What are warts — and how do you get rid of them? - Cella Wright

Translator: Trang Do Nu Gia

Trong suốt chiều dài lịch sử, con người đã từng cho rằng

Throughout history, people have attributed warts to contact with things

mụn cóc là do tiếp xúc với những thứ

like sea foam, boiled egg water, and, of course, toads.

như bọt biển, nước trứng luộc và tất nhiên là cả loài cóc nữa.

We now know that toads are totally innocent in the matter.

Giờ đây thì chúng ta đã biết rằng những chú cóc là hoàn toàn vô tội.

They're bumpy because mucus- and poison- secreting glands dot their skin.

Da của loài cóc sần sùi

là do các tuyến tiết chất nhầy và chất độc nằm rải rác khắp trên da.

And we've figured out that warts are actually caused by papillomaviruses.

Và chúng tôi đã phát hiện ra rằng mụn cóc thực sự là do

virus papilloma (virus gây u nhú) gây ra.

Chúng tập hợp lại để tạo thành một họ virus rộng lớn

They form a broad virus family that infects various species, including us.

lây nhiễm cho nhiều loài khác nhau, bao gồm cả con người chúng ta.

There are more than 200 different types of specifically human papillomaviruses,

Có hơn 200 loại virus gây u nhú cho người,

or HPVs.

hay còn gọi là virus HPV.

As is the case with all viruses, HPVs can't multiply independently.

Cũng giống như tất cả các loại virus khác, virus HPV không thể tự nhân lên độc lập.

Instead, HPVs use our skin cells to replicate.

Thay vào đó, virus HPV sử dụng các tế bào da của chúng ta để nhân lên.

Chúng làm điều này bằng cách lây nhiễm vào các tế bào đáy,

They do this by infecting the basal cells that constantly produce new skin cells

nơi có khả năng liên tục tạo ra các tế bào da mới

and line the base of our skin's outermost layer, the epidermis.

và giúp tạo nên lớp đáy của lớp ngoài cùng trong da chúng ta, lớp biểu bì.

Your skin is your largest organ.

Da của bạn là cơ quan lớn nhất của cơ thể.

It functions like a waterproof, active immune barrier

Nó hoạt động như một hàng rào miễn dịch chủ động và không thấm nước

that protects your body from the many pathogens

để bảo vệ cơ thể bạn khỏi nhiều tác nhân gây bệnh

perpetually poised to penetrate it.

luôn rình rập để xâm nhập.

If any HPVs do make it past the skin's outermost surveillance system,

Nếu bất kỳ loại virus HPV nào vượt qua được hệ thống giám sát ngoài cùng của da,

it can activate a barrage of defenses.

thì nó có thể kích hoạt một loạt các hệ thống phòng thủ.

But sometimes, HPVs still make it through.

Nhưng đôi khi, một số loài virus HPVs vẫn vượt qua được.

They have a better chance of getting all the way to the skin's basal cell layer

Chúng có nhiều khả năng xâm nhập đến tận lớp tế bào đáy của da hơn

when your skin is wet, softened, or injured,

khi da bạn ướt, mềm hoặc bị thương,

even with the tiniest of cuts.

ngay cả với những vết thương nhỏ nhất.

You're most likely to develop warts on your hands and feet

Bạn sẽ dễ bị mọc mụn cóc ở tay và chân hơn

because they're most likely to encounter foreign surfaces

vì đây là những bộ phận thường tiếp xúc với các bề mặt lạ

and get superficially injured,

và dễ bị thương,

especially in shared, wet environments like shower rooms.

đặc biệt là trong những môi trường chung và ẩm ướt như phòng tắm.

Once HPV reaches your skin's basal cell layer,

Khi virus HPV xâm nhập đến lớp tế bào đáy của da,

it unleashes its genome,

nó sẽ giải phóng bộ gen của mình,

which instructs the basal cells to multiply at higher rates,

làm cho các tế bào đáy sẽ phải nhân lên với tốc độ cao hơn,

defer cell death, and replicate the virus.

gây trì hoãn sự chết của tế bào, và giúp virus nhân lên.

From there, the infected skin cells proliferate,

Từ đó, các tế bào da bị nhiễm bệnh sẽ tăng sinh một cách nhanh chóng,

piling up as they move towards the skin's surface,

chất chồng lên nhau và di chuyển hướng về phía bề mặt da,

forming that telltale wart.

tạo thành một nốt mụn cóc rõ rệt.

But what exactly the wart looks like depends on a few factors.

Nhưng mụn cóc trông như thế nào sẽ còn phụ thuộc vào một số yếu tố.

It's not totally clear why,

Không hoàn toàn rõ lý do là tại sao,

but different HPV types tend to infect different parts of the body,

nhưng các loại HPV khác nhau có xu hướng lây nhiễm

vào các bộ phận khác nhau trên cơ thể,

cause unique-looking warts, and range in seriousness.

tạo nên các nốt mụn cóc

có hình dạng độc đáo và có mức độ nghiêm trọng khác nhau.

Common warts are often domed and found on hands, elbows, and knees;

Những nốt mụn cóc thông thường thường có hình vòm

và được tìm thấy trên bàn tay, khuỷu tay và đầu gối;

plantar warts occur on the soles of feet, where walking may flatten them;

những mụn cóc mọc ở lòng bàn chân thì thường phẳng hơn do việc đi bộ gây ra;

filiform warts, around the mouth and eyes; and flat warts, on the legs and face.

mụn cóc dạng sợi thì thường có ở quanh miệng và mắt;

và mụn cóc phẳng thì thường có ở chân và mặt.

