Why are scientists shooting mushrooms into space? - Shannon Odell

Çeviri: Elif Usta Gözden geçirme: Eren Gokce

Floating 350 kilometers above the Earth's surface,

Dünya yüzeyinden 350 kilometre yukarıda süzülen

astronauts aboard the Soviet space station Mir made a frightening discovery.

Sovyet Uzay İstasyonu Mir’de bulunan astronotlar korkutucu bir keşifte bulundu.

Their once clear porthole was clouded with a green and black web-like substance.

Önceden temiz olan lombozları yeşil ve siyah ağ benzeri bir maddeyle kaplanmıştı.

Soon, these growths were found throughout the shuttle,

Kısa süre sonra, klimaları örten ve kontrol panellerini aşındıran

blanketing air conditioners and corroding control panels,

ve hem istasyonun bütünlüğünü hem de astronotların hayatlarını

putting both the station's integrity and the astronauts' lives at risk.

riske atan bu oluşumlar mekiğin her yerini sarmıştı.

The invaders were identified as several species of Earth-derived fungi

İstilacılar, her şeye rağmen uzay yolculuğundan sağ kurtulmuş

that had, against all odds, survived the journey to space.

birkaç Dünya türevi mantar türü olarak tanımlandı.

And once there, they'd adapted to the microgravity

Ve oraya vardıklarında, mikro yerçekimi

and radiation-dense environment.

ve yoğun radyasyonlu ortama adapte olmuşlardı.

Thankfully, the crew managed to keep these threats at bay,

Neyse ki, mürettebat bu tehditleri uzak tutmayı başardı

and Mir remained in orbit for the next 13 years.

ve Mir sonraki 13 yıl boyunca yörüngede kaldı.

During that time, scientists have learned that fungi have the potential

Bu süre zarfında bilim insanları mantarların uzay yolculuğunu

engelleme değil, ona yardım etme potansiyeline sahip olduğunu öğrendiler.

not to hinder space travel, but to help it.

In fact, these resilient, often overlooked organisms

Aslında, bu dirençli, genellikle göz ardı edilen organizmalar

may be the key to our future on other planets.

diğer gezegenlerdeki geleceğimizin anahtarı olabilir.

Once outside the Earth's protective magnetic field,

Dünya’nın koruyucu manyetik alanının dışına çıktıktan sonra,

most living things need serious protection

canlıların çoğu uzayda DNA’ya zarar veren kozmik radyasyondan kurtulmak için

to survive the DNA-damaging cosmic radiation in space.

ciddi bir korumaya ihtiyaç duyar.

But that's not the case for some fungi.

Ancak bazı mantarlar için durum böyle değil.

Many species produce a unique form of melanin,

Birçok tür, yüksek radyasyonu güvenli bir şekilde emen

a pigment that safely absorbs high levels of radiation

ve bazı durumlarda bu enerjiyi büyümeyi teşvik etmek için kullanan

and, in some cases, uses this energy to fuel growth.

bir pigment olan eşsiz bir melanin formu üretir.

Even if dangerous levels of radiation make it past this homegrown armor

Tehlikeli radyasyon seviyeleri bu doğal zırhı aşarak

to damage DNA,

DNA’ya zarar verse bile,

many fungi have robust repair systems that spring into action,

birçok mantar harekete geçerek kusurlu dizileri kesen ve geri yükleyen

cutting out and restoring defective sequences.

sağlam onarım sistemlerine sahiptir.

And radiation isn't the only cosmic element fungi can withstand.

Ve radyasyon, mantarların dayanabileceği tek kozmik faktör değildir.

Their hardy spores sport thick cell walls

Dayanıklı sporları, aşırı sıcaklıklarda hayatta kalmalarını sağlayan

that allow them to survive extreme temperatures.

kalın hücre duvarlarına sahiptir.

So, how might we utilize fungi in space?

Peki, mantarlardan uzayda nasıl istifade ederiz?

Well, a big obstacle to settling on other planets

Diğer gezegenlere yerleşmenin önündeki büyük engel,

is figuring out how to source the materials

uygun habitatlar oluşturmak için gereken malzemelerin

needed to build suitable habitats.

nasıl tedarik edileceğini bulmaktır.

There are two common solutions.

İki temel çözüm vardır.

First, we could send these supplies up from Earth.

Birincisi, bu malzemeleri Dünya’dan gönderebiliriz.

But this is expensive—

Ancak bu pahalı -

it costs roughly $10,000 for each kilogram of weight added to a launch.

fırlatmaya eklenen her kilogram ağırlık kabaca 10.000 dolara mal oluyor.

Alternatively, we could use what's already there.

Alternatif olarak, zaten orada olanı kullanabiliriz.

Homes could be built from the dust and fragmented rock

Evler, diğer gezegenlerin yüzeyini kaplayan

that coat the surface of other planets, which is called regolith.

ve regolit adı verilen toz ve parçalanmış kayalardan inşa edilebilir.

