An interview with the founders of Black Lives Matter | Alicia Garza, Patrisse Cullors, Opal Tometi

Tłumaczenie: Beata Wasylkiewicz-Jagoda Korekta: Rysia Wand

Mia Birdsong: Why is Black Lives Matter important for the US right now

Mia Birdsong: Czemu ruch Black Lives Matter jest ważny dla USA

and in the world?

i dla świata w ogóle?

Patrisse Cullors: Black Lives Matter is our call to action.

Patrisse Cullors: Black Lives Matter to wezwanie do działania.

It is a tool to reimagine a world

To narzędzie, które pozwala wyobrazić sobie świat na nowo,

where black people are free to exist,

świat, w którym czarni mogą normalnie funkcjonować,

free to live.

mogą normalnie żyć.

It is a tool for our allies to show up differently for us.

To narzędzie dla naszych sympatyków do działania w naszej sprawie.

I grew up in a neighborhood that was heavily policed.

Dorastałam w dzielnicy pełnej policji.

I witnessed my brothers and my siblings

Byłam świadkiem, jak moi bracia, moje rodzeństwo

continuously stopped and frisked by law enforcement.

było zatrzymywane i przeszukiwane w ramach egzekwowania prawa.

I remember my home being raided.

Pamiętam naloty na mój dom.

And one of my questions as a child was, why?

Jako dziecko zastanawiałam się: dlaczego?

Why us?

Dlaczego my?

Black Lives Matter offers answers to the why.

Black Lives Matter daje odpowiedź na te wszystkie "dlaczego".

It offers a new vision for young black girls around the world

Młodym czarnym dziewczynom na całym świecie daje wiarę w to,

that we deserve to be fought for,

że zasługujemy na to, żeby o nas walczyć,

that we deserve to call on local governments to show up for us.

że zasługujemy na to, żeby lokalne władze wstawiły się za nami.

Opal Tometi: And antiblack racism --

Opal Tometi: Rasizm...

(Applause)

(Brawa)

And antiblack racism is not only happening in the United States.

Rasizm w stosunku do czarnych, to nie tylko problem USA.

It's actually happening all across the globe.

To problem, który istnieje na całym świecie.

And what we need now more than ever is a human rights movement

I obecnie, bardziej niż kiedykolwiek, potrzeba ruchu na rzecz praw człowieka,

that challenges systemic racism in every single context.

który wypleni zewsząd systemowy rasizm.

(Applause)

(Brawa)

We need this because the global reality

To jest potrzebne, bo rzeczywistość jest taka,

is that black people are subject to all sorts of disparities

że czarni są doświadczają różnych nierówności

in most of our most challenging issues of our day.

w większości najważniejszych kwestii.

I think about issues like climate change,

Myślę na przykład o zmianach klimatycznych.

and how six of the 10 worst impacted nations by climate change

6 z 10 nacji najbardziej zagrożonych przez zmiany klimatyczne

are actually on the continent of Africa.

mieszka w Afryce.

People are reeling from all sorts of unnatural disasters,

Ludzie cierpią z powodu różnych nienaturalnych katastrof,

displacing them from their ancestral homes

które zmuszają ich do opuszczenia domów przodków

and leaving them without a chance at making a decent living.

i pozbawiają szansy na normalne życie.

We also see disasters like Hurricane Matthew,

Pojawiają się też katastrofy, takie jak huragan Matthew,

which recently wreaked havoc in many different nations,

który ostatnio siał spustoszenie wśród różnych narodowości,

but caused the most damage to Haiti.

ale najwięcej szkód spowodował na Haiti.

Haiti is the poorest country in this hemisphere,

Haiti to najbiedniejszy kraj na tej półkuli,

and its inhabitants are black people.

a jego mieszkańcy są czarni.

And what we're seeing in Haiti

Właściwie mieszkańcy Haiti

is that they were actually facing a number of challenges

musieli sobie radzić z wieloma wyzwaniami,

that even preceded this hurricane.

jeszcze przed huraganem.

They were reeling from the earthquake,

Ucierpieli z powodu trzęsienia ziemi,

they were reeling from cholera that was brought in by UN peacekeepers

dotknęła ich cholera przyniesiona przez siły pokojowe ONZ

and still hasn't been eradicated.

i nadal nie została całkiem wypleniona.

