What is Juneteenth, and why is it important? - Karlos K. Hill and Soraya Field Fiorio

Tłumaczenie: Adam Rogoń Korekta: Paulina Kaniewska

One day, while hiding in the kitchen,

Pewnego dnia chowająca się w kuchni Charlotte Brooks podsłuchała

Charlotte Brooks overheard a life-changing secret.

rozmowę, która zmieniła jej życie.

At the age of 17, she’d been separated from her family

W wieku 17 lat Charlotte została oddzielona od rodziny

and taken to William Neyland’s Texas Plantation.

i zabrana do pracy na plantacji Williama Neylanda w Teksasie,

There, she was made to do housework at the violent whims of her enslavers.

gdzie musiała wykonywać obowiązki domowe

i spełniać zachcianki swoich brutalnych właścicieli.

On that fateful day, she learned that slavery had recently been abolished,

Tamtego pamiętnego dnia dowiedziała się, że niewolnictwo zostało zniesione,

but Neyland conspired to keep this a secret from those he enslaved.

ale Neyland ukrywa to przed swoimi niewolnikami.

Hearing this, Brooks stepped out of her hiding spot, proclaimed her freedom,

Usłyszawszy to, Brooks wybiegła z kryjówki, ogłosiła się wolną,

spread the news throughout the plantation, and ran.

podzieliła się nowiną z innymi niewolnikami i uciekła.

That night, she returned for her daughter, Tempie.

Tamtej nocy wróciła na plantację po swoją córkę Tempie.

And before Neyland’s spiteful bullets could find them, they were gone for good.

Zanim dosięgły je kule Neylanda, zniknęły razem na dobre.

For more than two centuries,

Przez ponad 200 lat niewolnictwo było fundamentem tego,

slavery defined what would become the United States—

co dziś nazywamy USA,

from its past as the 13 British colonies to its growth as an independent country.

od czasów 13 brytyjskich kolonii do rozwitu niepodległego państwa.

Slavery fueled its cotton industry and made it a leading economic power.

Praca niewolników napędzała włókiennictwo, co uczyniło z USA potęgę gospodarczą.

10 of the first 12 presidents enslaved people.

Aż 10 z 12 pierwszych prezydentów popierało niewolnictwo.

And when US chattel slavery finally ended,

Proces jego znoszenia był długi i przebiegał nierównomiernie.

it was a long and uneven process.

Enslaved people resisted from the beginning—

Zniewolona ludność stawiała opór od samego początku,

by escaping, breaking tools, staging rebellions, and more.

między innymi poprzez ucieczki, psucie narzędzi i bunty.

During the American Revolution, Vermont and Massachusetts abolished slavery

Podczas rewolucji amerykańskiej

stany Vermont i Massachusetts zniosły niewolnictwo,

while several states took steps towards gradual abolition.

a parę innych również zaczęło powoli iść w tym kierunku.

In 1808, federal law banned the import of enslaved African people,

W 1808 roku import niewolników z Afryki został zakazany prawem federalnym,

but it allowed the slave trade to continue domestically.

ale nadal można było handlować niewolnikami w granicach państwa.

Approximately 4 million people were enslaved in the US

Kiedy Abraham Lincoln został wybrany na prezydenta w 1860 roku,

when Abraham Lincoln was elected president in 1860.

w USA było około 4 milionów niewolników.

Lincoln opposed slavery, and though he had no plans to outlaw it,

Lincoln był przeciwko niewolnictwu, ale mimo że nie planował go zakazać,

his election caused panic in Southern states,

po tym jak wygrał wybory, na Południu wybuchła panika.

which began withdrawing from the Union.

Południowe stany zaczęły wycofywać się z Unii.

they vowed to uphold slavery and formed the Confederacy,

Głosiły utrzymanie niewolnictwa i utworzyły Konfederację,

triggering the start of the American Civil War.

co wywołało wojnę domową.

A year into the conflict, Lincoln abolished slavery in Washington, D.C.,

Rok od rozpoczęcia wojny secesyjnej

Lincoln zniósł niewolnictwo w mieście Waszyngton,

legally freeing more than 3,000 people.

uwalniając ponad 3000 ludzi.

And five months later, he announced the Emancipation Proclamation.

Pięć miesięcy później ogłosił również proklamację emancypacji,

It promised freedom to the 3.5 million people enslaved in Confederate states.

zakładającą uwolnienie 3,5 miliona niewolników na Południu.

But it would only be fulfilled if the rebelling states didn’t rejoin the Union

Dekret Lincolna miał wejść w życie, gdyby zbuntowane stany nie wróciły do Unii

by January 1st, 1863.

do 1 stycznia 1863 roku.

