Living sculptures that stand for history's truths | Sethembile Msezane

Μετάφραση: Harry Athanasopoulos Επιμέλεια: Chryssa R. Takahashi

I'd like for you to take a moment to imagine this with me.

Θα ήθελα για μια στιγμή να φανταστείτε κάτι μαζί μου.

You're a little girl of five years old.

Είστε ένα μικρό κορίτσι πέντε χρονών.

Sitting in front of a mirror,

Καθισμένοι μπροστά σε έναν καθρέφτη,

you ask yourself,

αναρωτιέστε,

"Do I exist?"

«Υπάρχω;»

In this space, there is very little context,

Σε αυτό το μέρος, υπάρχει πολύ μικρό πλαίσιο,

and so you move into a different one,

και έτσι προχωράτε σε ένα άλλο,

one filled with people.

γεμάτο με κόσμο.

Surely, now you know you're not a figment of your own imagination.

Σίγουρα, τώρα ξέρετε ότι δεν είστε αποκύημα της φαντασίας σας.

You breathe their air.

Αναπνέετε τον αέρα τους.

You see them,

Τους βλέπετε,

so they must see you.

άρα πρέπει να σας βλέπουν κι αυτοί.

And yet, you still can't help but wonder:

Κι όμως, ακόμη δεν μπορείτε παρά να αναρωτηθείτε:

Do I only exist when people speak to me?

Υπάρχω μόνο όταν μου μιλάνε;

Pretty heavy thoughts for a child, right?

Κάπως βαριές σκέψεις για παιδί, σωστά;

But through various artworks that reflect upon our society,

Αλλά μέσω διαφόρων έργων τέχνης που αντανακλούν την κοινωνία μας,

I came to understand how a young black girl can grow up

κατάλαβα πώς ένα μικρό μαύρο κορίτσι μπορεί να μεγαλώσει

feeling as if she's not seen, and perhaps she doesn't exist.

νιώθοντας ότι δεν είναι ορατή και ίσως ότι δεν υπάρχει.

You see, if young people don't have positive images of themselves

Βλέπετε, αν οι νέοι δεν έχουν θετικές εικόνες του εαυτού τους

and all that remains are negative stereotypes,

και ό,τι μένει είναι αρνητικά στερεότυπα,

this affects their self-image.

αυτό επηρεάζει την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους.

But it also affects the way that the rest of society treats them.

Όμως επίσης επηρεάζει τον τρόπο που τους φέρεται η υπόλοιπη κοινωνία.

I discovered this

Το ανακάλυψα αυτό

having lived in Cape Town for about five years at the time.

έχοντας ζήσει στο Κέιπ Τάουν για περίπου πέντε χρόνια τότε.

I felt a deep sense of dislocation and invisibility.

Είχα ένα έντονο αίσθημα απομάκρυνσης και αφάνειας.

I couldn't see myself represented.

Δεν με έβλεπα να αντιπροσωπεύομαι.

I couldn't see the women who've raised me,

Δεν έβλεπα τις γυναίκες που με μεγάλωσαν,

the ones who've influenced me,

αυτές που με επηρέασαν,

and the ones that have made South Africa what it is today.

και που έκαναν τη Νότιο Αφρική αυτό που είναι σήμερα.

I decided to do something about it.

Αποφάσισα να κάνω κάτι για αυτό.

What do you think when you see this?

Τι σκέφτεστε όταν βλέπετε αυτό;

If you were a black girl,

Αν ήσασταν ένα μαύρο κορίτσι,

how would it make you feel?

πώς θα σας έκανε να νιώθετε;

Walking down the street,

Περπατώντας στον δρόμο,

what does the city you live in say to you?

τι λέει σε εσάς η πόλη στην οποία ζείτε;

What symbols are present?

Ποια σύμβολα είναι παρόντα;

Which histories are celebrated?

Ποιες ιστορίες τιμώνται;

And on the other hand,

Απο την άλλη μεριά,

which ones are omitted?

ποιες παραλείπονται;

You see, public spaces are hardly ever as neutral as they may seem.

Βλέπετε, τα δημόσια μέρη σχεδόν ποτέ δεν είναι τόσο ουδέτερα όσο φαίνονται.

I discovered this when I made this performance in 2013 on Heritage Day.

Το ανακάλυψα κάνοντας αυτήν την παράσταση το 2013 στην Ημέρα Κληρονομιάς.