Yet this would require a shipment of large, heavy, energy-intensive machinery

Yine de bu, gevşek regoliti toplamak, ısıtmak ve sıkıştırarak

kullanılabilir hâle getirmek

to collect, heat, and compact the loose regolith into something usable.

büyük, ağır, yoğun enerji gerektiren makinelerin sevkiyatını gerektirecektir.

That's where fungi come in.

Mantarların devreye girdiği yer burası.

Most fungi have hair-like root structures called mycelia.

Çoğu mantar, miselyum adı verilen saç benzeri kök yapılarına sahiptir.

And as they grow, they easily bind nearby materials,

Ve büyüdükçe, ister talaş ister regolit olsun,

whether it be wood chips, sawdust, or regolith.

yakındaki malzemeleri kolayca bağlarlar.

The result is a dense, interconnected web

Sonuç, hem termal hem de radyasyona karşı koruyucu olan

that makes a surprisingly durable building material

şaşırtıcı derecede dayanıklı bir yapı malzemesi ortaya çıkaran

that's both thermal and radiation protective.

yoğun, birbirine bağlı bir ağdır.

Scientists working with NASA's Innovative Advanced Concepts program

NASA’nın Yenilikçi Gelişmiş Kavramlar programı ile çalışan bilim insanları

have devised plans for using this technology

bu teknolojiyi diğer gezegenlerde mantar evler yetiştirme amacıyla

to grow fungal homes on other planets.

kullanmak için planlar geliştirdiler.

First, lightweight, flexible bags seeded with dehydrated spores

İlk olarak, kurutulmuş spor tohumları eklenmiş hafif, esnek torbalar

are launched to their new home.

yeni evlerine fırlatılır.

Once they've arrived, accompanying rovers source water for rehydration

Oraya vardıklarında, beraberindeki keşif araçları

rehidrasyon için su ve bağlama için regolit sağlar.

and regolith for binding.

Alternatively, the bags could be preseeded with a lightweight binding material,

Alternatif olarak, torbalar, kurutulmuş odun yongaları gibi

hafif bir bağlayıcı malzeme ile önceden ekilebilir.

like dehydrated wood chips.

And there's another essential ingredient to these packages, cyanobacteria,

Ve bu paketlerin bir başka önemli bileşeni daha var,

which provide the fungi with nutrients and convert sunlight into oxygen.

mantarlara besin sağlayan ve güneş ışığını oksijene dönüştüren siyanobakteriler.

The mycelia grow to fit the shape of their bags,

Miselyumlar, çantalarının şekline uyacak şekilde büyüyerek

creating the walls, roof, and even the furniture of these fungal abodes.

bu mantar meskenlerinin duvarlarını, çatısını ve hatta mobilyalarını oluşturur.

Once completed, maintaining these buildings

Tamamlandıktan sonra, herhangi bir çatlak

would likely be relatively simple,

yeniden tohumlanabilir ve yeniden yetiştirilebilir olduğundan

as any cracks could be reseeded and regrown.

bu binaların bakımı muhtemelen nispeten basit olacaktır.

Scientists could engineer cyanobacteria to alert residents if repair is needed,

Bilim insanları siyanobakterileri,

habitattaki oksijen veya basınç seviyeleri düştüğünde parlayarak,

by glowing when oxygen or pressure levels in the habitat dip.

onarım gerektiğinde bölge sakinlerini uyaracak şekilde tasarlayabilirler.

Of course, there's still a lot of work out there

Tabii ki, bu hafif habitat paketleri fırlatmaya hazır olmadan önce

before these lightweight habitat packs are ready for launch.

hâlâ yapılacak çok iş var.

In the meantime, researchers have begun to iron out the details

Bu arada araştırmacılar,

bu sürdürülebilir, karbon negatif mantar habitatlarını

by growing these sustainable, carbon-negative fungal habitats

Dünya’da yetiştirerek ayrıntıları belirlemeye başladılar.

right here on Earth.

And housing is just one of many possible uses for fungi in space.

Ve konut, uzayda mantarların birçok olası kullanımından sadece biridir.

Communities will need to grow their own food,

Toplulukların kendi yiyeceklerini yetiştirmeleri gerekecek,

yet soil suitable for plants isn't readily available off Earth.

ancak bitkiler için uygun toprak Dünya dışında kolayca bulunamıyor.

Fungi can release a variety of chemical-degrading enzymes

Mantarlar, karbon bakımından zengin asteroitleri toprağa çözebilen

capable of dissolving carbon-rich asteroids into soil.

çeşitli kimyasal parçalayıcı enzimler salgılayabilir.

And they can also be engineered to mine and extract metals,

Ayrıca alüminyum ve demir gibi metalleri

çıkarmak için de tasarlanabilirler,

like aluminum and iron,

which could allow space colonies to source these valuable ores locally.

bu da uzay kolonilerinin

bu değerli cevherleri yerel olarak tedarik etmesine imkân tanıyabilir.

Fungi have come a long way from their space hazard beginnings

Mantarlar, uzay tehlikesi başlangıcından bu yana çok yol katetti

and will undoubtedly continue to break the mold.

ve şüphesiz kalıpları kırmaya devam edecek.