And it bore no mention of the roughly 500,000 people in bondage

Nie było tam wzmianki o około pół milionie niewolników

in the border states of Delaware, Maryland, Kentucky, and Missouri

w stanach granicznych Delaware, Maryland, Kentucky i Missouri,

that hadn’t seceded.

które nie dokonały secesji.

When the Confederacy refused to surrender,

Kiedy Konfederacja zdecydowała się na dalszą walkę,

Union soldiers began announcing emancipation.

żołnierze Unii zaczęli ogłaszać zniesienie niewolnictwa.

But many Southern areas remained under Confederate control,

Jednak wiele południowych obszarów pozostało pod kontrolą Konfederatów,

making it impossible to actually implement abolition throughout the South.

przez co ciężko było wdrożyć w życie abolicję na Południu.

The war raged on for two more years, and on January 31st, 1865,

Amerykańska wojna domowa trwała jeszcze dwa lata, a 31 stycznia 1865 roku

Congress passed the 13th Amendment.

Kongres USA uchwalił 13. poprawkę do konstytucji,

It promised to end slavery throughout the US—

która miała znieść niewolnictwo na terenie całego kraju,

except as punishment for a crime.

chyba że jako karę za przestępstwo.

But to go into effect, 27 states would have to ratify it first.

Żeby jednak to prawo weszło w życie, musiało być zatwierdzone przez 27 stanów.

Meanwhile, the Civil War virtually ended with the surrender

W tamtym okresie wojna domowa dobiegała końca.

9 kwietnia 1865 roku generał Robert Edward Lee się poddał.

of Confederate General Robert E. Lee on April 9th, 1865.

But although slavery was technically illegal in all Southern states,

Chociaż niewolnictwo było teoretycznie nielegalne na całym Południu,

it still persisted in the last bastions of the Confederacy.

to dalej miało się dobrze w ostatnich bastionach Konfederacji.

There, enslavers like Neyland continued to evade abolition until forced.

Plantatorzy tacy jak Neyland

nie przestrzegali dobrowolnie zakazu posiadania niewolników.

This was also the case when Union General Gordon Granger marched his troops

Podobna sytuacja miała miejsce, kiedy to generał Unii Gordon Granger

wszedł do miasta Galveston w stanie Teksas 19 czerwca 1865 roku

into Galveston, Texas, on June 19th

and announced that all enslaved people there were officially free—

i ogłosił, że wszyscy tamtejsi niewolnicy oficjalnie zyskali wolność,

and had been for more than two years.

a tak naprawdę, że są wolni od dwóch lat.

Still, at this point, people remained legally enslaved in the border states.

Wielu mieszkańców stanów granicznych nadal pozostawało niewolnikami,

It wasn’t until more than five months later, on December 6th, 1865,

dopóki pięć miesięcy później, 6 grudnia 1865 roku,

that the 13th Amendment was finally ratified.

ostatecznie nie zatwierdzono 13. poprawki,

This formally ended chattel slavery in the US.

która formalnie zakończyła niewolnictwo w USA.

Because official emancipation was a staggered process,

Ponieważ emancypacja Afroamerykanów była rozłożona w czasie,

people in different places commemorated it on different dates.

w różnych częściach USA świętuje się ją w różne dni.

Those in Galveston, Texas, began celebrating “Juneteenth”—

Mieszkańcy Galvestone zaczęli obchodzić Dzień Wyzwolenia,

a combination of “June” and “nineteenth”—

czyli ″Juneteenth’’, 19 czerwca 1966 roku,

on the very first anniversary of General Granger’s announcement.

w pierwszą rocznicę proklamacji generała Grangera.

Over time, smaller Juneteenth gatherings gave way to large parades.

Z czasem skromne obchody przerodziły się w wielkie parady,

And the tradition eventually became

które stały się w końcu

the most widespread of emancipation celebrations.

najbardziej powszechną formą upamiętnienia zniesienia niewolnictwa.

But, while chattel slavery had officially ended,

Jednak chociaż oficjalnie nastał kres niewolnictwa,

racial inequality, oppression, and terror had not.

nie oznaczało to końca dyskryminacji, prześladowań czy zastraszania.

Celebrating emancipation was itself an act of continued resistance.

Świętowanie wyzwolenia samo w sobie było wyrazem oporu wobec niesprawiedliwości.

And it wasn't until 2021 that Juneteenth became a federal holiday.

Dopiero w 2021 roku Dzień Emancypacji stał się oficjalnym świętem.

Today, Juneteenth holds profound significance as a celebration

Dziś Juneteenth jest ważną datą upamiętniającą koniec niewolnictwa

of the demise of slavery, the righteous pursuit of true freedom for all,

i dążenie do wolności

and a continued pledge to remember the past and dream the future.

oraz żywym symbolem zarówno pamięci o przeszłości, jak i marzeń o przyszłości.