A Colorful Case for Outside-the-Box Thinking on Identity | Olivia Vinckier | TED

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

When I was in first grade,

ပထမတန်းတုန်းက

I remember learning my colors.

အရောင်တွေ သင်ယူရတာကို မှတ်မိတယ်။

We started by learning about the primary colors:

အခြေခံ အရောင်တွေဖြစ်တဲ့ လေ့လာရင်း ကျွန်မတို့ စတင်ခဲ့တယ်၊

red, yellow and blue.

အနီ၊ အဝါနဲ့ အပြာရောင်တွေပါ၊။

Our teacher taught us how they were the pure colors of the rainbow.

ဆရာက သက်တံရဲ့ အရောင်စစ်စစ်တွေ ဖြစ်ပုံကို သင်ကြားပေးခဲ့တယ်။

No two colors could be combined to create them.

ဒါတွေကို ဖန်တီးဖို အရောင်နှစ်မျိုးကို ပေါင်းစပ်လို့မရဘူး။

Our next task was to mix them into something more complex:

နောက်ထပ်လုပ်စရာက ဒါတွေကို ပိုရှုပ်ထွေးတဲ့ အရာအဖြစ် အစိမ်း၊ ခရမ်းနဲ့

green, purple and orange.

လိမ္မော်ရောင်တို့ကို ရောစပ်ဖို့ပါ။

These secondary colors, especially green,

ဒီဆင့်ပွား အရောင်တွေက အထူးသဖြင့် အစိမ်းက

stood out to me.

ကျွန်မအတွက် ပေါ်လွင်နေတယ််။

I was fascinated by how two primary colors could be mixed together

မသိမသာ ကွဲပြားပြီး လုံးဝထူးခြားတဲ့ အရာတစ်ခုကို ဖန်တီးဖို့

to create something nuanced and completely unique.

အခြေခံ အရောင်နှစ်ခုကို ပေါင်းစပ်နိုင်တာကို ကျွန်မ စိတ်ဝင်စားတယ်။

When our teacher told us

နောက်ထပ်လုပ်စရာက

that our next task was to draw a picture of our family,

ကျွန်မတို့ရဲ့မိသားစုပုံကို ဆွဲဖို့ ဆရာက ပြောတုန်းက

I couldn't wait.

မစောင့်နိုင်အောင်ဖြစ်ခဲ့တယ်။

I started by drawing my stick-figure mom, dad and brother,

မေမေ၊ ဖေဖေနဲ့ မောင်လေးတို့ကို မျဉ်းကြောင်းပုံ စဆွဲခဲ့ပေမဲ့

but then filled in the white space with something else.

နောက်တော့ အဖြူကွက်ထဲမှာ တခြားအရာတစ်ခုနဲ့ ဖြည့်လိုက်တယ်။

I’d used the washable paints I had mixed just a few minutes ago

မိသားစုအရောင်တွေကို ဖန်တီးဖို့ မိနစ်အနည်းငယ်က ရောစပ်ထားတဲ့

to create the colors of my family.

ဆေးပစ်လို့ရတဲ့ ဆေးတွေကို အသုံးပြုခဲ့တယ်။

I colored my mom yellow, my dad blue

မေမေက အဝါရောင်၊ အဖေက အပြာရောင်၊

and my brother and I green.

မောင်လေး နဲ့ ကျွန်မက အစိမ်းရောင်ပေါ့။

Every time someone asks about my background,

တစ်ယောက်ယောက်က ကျွန်မရဲ့နောက်ခံအကြောင်း မေးတိုင်း

I'm reminded of that art class.

အဲဒီပန်းချီ အတန်းကို ပြန်သတိရတယ်။

My mom is 100-percent Ashkenazi Russian Jewish,

ကျွန်မရဲ့အမေက ရာနှုန်းပြည့် Ashkenazi ရုရှား၊ဂျူးလူမျိုးဖြစ်ပြီး

and my dad is 50-percent Korean and 50-percent Belgian.

အဖေက ၅၀% ကိုရီးယားနဲ့ ၅၀% ဘယ်လ်ဂျီယံပါ။

So what does that make me?

ဒါဆို ဒါက ကျွန်မကို ဘာဖြစ်စေလဲ။

How should I describe myself?

ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ဘယ်လိုဖော်ပြရမလဲ။

Where do I fit in among the color spectrum we were all taught in first grade?

