Early forensics and crime-solving chemists - Deborah Blum

Transcriber: Andrea McDonough Reviewer: Bedirhan Cinar

Translator: Huyen Truong Reviewer: Nhu PHAM

So we live in what I think of as a CSI age

Chúng ta đang sống trong thời đại của điều tra hiện trường,

where we take for granted

nơi ta cho rằng

that scientists are going to work together with the police,

hiển nhiên các nhà khoa học sẽ làm việc cùng cảnh sát,

help them solve crimes,

giúp phá án,

map fingerprints,

tra dấu vân tay,

analyze poisons,

phân tích chất độc,

but in fact, this is really a very new idea.

nhưng thực tế, đây là một ý tưởng còn khá mới mẻ.

We only actually started training scientists and forensics

Ta chỉ mới đào tạo các nhà khoa học và nhân viên pháp chứng

in this country in the 1930s.

tại Mỹ vào những năm 30 của thế kỷ 20.

So as a writer interested in chemistry,

Vậy nên, là một nhà văn yêu thích hoá học,

what I wondered was,

tôi tự hỏi: "Đã từng như thế nào

"What was it like before scientists knew

trước khi các nhà khoa học biết cách

how to tease a poison out of a corpse,

nhận biết chất độc trong một xác chết

before you could actually catch a killer that way?"

trước khi bắt được hung thủ?".

And it won't surprise you to learn

Và sẽ không ngạc nhiên khi biết được

that the answer is pretty dangerous.

câu trả lời khá là nguy hiểm.

And in fact, in 1918, New York City issued a report

Trên thực tế, năm 1918, thành phố New York đã đưa ra một báo cáo

admitting that smart poisoners could operate

thừa nhận rằng những kẻ đầu độc tinh ranh

with impunity in the city.

sẽ dễ dàng hoạt động trong thành phố.

This is a 1918 crime scene photo from Brooklyn,

Đây là một bức ảnh chụp vụ án ở Brooklyn năm 1918,

and at this time, the coroner system was so corrupt

và lúc đó, hệ thống nhân viên điều tra kém đến nỗi

that you could literally buy your cause of death.

bạn có thể mua cả nguyên nhân cái chết.

Often coroners didn't even show up at crime scenes.

Nhân viên điều tra, thậm chí, thường không đến hiện trường.

And if you go back and you look at the death certificates of the time,

Nếu bạn quay trở lại và xem giấy chứng tử lúc đó,

I found one that read,

tôi tìm thấy một bản chép rằng,

"Could be an auto accident or possibly diabetes."

"Chết do tai nạn ô tô hoặc tiểu đường."

And another, which involved a man who shot himself in the head,

Và bản khác, về một người đàn ông tự bắn vào đầu,

said, "ruptured aneurysm".

ghi rằng: "Vỡ mạch".

So you find, not surprisingly, the police saying,

Nên không có gì là ngạc nhiên nếu cảnh sát nói rằng:

"We're going to look a lot smarter

"Chúng tôi sẽ trông thông minh hơn nhiều

if we stay away from the science side of the story."

nếu né tránh phần khoa học của câu chuyện".

But, in 1918 New York City appointed

Nhưng, vào năm 1918, thành phố New York đã bổ nhiệm

the first trained medical examiner it ever had.

giám định y khoa được đào tạo đầu tiên.

That's the gentleman sitting down there.

Chính là quý ông ngồi ở kia.

And he hired the first forensic toxicologist ever

Và ông đã thuê chuyên gia pháp chứng về chất độc đầu tiên

attached to an American city.

cho riêng một thành phố tại Mỹ.

And together, these two men,

Cùng nhau, hai người họ,

Charles Norris, the medical examiner,

Charles Norris, giám định y khoa,

and Alexander Gettler, the chemist sitting next to him,

và Alexander Gettler, nhà hoá học ngồi cạnh ông ta,

rewrote the rules of crime detection in this country.

đã viết lại các quy tắc điều tra hiện trường ở đất nước này.

And that wasn't easy because poisons were everywhere.

Điều đó không dễ chút nào vì chất độc ở khắp mọi nơi.

If we take this one, arsenic trioxide,

Lấy oxit asen làm ví dụ,

arsenic trioxide's probably the most famous homicidal poison in history

đây là chất độc giết người nổi tiếng trong lịch sử

and it was in every home.

và có ở mọi nhà.

Anyone could go to the grocery store or the pharmacy and buy it.

Ai cũng có thể ra siêu thị hoặc hiệu thuốc để mua nó.