Cape Town is teeming with masculine architecture,

Το Κέιπ Τάουν σφύζει από αρρενωπή αρχιτεκτονική,

monuments and statues,

μνημεία και αγάλματα,

such as Louis Botha in that photograph.

όπως ο Λούι Μπόθα σε αυτήν τη φωτογραφία.

This overt presence of white colonial and Afrikaner nationalist men

Η απροκάλυπτη παρουσία λευκών αποίκων και εθνικιστών Αφρικάνερ

not only echoes a social, gender and racial divide,

όχι μόνο αντηχεί μια διαίρεση της κοινωνίας, των φύλων και των φυλών

but it also continues to affect the way that women --

αλλά επίσης συνεχίζει να επηρεάζει τον τρόπο που οι γυναίκες --

and the way, particularly, black women --

και τον τρόπο, ειδικά, που οι μαύρες γυναίκες --

see themselves in relation to dominant male figures

βλέπουν τον εαυτό τους σε σχέση με τις κυρίαρχες αρσενικές φιγούρες

in public spaces.

σε δημόσια μέρη.

For this reason, among others,

Γι' αυτόν τον λόγο, μεταξύ άλλων,

I don't believe that we need statues.

δεν πιστεύω ότι χρειαζόμαστε αγάλματα.

The preservation of history and the act of remembering

Η διατήρηση της ιστορίας και η πράξη της ανάμνησης

can be achieved in more memorable and effective ways.

μπορεί να επιτευχθεί

με πιο αξιομνημόνευτους και αποτελεσματικους τρόπους.

As part of a year-long public holiday series,

Ως μέρος μιας ετήσιας σειράς δημόσιων αργιών,

I use performance art as a form of social commentary

χρησιμοποιώ παραστατική τέχνη με τη μορφή κοινωνικού σχολιασμού

to draw people's attention to certain issues,

για να τραβήξω την προσοχή του κόσμου σε συκεκριμένα θέματα,

as well as addressing the absence of the black female body

καθώς και για να απευθυνθώ στην απουσία του μαύρου γυναικείου σώματος

in memorialized public spaces,

σε μνημειώδης δημόσιους χώρους,

especially on public holidays.

ειδικά στις δημόσιες αργίες.

Women's Day was coming up.

Η Ημέρα της Γυναίκας πλησίαζε.

I looked at what the day means --

Κοίταξα τι σημαίνει η μέρα --

the Women's March to the union buildings in 1956,

η Πορεία των Γυναικών στα κτήρια της ένωσης το 1956,

petitioning against the pass laws.

κάνοντας αιτήσεις ενάντια στους ψηφισμένους νόμους.

Juxtaposed with the hypocrisy of how women are treated,

Αντιπαραθέμενη με την υποκρισία του πώς μεταχειρίζονται οι γυναίκες,

especially in public spaces today,

ειδικά σε δημόσιους χώρους σήμερα,

I decided to do something about it.

αποφάσισα να κάνω κάτι για αυτό.

Headline:

Τίτλος:

[Women in miniskirt attacked at taxi rank]

[Γυναίκες με μίνι φούστα δέχονται επίθεση σε πιάτσα ταξί]

How do I comment on such polar opposites?

Πώς να σχολιάσω τόσο ακραίες αντιθέσεις;

In the guise of my great-grandmother,

Με την αμφίεση της προγιαγιάς μου,

I performed bare-breasted,

παραστάθηκα γυμνόστηθη,

close to the taxi rank in KwaLanga.

κοντά στην πιάτσα ταξί στην ΚουαΛάνγκα.

This space is also called Freedom Square,

Αυτό το μέρος λέγεται και Πλατεία Ελευθερίας

where women were a part of demonstrations against apartheid laws.

όπου γυναίκες συμμετείχαν σε διαμαρτυρίες ενάντια στους νόμους του απαρτχάιντ.

I was not comfortable with women being seen as only victims in society.

Δεν ένιωθα άνετα με το να φαίνονται οι γυναίκες μόνο ως θύματα στην κοινωνία.

You might wonder how people reacted to this.

Μπορεί να αναρωτιέστε πώς ο κόσμος αντέδρασε σε αυτό.

(Video) Woman: (Cheering)

(Βίντεο) Γυναίκα: (Ζητωκραυγάζει)

Woman 2 (offscreen): Yes!

Γυναίκα 2 (εκτός οθόνης): Ναι!

Sethembile Msezane: Pretty cool, huh?

