The coelacanth: A living fossil of a fish - Erin Eastwood

Translator: Thu Ha Tran Reviewer: Nguyen Cao

Cảnh báo: Đoạn phim là câu chuyện hay nhất về một loài cá mà bạn sẽ nghe cả ngày.

The dead coming back to life sounds scary.

Sự hồi sinh của sinh vật đã chết nghe thật đáng sợ

But for scientists, it can be a wonderful opportunity.

Nhưng với các nhà khoa học, đó có thể là một cơ hội tuyệt vời.

Of course, we're not talking about zombies.

Tất nhiên, chúng ta không nói về zombies.

Rather, this particular opportunity came in the unlikely form

Hơn nữa, cơ hội đặc biệt này đến dưới dạng khác lạ

of large, slow-moving fish called the coelacanth.

là loài cá lớn, di chuyển chậm, có tên là Cá vây tay.

This oddity dates back 360 million years,

Sinh vật kì quái này xuất hiện từ 360 triệu năm trước

and was believed to have died out during the same mass extinction event

và được tin rằng đã tuyệt chủng trong chính thảm họa diệt vong

that wiped out the dinosaurs 65 million years ago.

đã loại trừ loài khủng long 65 triệu năm về trước.

To biologists and paleontologists, this creature was a very old and fascinating

Đối với các nhà sinh vật học và cổ sinh, sinh vật này là loài cá rất cổ và thú vị

but entirely extinct fish, forever fossilized.

nhưng đã hoàn toàn tuyệt chủng, hóa thạch vĩnh viễn.

That is, until 1938 when Marjorie Courtenay-Latimer, a curator at a South African museum,

Cho đến năm 1938,

khi Marjorie Courenay-Latimer -một quản lí bảo tàng ở Nam Mĩ-

came across a prehistoric looking, gleaming blue fish hauled up at the nearby docks.

phát hiện loài cá tiền sử màu xanh này được kéo lên ở bến tàu gần đó.

She had a hunch that this strange, 1.5 meter long specimen was important

Bà đã linh cảm rằng mẫu vật kì lạ dài 1.5m này rất quan trọng

but couldn't preserve it in time to be studied and had it taxidermied.

nhưng không kịp bảo quản để nghiên cứu và nhồi xác chúng.

When she finally was able to reach J.L.B. Smith, a local fish expert,

Cho đến khi bà gặp J.L.B. Smith, một chuyên gia cá địa phương,

he was able to confirm, at first site, that the creature was indeed a coelacanth.

ông đã khẳng định, ngay lần đầu nhìn thấy, rằng đây thực ra là một con cá vây tay.

But it was another 14 years before a live specimen was found in the Comoros Islands,

Nhưng phải mất thêm 14 năm trước khi mẫu vật sống được tìm thấy ở đảo Comoros

allowing scientists to closely study a creature

cho phép các nhà khoa học tìm hiểu kĩ hơn

that had barely evolved in 300 million years.

sinh vật đã tiến hóa trong 300 triệu năm này.

A living fossil.

Một hóa thạch sống.

Decades later, a second species was found near Indonesia.

Nhiều thập kỉ sau, mẫu vật thứ 2 được tìm thấy gần Indonesia.

The survival of creatures thought extinct for so long

Sự sống sót của sinh vật bị cho rằng đã tuyệt chủng

proved to be one of the biggest discoveries of the century.

được coi là một trong những phát hiện lớn nhất thế kỉ.

But the fact that the coelacanth came back from the dead

Nhưng sự thật rằng cá vây tay hồi sinh từ cái chết

isn't all that makes this fish so astounding.

chưa phải tất cả những gì đáng kinh ngạc về loài cá này.

Even more intriguing is the fact that genetically and morphologically,

Thú vị hơn nữa là về mặt di truyền và hình thái,

the coelacanth has more in common with four-limbed vertebrates

cá vây tay có nhiều điểm chung với động vật có xương sống 4 chi

than almost any other fish, and its smaller genome is ideal for study.

hơn so với cái loài cá khác, và bộ gen nhỏ của chúng rất lí tưởng cho nghiên cứu

This makes the coelacanth a powerful link between aquatic and land vertebrates,

Điều này khiến cá vây tay là một mối liên kết mạnh

giữa động vật có xương sống dưới nước và trên cạn,

a living record of their transition from water to land millions of years ago.

một minh chứng sống cho sự chuyển đổi từ nước lên cạn hàng triệu năm trước.