Nó ở trong mỗi căn bếp bởi vì,

It was in every kitchen because,

believe it or not, it was used to color food.

tin được không, nó được dùng để nhuộm màu thực phẩm.

It was in medicines

Nó ở trong thuốc uống

and it was in cosmetics

và cả đồ trang điểm

in ways that prevented people from really understanding

theo nhiều cách, khiến người ta không ý thức được

how dangerous these poisons were

nó nguy hiểm đến chừng nào

or how they worked.

hay hoạt động ra sao.

Now, scientists had in the 19th century

Các nhà khoa học thế kỉ 19

begun developing tests to look for poisons in corpses.

đã bắt đầu phát triển những thí nghiệm để tìm kiếm chất độc trong xác chết.

But as this cartoon shows you of the first test for arsenic,

Nhưng từ bức vẽ này, ta thấy thử nghiệm đầu tiên về asen

these were very primitive tests,

còn rất giản đơn,

so, that our heroes really have to figure this out

thế nên, những vị anh hùng của chúng ta phải nỗ lực nghiên cứu

as they go in the 1920s.

khi bước sang những năm 20.

Gettler, for instance, was the first person in the world

Ví dụ như Gettler là người đầu tiên tìm ra cách nhận biết

to know how to tell if someone was drunk at time of death.

liệu một người có say vào thời điểm tử vong.

He figured that out right about 1930

Ông tìm ra điều này vào khoảng năm 1930

and he said later it took him 6,000 brains from the morgue

và sau đó, nói rằng cần đến 6000 bộ não ở nhà xác

to get to the point that he could get to that answer.

để đưa ông đến câu trả lời.

And to give you a sense of what this is like,

Để giúp các bạn hình dung dễ hơn,

I'm going to ask you for a moment

tôi sẽ yêu cầu các bạn, trong một lúc,

to become 1920s forensic detectives.

trở thành nhân viên pháp chứng những năm 20.

This is a case based on one solved by Alexander Gettler in 1923,

Dựa trên vụ án được Alexander Gettler phá án năm 1923,

and as you can probably tell,

và như bạn có thể thấy,

it's a case that begins in a tenement building.

nó xảy ra ở một toà chung cư.

This particular one was on the Lower East Side of Manhattan.

Toà nhà này nằm ở khu phía Đông hạ Manhattan.

And these buildings were very crowded

Những toà nhà ở đó thường rất đông đúc

with families who had very little money.

với những hộ gia đình nghèo.

And the rooms were very poor.

Những căn phòng thì xập xệ.

This is actually an abandoned room

Đây là một căn phòng bị bỏ hoang

at the Tenement House Museum

ở bảo tàng Tenement House

that is in Lower Manhattan today.

nằm ở Đông hạ Manhattan ngày nay.

These rooms often had no electricity,

Những phòng này thường không có điện,

they had no hot water,

không có nước nóng,

and people who lived this way

và những người sống ở đây

depended on gas to fuel everything

phải phụ thuộc vào gas để làm mọi thứ,

from their stove to their electric lights.

từ bật lò nướng đến chiếu sáng.

And this gas was called illuminating gas,

Và khí gas này được gọi là khí chiếu sáng,

and it was both a toxic and explosive mixture

là hỗn hợp độc hại và dễ nổ

of carbon monoxide and hydrogen.

của CO và Hidro.

So you, the forensic scientist, are called

Vì vậy, các bạn, nhân viên pháp chứng,

được gọi đến hiện trường ở một toà chung cư.

to a crime scene in a tenement house.

This is actually a police photo from the time in question,

Đây là bức ảnh cảnh sát cung cấp lúc đó,

but the story that I'm going to tell you

nhưng câu chuyện tôi sắp kể đây

is a little more complicated than this.

còn phức tạp hơn.

Nevertheless, you're going to go into this building,

Vào trong toà nhà,

you're going to walk down this hall,

đi dọc hành lang,

you're going to go through the door,

bước qua cánh cửa,

and you're going to find yourself

bạn sẽ thấy mình ở trong

in a very shabby apartment.

một căn hộ rất tồi tàn.

The floors are splintered,

Sàn thì nứt,

the walls are peeling,

giấy dán tường bong tróc,

there's only gas lighting,

chỉ có đèn khí gas,

and in this case,

và trong vụ án này, bạn đi vào phòng ngủ.

you go into the back bedroom.

There's clearly been a gas leak,

Rõ ràng là một vụ rò khí gas,

there's a broken fitting on the wall.

có một nút vỡ trên tường.