This is unconscionable.

To niedopuszczalne.

And this would not happen if this nation didn't have a population that was black,

To by się nie zdarzyło, gdyby mieszkańcy Haiti nie byli czarni.

and we have to be real about that.

Ttrzeba być tego świadomym.

But what's most heartening right now

Ale najbardziej pokrzepiający jest fakt,

is that despite these challenges,

że pomimo tych wszystkich klęsk

what we're seeing is that there's a network of Africans

istnieje sieć łącząca Afrykańczyków

all across the continent

z całego kontynentu,

who are rising up and fighting back and demanding climate justice.

którzy stają do walki i domagają się klimatycznej sprawiedliwości.

(Applause)

(Brawa)

MB: So Alicia,

MB: Alicia,

you've said that when black people are free,

powiedziałałaś, że kiedy czarni są wolni,

everyone is free.

to wszyscy są wolni.

Can you talk about what that means?

Wyjaśnij, co przez to rozumiesz.

Alicia Garza: Sure.

Alicia Garza: Jasne.

So I think race and racism is probably the most studied

Uważam, że rasa i rasizm to najlepiej przebadane

social, economic and political phenomenon in this country,

społeczne, ekonomiczne i polityczne zjawisko w tym kraju,

but it's also the least understood.

ale jednocześnie najsłabiej zrozumiane.

The reality is that race in the United States

Rzeczywistość jest taka, że rasa w USA

operates on a spectrum from black to white.

funkcjonuje na skali od czarnej do białej.

Doesn't mean that people who are in between don't experience racism,

Nie znaczy to, że ci pomiędzy nie doświadczają rasizmu.

but it means that the closer you are to white on that spectrum,

Chodzi o to, że im bliżej białego,

the better off you are.

tym lepiej.

And the closer to black that you are on that spectrum

A im bliżej czarnego,

the worse off your are.

tym gorzej.

When we think about how we address problems in this country,

Przy próbach rozwiązywania różnych problemów w naszym kraju,

we often start from a place of trickle-down justice.

często pojawia się tzw. teoria skapywania.

So using white folks as the control we say,

W uproszczeniu na przykładzie białych,

well, if we make things better for white folks

jeśli ich sytuacja się poprawi,

then everybody else is going to get free.

to wszyscy będą mieli lepiej.

But actually it doesn't work that way.

Ale to tak nie działa.

We have to address problems at the root,

Trzeba rozwiązywać problemy u podstaw.

and when you deal with what's happening in black communities,

Kiedy naprawiamy czarne wspólnoty,

it creates an effervescence, right?

zaczyna się musowanie.

So a bubble up rather than a trickle down.

Czyli raczej wypływanie ku górze, a nie skapywanie.

Let me give an example.

Podam przykład.

When we talk about the wage gap,

Przy temacie różnic w zarobkach

we often say women make 78 cents to every dollar that a man makes.

mówi się, że kobieta zarabia 78 centów na każdego dolara mężczyzny.

You all have heard that before.

Na pewno o tym słyszeliście.

But those are the statistics for white women and white men.

Ale te statystyki dotyczą białych kobiet i białych mężczyzn.

The reality is that black women make something like 64 cents

Czarne kobiety zarabiają 64 centy,

to every 78 cents that white women make.

na 78 centów zarabianych przez białe.

When we talk about latinas, it goes down to about 58 cents.

W przypadku Latynosów ta kwota spada do 58 centów.

If we were to talk about indigenous women,

Gdyby podać kwoty dla Indianek,

if we were to talk about trans women,

dla transseksualnych kobiet,

it would even go further down.

byłyby one jeszcze niższe.

So again,

Jeśli zajmiemy się osobami pokrzywdzonymi,

if you deal with those who are the most impacted,

everybody has an opportunity to benefit from that,

to każdy skorzysta na tej sytuacji bardziej,

rather than dealing with the folks who are not as impacted,

niż gdyby zająć się tymi, którzy pokrzywdzeni nie są

and expecting it to trickle down.

i oczekiwać, że coś od nich skapnie niżej.

MB: So I love the effervescence,

MB: Uwielbiam musowanie,

bubbling up.

bulgotanie.

AG: Effervescence -- like champagne.

AG: Bąbelki, jak w szampanie.

