wielu z nas.

This accumulation of feelings

Kumulacja uczuć,

that so many of us are experiencing together, across the globe,

która dotyka wielu z nas na całym świecie,

is collective trauma.

to zbiorowa trauma.

But ...

Ale...

it is also the first step

jest też pierwszym krokiem

towards actively building a world that we want right now.

do budowy świata, którego teraz chcemy.

What we do with this thing that we're all holding

Nasze postępowanie w tej sprawie

is the evidence that this is bigger than a moment.

jest świadectwem tego, że to coś więcej niż tylko moment.

It's the confirmation that we are in a movement.

To potwierdzenie tego, że jesteśmy w ruchu.

And the most powerful movements

Najpotężniejsze ruchy

have always been built around what's possible,

zawsze budowano wokół tego, co jest możliwe,

not just claiming what is right now.

a nie tylko na wypunktowaniu tego, co się dzieje.

Trauma halts possibility.

Trauma hamuje możliwości.

Movement activates it.

Ruch je napędza.

Dr. King famously quoted Theodore Parker saying,

Doktor King cytował słowa Theodora Parkera:

"The arc of the moral universe is long, and it bends toward justice."

"Łuk moralnego wszechświata jest długi, ale chyli się ku sprawiedliwości".

We've all heard this quote.

Wszyscy słyszeliśmy ten cytat.

But somebody has to bend it.

Ale trzeba go nagiąć.

The possibility that we create in this movement and others

Możliwość, którą stwarzamy tym i innymi ruchami,

is the weight leaning that arc in the right direction.

jest ciężarem, który wygina ten łuk we właściwym kierunku.

Movements create possibility,

Ruchy stwarzają możliwości

and they are built on vision.

i są zbudowane na wizji.

My vision for the Me Too Movement

Moja wizja ruchu "Me To"

is a part of a collective vision to see a world free of sexual violence,

jest częścią zbiorowej wizji świata wolnego od przemocy seksualnej

and I believe we can build that world.

i wierzę, że możemy zbudować ten świat.

Full stop.

Koniec kropka.

But in order to get there,

Ale żeby to zrobić,

we have to dramatically shift a culture that propagates the idea

musimy drastycznie zmienić kulturę, która propaguje ideę,

that vulnerability is synonymous with permission

że bezbronność jest synonimem pozwolenia,

and that bodily autonomy is not a basic human right.

a autonomia ciała nie jest podstawowym prawem człowieka.

In other words, we have to dismantle the building blocks of sexual violence:

Innymi słowy, musimy zdemontować elementy składowe przemocy seksualnej:

power and privilege.

władzę i przywileje.

So much of what we hear about the Me Too Movement

Tak wiele z tego, co słyszymy o ruchu "Me Too"

is about individual bad actors or depraved, isolated behavior,

dotyczy poszczególnych złych osób lub deprawujących, pojedynczych zachowań,

and it fails to recognize

i nie zauważa się,

that anybody in a position of power comes with privilege,

że każdy, kto ma władzę, ma też przywileje,

and it renders those without that power

a ci, którzy jej nie posiadają,

more vulnerable.

stają się bardziej bezbronni.

Teachers and students, coaches and athletes,

Nauczyciele i studenci, trenerzy i sportowcy,

law enforcement and citizen, parent and child:

organy ścigania i obywatele, rodzice i dzieci,

these are all relationships that can have an incredible imbalance of power.

to wszystko związki, w których może występować ogromna nierównowaga władzy.

But we reshape that imbalance by speaking out against it in unison

Ale przekształcamy tę nierównowagę, zgodnie wypowiadając się przeciwko niej

and by creating spaces to speak truth to power.

i tworząc przestrzeń do mówienia prawdy tym, którzy mają władzę.

We have to reeducate ourselves and our children

Musimy reedukować siebie i nasze dzieci,

to understand that power and privilege doesn't always have to destroy and take --

żeby zrozumieć, że władza i przywileje nie zawsze muszą niszczyć i odbierać,

it can be used to serve and build.

że można je wykorzystać do służenia i budowania.

And we have to reeducate ourselves to understand that, unequivocally,

Musimy reedukować siebie, żeby zrozumieć,

że bezwarunkowo każda istota ludzka ma prawo przejść przez życie,

every human being has the right to walk through this life

with their full humanity intact.

w pełni zachowując człowieczeństwo.

Part of the work of the Me Too Movement

Część pracy ruchu "Me Too"

is about the restoration of that humanity for survivors,

dotyczy przywrócenia człowieczeństwa ocalałym,

because the violence doesn't end with the act.

bo przemoc nie kończy się na czynie.

The violence is also the trauma that we hold after the act.

Przemocą jest też trauma, którą odczuwamy po czynie.

Remember, trauma halts possibility.

Pamiętajcie, trauma zatrzymuje możliwości.

It serves to impede,

Stwarza trudności,

stagnate, confuse and kill.

prowadzi do stagnacji, dezorientuje i zabija.

So our work rethinks how we deal with trauma.

W naszej pracy zastanawiamy się, jak radzić sobie z traumą.