ပထမတန်းမှာ သင်ယူခဲ့တဲ့ ရောင်စဉ်တန်းတွေ ထဲမှာ ဘယ်မှာ ကျွန်မ အံဝင်ခွင်ကျဖြစ်မလဲ။

By definition, race is a categorization of humans

အဓိပ္ပါယ်အရ လူမျိုးက ရုပ်ပိုင်းနဲ့လူမှုရေးအရည်အသွေးတွေကို

based on physical and social qualities.

အခြေခံပြီး လူသားတွေကို အမျိုးအစားခွဲတာပါ။

The term was first used to refer to speakers of a common language

ဒီစကားရပ်ကို အများသုံး ဘာသာစကား ပြောသူတွေကို ရည်ညွှန်းဖို့ သို့မဟုတ်

or to denote national affiliation.

အမျိုးသား ဆက်နွယ်မှုကို ဖော်ပြဖို့ ပထမဆုံး သုံးခဲ့တယ်။

But by the 17th century, the term referred to physical traits.

ဒါပေမဲ့ ၁၇ ရာစုလောက်မှာတော့ ဒီဒီစကားရပ်က ရုပ်ပိုင်း လက္ခဏာတွေကို ရည်ညွှန်းခဲ့တယ်။

So am I white or am I Asian?

ငါက လူဖြူလား ဒါမှမဟုတ် ငါက အာရှသားလား။

The question of race has followed me around

မှတ်မိသလောက်တော့ ဒီလူမျိုးရေးမေးခွန်းက

for as long as I can remember.

ကျွန်မရဲ့နောက်က လိုက်လာခဲ့တယ်။

Ever since I started taking standardized tests

စံသတ်မှတ်ထားတဲ့ စစ်ဆေးမှုတွေ စလုပ်တာ သို့မဟုတ်

or filling out online surveys,

အွန်လိုင်းစစ်တမ်းတွေ

I’ve been asked to select my race.

ဖြည့်ကတည်းက လူမျိုးကို ရွေးချယ်ခိုင်းခံရတယ်။

And every time, I take a pause to think about which box I should choose.

အချိန်တိုင်း ဘယ်အကွက် ရွေးသင့်လဲဆိုတာကို စဉ်းစားဖို့ ခဏလောက် ရပ်လိုက်တယ်။

I'm white and Asian,

ကျွန်မက လူဖြူနဲ့ အာရှသားပေမဲ့

but I'm not allowed to click both.

နှစ်ခုလုံးကို နှိပ်ခွင့်မပေးဘူး။

So which do I pick?

ဒါဆို ကျွန်မ ဘာက်ုရွေးရမလဲ။

Well, when I was younger, I would always choose white.

ငယ်ငယ်တုန်းက လူဖြူကို အမြဲ ရွေးလေ့ရှိတယ်။

I simply concealed a portion of my identity

ဘဝကို ပိုလွယ်ကူစေဖို့ ကိုယ်ပိုင်လက္ခဏာ

to make my life easier.

အပိုင်းတစ်ခုကို ဖုံးကွယ်ခဲ့ရုံပါ။

Instead of having to think about what "other" meant on those surveys,

အဲဒီစစ်တမ်းတွေမှာ “အခြား” ရဲ့ ဓိပ္ပါယ်ကို စဉ်းစားနေမယ့်အစား

I would compress my identity into one single box.

ကိုယ်ပိုင်လက္ခဏာကို ကွက်လပ်တစ်ခုတည်းမှာ ချုံ့လိုက်တယ်။

It was a quick and easy fix.

ဒါက မြန်ဆန်၊လွယ်ကူတဲ့ ပြင်ဆင်မှုတစ်ခုပါ

But as I got older,

ဒါပေမဲ့ အသက်ကြီးလာတော့

I realized that "other" better reflected my multiracial background.

“အခြား” က ကိုယ့်ရဲ့ လူမျိုးစုံ နောက်ခံကို ပိုကောင်းကောင်း ထင်ဟပ်တာကို သိလာတယ်။

But that choice of "other" comes at a cost.

ဒါပေမဲ့ အဲဒီ “အခြား” ရွေးချယ်မှုက ပေးဆပ်ရတာရှိတယ်။

Even though I'm surrounded by loving and understanding people,

ချစ်ခင်၊နားလည်သူတွေနဲ့ ဝန်းရံခံထားရတာတောင်

every time I go to check that box,

အဲဒီအကွက်ကို စစ်ကြည့်တိုင်း

I'm forced to think of myself as "other,"

ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် “အခြားသူ” ဒါမှမဟုတ်

or someone who doesn't exactly fit in,

အံမကျတဲ့ သူတစ်ယောက်လို့ အတင်းတွေးမိစေတယ်။

like I'm some sort of anomaly or evidence of something strange.