(Laughter)

(Śmiech)

MB: Who doesn't love a glass of champagne, right?

MB: Kto nie lubi lampki szampana?

Champagne and freedom, right?

Szampana i wolności?

(Laughter)

(Śmiech)

What more could we want, y'all?

Czego chcieć więcej?

So you all have been doing this for a minute,

Zajmujecie się tym już jakiś czas

and the last few years have been --

i te ostatnie kilka lat...

well, I can't even imagine,

Trudno mi sobie wyobrazić,

but I'm sure very transformative.

ale na pewno przyniosły wiele zmian.

And I know that you all have learned a lot about leadership.

Każda z was nauczyła się wiele o byciu liderką.

What do you want to share with these people

Czym chciałybyście się podzielić?

about what you've learned about leadership?

Czego się nauczyłyście?

Patrisse, let's start with you.

Patrisse, zacznijmy od ciebie.

PC: Yeah, we have to invest in black leadership.

PC: Musimy zainwestować w czarne przywództwo.

That's what I've learned the most in the last few years.

To chyba najważniejsze, czego się dowiedziałam.

(Applause)

(Brawa)

What we've seen is thousands of black people showing up for our lives

Widziałyśmy tysiące czarnych ludzi zaangażowanych w naszą sprawę

with very little infrastructure and very little support.

z małą infrastrukturą i małym wsparciem.

I think our work as movement leaders isn't just about our own visibility

Myślę, że w naszej pracy przywódców ruchu nie chodzi o naszą rozpoznawalność,

but rather how do we make the whole visible.

ale o to, jak sprawiamy, że cała sprawa jest widoczna.

How do we not just fight for our individual selves

Nie walczymy konkretnie o nas,

but fight for everybody?

walczymy o wszystkich.

And I also think

Wydaje mi się również,

leadership looks like everybody in this audience

że bycie liderem, to tak, jakby każdy na tej widowni

showing up for black lives.

opowiedział się za naszą sprawą.

It's not just about coming and watching people on a stage, right?

Nie chodzi o to, żeby przyjść i pooglądać ludzi na scenie.

It's about how do you become that leader --

Chodzi o to, żeby stać się liderem.

whether it's in your workplace, whether it's in your home --

Czy to w pracy, czy w domu,

and believe that the movement for black lives isn't just for us,

i uwierzyć, że ruch na rzecz czarnych jest nie tylko dla nas,

but it's for everybody.

ale dla wszystkich.

(Applause)

(Brawa)

MB: What about you, Opal?

MB: A ty, Opal?

OT: So I've been learning a great deal about interdependence.

OT: Nauczyłam się wiele o niezależności.

I've been learning about how to trust your team.

Nauczyłam się, jak zaufać zespołowi.

I've come up with this new mantra

To jest moja nowa mantra,

after coming back from a three-month sabbatical,

której nauczył mnie trzymiesięczny urlop,

which is rare for black women to take who are in leadership,

rzadkość w przypadku czarnych liderek.

but I felt it was really important for my leadership and for my team

Ale czuję, że równie ważne dla mnie i dla mojego zespołu

to also practice stepping back

było zrobienie kroku wstecz,

as well as also sometimes stepping in.

jak czasem ważny jest krok w głąb.

And what I learned in this process was that we need to acknowledge

Nauczyło mnie to,

that different people contribute different strengths,

że różni ludzie wnoszą różne rzeczy do zespołu

and that in order for our entire team to flourish,

i żeby nasz zespół dobrze działał,

we have to allow them to share and allow them to shine.

trzeba pozwolić im błyszczeć i dzielić się tym, co mają najlepszego.

And so during my sabbatical

Podczas mojego urlopu,

with the organization that I also work with,

który spędziłam pracując w innej organizacji,

I saw our team rise up in my absence.

widziałam, jak mój zespół rozwija się beze mnie.

They were able to launch new programs,

Uruchomili nowe programy,

fundraise.

zbierali fundusze.

And when I came back,

Kiedy wróciłam,

I had to give them a lot of gratitude and praise

musiałam ich pochwalić i okazać wdzięczność,

because they showed me that they truly had my back

bo pokazali mi, że można na nich liczyć,

and that they truly had their own backs.

i że mogą też liczyć na siebie nawzajem.

