Nicola Sturgeon: How small countries can make a big impact on climate change | TED Countdown

Translator: Wint Theingi Aung Reviewer: Sanntint Tint

I’m going to start today with a question.

ဒီနေ့ ကျွန်မ မေးခွန်းတစ်ခုနဲ့ စတင်ပါမယ်။

In other contexts, perhaps, a risky question,

ဖြစ်နိုင်တာကတော့ ဒါကအန္တရာယ်ရှိတဲ့ မေးခွန်းတစ်ခုပါပဲ။

not one you would expect from somebody in my position

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအကြောင်း ဆွေးနွေးရာမှာ ကျွန်မရဲ့အနေအထားက

in a talk about climate change.

လူတစ်ယောက်ဆီကနေ ရှင်တို့မျှော်လင့်ထားတာမျိုးမဟုတ်ဘူး။

But it's important.

ဒါပေမဲ့ အဲဒါကအရေးကြီးပါတယ်။

Does size matter?

အရွယ်အစားက အရေးကြီးလား။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

My answer, perhaps also unexpected,

ကျွန်မအဖြေကိုတော့ မျှော်လင့်မထားတာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

is that no, it really, really doesn't.

အဲဒါ မဟုတ်ဘူး။ တကယ်ကိုမဟုတ်ပါဘူး။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And Scotland --

ပြီးတော့ စကော့တလန်

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

Scotland is proving that.

ဒါကို စကော့တလန်က သက်သေပြနေပါတယ်။

About a mile from here, in the National Museum of Scotland,

ဒီကနေ တစ်မိုင်လောက်ဝေးတဲ့ စကော့တလန် အမျိုးသားပြတိုက်မှာဆိုရင်

you will find on display a steam engine designed by the great engineer James Watt.

အင်ဂျင်နီယာကြီး James Watt ကဒီဇိုင်းထုတ် ထားတဲ့ရေနွေးငွေ့အင်ဂျင်ပြထားတာကိုတွေ့ရမယ်။

A hundred miles from here, just off the coast of Aberdeen,

ဒီကနေ မိုင်တစ်ရာမှာရှိတဲ့ Aberdeen ကမ်းရိုးတန်းအနီးမှာ

is the world's biggest floating wind farm.

ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ရေပေါ်လေရဟတ်တွေ ရှိပါတယ်။

And then just a bit further north from there, in the Pentland Firth,

ဒီကနေ မြောက်ဘက်ကို နည်းနည်းဝေးတဲ့ Pentland Firth မှာ

we find the biggest wave power turbine being tested.

ကျွန်မတို့ အကြီးဆုံးလေစွမ်းအားတာဗိုင်ကို စမ်းသပ်နေကြပါတယ်။

These are all extraordinary feats of technology and engineering,

ဒါတွေအားလုံးက နည်းပညာနဲ့ စက်မှုပညာတွေရဲ့ ထူးခြားတဲ့လုပ်ဆောင်ချက်တွေပဲဖြစ်ပါတယ်။

but they also demonstrate how Scotland, a relatively small country,

ဒါပေမဲ့ စကော့တလန်နိုင်ငံငယ်လေးက စက်မှုခေတ် ကို

led the world into the Industrial Age

ဘယ်လိုဦးဆောင်ခဲ့လဲဆိုတာပြသခဲ့ပါတယ်။

and is now helping to power the world into the Net-Zero Age.

အခုလည်း အသားတင်သုညဖြစ်ဖို့ ကမ္ဘာကြီးကိုခွန်အားပေးဖို့ ကူညီနေကြပါတယ်။

And there's a lesson for us in that.

ပြီး ကျွန်မတို့အတွက်သင်ခန်းစာတစ်ခုရှိတယ်။

When we talk about tackling climate change,

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဖြေရှင်းဖို့ ကျွန်မတို့ဆွေးနွေးရာမှာ

we so often talk about the contributions of America, Russia, China, Brazil,

အမေရိကန်၊ ရုရှား၊ တရုတ်နဲ့ ဘရာဇီးတို့ရဲ့ ပံ့ပိုးကူညီမှုတွေအကြောင်း ပြောဖြစ်ကြပါတယ်။

and that's important.