မူမမှန်မှု သို့မဟုတ် ထူးဆန်းတဲ့ အထောက်အထား တစ်ခုခုလိုပါ။

I don't want the world to see me as "other,"

ကမ္ဘာက ကျွန်မကို “အခြား” (သို့) ဒီစစ်တမ်းတွေမှာ

or the given box on those surveys.

ပေးထားတဲ့ အကွက်အဖြစ်မ မြင်စေချင်ဘူး။

I know there's so much more to me.

ကျွန်မအတွက် အများကြီးရှိတာကိုသိတယ်။

But clearly, society doesn't see it that way.

ဒါပေမဲ့ ရှင်းနေတာက လူ့အဖွဲ့အစည်းက ဒီလို မမြင်ဘူး။

They want a simplified view of who each of us are.

သူတို့က တစ်ဦးစီရဲ့ ရိုးရှင်းတဲ့ အမြင်ကို လိုချင်ကြတယ်။

But these days, are any of us that simple?

ဒါပေမဲ့ ဒီခေတ်မှာ တစ်ဦးစီဟာ ဒီလောက် ရိုးရှင်းနေလား။

One of my best friends says it perfectly:

အခင်ဆုံးသူငယ်ချင်းတစ်ယောက်က အံကိုက် ပြောတာက

"People are like an entire rainbow,

“လူတွေဟာ သက်တံတစ်ခုလုံးနဲ့ တူတယ်၊

and shouldn't be defined by any one of their colors."

သူတို့ရဲ့အရောင်တွေထဲက အရောင်တစ်ရောင်နဲ့ မသတ်မှတ်သင့်ဘူး” တဲ့။

The one-box rule from test surveys

စမ်းသပ် စစ်တမ်းတွေထဲက တစ်ကွက် စည်းမျဉ်းက

has confused multiracial people since the beginning of the US census.

အမေရိ ကန်သန်းခေါင်စာရင်း စတင်ချိန်က စပြီး လူမျိုးစုံကို ရှုပ်ထွေးစေခဲ့တယ်။

For the longest time,

အချိန်အကြာဆုံး

you could only select one box on being asked about your race.

သင့်လူမျိုးနဲ့ပတ်သက်ပြီး အမေးခံရတဲ့ အကွက်တစ်ခုပဲ ရွေးချယ်နိုင်တယ်။

The Census Bureau didn't start to allow choosing more than one box

သန်းခေါင်စာရင်း ဌာနက ၂၀၀၀ ခုနှစ် အထိ အကွက်တစ်ခုထက်ပိုပြီး

until the year 2000.

ရွေးချယ်ခွင့်မပြုခဲ့ဘူး။

2000. That was only 22 years ago.

၂၀၀၀ ခုနှစ်။ ၂၂ နှစ်ပဲ ရှိသေးတာပါ။

Every multiracial person living in America before the year 2000

၂၀၀၀ ခုနှစ် မတိုင်မီ အမေရိကမှာ နေထိုင်တဲ့ လူမျိုးပေါင်းစုံပါတဲ့ လူတိုင်းဟာ

had to, at some point, fill out a form

တစ်ချိန််မှာ လူဖြူ၊ လူမည်း၊ အာရှ၊ ဌာနေတိုင်းရင်းသား၊

stating that they identify as one, singular race:

ပစိဖိတ်ကျွန်းသားတစ်ဦးအဖြစ်

white, Black, Asian, Indigenous, Pacific Islander.

သတ်မှတ်တာကို ဖော်ပြထားတဲ့ ပုံစံဖြည့်ရမှာပါ။

For everyone in that situation, you probably chose one of those,

ဒီအခြေအနေထဲက လူတိုင်းအတွက် ဒါတွေထဲက တစ်ခုကို ရွေးချယ်လောက်ပြီး

reducing your racial makeup into one box.

လူမျိုး ဖွဲ့စည်းမှုကို ကွက်လပ်တစ်ခု ထဲမှာ လျှော့ချလိုက်တာပါ။၊

Or you chose "other," like me,

သို့မဟုတ် ကျွန်မလို သက်တံရဲ့

because you're an aware secondary color of the rainbow.

ဆင့်ပွားအရောင်ဖြစ်တာကြောင့် “အခြား” ကို ရွေးချယ်ခဲ့တယ်။

So what does "other" mean?