You know, in this process of my sabbatical,

Podczas urlopu

I was really reminded

przypomniałam sobie

of this Southern African philosophy of Ubuntu.

o południowoafrykańskiej filozofii Ubuntu.

I am because you are;

Jestem dlatego, że ty jesteś.

you are because I am.

Ty jesteś dlatego, że ja jestem.

And I realized that my own leadership,

Zdałam sobie sprawę, że moje bycie liderem

and the contributions that I'm able to make,

i wszystko, co jestem w stanie zrobić,

is in large part due to the contributions that they make, right?

w dużej części wynika z tego, co mogą zrobić oni.

And I have to acknowledge that, and I have to see that,

Musiałam do tego dojść sama

and so my new mantra is, "Keep calm and trust the team."

i moją nową mantrą jest: zaufaj zespołowi.

And also,

A także: dziękuj zespołowi.

"Keep calm and thank the team."

MB: You know, one of the things I feel like I've heard

MB: Wydaje mi się, że o ruchu Black Lives Matter,

in the context of the Black Lives Matter movement more than anywhere else

częściej niż o innych ruchach,

is about being a leaderful movement,

mówi się, że jest pełen liderów.

and that's such a beautiful concept,

To jest piękna koncepcja

and I think that something

i wydaje mi się,

that women often bring to the conversation about leadership

że to właśnie kobiety wnoszą do dyskusji o przewodnictwie

is really the collective piece.

kwestie wspólnego działania.

What about you, Alicia?

A ty, Alicia?

AG: Yeah ...

AG: Taaak...

How many of you heard that saying that leadership is lonely?

Ilu z was słyszało, że lider bywa samotny?

I think that there is an element where leadership is lonely,

Wydaje mi się, że czasami tak bywa,

but I also believe that it doesn't have to be like that.

ale wierzę również, że wcale tak nie musi być zawsze.

And in order for us to get to that point,

Żeby do tego dojść,

I think there's a few things that we need to be doing.

trzeba zmienić parę rzeczy.

So one is we have to stop treating leaders like superheroes.

Trzeba przestać traktować liderów jak superbohaterów.

We are ordinary people attempting to do extraordinary things,

Jesteśmy zwykłymi ludźmi próbującymi zrobić coś niezwykłego

and so we need to be supported in that way.

i potrzebujemy wsparcia.

The other thing that I've learned about leadership

Kolejna rzecz o byciu liderem, której się dowiedziałam,

is that there's a difference between leadership and celebrities, right?

jest taka, że istnieje różnica między liderem a celebrytą.

And there's a way in which we've been kind of transformed into celebrities

Często jesteśmy traktowani jak celebryci,

rather than people who are trying to solve a problem.

a nie jak osoby, które próbują rozwiązać problem.

And the way that we treat celebrities is very fickle, right?

A podejście do celebrytów jest zmienne, prawda?

We like them one day,

Jednego dnia ich lubimy,

we don't like what they're wearing the next day,

kolejnego nie podoba nam się, co włożyli,

and all of a sudden we have issues, right?

by nagle stwierdzić, że mamy ich dosyć.

So we need to stop deifying leaders

Trzeba przestać idealizować liderów,

so that more people will step into leadership.

tak żeby więcej osób decydowało się nimi zostać.

Lots of people are terrified to step into leadership

Wielu ludzi boi się bycia liderem,

because of how much scrutiny they receive

bo boi się ciągłej kontroli

and how brutal we are with leaders.

i surowego traktowania.

And then the last thing that I've learned about leadership

Na koniec nauczyłam się,,

is that it's really easy to be a leader when everybody likes you.

że łatwo być liderem, kiedy wszyscy cię lubią.

But it's hard to be a leader when you have to make hard choices

Ciężko być liderem, kiedy trzeba podejmować trudne decyzje

and when you have to do what's right,

i robić to, co jest właściwe,

even though people are not going to like you for it.

nawet jeśli ludzie przestaną cię przez to lubić.

And so in that way,

W tym kontekście

I think another way that we can support leaders

kolejnym sposobem na wspieranie liderów

is to struggle with us,

jest przeciwstawianie się im,

but struggle with us politically,

ale chodzi o spory polityczne,

not personally.

a nie osobiste.