အဲဒါက အရေးကြီးပါတယ်။

We won't limit global warming without these countries,

ဒီနိုင်ငံကြီးတွေမပါဘဲ ကျွန်မတို့ ကမ္ဘာကြီး ပူနွေးလာတာကို မထိန်းသိမ်းနိုင်ပါဘူး။

but we also have to recognize

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မတို့ နိုင်ငံငယ်လေးတွေရဲ့

that the ambition, the leadership and the action of small countries

ဦးဆောင်နိုင်မှုနဲ့လုပ်ဆောင်နိုင်မှုတွေအရေး ပါပြီး ရည်မှန်းချက်တွေကိုပြသနိုင်ခဲ့တာကို

matters too.

အသိအမှတ်ပြုရမှာပါ။

Small countries have no time for small objectives,

နိုင်ငံငယ်လေးတွေကတော့ ရည်မှန်းချက်လေးတွေ အတွက်အချိန်မရှိရှာပါဘူး။

and I really agree with that.

ဒါကို ကျွန်မ တကယ်သဘောတူပါတယ်။

And we see examples of the leadership

ကျွန်မတို့ကြည့်တဲ့နေရာတိုင်းမှာ နိုင်ငံငယ်လေးတွေဟာ

that small countries show everywhere we look.

သူတို့ရဲ့ခေါင်းဆောင်မှု စွမ်းရည်တွေကို ပြသလျက်ရှိပါတယ်။

Take Bhutan.

ဘူတန်မှာ ဆောင်ရွက်နေသလိုပေါ့။

One million people or thereabouts became the first in the world

လူတစ်သန်းလောက် (သို့) အဲ့လောက်နီးနီးရှိတဲ့ လူတွေက အချိန်ပြည့်ကာဘွန်ကြားနေဖြစ်ဖို့

to commit to being carbon-neutral for all time.

ကတိပြုထားကြတဲ့ ကမ္ဘာမှာပထမဦးဆုံးလူသားတွေ ဖြစ်လာကြပါတယ်။

Since then, 130 countries of all sizes have followed suit.

အဲဒီအချိန်ကစပြီးတော့ အရွယ်အစားမတူတဲ့ နိုင်ငံပေါင်း ၁၃၀ (သို့) ဖီဂျီနိုင်ငံတွေက

Or Fiji.

လိုက်နာဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။

In 2017, it hosted the UN Climate Conference

၂၀၁၇ မှာတော့ ကုလသမဂ္ဂရာသီဥတုညီလာခံကို လက်ခံကျင်းပခဲ့ကြပြီး

and did so much to highlight the existential threat

ကျွန်းနိုင်ငံတွေမှာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲတာတွေ ဖြစ်လာပြီး ခြိမ်းခြောက်တာတွေ

that climate change poses to island nations.

တည်ရှိနေကြောင်းကို မီးမောင်းထိုးပြခဲ့ကြပါတယ်။

Now, a country like Scotland with a rich industrial past

အခုတော့ အတိတ်ကစက်မှုမှာချမ်းသာခဲ့တဲ့ စကော့တလန်လို

has a special responsibility.

နိုင်ငံတွေမှာလည်း အထူးတာဝန်တွေရှိပါတယ်။

We have disproportionately contributed to climate change,

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ကူညီထောက်ပံ့ပို့ အတွက် ကျွန်မတို့ရဲ့တာဝန်တွေက မညီမျှပါဘူး။

so we must do more now to help tackle climate change.

ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ဖြေရှင်းရာမှာကူညီဖို့တွက်အခုပိုလုပ်ရပါမယ်။

So in recent years, Scotland, this small country,

ဒါကြောင့် ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်တွေမှာ နိုင်ငံငယ်လေးဖြစ်တဲ့ စကော့တလန်မှာ

has decarbonized faster than any G20 country.

