Coneheads, egg stacks and anteater attacks: The reign of a termite queen - Barbara L. Thorne

394,745 views

2022-08-25 ・ TED-Ed


New videos

Coneheads, egg stacks and anteater attacks: The reign of a termite queen - Barbara L. Thorne

394,745 views ・ 2022-08-25

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Agnieszka Grabowska Korekta: Ola Królikowska
00:07
Tens of thousands of conehead termites are swarming in the Panamanian air.
0
7670
4088
Dziesiątki tysięcy termitów stożkowych lata po panamskim niebie.
00:11
These 4 young hopefuls are brave— oh...
1
11883
2961
Tych czterech dzielnych śmiałków...
00:15
I guess 3. Oh, wow, 2 in 1. Okay!
2
15219
4588
Jednak trzech. Och, dwa naraz. W porządku!
00:19
This single determined termite is braving countless threats
3
19932
3712
Ten jeden zdeterminowany termit stawia czoła licznym zagrożeniom,
00:23
to participate in the only flight of her lifetime.
4
23644
2420
żeby odbyć swój jedyny lot w życiu.
00:26
She evades the onslaught of predators even as she lands, flips off her wings,
5
26064
4337
Unika ataku drapieżników, nawet kiedy ląduje, odrzuca skrzydła,
00:30
secretes pheromones, and attracts a mate.
6
30401
3087
wydziela feromony i przyciąga partnera.
00:33
The pair dash from the danger zone into a rotting tree stump.
7
33488
3628
Para ucieka z niebezpiecznej strefy do gnijącego pniaka drzewa.
00:37
It’s the perfect first home— but they’re not alone.
8
37116
3212
To idealny pierwszy dom, ale nie są sami.
00:40
Unlike most termite species,
9
40328
1543
W przeciwieństwie do większości gatunków
00:41
conehead termite colonies can have multiple queens and kings.
10
41871
3378
kolonie termitów stożkowych mogą mieć wiele królowych i królów.
00:45
The pair is joined by several other termites ready to reproduce.
11
45374
3587
Do pary dołącza kilka innych termitów gotowych do rozmnażania.
00:49
Together, they excavate a chamber in the stump,
12
49295
2336
Razem wykopują komorę w pniaku,
00:51
seal the entrance and get busy.
13
51631
2502
uszczelniają wejście i zabierają się do pracy.
00:54
When the resulting offspring hatch, they bear little resemblance to their parents;
14
54133
4463
Wyklute potomstwo jest mało podobne do rodziców.
00:58
they’re smaller, wingless, eyeless, and sterile.
15
58930
2794
Jest mniejsze, pozbawione skrzydeł i oczu oraz bezpłodne.
01:01
Some of them, the soldiers,
16
61974
1669
Niektóre osobniki, zwane żołnierzami,
01:03
have the species’ trademark conspicuously shaped heads—
17
63643
3920
mają charakterystyczne dla gatunku stożkowe głowy,
01:07
the function of which will soon be revealed.
18
67563
2753
których funkcję wkrótce poznamy.
01:10
They set out to scout for dead wood, laying the pheromone trails
19
70399
3546
Żołnierze szukają martwego drewna, wytwarzając feromonowe szlaki.
01:13
the rest of the offspring, the colony’s workers,
20
73945
2335
Podąża nimi reszta potomstwa, czyli robotnice,
01:16
follow and reinforce as they retrieve food.
21
76280
2837
które wzmacniają się, zdobywając jedzenie.
01:19
As the termites collect and decompose plant debris,
22
79367
3295
Termity zbierają i rozkładają resztki roślin,
01:22
they return essential nutrients to the soil,
23
82662
2419
co przywraca niezbędne składniki odżywcze do gleby,
01:25
allowing more vegetation to thrive.
24
85081
2252
umożliwiając rozwój kolejnych roślin.
01:27
Gradually, worker termites expand the colony's central chamber
25
87708
4338
Robotnice stopniowo powiększają centralną komorę kolonii,
01:32
as they groom and feed the royals and the upcoming broods.
26
92046
3670
pielęgnując i karmiąc pary królewskie i przyszłe potomstwo.
01:35
The tiniest termites can’t yet eat wood independently.
27
95800
3420
Najmniejsze termity jeszcze nie potrafią same jeść drewna.
01:39
So, the workers process it and gift it to the youngsters through their saliva
28
99220
4171
Robotnice je przetwarzają i przekazują młodym w ślinie,
01:43
and by basically throwing up into their mouths.
29
103391
2961
wymiotując im je do ust.
01:46
With the workers managing groceries, construction, and child care,
30
106352
3670
Kiedy robotnice zajmują się zakupami, budową i opieką nad dziećmi,
01:50
the royals fully commit themselves to reproduction.
31
110022
3045
pary królewskie w pełni poświęcają się reprodukcji.
01:53
The kings provide sperm on an as-needed basis,
32
113067
2628
Królowie dostarczają spermę, kiedy jest potrzebna,
01:55
and the queens undergo radical transformations.
33
115695
2502
a królowe przechodzą radykalne transformacje.
01:58
Their abdomens develop efficient egg-laying machinery
34
118281
3211
Ich odwłoki gwałtownie się wydłużają,
wykształcając wydajną aparaturę do składania jaj.
02:01
and extend dramatically.