The police are opening the windows,

Cảnh sát mở toang cửa sổ,

and in the bed there's the body of young woman

và trên giường là xác một phụ nữ trẻ

who's clearly been dead for some time

chắc chắn đã tử vong được một thời gian

because she's cold

vì người cô ta lạnh, bất động

and she's stiff

and she's pale.

và trắng bệch.

And you turn to the police and you say,

Và bạn quay sang cảnh sát và nói:

"No, this is not an illuminating gas death

"Không, đây không phải chết do khí gas

because...."

bởi vì..."

Because if you're killed by carbon monoxide,

Bởi vì nếu chết do ngạt CO,

there is such a powerful chemical reaction in your blood

sẽ có một phản ứng hoá học rất mạnh xảy ra trong máu

as the oxygen is muscled out of the blood stream

vì khí Oxi bị đẩy khỏi mạch máu

that the blood cells are turned a bright, cherry red.

khiến các tế bào máu chuyển màu đỏ tươi.

And this red is so strong that it flushes the skin

Và màu da của xác chết sẽ hồng hào.

of the corpse a cherry pink.

In fact, people who see bodies

Thực tế, những người từng nhìn thấy xác

after someone has died of a carbon monoxide death,

của nạn nhân chết vì ngạt khí CO,

they'll often talk about how healthy they look.

thường nói rằng họ trông rất khoẻ mạnh.

So your poor, pale corpse could not have been killed by this gas.

Vậy, cái xác trắng bệch tội nghiệp kia không thể nào bị chết bởi khí gas.

You take the body back to the morgue,

Bạn mang cái xác đó về nhà xác,

you run more blood tests,

thử nghiệm mẫu máu,

and you find another gas at extremely high levels,

và tìm thấy một khí khác với nồng độ rất cao,

carbon dioxide.

CO2.

And what does that tell you?

Và nó cho bạn biết điều gì?

If you think about the way we breath,

Hãy nghĩ về cách ta thở,

we inhale oxygen,

hít vào Oxi,

we exhale carbon dioxide,

thở ra khí Cacbonic,

but what if you can't exhale?

nhưng nếu ta không thở ra được thì sao?

What if that gas can't get out?

Nếu khí đó không thể thoát ra thì sao?

It backs up into your lungs,

Nó sẽ đi ngược vào phổi,

and the number one clue of a suffocation or a strangulation

và bằng chứng số một của một vụ ngạt thở hay siết cổ

is elevated levels of carbon dioxide in the blood.

là nồng độ khí CO2 cao trong máu.

And in fact, what they found

Thực tế, những gì họ tìm thấy,

when they took a closer look at the body

khi quan sát kĩ cái xác,

were the bruise marks left by her husband's fingers

đó là những vết bầm do ngón tay của người chồng gây ra

as he had held her down and suffocated her.

khi anh ta ghìm cô xuống và bóp cổ.

And it turned out that he had

Hoá ra, anh ta đã lấy

taken out an insurance policy on her life,

hợp đồng bảo hiểm nhân thọ của cô,

suffocated her,

siết cổ cô,

broken the gas fitting to try to stage an accident scene,

làm vỡ van gas để làm giả hiện trường,

and it turned out that it was chemistry

và ngờ đâu, chính hoá học

that sent him to prison.

lại tống anh ta vào tù.

There are so many good poison and murder stories

Có rất nhiều câu chuyện đầu độc và giết người hay

from this time period that I would love to tell you.

từ quãng thời gian này mà tôi rất muốn kể cho các bạn.

It's one of my favorite subjects obviously.

Đây là một trong những chủ đề yêu thích của tôi.

But I want to leave you with this thought.

Nhưng tôi muốn kết lại bằng ý này. Có hai thứ.

Two things.

One is that case that I just described to you

Một là vụ án tôi vừa kể là một trong những vụ

mà tôi yêu thích nhất

is one of my favorites

because it's the beginning of a series of investigations

vì nó là khởi nguồn của những cuộc điều tra

that persuade the New York police

đã thuyết phục được cảnh sát New York

that they do need to work with scientists

rằng họ cần phải làm việc với các nhà khoa học

and it lays the foundation for, in fact,

và đặt nền móng cho

our CSI-era age,

thời đại điều tra hiện trường ngày nay.

and, because it's such a good story of two very determined people,

Và, vì nó là một câu chuyện hay về hai con người đầy tâm huyết

trong trường hợp này là hai nhà khoa học,

in this case two city scientists,

who were able to change the world around them.

đã làm thay đổi thế giới.

Thank you.

Xin cảm ơn.