ဒါဆို “အခြား” ဆိုတာ ဘာကို ဆိုလိုလဲ။

The definition is, literally,

အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်ကတော့

someone who is different than one already known about.

သိပြီးသားတစ်ယောက်နဲ့ မတူတဲ့ တစ်ယောက်ဆိုတာပါ။

But these people who choose "other" aren't different --

ဒါပေမဲ့ “အခြား” ကိုရွေးချယ်တဲ့ ဒီလူတွေက မတူကြပါဘူး၊

we're comparing apples to oranges.

ပန်းသီးကို လိမ္မော်သီးနဲ့ နှိုင်းယှဉ်နေတာပါ။

10 percent of the American population is multiracial,

အမေရိကန် လူဦးရေရဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းဟာ လူမျိုးစုံဖြစ်ပြီး

which measures out to about 33.8 million people.

ဒါက လူဦးရေ ၃၃.၈ သန်းခန့်ပါ။

Within that number,

ဒီကိန်းဂဏန်းအတွင်းမှာ

there are so many combinations of cultures and races,

ယဉ်ကျေးမှုတွေနဲ့ လူမျိုးတွေရဲ့ ပေါင်းစပ်မှုများစွာရှိပေမဲ့

yet we're all forced to fit into one box.

အားလုံးဟာ ကွက်လပ်တစ်ခုမှာ အတင်းအံဝင်ခွင်ကျဖြစ်နေရတယ်။

Not only is a multiracial person's experience

လူမျိုးစုံရဲ့ အတွေ့အကြုံဟာ

different from those who are of one race,

လူမျိုးတစ်မျိုးနဲ့ တမျိုး ကွဲပြားရုံသာမက

but that experience also varies from person to person.

ဒီအတွေ့အကြုံကလည်း တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ကွဲပြားပါတယ်။

There's a wide spectrum forcibly contained into one small square,

လူမျိုးရေး အတွေ့အကြုံကို လျော့နည်းစေတဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှုတစ်ခုဖြစ်တဲ့

an effect that minimizes the racial experience.

စတုရန်းလေးမှာ အတင်း ပါနေတဲ့ ကျယ်ပြန့်တဲ့ ရောင်စဉ်တန်းတစ်ခုရှိတယ်။

Look what just happened: the same color, but five different ways.

ဖြစ်ပျက်ခဲ့တာကိုပဲ ကြည့်ပါ၊ အရောင်တူပေမဲ့ မတူတဲ့ နည်းလမ်း ငါးခုပါ။

Categorizing all multiracial people as "other"

လူမျိုးစုံရှိနေသူအားလုံးကို “အခြား” အဖြစ် အမျိုးအစားခွဲခြားတာက

is just like saying that navy and periwinkle are the same shade of blue.

အပြာရင့်နဲ့ ခရမ်းပြာက အပြာရောင်ရဲ အရိပ်တစ်ခုတည်းလို့ ဆိုလိုက်သလိုပါ။

And that number, in America, is rapidly growing each year.

ဒီအရေအတွက်က အမေရိကမှာ တစ်နှစ်ထက် တစ်နှစ် အဟုန်နဲ့ တိုးလာနေတယ်။

In the last 10 years, there was a 276-percent increase

လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ်အတွင်း လူမျိုးပေါင်းစုံ- ခွဲခြားမှု

of multiracial-identifying individuals.

တစ်ဦးချင်းတွေ ၂၇၆ % တိုးလာခဲ့တယ်။

At some point in the future,

အနာဂတ် တစ်ချိန်ချိန်မှာ

there will be more people choosing "other"

ဒီစစ်တမ်းတွေမှာ ပေးထားတဲ့ အကွက်အနည်းငယ်ထက်

than the handful of given boxes on those surveys.

“အခြား” ကို ရွေးချယ်သူတွေ ပိုများလာမယ်။

Though this everexpanding rainbow is a beautiful thing,

ဒီအမြဲ ပြန့်ကားလာတဲ့ သက်တန့်က လှပတဲ့ အရာဖြစ်ပေမဲ့

having all of those people have to categorize themselves

ဒီလူတွေအားလုံးကို လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ “အခြား” အဖြစ်

as "other" in society is not.

အမျိုးအစား ခွဲခြားဖို့မလိုဘူး။

That's why I introduce a new idea of racial categorization

ဒါကြောင့် ဖွင့်ပေးတဲ့မေးခွန်း ပုံစံနဲ့ လူမျိုး ခွဲခြားခြင်းဆိုင်ရာ

in the form of an open-ended question.

