The effects of underwater pressure on the body - Neosha S Kashef

Skutki działania ciśnienia pod wodą na ciało - Neosha S Kashef

Tłumaczenie: Agata Chmielewska Korekta: Kacper Borowiecki

Sometimes when a fish is reeled up to the surface

Czasem gdy ryba jest wyciągana na powierzchnię

it will appear inflated,

staje się nadęta,

with its eyes bulging out of their sockets

jej oczy wychodzą z oczodołów

and its stomach projecting out of its mouth,

a żołądek wystaje z pyska,

as if its been blown up like a balloon.

jakby został napompowany tak jak balon.

This type of bodily damage, caused by rapid changes in pressure,

Tego typu uszkodzenia ciała wywołane są szybkimi zmianami ciśnienia,

is called barotrauma.

czyli urazami ciśnieniowymi.

Under the sea, pressure increases by 14.7 pounds per square inch

Pod wodą ciśnienie rośnie o ponad 1 bar

for every 33 foot increase in depth.

na każde 10 metrów zanurzenia.

So, take the yelloweye rockfish,

Na przykład karmazyn żółtooki

which can live as deep as 1800 feet,

żyje na głębokości prawie 550 metrów,

where there's over 800 pounds of pressure on every square inch.

gdzie ciśnienie wynosi 55 barów,

co odpowiada masie niedźwiedzia polarnego balansującego na monecie.

That's equivalent to the weight of a polar bear balancing on a quarter.

Now, Boyle's gas law states

Według prawa Boyle'a-Mariotte'a

that the volume of a gas is inversely related to pressure.

objętość gazu jest odwrotnie proporcjonalna do jego ciśnienia.

So, any air-filled spaces, like a rockfish's swim bladder,

W efekcie przestrzenie wypełnione powietrzem, np. pęcherz pławny karmazyna

or human lungs,

lub płuca człowieka

will compress as they descend deeper

ulegną kompresji podczas zanurzania

and expand as they ascend.

i rozszerzą się przy wynurzaniu.

After a fish bites a fisherman's hook and is quickly reeled up to the surface,

U ryby, która złapała się na haczyk i jest szybko wyciągana na powierzchnię,

the air in its swim bladder begins to expand.

pęcherz pławny zaczyna się rozszerzać

Its rapid expansion actually forces the fish's stomach out of its mouth,

i wypychać jej żołądek pyskiem,

while the increased internal pressure pushes its eyes out of their sockets,

podczas gdy ciśnienie wewnętrzne wypycha oczy z oczodołów,

a condition called exophthalmia.

powodując wytrzeszcz.

Sometimes rockfish eyes will even have a crystallized appearance

Czasami oczy karmazyna wydają się być przejrzyste

from corneal emphysemas,

z powodu rozedmy rogówki

little gas bubbles that build up inside the cornea.

wywołanej powstaniem pęcherzyków powietrza w rogówce.

Thankfully, a scuba diver doesn't have a closed swim bladder to worry about.

Na szczęście nurek nie musi martwić się o pęcherz pławny,

A diver can regulate pressure in her lungs by breathing out as she ascends,

może bowiem regulować ciśnienie w płucach wydychając powietrze podczas wynurzania,

but must be wary of other laws of physics that are at play under the sea.

ale musi pamiętać o prawach fizyki działających także i pod wodą.

Henry's law states that the amount of a gas that dissolves in a liquid

Według prawa Henry'ego rozpuszczalność gazu w cieczy

is proportional to its partial pressure.

rośnie proporcjonalnie do ciśnienia cząstkowego gazu.

The air a diver breathes is 78% nitrogen.

Powietrze, którym oddycha nurek składa się w 78% z azotu.

At a higher pressure under the sea,

Ciśnienie jest wyższe pod wodą,

the nitrogen from the air in a scuba tank

więc azot z butli nurka

diffuses into a diver's tissues in greater concentrations than it would on land.

rozpuszcza się w tkankach w większej ilości niż na powierzchni.

If the diver ascends too quickly,

Jeśli nurek wynurza się zbyt szybko,

this built up nitrogen can come out of solution

azot może wytrącić się z roztworu

and form microbubbles in her tissues, blood and joints,

i spowodować powstanie mikropęcherzy w tkankach, krwi i stawach,

causing decompression sickness, aka the bends.

prowadząc do choroby kesonowej.

This is similar to the fizz of carbon dioxide coming out of your soda.

Przypomina to syk dwutlenku węgla uciekającego z napojów gazowanych.

Gas comes out of solution when the pressure's released.

Gaz ucieka z roztworu, gdy uwalniane jest ciśnienie.

But for a diver, the bubbles cause severe pain

U nurka pęcherze powodują silny ból

and sometimes even death.

a czasami nawet śmierć.

Divers avoid falling victim to the bends by rising slowly

Nurek unika choroby kesonowej przez powolne wynurzanie

and taking breaks along the way, called decompression stops,

i przerwy zwane przystankami dekompresyjnymi,

so the gas has time to diffuse back out of their tissues

co pozwala rozproszyć gaz z tkanek

and to be released through their breath.

i usunąć go w procesie oddychania.

Just as a diver needs decompression,

Tak jak nurkowi potrzeba dekompresji,

for a fish to recover, it needs recompression,

rybie potrzeba rekompresji,

which can be accomplished by putting it back in the sea.

którą można osiągnąć umieszczając ją w wodzie.

But that doesn't mean that fish should just be tossed overboard.

Nie należy jednak po prostu wyrzucić ją za burtę.

An inflated body will float

Nadęty organizm będzie się unosił,

and get scooped up by a hungry sea lion or pecked at by seagulls.

ryba padnie więc ofiarą głodnej uchatki albo mewy.

There's a common myth

Plotka głosi,

that piercing its stomach with a needle will let air escape,

że przekłucie żołądka pozwoli powietrzu ulecieć,

allowing the fish to swim back down on its own.

a ryba samodzielnie odpłynie.

But that is one balloon that shouldn't be popped.

Tego balonu nie należy jednak przekłuwać.

To return a fish properly to its habitat,

Aby umożliwić rybie powrót do siedliska,

fisherman can use a descending device instead

rybak może użyć urządzenia opuszczającego rybę na lince

to lower it on a fishing line and release it at the right depth.

i wypuszczającego na odpowiedniej głębokości.

As it heads home and recompression reduces gas volume,

Ryba odpływa, rekompresja zmniejsza objętość gazu,

its eyes can return to their sockets and heal,

oczy wracają do oczodołów,

and its stomach can move back into place.

a żołądek na swoje miejsce.

This fish will live to see another day,

Ryba przeżyje kolejny dzień.

once more free to swim, eat, reproduce and replenish the population.

Może pływać, jeść i rozmnażać się, uzupełniając populację swojego gatunku.