Σεθέμπιλε Μσεζάνε: Καλό,ε;

(Applause)

(Χειροκρότημα)

So I realized that through my performances,

Έτσι συνειδητοποίησα ότι μέσω των παραστάσεων μου,

I've been able to make regular people reflect upon their society,

έχω μπορέσει να κάνω απλούς ανθρώπους να αναλογιστούν την κοινωνία τους,

looking at the past as well as the current democracy.

βλέποντας το παρελθόν καθώς και τη σημερινή δημοκρατία.

(Video) Man (offscreen): She's been there since three o'clock.

(Βίντεο) Άντρας (εκτός οθόνης): Είναι εκεί από τις τρεις.

Man 2 (offscreen): Just before three. About an hour still?

Άντρας 2 (εκτός οθόνης): Λίγο πριν τις τρεις. Ακόμη μία ώρα;

Man 1: Yeah. It's just a really hot day.

Άντρας 1: Ναι. Είναι απλώς πολύ ζεστή μέρα.

Man 1: It's very interesting.

Άντρας 1: Είναι πολύ ενδιαφέρον.

It's very powerful.

Είναι πολύ ισχυρό.

I think it's cool.

Νομίζω οτι είναι κουλ.

I think a lot of people are quick to join a group

Νομίζω ότι πολύς κόσμος σπεύδει να μπει σε μια ομάδα

that's a movement towards something,

που αποτελεί ένα κίνημα προς τα κάπου,

but not many people are ready to do something as an individual.

μα λίγοι είναι έτοιμοι να κάνουν κάτι ως άτομα.

Man 2: So it's the individual versus the collective.

Άντρας 2: Είναι λοιπόν άτομο εναντίον συγκέντρωσης

Man 1: Yeah.

Άντρας 1: Ναι.

So I think her pushing her own individual message in performance ...

Πιστεύω λοιπόν ότι το να προωθεί το δικό της μήνυμα σε παράσταση...

it's powerful.

είναι δυνατό.

Yeah, I think it's quite powerful that she's doing it on her own.

Ναι, νομίζω πως είναι πολύ ισχυρό ότι το κάνει μόνη της.

I'd be interested to know why she's using hair extensions as wings,

Θα ήθελα να ήξερα γιατί χρησιμοποιεί εξτένσιον μαλλιών ως φτερά,

or whatever those things are meant to be.

ή οτιδήποτε υποτίθεται ότι είναι αυτά.

They are wings, yes?

Είναι φτερά, έτσι;

Woman 3: With her standing there right now,

Γυναίκα 3: Με αυτήν να στέκεται εκεί τώρα,

I think it's just my interpretation

νομίζω οτι είναι απλά η ερηνεία μου

that we are bringing the statue down

ότι υποστέλλουμε το άγαλμα

and bringing up something

και αναγείρουμε κάτι

that's supposed to represent African pride, I think.

που υποτίθεται πως αντιπροσωπεύει την Αφρικανική περηφάνεια, νομίζω.

Or something like that.

Ή κάτι τέτοιο.

Something should stand while Rhodes falls,

Κάτι θα έπρεπε να στέκει ενώ ο Ρόουντς πέφτει,

I think that's what it's saying. Yeah.

αυτό πιστεύω πως λέει, ναι.

Yes. Thank you.

Ναι. Ευχαριστώ.

Man 3: What is behind me represents the African culture.

Άντρας 3: Αυτό που είναι πίσω μου αντιπροσωπεύει την Αφρικανική κουλτούρα.

We can't have the colonialist law,

Δεν μπορούμε να έχουμε αποικιακό νόμο,

so we need to remove all these colonial statues.

έτσι πρέπει να απομακρύνουμε όλα αυτά τα αποικιακά αγάλματα.

We have have our own statues now,

Έχουμε τα δικά μας αγάλματα τώρα,

our African leaders -- Bhambatha, Moshoeshoe, Kwame Nkrumah --

τους Αφρικανούς ηγέτες μας -- Μπαμπάθα, Μοσοέσοέ, Κουάμε Νκρούμα --

all those who paid their lives for our liberation.

όλους αυτούς που έδωσαν τη ζωή τους για την απελευθέρωσή μας.

We can't continue in the 21st century,

Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε στον 21ο αιώνα,

and after 21 years of democracy,

και μετά απο 21 χρόνια δημοκρατίας,

have the colonizers in our own country.

να έχουμε τους αποικιοκράτες στη χώρα μας.

They belong somewhere. Maybe in a museum; not here.