ဂျီ-၂၀ နိုင်ငံတွေထက်ပိုမြန်တဲ့ ကာဘွန်လျှော့ချခြင်းတွေ ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြပါတယ်

We have just become --

ကျွန်မတို့ဆီမှာ အခုဖြစ်လာတာကတော့

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

We have just become the first nation in the world

ကျွန်မတို့ဟာ ကမ္ဘာမှာ ပထမဆုံးသောနိုင်ငံ ဖြစ်လာပါတယ်။

that is not an independent nation --

ဒါက လွတ်လပ်တဲ့နိုင်ငံတစ်ခုတော့ မဟုတ်ပါဘူး။

yet -- to publish --

ဖြန့်ဝေဖို့ ရှိပါသေးတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

to publish

ပါရီ သဘောတူညီချက်ရဲ့

an indicative, nationally defined contribution

ရည်ရွယ်ချက်တွေကို ကျွန်မတို့ ဘယ်လိုဖြည့်ဆည်းပေးမလဲဆိုတာကို

showing how we will meet the objectives of the Paris Agreement.

ပြသပေးနေတဲ့ နိုင်ငံအလိုက် သတ်မှတ်ထားတဲ့အလှူငွေတွေကို ဖြန့်ဝေဖို့ပါ။

So we've pledged to cut emissions by three quarters by 2030

ဒါကြောင့် ၂၀၃၀မှာလေးပုံသုံးပုံအထိ၊ ၂၀၄၅မှာ အသားတင်သုညအထိ ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှုကို

and to be net zero by 2045.

လျှော့ချဖို့ ကတိပြုထားကြပြီးပါပြီ။

We're also seeking to galvanize change on the global stage.

ကျွန်မတို့လည်း ကမ္ဘာ့ဇာတ်ခုံပေါ်မှာ အပြောင်းအလဲဖြစ်ဖို့ ရှာဖွေနေကြပါတယ်။

So we are currently the cochair of a coalition

ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့က လောလောဆယ် ပြည်နယ်၊ တိုင်းဒေသကြီး ၂၀၀ အထိ

that brings together 200 states, regions,

အတူတကွ ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းနိုင်ဖို့ ဆောင်ရွက်နေကြပါတယ်။

devolved countries like ours

ကျွန်မတို့လို ကိုယ်စားလှယ်နိုင်ငံတွေကလည်း

to demonstrate leadership in meeting the challenge of climate change.

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုရဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေမှာ ခေါင်းဆောင်နိုင်မှုကို ပြသနိုင်ဖို့ပါ။

Now that coalition is not represented formally at UN summits,

အခုက ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ကို ကုလသမဂ္ဂထိပ်သီး အစည်းအဝေးမှာ တရားဝင်ကိုယ်စားမပြုထားပါဘူး။

we are not signatories to the treaties that emerge from these summits.

ကျွန်မတို့က ဒီထိပ်သီးအစည်းအဝေးကနေ ပေါ်ထွက် လာတဲ့စာချုပ်မှာ လက်မှတ်ရေးမထိုးထားကြပါဘူး။

But collectively, we represent two billion people across the world,

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မတို့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာရှိတဲ့ လူနှစ်ဘီလီယံစုပေါင်းအားနဲ့ကိုယ်စားပြုပြီး

and about half of the reduction in global emissions that we need to see

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှုကို တစ်ဝက်လောက်လျှော့ချဖို့ဆိုတာ

will depend on the actions we take.

ကျွန်မတို့ရဲ့ လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းပေါ်မှာ မူတည်ပါတယ်။

They will depend on the legislation we pass,

ကျွန်မတို့ပြဋ္ဌာန်းထားတဲ့ဥပဒေအပေါ်မှာပဲ မူတည်ပါလိမ့်မယ်။

the infrastructure we build, the investments we fund.

