Cell membranes are way more complicated than you think - Nazzy Pakpour

923,112 views ・ 2017-08-21

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Kajetan Grzelka Korekta: Ola Królikowska
00:06
Cell membranes are structures of contradictions.
0
6956
4449
Błony komórkowe to struktury pełne sprzeczności.
00:11
These oily films are hundreds of times thinner than a strand of spider silk,
1
11405
5481
Te oleiste otoczki są setki razy cieńsze niż sieć pająka,
00:16
yet strong enough to protect the delicate contents of life:
2
16886
4069
a jednocześnie na tyle silne, żeby chronić delikatną istotę życia,
00:20
the cell's watery cytoplasm, genetic material, organelles,
3
20955
4102
wodnistą cytoplazmę komórki, materiał genetyczny, organella
00:25
and all the molecules it needs to survive.
4
25057
3259
i wszystkie cząsteczki potrzebne do przetrwania.
00:28
How does the membrane work, and where does that strength come from?
5
28316
6231
Jak działa błona i skąd pochodzi ta siła?
00:34
First of all, it's tempting to think of a cell membrane
6
34547
2659
Wyobrażamy sobie błonę komórki
00:37
like the tight skin of a balloon,
7
37206
2431
jako napiętą gumę balonu,
00:39
but it's actually something much more complex.
8
39637
3390
ale to jest znacznie bardziej skomplikowane.
00:43
In reality, it's constantly in flux,
9
43027
2731
W rzeczywistości błona pozostaje w ciągłym ruchu,
00:45
shifting components back and forth to help the cell take in food,
10
45758
3459
a jej przemieszczające się składniki pomagają komórce przyjmować pokarm,
00:49
remove waste,
11
49217
1918
usuwać odpady,
00:51
let specific molecules in and out,
12
51135
2862
wpuszczać i wypuszczać poszczególne cząstki,
00:53
communicate with other cells,
13
53997
1680
komunikować się z innymi komórkami,
00:55
gather information about the environment,
14
55677
2380
zbierać informacje o otoczeniu
00:58
and repair itself.
15
58057
2471
oraz naprawiać się.
01:00
The cell membrane gets this resilience, flexibility, and functionality
16
60528
4359
Błona komórkowa uzyskuje odporność, elastyczność i funkcjonalność,
01:04
by combining a variety of floating components
17
64887
3601
łącząc pływające składniki
01:08
in what biologists call a fluid mosaic.
18
68488
4629
w tak zwaną płynną mozaikę.
01:13
The primary component of the fluid mosaic
19
73117
2350
Głównym składnikiem płynnej mozaiki
01:15
is a simple molecule called a phospholipid.
20
75467
3633
są proste cząsteczki zwane fosfolipidami.
01:19
A phospholipid has a polar, electrically-charged head,
21
79100
3648
Fosfolipid ma polarną naładowaną elektrycznie główkę,
01:22
which attracts water,
22
82748
1489
która przyciąga wodę,
01:24
and a non-polar tail, which repels it.
23
84237
3363
i niepolarny ogon, który ją odpycha.
01:27
They pair up tail-to-tail in a two layer sheet
24
87600
3699
Związki łączą się ogonami, tworząc dwupoziomową taflę
01:31
just five to ten nanometers thick that extends all around the cell.
25
91299
6241
o grubości od 5 do 10 nanometrów, która rozciąga się dookoła komórki.
01:37
The heads point in towards the cytoplasm
26
97540
2439
Główki skierowane są do wnętrza cytoplazmy
01:39
and out towards the watery fluid external to the cell
27
99979
3000
i w stronę wodnistego płynu w otoczeniu komórki,
01:42
with the lipid tails sandwiched in between.
28
102979
4150
a lipidowe ogony wypełniają przestrzeń między nimi.
01:47
This bilayer, which at body temperature has the consistency of vegetable oil,
29
107129
4770
Ta dwupoziomowa struktura w temperaturze ciała ma konsystencję oleju warzywnego
01:51
is studded with other types of molecules,
30
111899
3182
i napełniona jest innymi rodzajami cząsteczek,
01:55
including proteins,
31
115081
1278
w tym białkami,
01:56
carbohydrates,
32
116359
1002
węglowodanami
01:57
and cholesterol.
33
117361
2681
i cholesterolem.
02:00
Cholesterol keeps the membrane at the right fluidity.
34
120042
3558
Cholesterol pomaga błonie utrzymać właściwą płynność.
02:03
It also helps regulate communication between cells.
35
123600
3921
Pomaga też w komunikacji między komórkami.
02:07
Sometimes, cells talk to each other
36
127521
2000
Czasami komórki "rozmawiają" ze sobą,
02:09
by releasing and capturing chemicals and proteins.
37
129521
3960
uwalniając i wychwytując chemikalia i białka.
02:13
The release of proteins is easy,
38
133481
1890
Uwolnienie białek jest łatwe,
02:15
but the capture of them is more complicated.
39
135371
3349
ale ich wychwycenie jest bardziej złożone.