Ανήκουν κάπου. Ίσως σε κάποιο μουσείο, όχι εδώ.

I mean learning institutions, places where young people,

Εννοώ εκπαιδευτικά ιδρύματα, μέρη οπου νέοι άνθρωποι,

young minds are being shaped.

νέα μυαλά σχηματίζονται.

So we cannot continue to have Louis Botha, Rhodes, all these people,

Δεν μπορούμε έτσι να συνεχίσουμε να έχουμε τον Μπότα, τον Ρόουντς, όλους αυτούς,

because they're representing the colonialism.

γιατί αντιπροσωπεύουν την αποικιοκρατία.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Sethembile Msezane: On April 9, 2015,

Σεθέμπιλε Μσεζάνε: Στις 9 Απριλίου, 2015,

the Cecil John Rhodes statue was scheduled to be removed

το άγαλμα του Σεσίλ Τζον Ρόουντς επρόκειτο να απομακρυνθεί

after a month of debates for and against its removal

μετά από έναν μήνα συζήτησης υπέρ και κατά της απομάκρυνσής του

by various stakeholders.

από διάφορους εμπλεκόμενους.

This caused a widespread interest in statues in South Africa.

Αυτό προκάλεσε ένα ευρέως διαδεδομένο ενδιαφέρον στα αγάλματα στη Νότιο Αφρική.

Opinions varied, but the media focused on problematizing

Οι γνώμες ήταν πολυποίκιλες, αλλά τα ΜΜΕ εστίασαν στον προβληματισμό

the removal of statues.

για την απομάκρυνση των αγαλμάτων.

On that -- well, that year, I had just begun my master's

Εκείνη τη χρονιά είχα μόλις ξεκινήσει το μεταπτυχιακό μου

at the University of Cape Town.

στο πανεπιστήμιο του Κέιπ Τάουν.

During the time of the debate of the statue,

Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων για το άγαλμα,

I had been having reoccurring dreams

είχα όνειρα που επαναλαμβάνονταν

about a bird.

για ένα πουλί.

And so I started conjuring her

Και άρχισα έτσι να τη δημιουργώ

mentally, spiritually and through dress.

νοερά, πνευματικά και με την ενδυμασία.

On that day,

Εκεινη την ημέρα,

I happened to be having a meeting with my supervisors,

έτυχε να έχω μια συνάντηση με τους προϊστάμενους μου,

and they told me that the statue was going to fall on that day.

και μου είπαν ότι το άγαλμα επρόκειτο να πέσει εκείνη την ημέρα.

I told them that I'd explain later,

Τους είπα ότι θα εξηγούσα αργότερα,

but we had to postpone the meeting

μα έπρεπε να αναβάλλουμε τη συνάντηση

because I was going to perform her as the statue came down.

γιατί έπρεπε να παραστήσω εκείνη ενώ το άγαλμα έπεφτε.

Her name was Chapungu.

Το όνομα της ήταν Τσαπούνγκου.

She was a soapstone bird that was looted from Great Zimbabwe

Ήταν ένα πουλί από σαπουνόπετρα που είχε κλαπεί από τη Μεγάλη Ζιμπάμπουε

in the late 1800s,

στα τέλη του 19ου αιώνα,

and is still currently housed in Cecil John Rhodes's estate

και ακόμα βρίσκεται στο κτήμα του Σέσιλ Τζόν Ρόουντς

in Cape Town.

στο Κέιπ Τάουν.

On that day,

Εκείνη την ημέρα,

I embodied her existence using my body,

ενσάρκωσα την ύπαρξη της χρησιμοποιώντας το σώμα μου,

while standing in the blazing sun for nearly four hours.

ενώ στεκόμουν στον καυτό ήλιο για σχεδόν τέσσερις ώρες.

As the time came,

Όταν ήρθε η ώρα,

the crane came alive.

ο γερανός ήρθε στη ζωή.

The people did, too --

Οι άνθρωποι, το ίδιο --

shouting,

φωνάζοντας,

screaming,

ουρλιάζοντας,

clenching their fists

σφίγγωντας της γροθιές τους

and taking pictures of the moment on their phones and cameras.

και απαθανατίζοντας τη στιγμή στα τηλέφωνα και τις κάμερές τους.

Chapungu's wings,

Οι φτερούγες της Τσαπούνγκου,

along with the crane,

μαζί με τον γερανό,

rose to declare the fall of Cecil John Rhodes.