ကျွန်မတို့ အခြေခံအဆောက်အအုံတည်ဆောက်လေလေ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံဖို့ ရန်ပုံငွေရှာရလေလေပဲ။

So my point today is that, yes, big countries matter,

ဒါကြောင့် ဒီနေ့ကျွန်မပြောချင်တာကတော့ ဟုတ်ပါတယ်။ နိုင်ငံကြီးတွေအရေးကြီးသလို

but the leadership of small nations matters too.

နိုင်ငံငယ်လေးတွေရဲ့ ဦးဆောင်မှု စွမ်းရည်ကလည်း အရေးကြီးပါတယ်။

It's often states and regions and small nations that can step in

ပြည်နယ်တွေ၊ တိုင်းဒေသတွေနဲ့ နိုင်ငံငယ်လေး တွေက မကြာခဏဆောင်ရွက်ကြပါတယ်။

when the bigger countries fail to act.

နိုင်ငံကြီးတွေကလုပ်ဆောင်ဖို့ ပျက်ကွက်တဲ့အခါမှာပေါ့။

So when Trump disgracefully took America out of the Paris Agreement,

ဒါကြောင့်ထရမ့်ကအမေရိကန်ကိုပါရီသဘောတူညီချက် က ရှက်စရာကောင်းအောင်နုတ်ထွက်လိုက်တဲ့အခါမှာ

it was a coalition of states and cities that kept the momentum going.

ပြည်နယ်နဲ့ မြို့ကြီးတွေရဲ့ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုအရှိန်ကို ထိန်းသိမ်းရပါမယ်။

And if we raise our ambition and if we follow that through with action,

ကျွန်မတို့ရဲ့ ရည်မှန်းချက်ကိုမြှင့်တင်ပြီး လိုက်နာဆောင်ရွက်မယ်ဆိုရင်

then we can spark the bigger countries to go further and faster, too.

နိုင်ငံကြီးတွေကို ဒီထက်ပိုမြန်အောင် နှိုးဆော်နိုင်ပါလိမ့်မယ်။

And there's one final point where our voice and our contribution matters.

ပြီးတော့ ကျွန်မတို့ရဲ့အသံနဲ့ ပံ့ပိုးကူညီ မှုတွေဟာ အရေးကြီးအချက်တစ်ချက်ဖြစ်ပါတယ်။

So often it's states or devolved nations like Scotland

ဒါကြောင့် ပြည်နယ်တွေ (သို့) စကော့တလန်လို ကိုယ်စားလှယ်နိုင်ငံတွေက

that have to respond most directly to the impacts of climate change:

အပူလှိုင်း၊ ရေကြီးခြင်း၊ ဟာရီကိန်းတွေစတဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုရဲ့အကျိုးသက်ရောက်မှုကို

heatwaves, floods, hurricanes.

တိုက်ရိုက်တုံ့ပြန်ဖို့တာဝန်ရှိပါတယ်။

We have to deal with the implications.

ကျွန်မတို့ဒီသက်ရောက်မှုတွေကိုတော့ ဖြေရှင်းဖို့လိုပါတယ်။

Now, for Scotland, California and New South Wales

အခု စကော့တလန်၊ ကယ်လီဖိုးနီးယားနဲ့ ဝေးလ်တောင်ပိုင်းသစ်အတွက်

that's difficult but manageable.

ခက်ခဲပေမဲ့လည်း စီမံရပါမယ်။

For many others across the world, it is not.

တစ်ကမ္ဘာလုံးက နိုင်ငံတွေအတွက်တော့ မဟုတ်ပါဘူး။

So climate justice matters, too.

ဒါကြောင့် ရာသီဥတုဥပဒေကလည်း အရေးကြီးပါတယ်။

It’s not enough to cut our own emissions, although that is vital;

ဒါကအရေးကြီးပေမဲ့ ကျွန်မတို့ကိုယ်ပိုင်ထုတ် လွှတ်တာကိုတော့ ဖြတ်တောက်ဖို့မလိုအပ်ပါဘူး။

we have to make sure we are helping those

ကျွန်မတို့အနေနဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုက

who have done the least to cause climate change

သက်ရောက်မှုအနည်းဆုံးဖြစ်စေတဲ့

to do so too.