Warts can also feature little black dots,

Mụn cóc cũng có thể có những chấm đen nhỏ,

which are actually tiny blood clots where capillaries in the skin

thực chất là các cục máu đông nhỏ, nơi các mao mạch trong da

have become obstructed.

bị tắc nghẽn.

Regardless of how exactly the wart forms,

Bất kể mụn cóc hình thành bằng cách nào,

when the infected skin cells it's made of die,

thì khi các tế bào da bị nhiễm bệnh chết đi,

they release thousands of HPVs.

chúng sẽ giải phóng hàng nghìn virus HPV.

This is why one wart can theoretically infect other parts of someone's body—

Đây là lý do vì sao về mặt lý thuyết, một nốt mụn cóc có thể lây nhiễm qua

các bộ phận khác trên cơ thể của một người—

or other people, directly or indirectly.

hoặc những người khác, một cách trực tiếp hoặc gián tiếp.

However, the likelihood of this happening depends on what kind of HPV is involved

Tuy nhiên, khả năng xảy ra điều này sẽ còn phụ thuộc vào đó là loại HPV nào

and what part of the body it's best at infecting.

và đâu là bộ phận cơ thể dễ bị xâm nhiễm nhất.

Most HPVs infect different areas of the skin and cause benign warts.

Hầu hết các HPV sẽ lây nhiễm vào các vùng da khác nhau và gây ra mụn cóc lành tính.

However, some HPVs prefer the body's mucosal epithelia,

Tuy nhiên, cũng một số loại virus HPV lại ưa lớp biểu mô niêm mạc hơn,

the soft, moist tissues that line our reproductive, digestive,

nơi có các mô ẩm, mềm nằm dọc theo đường sinh sản, tiêu hóa

and respiratory tracts.

và hô hấp của chúng ta.

These HPVs are the most common sexually transmitted infections.

Những loại HPV này là các bệnh lây truyền qua đường tình dục phổ biến nhất.

And while they're also usually benign, they're more likely to be persistent

Và mặc dù cũng khá lành tính, nhưng chúng lại có xu hướng tồn tại dai dẳng hơn

and some types can cause cancers.

và một số loại có thể gây ung thư.

Doctors might recommend topical or surgical treatment

Các bác sĩ có thể đề nghị điều trị tại chỗ hoặc phẫu thuật

cho những bệnh nhiễm trùng này.

for these infections.

And HPV vaccines that are almost 100% effective in preventing infections

Và vắc-xin HPV có hiệu quả gần như 100% trong việc ngăn ngừa nhiễm trùng

from the riskiest HPV types became available in 2006.

từ các loại HPV nguy hiểm nhất đã có mặt vào năm 2006.

The body often keeps HPV at bay

Cơ thể thường có thể ngăn ngừa virus HPV

or resolves infections within a couple of years.

hoặc xử lý các tác nhân lây nhiễm này trong vòng một vài năm.

But some people are more susceptible, and some HPV types are more persistent.

Nhưng một số người dễ mắc bệnh hơn, và một số loại HPV tồn tại dai dẳng hơn.

Handling meat and fish puts people in contact with specific HPV types.

Việc xử lý thịt và cá khiến con người dễ tiếp xúc với các loại HPV đặc biệt.

Children and elderly people are thought to be more vulnerable to HPV infections

Trẻ em và người già được cho là đối tượng dễ bị nhiễm HPV hơn

because their skin tends to be thinner and have less organized immune defenses.

vì da của họ có xu hướng mỏng hơn và có hệ thống phòng vệ miễn dịch kém hơn.

And compromised immunity or skin flora—

Và khả năng miễn dịch hoặc hệ vi sinh vật trên da bị suy yếu—

caused by things like smoking, chemotherapy, HIV, and genetic variation—

do những nguyên nhân như hút thuốc, hóa trị, HIV, và biến thể di truyền—

can make it harder for the body to suppress HPV infections.

có thể khiến cơ thể khó ngăn chặn nhiễm trùng HPV hơn.

And although most warts are harmless and go away without intervention,

Và mặc dù hầu hết mụn cóc đều vô hại và tự biến mất mà không cần can thiệp,

they're still contagious,

nhưng chúng vẫn dễ lây lan,

and dermatologists have methods to help the body clear them.

và các bác sĩ da liễu có phương pháp giúp cơ thể loại bỏ chúng.

Một số phương pháp điều trị hoạt động bằng cách

Some treatments work by stimulating the immune system directly,

kích thích trực tiếp hệ thống miễn dịch,

while others— like salicylic acid and cryotherapy—

trong khi những phương pháp khác— như axit salicylic và liệu pháp áp lạnh—

irritate the infected area, indirectly activating an immune response.

thì lại kích thích vùng bị nhiễm bệnh, gián tiếp kích hoạt phản ứng miễn dịch.

Thankfully, there are lots of options available in addressing our wart worries—

Rất may là hiện nay đã có rất nhiều lựa chọn

để giải quyết nỗi lo về mụn cóc cho chúng ta—

and simply no need to slander toads.

vậy nên chúng ta đơn giản không cần phải đổ lỗi cho những chú cóc nữa.