For instance, we don't believe

Przykładowo, nie uważamy,

that survivors should tell the details of their stories all the time.

że osoby ocalałe powinny cały czas opowiadać w szczegółach swoje historie.

We shouldn't have to perform our pain over and over again

Nie powinniśmy nieustannie przeżywać bólu

for the sake of your awareness.

w imię waszej świadomości.

We also try to teach survivors to not lean into their trauma,

Staramy się też uczyć ocalałych, żeby nie zapadali się w traumie,

but to lean into the joy that they curate in their lives instead.

ale szukali oparcia w radości życia.

And if you don't find it, create it and lean into that.

Jeśli jej nie mają, to niech ją stworzą i się na niej skupią.

But when your life has been touched by trauma,

Ale kiedy wasze życie dotknęła trauma,

sometimes trying to find joy feels like an insurmountable task.

czasem próba odnalezienia radości wydaje się niewykonalnym zadaniem.

Now imagine trying to complete that task

Teraz wyobraźcie sobie, że próbujecie to zrobić,

while world leaders are discrediting your memories

podczas gdy światowi liderzy dyskredytują wasze wspomnienia,

or the news media keeps erasing your experience,

albo media informacyjne wymazują wasze doświadczenia,

or people continuously reduce you to your pain.

albo ludzie stale ograniczają was do waszego bólu.

Movement activates possibility.

Ruch stwarza możliwość.

There's folklore in my family, like most black folks,

Mamy pewną historię rodzinną, jak większość czarnych rodzin,

about my great-great-grandaddy, Lawrence Ware.

której bohaterem jest mój prapradziadek Lawrence Ware.

He was born enslaved,

Urodził się zniewolony,

his parents were enslaved,

jego rodzice byli zniewoleni

and he had no reason to believe that a black man in America

i nie miał powodu, żeby wierzyć, że czarny człowiek w Ameryce

wouldn't die a slave.

nie umrze jako niewolnik.

And yet,

A jednak

legend has it that when he was freed by his enslavers,

legenda głosi, że kiedy został wyzwolony,

he walked from Georgia to South Carolina

przeszedł pieszo ze stanu Georgia do Karoliny Południowej,

so that he could find the wife and child that he was separated from.

żeby znaleźć żonę i dziecko, od których go oddzielono.

And every time I hear this story, I think to myself,

Za każdym razem, gdy słyszę tę historię, myślę sobie:

"How could he do this?

"Jak mógł to zrobić?

Wasn't he afraid that he would be captured and killed by white vigilantes,

Czy nie bał się, że zostanie schwytany i zabity przez białych stróży prawa,

or he would get there and they would be gone?"

lub że gdy tam dotrze, to ich już nie będzie?".

And so I asked my grandmother once

Pewnego razu spytałam babcię,

why she thought that he took this journey up,

jak myśli, dlaczego wyruszył w tę podróż,

and she said,

a ona powiedziała:

"I guess he had to believe it was possible."

"Chyba musiał uwierzyć, że to możliwe".

I have been propelled by possibility for most of my life.

Przez większość życia napędzała mnie możliwość zrobienia czegoś.

I am here because somebody, starting with my ancestors,

Jestem tu, ponieważ ktoś, począwszy od moich przodków,

believed I was possible.

wierzył, że mi się uda.

In 2006, 12 years ago,

W 2006 roku, 12 lat temu,

I laid across a mattress on my floor in my one-bedroom apartment,

położyłam się na materacu na podłodze mojego jednopokojowego mieszkania,

frustrated with all the sexual violence that I saw in my community.

sfrustrowana przemocą seksualną, którą widziałam w mojej społeczności.

I pulled out a piece of paper, and I wrote "Me Too" on the top of it,

Wyciągnęłam kawałek kartki i napisałam na niej: "Me too" - "Ja też"

and I proceeded to write out an action plan

i przystąpiłam do tworzenia planu działania

for building a movement based on empathy between survivors

na rzecz zbudowania ruchu opartego na empatii pomiędzy ocalałymi,

that would help us feel like we can heal,

który pomoże nam uwierzyć, że możemy się wyleczyć,

that we weren't the sum total of the things that happened to us.

że nie jesteśmy tylko tym, co nam wyrządzono.

Possibility is a gift, y'all.

Możliwość jest darem.

It births new worlds,

Stwarza nowe światy,

and it births visions.

stwarza nowe wizje.

I know some of y'all are tired,

Wiem, że niektórzy z was są zmęczeni,

because I'm tired.

ja sama jestem zmęczona.

I'm exhausted,

Jestem wyczerpana

and I'm numb.

i bezwładna.

Those who came before us didn't win every fight,

Ci przed nami nie wygrali wszystkich bitew,

but they didn't let it kill their vision.

ale to nie zabiło ich wizji.

It fueled it.

Dodało im sił.

So I can't stop,

Nie mogę tego przerwać

and I'm asking you not to stop either.

i proszę, żebyście też nie przestali walczyć.

We owe future generations a world free of sexual violence.

Przyszłym pokoleniom należy się świat wolny od przemocy seksualnej.

I believe we can build that world.

Wierzę, że możemy go zbudować.

Do you?

A wy?

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)