Can you solve the multiverse rescue mission riddle? - Dan Finkel

1,718,094 views ・ 2019-08-15

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Gözde Zülal Solak Gözden geçirme: Figen Ergürbüz
00:06
It was a normal Tuesday at the superconductor,
0
6771
3060
Bir süperiletken laboratuvarında sıradan bir Perşembe günüydü,
00:09
until a bug in the system created a small situation.
1
9831
4330
ta ki sistemdeki bir hata küçük bir olay yaratana dek.
00:14
Now your team is trapped in eleven separate pocket dimensions.
2
14161
4739
Takımınız, on bir ayrı minyatür boyutta tutsak kalıyor.
00:18
Luckily for you, there’s a half-finished experimental teleportation robot
3
18900
5480
Neyse ki sizi oradan çıkarabilecek,
yarısı bitmiş deneysel bir ışınlanma robotu var,
00:24
that may be able to get you all home,
4
24380
2338
00:26
if you can figure out how to work through the quirks of its design.
5
26718
4120
tabii tasarımının garipliğini çözmeyi başarabilirseniz.
00:30
Over interdimensional radio,
6
30838
1902
Boyutlar arası radyoda mühendisleriniz
00:32
your engineers explain
7
32740
1290
robotun, tutsak kaldığınız alternatif evrenlere ışınlanabileceğini,
00:34
that the robot can teleport into the alternate universes you’re trapped in,
8
34030
4130
fakat bunu
tamamen rastgele yapacağını söylüyorlar.
00:38
but it’ll do so completely at random.
9
38160
2970
00:41
The robot has two levers and one big button.
10
41130
3640
Robotun iki kolu ve bir büyük butonu var.
00:44
When it appears,
11
44770
1030
Robot belirdiği zaman,
00:45
you just switch the position of one of the levers from A to B or vice versa,
12
45800
5210
kollardan birisinin pozisyonunu A'dan B'ye veya tam tersine çeviriyorsunuz
00:51
and then the robot will note your dimensional position
13
51010
3080
ve robot, boyutsal pozisyonunuzu not alıyor
00:54
and teleport to another of the eleven dimensions at random.
14
54090
4820
ve on bir boyuttan bir diğerine rastgele ışınlanıyor.
00:58
If it shows up again, you’ll have to pull a lever before it’ll teleport away.
15
58910
4970
Tekrar belirirse, ışınlanmadan önce bir kolu çekmeniz gerekiyor.
01:03
When anyone presses the button,
16
63880
2180
Birisi butona bastığı zaman
01:06
the robot will bring everyone who pulled a lever back home.
17
66060
3950
robot, kolu geri çekmiş olan herkesi eve götürüyor.
01:10
Anyone who didn’t will be lost in the multi-verse forever.
18
70010
4771
Kolu geri çekmemiş olanlar ise sonsuza dek çoklu evrende kaybolacak.
01:14
The challenge is to make sure everyone has pulled a lever
19
74781
3580
Göreviniz, birisi butona basmadan önce
01:18
before anyone hits the button.
20
78361
2530
herkesin bir kolu çektiğinden emin olmak.
01:20
While you can talk to each other now over the interdimensional radio
21
80891
3610
Boyutlar arası radyo aracılığıyla birbirinizle konuşup
01:24
and agree on a plan,
22
84501
1420
bir plan yapabiliyorsunuz,
01:25
the robot’s teleportation technology
23
85921
2510
fakat robotun ışınlanma teknolojisi
01:28
will interfere with all attempts at communication once it arrives.
24
88431
4370
robot ortaya çıktığında, bütün iletişim girişimlerine müdahale edecek.
01:32
You won’t be able to attach messages to the robot
25
92801
2908
Robota mesaj iliştiremeyeceksiniz
01:35
or scratch notes into its superstrong alloy body.
26
95709
4050
veya süper güçlü alaşım gövdesine notlar kazıyamayacaksınız.
01:39
Your only way to communicate information
27
99759
2780
Tek haberleşme yolunuz,
01:42
is to change the position of exactly one lever or hit the button.
28
102539
4650
kesinlikle bir kolun pozisyonunu değiştirmek veya butona basmak.
01:47
What plan will make sure everyone gets home?
29
107189
3560
Herkesin eve dönmesini nasıl bir plan sağlayabilir?
01:50
Pause the video now if you want to figure it out for yourself.
30
110749
4275
Cevabı kendiniz bulmak istiyorsanız, videoyu şimdi durdurun.
01:55
Answer in 3
31
115024
1002
Cevaba 3 saniye
01:56
Answer in 2
32
116026
1791
Cevaba 2 saniye
01:57
Answer in 1
33
117817
1532
Cevaba 1 saniye
01:59
It would be nice if you could set different combinations of the levers
34
119349
3680
Robotun kimleri ziyaret ettiğini ifade etmek için
02:03
to indicate who’s already been visited by the robot.
35
123029
2864
farklı kol kombinasyonları oluşturabilseniz, güzel olurdu.