The secret to this transition is in the fins.

Bí mật của sự chuyển đổi này nằm ở vây cá.

While the majority of ocean fish fall into the category of ray-finned fishes,

Trong khi phần lớn cá đại dương thuộc loại cá vây tia,

coelacanths are part of a much smaller, evolutionarily distinct group with thicker fins

cá vây tay lại thuộc nhóm rất nhỏ, khác biệt về mặt tiến hóa với vây dày hơn

known as lobe-finned fish.

được gọi là cá vây thùy.

Six of the coelacanth's fins contain bones organized much like our limbs,

6 vây của loài cá này có xương được sắp xếp giống tay của chúng ta,

with one bone connecting the fin to the body,

với một xương nối vây tới cơ thể,

another two connecting the bone to the tip of the fin,

hai xương khác kết nối xương với đầu vây,

and several small, finger-like bones at the tip.

và một vài xương nhỏ, trong giống ngón tay ở trên đỉnh.

Not only are those fins structured in pairs to move in a synchronized way,

Không chỉ những cái vây này được cấu trúc để chuyển động đồng bộ,

the coelacanth even shares the same genetic sequence

mà cá vây tay còn có đoạn gen giống với động vật có xương sống trên cạn

that promotes limb development in land vertebrates.

có chức năng hỗ trợ sự phát triển của chi.

So although the coelacanth itself isn't a land-walker,

Vì vậy mặc dù cá vây tay không phải sinh vật trên cạn,

its fins do resemble those of its close relatives

vây của chúng lại giống với loài sinh vật đầu tiên di chuyển lên cạn

who first hauled their bodies onto land

with the help of these sturdy, flexible appendages,

với sự hỗ trợ của phần phụ vững chắc và linh hoạt

acting as an evolutionary bridge to the land lovers that followed.

giống như cầu nối tiến hóa cho các động vật lên cạn sau đó.

Đó là cách mà loài cá tiền sử giải thích quy trình tiến hóa

So that's how this prehistoric fish helps explain the evolutionary movement

of vertebrates from water to land.

của động vật có xương sống từ nước lên cạn

Over millions of years, that transition

Qua hàng triệu năm, sự di chuyển này

led to the spread of all four-limbed animals, called tetrapods,

dẫn tới sự xâm lấn của tất cả động vật 4 chân, gọi là tetrapod

like amphibians, birds, and even the mammals that are our ancestors.

như động vật lưỡng cư, chim và kể cả động vật có vú tổ tiên của chúng ta.

There's even another powerful clue

Một manh mối thậm chí đáng tin hơn nữa

in that unlike most fish, coelacanths don't lay eggs,

chính là khác với hầu hết loài cá, cá vây tay không đẻ trứng,

instead giving birth to live, young pups, just like mammals.

mà sinh con giống như động vật có vú.

And this prehistoric fish will continue to provide us with fascinating information

Và loài cá tiền sử này sẽ tiếp tục cho chúng ta nhiều thông tin thú vị

about the migration of vertebrates out of the ocean over 300 million years ago.

về sự di cư của động vật có xương sống rời khỏi đại dương từ 300 triệu năm trước.

A journey that ultimately drove our own evolution, survival and existence.

Đó là hành trình đã định hướng tiến hóa, sự sống sót và tồn tại của chúng ta.

Today the coelacanth remains the symbol of the wondrous mysteries that remain

Ngày nay cá vây ta vẫn là biểu tượng của những bí ẩn kì diệu

đang chờ được khám phá bằng khoa học.

to be uncovered by science.

With so much left to learn about this fish, the ocean depths and evolution itself,

Còn nhiều điều để tìm hiểu về loài cá này, về đại dương và về bản thân sự tiến hóa,

who knows what other well-kept secrets our future discoveries may bring to life!

ai biết được còn điều bí mật gì sẽ được khám phá trong tương lai.