02:18
That happens through a process called endocytosis
40
138720
4370
Zachodzi ono w procesie zwanym endocytozą,
02:23
in which sections of the membrane engulf substances
41
143090
2831
w której odcinki błony pochłaniają substancje
02:25
and transport them into the cell as vesicles.
42
145921
4392
i przenoszą do komórki jako pęcherzyki.
02:30
Once the contents have been released,
43
150313
1958
Kiedy ich zawartość zostaje uwolniona,
02:32
the vesicles are recycled and returned to the cell membrane.
44
152271
4430
pęcherzyki rozpadają się i wracają do błony komórkowej.
02:36
The most complex components of the fluid mosaic are proteins.
45
156701
5360
Najbardziej złożonymi składnikami płynnej mozaiki są białka.
Jednym z ich zadań jest upewnienie się,
02:42
One of their key jobs is to make sure
46
162061
1831
02:43
that the right molecules get in and out of the cell.
47
163892
4140
że do wnętrza i na zewnątrz komórki przenoszone są właściwe cząsteczki.
02:48
Non-polar molecules, like oxygen,
48
168032
2211
Niepolarne cząsteczki, takie jak tlen,
02:50
carbon dioxide,
49
170243
1340
dwutlenek węgla
02:51
and certain vitamins
50
171583
1469
i niektóre witaminy,
02:53
can cross the phospholipid bilayer easily.
51
173052
3760
z łatwością pokonują fosfolipidową barierę.
02:56
But polar and charged molecules can't make it through the fatty inner layer.
52
176812
5453
Ale polarne i naładowane cząsteczki nie pokonują grubej wewnętrznej warstwy.
03:02
Transmembrane proteins stretch across the bilayer to create channels
53
182265
4428
Białka transbłonowe rozciągają się na dwuwarstwie, tworząc kanały,
03:06
that allow specific molecules through, like sodium and potassium ions.
54
186693
5481
które przepuszczają cząsteczki takie jak jony sodu czy potasu.
03:12
Peripheral proteins floating in the inner face of the bilayer
55
192174
3140
Peryferyczne białka dryfujące na wewnętrznej stronie dwuwarstwy
03:15
help anchor the membrane to the cell's interior scaffolding.
56
195314
4729
pomagają zakotwiczyć błonę w wewnętrznym rusztowaniu komórki.
03:20
Other proteins in cell membranes can help fuse two different bilayers.
57
200043
5331
Inne białka w błonie komórkowej pomagają połączyć się dwóm różnym błonom,
03:25
That can work to our benefit, like when a sperm fertilizes an egg,
58
205374
3920
co może działać na naszą korzyść, kiedy nasienie zapładnia komórkę jajową,
03:29
but also harm us, as it does when a virus enters a cell.
59
209294
5161
ale może też wyrządzać szkody, jak przy infekcji komórki przez wirus.
03:34
And some proteins move within the fluid mosaic,
60
214455
2780
Niektóre białka poruszają się i łączą w płynnej mozaice,
03:37
coming together to form complexes that carry out specific jobs.
61
217235
5250
tworząc kompleksy, które wykonują określone funkcje.
03:42
For instance, one complex might activate cells in our immune system,
62
222485
3980
Na przykład jeden kompleks może aktywować komórki układu immunologicznego,
03:46
then move apart when the job is done.
63
226465
3810
a po wykonaniu zadania rozpaść się.
03:50
Cell membranes are also the site of an ongoing war
64
230275
2930
Na błonach komórkowych toczy się nieustanna wojna
03:53
between us and all the things that want to infect us.
65
233205
3549
między nami i tym, co chce nas zainfekować.
03:56
In fact, some of the most toxic substances we know of
66
236754
3940
Jedne z najbardziej toksycznych znanych substancji
04:00
are membrane-breaching proteins made by infectious bacteria.
67
240694
5011
to przekraczające błonę białka wytwarzane przez bakterie zakaźne.
04:05
These pore-forming toxins poke giant holes in our cell membranes,
68
245705
4080
Te nieskomplikowane toksyny tworzą duże dziury w naszych błonach komórkowych,
04:09
causing a cell's contents to leak out.
69
249785
3820
powodując wyciek treści komórki.
04:13
Scientists are working on developing ways to defend against them,
70
253605
3453
Naukowcy pracują nad wynalezieniem sposobu obrony przed nimi,
04:17
like using a nano-sponge that saves our cells
71
257058
2449
używając do ratowania komórek nanogąbki,
04:19
by soaking up the membrane-damaging toxins.
72
259507
4979
które mają wchłaniać toksyny uszkadzające błonę.
04:24
The fluid mosaic is what makes all the functions of life possible.
73
264486
4240
Płynna mozaika umożliwia zachodzenie wszystkich funkcji życiowych.
04:28
Without a cell membrane, there could be no cells,
74
268726
3522
Bez niej nie byłoby komórek,
04:32
and without cells, there would be no bacteria,
75
272248
2578
a bez komórek nie byłoby bakterii,
04:34
no parasites,
76
274826
1310
pasożytów,
04:36
no fungi,
77
276136
1270
grzybów,
04:37
no animals,
78
277406
1340
zwierząt
04:38
and no us.
79
278746
1982
i nas.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7