နိုင်ငံတွေကို ကူညီပေးရပါမယ်။

And with the spirit of justice and fairness

နှလုံးသားထဲမှာ ရှိနေတဲ့

absolutely at the heart of that.

တရားမျှတမှုစိတ်ဓာတ်နဲ့အတူ ကူညီရပါမယ်။

So to conclude, my message today is

ဒါကြောင့် နိဂုံးချုပ်ဖို့အတွက် ကျွန်မ ဒီနေ့ပြောချင်တာကတော့

that countries of all shapes and sizes must step up to this challenge.

ဒီစိန်ခေါ်မှုကိုတက်လှမ်းနိုင်တဲ့ပုံသဏ္ဍာန် နဲ့ အရွယ်အစားအားလုံးရှိတဲ့နိုင်ငံတွေပါ။

We cannot allow our size to be something that we hide behind.

ကျွန်မတို့ရဲ့အနောက်မှာပုန်းကွယ်ဖို့ ကျွန်မ တို့ရဲ့ အရွယ်အစားကို ခွင့်မပြုနိုင်ပါဘူး။

When it comes to tackling climate change, size really, really does not matter.

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကိုရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းဖို့ အရွယ်အစားက တကယ့် တကယ်အရေးမကြီးပါဘူး။

We must think big in our ambition.

ကျွန်မတို့ ရည်မှန်းချက်ကြီးကြီးထားပြီး စဉ်းစားဖို့လိုပါတယ်။

We must act big in what we do,

ကျွန်မတို့ ကြီးကြီးမားမားဆောင်ရွက်ရမယ်။

and we must be big when it comes to the impact we make.

ကျွန်မတို့ဆောင်ရွက်တာတွေ အကျိုးရှိလာဖို့ ကြီးကြီးမားမားပြုလုပ်ရမယ်။

Thank you very much.

ကျေးဇူးအများကြီးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

Bruno Giussani: First Minister, thank you.

ပထမဝန်ကြီး Bruno Giussani ကို ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

I would like to ask a couple of questions

ကျွန်မ မေးခွန်းနှစ်ခုလောက် မေးချင်ပါတယ်။

because you mentioned the wind farms up north,

မြောက်ဘက်ပိုင်းက လေရဟတ်ပေါတဲ့ အရပ်လို့ ရှင်ဖော်ပြခဲ့တာကြောင့်ပါ။

but there is a new field opening up in the north,

မြောက်ဘက်မှာတော့လမ်းပွင့်လာတဲ့ နယ်ပယ်သစ်တွေရှိနေပါပြီ။

it is an oil field, the Cambo oil field.

ဒါက ကမ်ဘိုရေနံမြေမှာရှိတဲ့ ရေနံမြေပဲဖြစ်တယ်။

It’s been licensed by the UK government,

ယူကေအစိုးရကပေးတဲ့လိုင်စင် ရထားပြီးသားပါ။

and a few weeks ago you wrote to the prime minister

ပြီးခဲ့တဲ့ရက်သတ္တပတ်အနည်းငယ်လောက်က ရှင်က ယူကေအစိုးရ

of the UK government,

ဝန်ကြီးချုပ်ဆီ စာရေးခဲ့တယ်။

and you asked him to reassess that field and the licensing

ရာသီဥတုအရေးပေါ်အခြေအနေကြောင့် လိုင်စင်ထုတ်ပေးခြင်းနဲ့ ဒီနယ်ပယ်ကို

in view of the climate emergency.

ပြန်အကဲဖြတ်ခိုင်းဖို့ မေးမြန်းခဲ့တယ်နော်။

There's also a growing movement in Scotland against that project.