02:05
But it has only two levers.
36
125893
2750
Fakat yalnızca iki kolu var.
02:08
That gives four combinations—
37
128643
2040
Bu, dört kombinasyon oluşturur --
02:10
far too few to communicate about 11 people,
38
130683
2990
bu 11 insan hakkında haberleşmek için çok az,
02:13
especially when you’re forced to flip one to send the robot onward.
39
133673
5090
özellikle de robotu göndermek için bir kolu çevirmek zorunda kaldığınızda.
02:18
There must be another way.
40
138763
1709
Başka bir yol olmalı.
02:20
The critical insight is that not everyone has to know
41
140472
3020
Önemli olan, herkesin her minyatür boyutun ne zaman
02:23
when every pocket dimension has been visited.
42
143492
2640
ziyaret edildiğini bilmesi gerektiğidir.
02:26
If one person accepts responsibility ahead of time for hitting the button,
43
146132
4110
Bir kişi vaktinden önce butona basma sorumluluğunu kabul ederse,
02:30
then only they need to know who the robot has visited.
44
150242
3340
o zaman sadece robotun kimi ziyaret ettiğini bilmeleri gerekecek.
02:33
In fact, they don’t even need to know exactly who’s been visited…
45
153582
4290
Aslında, tam olarak kimin ziyaret edildiğini bilmeleri değil,
02:37
just how many people have been.
46
157872
2000
kaç kişinin ziyaret edildiğini bilmeleri gerek.
02:39
You volunteer to be the person in charge of pressing the button
47
159872
4110
Doğru an geldiğinde butona basma görevini üstlenen
02:43
when the moment is right,
48
163982
1460
kişi olmaya gönüllü oluyorsunuz
02:45
and give the following directions to everyone else.
49
165442
3400
ve diğer herkese talimatları veriyorsunuz.
02:48
Your plan is simple:
50
168842
1550
Planınız basit:
02:50
you’ll use the left lever to count visits,
51
170392
2710
Ziyaretleri saymak için sol kolu kullanacaksınız
02:53
and the right lever will have no meaning,
52
173102
2420
ve sağ kolun hiçbir anlamı kalmayacak,
02:55
so there’s no harm in moving it up or down.
53
175522
3140
bu yüzden onu hareket ettirmenin bir zararı yok.
02:58
Each of the others will pull the left lever
54
178662
2230
Diğer herkes kolu A pozisyonundan B pozisyonuna
03:00
from position A to position B exactly once.
55
180892
4390
tam olarak bir kez çekecek.
03:05
If the robot appears with the left lever already pulled down,
56
185282
3878
Robot geldiğinde sol kol aşağı çekilmişse
03:09
or if an individual has previously pulled the left lever down
57
189160
3810
veya geçmişte herhangi bir noktada
03:12
at any point in the past,
58
192970
1820
sol kol birisi tarafından çekilmişse,
03:14
then they should move the right lever.
59
194790
2120
o zaman sağ kolu hareket ettirmeliler.
03:16
You, meanwhile, will be the only one who ever resets the left lever from position B
60
196910
5490
Bu esnada siz, sol kolu B pozisyonundan A pozisyonuna geri getiren
03:22
to position A.
61
202400
1752
tek kişi olacaksınız.
03:24
This gives you a way to count how many people have been visited by the robot.
62
204152
4240
Bu da robotun kaç kişiyi ziyaret ettiğini saymanızı sağlayacak.
03:28
Everyone needs to pull the left lever down exactly once,
63
208396
3730
Herkesin sol kolu tam olarak bir kez indirmesi gerekiyor
03:32
and you’re the only one to pull it back up.
64
212126
2940
ve onu kaldıracak olan tek kişi sizsiniz.
03:35
So you know that the tenth time the robot visits you
65
215066
3090
Yani robot sizi onuncu kez, sol kolu inik pozisyondayken
03:38
with its left lever in the down position,
66
218156
2560
ziyaret ettiği zaman,
03:40
it must have visited all ten of the others.
67
220716
3160
diğer on kişiyi ziyaret etmiş olduğunu bileceksiniz.
03:43
And that means you’re safe to press the button and teleport everyone home.
68
223876
4890
Öyleyse butona basmanız artık güvenli ve herkesi eve ışınlayabilirsiniz.
03:48
It may take a while–
69
228766
1140
Biraz zaman alabilir --
03:49
most likely the robot will need to teleport around 355 times;
70
229906
5690
robotun muhtemelen 355 kez ışınlanması gerekecek;
03:55
but better that than leave anyone behind.
71
235596
2999
ama bu birisini arkada bırakmaktan daha iyidir.
03:58
Your teammates phase back into your home dimension one at a time.
72
238595
4170
Takım arkadaşlarınız bir kerede eve ışınlanıyor.
04:02
The mission proves a great success.
73
242765
2362
Görev başarıyla tamamlanıyor.
04:05
Well...mostly.
74
245127
2190
Yani... Neredeyse.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7