အယူအဆအသစ်ကို ကျွန်မ မိတ်ဆက်တာပါ။

It would recognize a spectrum that's lacking in our world today.

ဒါက ဒီနေ့ ကမ္ဘာမှာ ကင်းမဲ့တဲ့နေတဲ့ ရောင်စဉ်တန်းတစ်ခုကို အသိအမှတ်ပြုမှာပါ။

One study, done by scientist Alicia Tran and others,

သိပ္ပံပညာရှင် Alicia Tran နဲ့ အခြားသူတွေက ပြုလုပ်တဲ့ လေ့လာမှုတစ်ခုမှာ

showed that an open-ended question provided an experience once deprived

ရွေးချယ်စရာ အနည်းငယ်သာရှိတဲ့ လူမျိုးနဲ့ပတ်သက်ပြီး အမေးခံရတဲ့အခါ

when being asked about race with only a few options.

အဖွင့်မေးခွန်းက တစ်ခါက ပိတ်ပင်ခံရတဲ့ အတွေ့အကြုံကို ပေးတာကို ပြသခဲ့တယ်။

An open-ended question would give people an opportunity

ဖွင့်ပေးတဲ့ မေးခွန်းက လူတွေကို သူတို့ရဲ့ လူမျိုးပေါင်းစုံ

to express pride in their multiracial backgrounds.

နောက်ခံတွေထဲက ဂုဏ်ယူစရာကို ဖော်ပြဖို့ အခွင့်အရေး ပေးမှာပါ။

As our world continues to racially intertwine,

ကမ္ဘာက လူမျိုးအရ ဆက်လက် ရောယှက်ဆက်နွယ်နေမှာဆိုတော့

we will reach a point where it will become impossible

ခေတ်နောက်ကျပြီး ကြိုတင်သတ်မှတ်ထားတဲ့ ကွက်လပ် အနည်းငယ်နဲ့

to categorize people by a handful of outdated and predetermined boxes.

လူတွေကို အမျိုးအစားခွဲဖို့ မဖြစ်နိုင်တဲ့နေရာကို ရောက်ရှိသွားမှာပါ။

Even now, we're seeing a declining population

အခုတောင် အနီ၊ အဝါနဲ့ အပြာရောင်တွေ

of reds, yellows and blues,

ကျဆင်းလာကာ လိမ္မော်၊ ခရမ်းနဲ့

and an increasing community of oranges, purples and greens.

အစိမ်းရောင်ရှိတဲ့ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတွေ တိုးပွားလာတာကို တွေ့မြင်နေရတယ်။

As such, we can no longer expect people to define who they are

ဒါကြောင့် အခြေခံ အရောင်ကို စစ်ကြည့်ရုံနဲ့ လူတွေက ဘယ်သူဆိုတာကို

by simply checking a primary color.

သတ်မှတ်ဖို့ ကျွန်မတို့ မမျှော်လင့်နိုင်တော့ဘူး။

Although race is a social construct

လူမျိုးက ယူဆချက်တွေနဲ့ ပုံသေ ပုံစံတွေပေါ်မှာ

built on a structure of assumptions and stereotypes,

တည်ဆောက်ထားတဲ့ လူမှုရေး တည်ဆောက်မှုတစ်ခုဆိုပေမဲ့

we cannot simply get rid of race altogether.

လူမျိုးအားလုံးကို ဖယ်ရှားပစ်ဖို့က မဖြစ်နိုင်တာပါ။

However, the simplicity and ease of an open-ended question

ဒါပေမဲ့ ဖွင့်ပေးတဲ့ မေးခွန်းတစ်ခုရဲ့ရိုးရှင်း လွယ်ကူမှုက

could truly lead our society into a more inclusive and accepting world

လူ့အဖွဲ့အစည်းကို ပိုပါဝင်ပြီး လက်ခံနိုင်တဲ့ ကမ္ဘာတစ်ခုဆီ၊

that acknowledges the spectrum of racial identities,

အနီ၊ အဝါနဲ့ အပြာရောင်ကို အသိအမှတ်ပြုသလို

a world where all the shades of greens, purples and oranges

အစိမ်း၊ ခရမ်းနဲ့ လိမ္မော်ရောင် အရိပ်တွေကို အသိအမှတ်ပြုတဲ့

are just as recognized as the reds, yellows and blues.

ကမ္ဘာတစ်ခုဆီ တကယ် ပို့ဆောင်ပေးနိုင်ပါတယ်။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Cheers and applause)

(လက်ခုပ်သံများ၊ ဩဘာသံများ)