εγέρθησαν για να κηρύξουν την πτώση του Σέσιλ Τζον Ρόουντς.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Euphoria filled the air as he became absent from his base,

Ευφορία γέμισε τον αέρα ενώ απουσίαζε απο το βάθρο του,

while she remained still,

ενώ αυτή έμενε ακίνητη,

very present,

έντονα παρούσα,

half an hour after his removal.

μισή ώρα μετά την απομάκρυνσή του.

Twenty-three years after apartheid,

Εικοσιτρία χρόνια μετά το απαρτχάιντ,

a new generation of radicals has arisen in South Africa.

μια νέα γενιά ριζοσπαστών εγέρθη στη Νότιο Αφρική.

The story of Chapungu and Rhodes in the same space and time

Η ιστορία της Τσαπούνγκου και του Ρόουντς στον ίδιο χώρο και χρόνο

asks important questions

εγείρει σημαντικά ερωτήματα

related to gender,

σχετικά με το φύλο,

power,

τη δύναμη,

self-representation,

την αυτο-εκπροσώπηση,

history making

τη γραφή της ιστορίας

and repatriation.

και τον επαναπατρισμό.

From then on,

Απο εκεί και πέρα,

I realized that my spiritual beliefs and dreams

συνειδητοποίησα ότι οι πνευματικές μου πεποιθήσεις και τα όνειρα

texture my material reality.

υφαίνουν την υλική μου πραγματικότητα.

But for me, Chapungu's story felt incomplete.

Μα για μένα, η ιστορία της Τσαπούνγκου έμοιαζε ατελής.

This soapstone bird,

Αυτό το πουλί από σαπουνόπετρα,

a spiritual medium and messenger of God and the ancestors,

ένα πνευματικό μέσο και αγγελιοφόρος του Θεού και των προγόνων,

needed me to continue her story.

με χρειαζόταν να συνεχίσω την ιστορία της.

And so I dabbled in the dream space a little bit more,

Έτσι λοιπόν πειραματίστηκα στον χώρο των ονείρων λίγο ακόμα,

and this is how "Falling" was born.

και έτσι γεννήθηκε «Η πτώση».

[A film by Sethembile Msezane]

[Μια ταινία της Σεθεμπίλε Μσεζάνε]

(Video) (A capella singing)

(Βίντεο) (Α καπέλα τραγούδι)

[FALLING]

(Η ΠΤΩΣΗ)

(Applause)

(Χειροκρότημα)

In the film,

Στην ταινία,

Zimbabwe, South Africa and Germany share a common story

Ζιμπάμπουε, Νότια Αφρική και Γερμανία μοιράζονται μια κοινή ιστορία

about the soapstone birds that were looted from Great Zimbabwe.

για τα πουλιά από σαπουνόπετρα που εκλάπησαν από τη Μεγάλη Ζιμπάμπουε.

After Zimbabwe gained its independence,

Αφού η Ζιμπάμπουε απέκτησε την ανεξαρτησία της,

all the birds except for one were returned to the monument.

όλα τα πουλιά εκτός απο ένα επέστρεψαν στο μνημείο.

"Falling" explores the mythological belief that there will be unrest

«Η Πτώση» εξερευνά τη μυθολογική πεποίθηση ότι θα υπάρχει αναταραχή

until the final bird is returned.

μέχρι να επιστραφεί το τελευταίο πουλί.

Through my work,

Μέσα από τη δουλειά μου,

I have realized a lot about the world around me:

έχω συνειδητοποιήσει πολλά για τον κόσμο γύρω μου:

how we move through spaces,

πώς κινούμαστε στους χώρους,

who we choose to celebrate

ποιους επιλέγουμε να τιμούμε

and who we remember.

και ποιους θυμόμαστε.

Now I look in the mirror and not only see an image of myself,

Τώρα πια κοιτώ στον καθρέφτη και όχι μόνο βλέπω την εικόνα του εαυτού μου,

but of the women who have made me who I am today.

αλλά και των γυναικών που με έκαναν αυτό που είμαι σήμερα.

I stand tall in my work,

Είμαι υπερήφανη για τη δουλειά μου,

celebrating women's histories,

τιμώντας τις ιστορίες των γυναικών,

in the hope that perhaps one day,

ελπίζοντας ότι ίσως μία ημέρα,

no little black girl has to ever feel

κανένα μικρό μαύρο κορίτσι δεν θα αναγκαστεί να νιώσει

like she doesn't exist.

σαν να μην υπάρχει.

Thank you.

Σας ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)