We can have disagreements without being disagreeable,

Można się nie zgadzać, bez bycia nieuprzejmym.

but it's important for us to sharpen each other,

Ważne, żebyśmy kształtowali się nawzajem,

so that we all can rise.

co pomoże nam być coraz lepszymi.

MB: That's beautiful, thank you.

MB: To piękne, dziękuję.

(Applause)

(Brawa)

So you all are doing work

W waszej pracy

that forces you to face some brutal, painful realities

codziennie mierzycie się z brutalną i bolesną rzeczywistością.

on a daily basis.

What gives you hope

Co daje wam nadzieję

and inspires you in that context?

i co was inspiruje?

PC: I am hopeful for black futures.

PC: Mam nadzieję na dobrą przyszłość dla czarnych.

And I say that because we live in a society

Mówię to, bo żyjemy w społeczeństwie,

that's so obsessed with black death.

które ma obsesję na punkcie śmierci czarnych osób.

We have images of our death on the TV screen,

Obrazy śmierci czarnych osób pojawiają się w telewizji,

on our Twitter timelines,

na Twitterze,

on our Facebook timelines,

na Facebooku,

but what if instead we imagine black life?

a gdyby tak zamiast tego wyobrazić sobie życie czarnych osób?

We imagine black people living and thriving.

Wyobrazić sobie czarnych, którzy żyją, którym dobrze się wiedzie.

And that --

To właśnie...

that inspires me.

To mnie inspiruje.

OT: What inspires me these days are immigrants.

OT: Mnie inspirują imigranci.

Immigrants all over the world who are doing the best that they can

Imigranci na całym świecie, którzy robią wszystko,

to make a living, to survive and also to thrive.

żeby przetrwać, żeby sobie wszystko poukładać.

Right now there are over 244 million people

Obecnie ponad 244 miliony ludzi

who aren't living in their country of origin.

nie mieszka w kraju pochodzenia.

This is a 40 percent increase since the year 2000.

To aż 40% wzrost od roku 2000.

So what this tells me

Dla mnie oznacza to,

is that the disparities across the globe are only getting worse.

że nierówności na całym świecie ciągle się pogłębiają.

Yet there are people who are finding the strength and wherewithal to travel,

Nadal istnieją ludzie, którzy znajdują siłę i środki finansowe,

to move,

żeby się przeprowadzić

to eke out a better living for themselves

i stworzyć lepsze warunki do życia

and to provide for their families and their loved ones.

sobie, swojej rodzinie, swoim bliskim.

And some of these people who are immigrants

Część z tych imigrantów

are also undocumented.

nie ma papierów.

They're unauthorized.

Oni są nielegalni.

And they inspire me even more

Oni są dla mnie jeszcze większą inspiracją,

because although our society is telling them, you're not wanted,

bo mimo że nasze społeczeństwo mówi im, że ich nie chce,

you're not needed here,

że ich nie potrzebuje,

and they're highly vulnerable and subject to abuse, to wage theft,

że stają się obiektem nadużyć, są pozbawiani przywilejów,

to exploitation and xenophobic attacks,

bywają wykorzystywani i są wystawiani na ksenofobiczne ataki,

many of them are also beginning to organize in their communities.

to wielu z nich też zaczyna się organizować, tworzyć wspólnoty.

And what I'm seeing is that there's also an emerging network

Widzę, jak powstaje sieć

of black, undocumented people who are resisting the framework,

czarnych osób pozbawionych dokumentów, które opierają się zaszufladkowaniu

and resisting the criminalization of their existence.

i odmawiają traktowania ich jak przestępców.

And that to me is incredibly powerful

To ma w sobie moc

and inspires me every singe day.

i inspiruje mnie codziennie.

MB: Thank you.

MB: Dziękuję.

Alicia?

Alicia?

AG: So we know that young people are the present and the future,

AG: Wiadomo, że młodzi ludzie to teraźniejszość i przyszłość,

but what inspires me are older people

ale dla mnie inspiracją są starsi ludzie,

who are becoming transformed in the service of this movement.

którzy zmieniają się, służąc naszemu ruchowi.

We all know that as you get older,

Im człowiek jest starszy,

you get a little more entrenched in your ways.

tym trudniej zmienić mu poglądy.

It's happening to me, I know that's right.