35
121492
1877
02:03
Each queen may produce hundreds of eggs a day.
36
123369
3253
Każda królowa może składać setki jaj dziennie.
02:06
Meanwhile, a worker entourage retrieves and neatly stacks them into piles.
37
126789
4630
Świta robotnic zbiera je i starannie układa w stosy.
02:11
The colony grows quickly.
38
131419
1501
Kolonia szybko się rozrasta.
02:12
And once its population is big enough,
39
132920
1919
Kiedy populacja jest wystarczająco duża,
02:14
workers construct a system of tunnels stretching over 100 meters across terrain,
40
134839
5047
robotnice budują system tuneli długi na ponad 100 metrów
02:19
along fallen logs, and up into tree crowns.
41
139886
3128
biegnący wzdłuż przewróconych kłód i w koronach drzew.
02:23
These tunnels shelter the termites as they travel to and from food sites
42
143014
3670
Tunele zapewniają termitom całodobowe schronienie podczas podróży
02:26
around the clock.
43
146684
1210
do i z miejsc z jedzeniem.
02:27
And eventually, they build a distinctive central nest.
44
147894
3420
W końcu budują centralne gniazdo.
02:31
Using partially digested plant material, soil, and poop,
45
151314
3420
Używając częściowo strawionego materiału roślinnego, ziemi i odchodów,
02:34
they construct a massive egg-shaped structure,
46
154734
2627
budują dużą, jajowatą konstrukcję
02:37
complete with numerous passages, chambers, and ventilation holes.
47
157361
4129
z licznymi przejściami, komorami i otworami wentylacyjnymi.
02:41
Deep within, they establish a royal cell that's fortified with extra thick walls.
48
161574
4630
Głęboko w środku zakładają królewską celę otoczoną grubymi ścianami.
02:46
It’s not long before this architectural marvel attracts an admirer: an anteater.
49
166204
5714
Niedługo później ten architektoniczny cud przyciąga wielbiciela.
Mrówkojada, który atakuje gniazdo i wbija do niego długi język.
02:51
She swipes at the nest and pokes her long tongue in.
50
171918
3295
02:55
Those trapped in the tongue’s spines and sticky saliva
51
175213
3211
Termity złapane przez niego i jego lepką ślinę
02:58
are whisked off to their deaths.
52
178424
1794
zostają zjedzone.
03:00
But the termite soldiers launch a counterattack.
53
180218
2252
Ale żołnierze-termity rozpoczynają kontratak.
03:02
They’re tiny and blind but their heads function like squirt guns.
54
182470
3295
Są małe i ślepe, ale ich głowy działają jak pistolety na wodę.
03:05
They secure the anteater’s position using chemical signals,
55
185765
2794
Dzięki sygnałom chemicznym ustalają pozycję mrówkojada,
03:08
clench their powerful muscles and shoot a sticky spray from their heads.
56
188559
4213
zaciskają mięśnie i strzelają z głów lepkim strumieniem.
03:12
After a minute, the anteater stops feeding,
57
192772
2294
Po chwili mrówkojad przestaje jeść,
03:15
scratches the goo away, and lopes off.
58
195066
2294
usuwa maź i odchodzi.
03:17
The nest sustained some damage, but the royals remain undisturbed,
59
197360
4129
Gniazdo zostało trochę uszkodzone, ale parom królewskim nic się nie stało
03:21
pumping out eggs into their reinforced fortress.
60
201489
2836
i dalej wypuszczają jaja do wzmocnionej fortecy.
03:24
As the colony matures, some of the young develop into reproductives.
61
204325
4171
Kiedy kolonia dojrzewa, niektóre młode osobniki stają się reproduktorami.
03:28
Most fly off to establish new colonies— one lands on a fallen tree,
62
208496
4212
Większość odlatuje, żeby założyć nowe kolonie.
Niektóre lądują na przewróconym drzewie, kolejne w szczelinie domu,
03:32
another scrambles into a crack in a house,
63
212708
2294
03:35
and another climbs into a shipping crate.
64
215002
2044
a jeszcze inne w skrzyni transportowej.
03:37
But some will simply saunter to sites nearby
65
217046
2711
Ale niektóre wędrują do pobliskich miejsc
03:39
and become the monarchs of the colony’s satellite nests.
66
219757
3295
i stają się monarchami bliskiego gniazda kolonii.
03:43
With one of the longest insect lifespans,
67
223052
2628
Królowa termitów żyjąca dłużej niż większość owadów
03:45
a termite queen’s reign can last more than 20 years.
68
225680
3712
może władać ponad 20 lat.
03:49
The original queens and kings eventually die, but by the time they go,
69
229392
3879
Pierwsze pary królewskie ostatecznie umierają,
ale do tego czasu pobliskie gniazda już tętnią życiem.
03:53
several satellite nests are already thriving.
70
233271
2711
03:55
Their reproductive offspring inherit the throne,
71
235982
2502
Tron dziedziczy ich reprodukcyjne potomstwo,
03:58
meaning that their colony may persist for decades to come.
72
238484
3378
co oznacza, że ich kolonia może żyć przez kolejne dekady.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7