စကော့တလန်မှာလည်းဒီစီမံကိန်းကိုဆန့်ကျင်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုအရွေ့ကလည်းကြီးထွားလာပါပြီ

What are people to make of opening up a new gigantic oil field

ဧရာမ ရေနံမြေသစ်ကြီး ဖွင့်လှစ်ဖို့ လူတွေဘာလုပ်ဖို့လိုမလဲ။

while at the same time pushing for decarbonizing policies at COP?

တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ COP မှာကာဗွန်လျှော့ချရေး မူဝါဒအတွက် တွန်းအားပေးနေကြပါတယ်။

Nicola Sturgeon: I think people are right to ask big questions and be concerned.

Nicola Sturgeon:သက်ဆိုင်တဲ့မေးခွန်းကြီးမေး တာမှန်တယ်လို့ ကျွန်တော်ထင်ပါတယ်။

Oil and gas is important to Scotland.

ရေနံ၊ဓာတ်ငွေ့ကစကော့တလန်ဖို့အရေးပါတယ်။

It has been for four, almost five decades important to fulfilling our energy needs,

ကျွန်မတို့ရဲ့စွမ်းအင်လိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းဖို့ နှစ်လေးငါးဆယ်နီးပါးကြာခဲ့ပြီ

but it's important to our economy.

ဒါပေမဲ့ ဒါက စီးပွားရေးအတွက်အရေးကြီးတယ်။

But if we're not prepared to ask ourselves the hard questions,

ကျွန်မတို့အနေနဲ့ခက်ခဲတဲ့မေးခွန်းတွေမေးဖို့ ကိုယ်တိုင် မပြင်ဆင်

we're not really facing up to this challenge.

ထားကြဘူးဆိုရင် ဒီစိန်ခေါ်မှုကိုလည်း ရင်ဆိုင်နိုင်မှာမဟုတ်ဘူး။

We can't switch fossil fuels off overnight,

ကျွန်မတို့ လောင်စာဆီကို ညတွင်းချင်း မငြိမ်းနိုင်ပါဘူး။

but we must accelerate the transition away from them.

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မတို့ အရှိန်မမြှင့်လာနိုင် အောင်တော့ လုပ်ရမယ်။

And therefore the question is: Is new exploration consistent with that?

ဒါကြောင့် မေးခွန်းမေးချင်တာကတော့ ဒါနဲ့အဆင်ပြေမယ့် လေ့လာမှုအသစ်များရှိမလား။

And that's the question I posed to the prime minister

ဒီမေးခွန်းကို အာဏာရဝန်ကြီးချုပ်ကို

where the power over this lies.

မေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။

Yes, we need to make sure that we make the transition sustainably and fairly.

ဟုတ်ပါတယ်။ ကျွန်မတို့ ဒီအကူးအပြောင်းကို ရေရှည်သင့်တင့်စွာဆောင်ရွက်ဖို့ လိုပါတယ်။

But if we just rely on new exploration of the old ways of doing things,

သို့သော် ကျွန်မတို့အနေနဲ့နည်းလမ်းဟောင်းတွေ နဲ့လုပ်တဲ့ အသစ်အဆန်းကို အားကိုးနေရင်တော့

I think the question is whether we do that at the pace we are required to do.

ကျွန်မတို့အရှိန်အဟုန်နဲ့လုပ်ဖို့လိုလို့ ကျွန်မတို့လုပ်ကြမလားဆိုတဲ့မေးခွန်းပဲထင်တယ်

So a country like Scotland, we can't just answer the easy questions.

ဒါကြောင့် စကော့တလန်လိုနိုင်ငံက မေးခွန်း အလွယ်လေးကို ကျွန်မတို့မဖြေနိုင်ကြပါဘူး။

We've got to face up to the hard questions as well.

ခက်ခဲတဲ့မေးခွန်းတွေအတွက်လည်း ရင်ဆိုင်ရမယ်။

But we must make sure the transition is just --

ကျွန်မတို့ဒီအကူးအပြောင်းကို သေချာလုပ်ရမှာကတော့

just for people, for communities and for the planet as a whole.