Ja mam tak samo.

But I'm so inspired when I see people who have a way that they do things,

Dlatego tak bardzo podziwiam tych wszystkich ludzi,

have a way that they think about the world,

którzy mają ukształtowane poglądy,

and they're courageous enough to be open to listening to what the experiences are

a jednak są na tyle odważni i otwarci, żeby posłuchać o doświadczeniach

of so many of us who want to live in world that's just

tak wielu z nas,

and want to live in a world that's equitable.

chcących żyć na świecie, który jest sprawiedliwy.

And I'm also inspired by the actions that I'm seeing older people taking

Wszystkie działania, które starsze osoby podejmują w służbie naszego ruchu

in service of this movement.

są dla mnie inspirujące.

I'm inspired by seeing older people step into their own power and leadership

Tak samo, jak wszystkie starsze osoby, mające tyle charyzmy, by zostać liderami,

and say, "I'm not passing a torch,

które mówią: "Nie dam ci pochodni,

I'm helping you light the fire."

ale pomogę rozpalić ogień".

(Applause)

(Brawa)

MB: I love that --

MB: Cudowne...

yes.

Tak.

So in terms of action,

W kwestii działań,

I think that it is awesome to sit here and be able to listen to you all,

to fantastyczne być tutaj i móc was słuchać

and to have our minds open and shift,

z głową otwartą na zmiany,

but that's not going to get black people free.

ale w ten sposób nie uwolnimy czarnych ludzi.

So if you had one thing you would like this audience

Jeśli miałybyście wskazać jedną rzecz, którą ludzie na widowni

and the folks who are watching around the world to actually do,

i widzowie na świecie mogliby zrobić,

what would that be?

to co by to było?

AG: OK, two quick ones.

AG: Dwie rzeczy.

One, call the White House.

Pierwsza: zadzwoń do Białego Domu.

The water protectors are being forcibly removed

Ludzie protestujący przeciwko budowie rurociągu są usuwani siłą

from the camp that they have set up to defend what keeps us alive.

ze swojego obozu, który postawili, by bronić tego, co daje nam życie.

And that is intricately related to black lives.

To ma wpływ na życie czarnych.

So definitely call the White House and demand that they stop doing that.

Więc zadzwoń do Białego Domu i zażądaj, aby zaprzestano tych działań.

There are tanks

Kiedy tutaj rozmawiamy,

and police officers arresting every single person there as we speak.

policja aresztuje tam wszystkich po kolei.

(Applause)

(Brawa)

The second thing that you can do

Po drugie możesz przyłączyć się

is to join something.

do jakiejś sprawy.

Be a part of something.

Bądź częścią czegoś.

There are groups, collectives --

Jest wiele grup, stowarzyszeń,

doesn't have to be a non-profit, you know what I mean?

nie chodzi tylko o organizacje non-profit.

But there are groups that are doing work in our communities right now

Ale jest wiele grup, które teraz pracują w ramach naszej społeczności,

to make sure that black lives matter so all lives matter.

aby życie czarnych miało znaczenie, by życie każdego miało znaczenie.

Get involved;

Zaangażuj się.

don't sit on your couch and tell people what you think they should be doing.

Nie siedź na kanapie, mówiąc ludziom, co mają zrobić.

Go do it with us.

Chodź i zrób to z nami.

MB: Do you guys want to add anything?

MB: Chcecie coś dodać?

That's good? All right. So --

To wszystko? Dobrze.

And I think that the joining something,

Jeśli chcesz zacząć działać,

like if you feel like there's not something where you are, start it.

a nie masz w pobliżu żadnej organizacji, to stwórz ją.

AG: Start it.

AG: Stwórz ją.

MB: These conversations that we're having,

MB: Ta rozmowa, którą tutaj prowadzimy,

have those conversations with somebody else.

przeprowadź ją z kimś innymi.

And then instead of just letting it be a talk that you had,

A potem, zamiast ograniczać się do niej,

actually decide to start something.

zacznij działać.

OT: That's right.

OT: Właśnie.

MB: I mean, that's what you all did.

MB: Tak właśnie było z wami.

You started something, and look what's happened.

Zaczęłyście działać.

Thank you all so much for being here with us today.

Dziękuję bardzo za rozmowę.

OT: Thank you.

OT: Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)