လူတွေအတွက်သက်သက်ရယ်၊ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်း အတွက်ရယ်နဲ့ တစ်ကမ္ဘာလုံးအတွက်ရယ်ပါ။

And that's what we are committed to seeking,

ခေါင်းဆောင်နိုင်မှုကိုပြသဖို့ ကျွန်မတို့

to show leadership on.

ကတိကဝတ်ပြုထားကြတယ်။

BG: What was your exact demand?

BG:တိကျတဲ့တောင်းဆိုချက်ကဘာလဲ။

Redraw the lines? Suspend it? Change it? Reanalyze it?

လိုင်းတွေပြန်ဆွဲမလား။ ဆိုင်းငံ့မလား။ ပြောင်းလဲမလား။ ပြန်လည်သုံးသပ်မလား။

NS: Well, the license was granted 20 years ago.

NS: လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၂၀ ကတော့ လိုင်စင်ကို ခွင့်ပြုခဲ့ပါတယ်။

There is a process now it has to go through

ကျော်ဖြတ်ရမယ့်ဖြစ်စဉ်တစ်ခုရှိပါတယ်။

to get approval for development.

ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် ခွင့်ပြုချက်ရဖို့ပါ။

And my argument is

ကျွန်မ ဆွေးနွေးချင်တာကတော့

just if a company was now applying for a new licence,

ကုမ္ပဏီတစ်ခုက လိုင်စင်သစ်လျှောက်မယ်ဆိုရင်

there would have to be a climate compatibility check.

ရာသီဥတုသဟဇာတဖြစ်ဖို့ စစ်ဆေးဖို့လိုပါတယ်။

Now, arguably that's not robust enough,

အခုချိန်မှာတော့ လုံးဝမလုံလောက်ဘူးထင်ရပေမဲ့

but the same thing should happen

ဒီလိုပဲဖြစ်သင့်ပါတယ်။

if our existing license is turned into development consent.

ရှိပြီးသားကျွန်မတို့လိုင်စင်ကို ဖွံ့ဖြိုး ရေးသဘောတူညီချက်အဖြစ်ပြောင်းသွားရင်ပေါ့

And that's the process I think should happen.

ကျွန်မအနေနဲ့ ဒီဖြစ်စဉ်က ဖြစ်သင့်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

We've got to be careful

ကျွန်မတို့ သတိထားရမယ်။

that we don't leave communities and people behind in that transition.

အကူးအပြောင်းအနောက်မှာရှိတဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းနဲ့လူတွေ မကျန်ခဲ့စေဖို့ပါ။

We've got to be careful we don't switch domestic production

ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှုမှာရေနံနဲ့သဘာဝဓာတ်ငွေ့

to imports of oil and gas.

မတင်သွင်းမိစေဖို့ ကျွန်မတို့သတိထားရပါမယ်။

That would be counterproductive.

ဒါက ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

So the way in which we make the transition matters.

ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့ရဲ့အကူးအပြောင်းနည်းက အရေးကြီးပါတယ်။

But we can’t have a business as usual.

ပုံမှန်လိုတော့ စီးပွားရေးလုပ်လို့မရဘူး။

Because if we keep telling ourselves we can rely on fossil fuels forever,

ဘာကြောင့်လဲဆိုကျွန်မတို့ကိုယ်တိုင်ဆက်ပြော ရရင် လောင်စာဆီတွေကို အမြဲအားကိုးဖြစ်ရင်

then we'll never meet that transition.

ဒီအပြောင်းအလဲကိုဘယ်တော့မှမတွေ့နိုင်ဘူး

And that's the key point I think we've got to address.

ဒါက ကျွန်မတို့ရင်ဆိုင်ရမယ့် အဓိကအချက်လို့ ထင်ပါတယ်။

BG: Let's hope it goes in that direction.

BG: ဒီလမ်းဆီ ရောက်မယ်လို့မျှော်လင့်ပါတယ်။

First Minister, thank you for coming to TED.

TEDကိုလာတဲ့အတွက်ပထမဝန်ကြီးကိုကျေးဇူးတင်တယ်

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)