Coneheads, egg stacks and anteater attacks: The reign of a termite queen - Barbara L. Thorne

Tłumaczenie: Agnieszka Grabowska Korekta: Ola Królikowska

Tens of thousands of conehead termites are swarming in the Panamanian air.

Dziesiątki tysięcy termitów stożkowych lata po panamskim niebie.

These 4 young hopefuls are brave— oh...

Tych czterech dzielnych śmiałków...

I guess 3. Oh, wow, 2 in 1. Okay!

Jednak trzech. Och, dwa naraz. W porządku!

This single determined termite is braving countless threats

Ten jeden zdeterminowany termit stawia czoła licznym zagrożeniom,

to participate in the only flight of her lifetime.

żeby odbyć swój jedyny lot w życiu.

She evades the onslaught of predators even as she lands, flips off her wings,

Unika ataku drapieżników, nawet kiedy ląduje, odrzuca skrzydła,

secretes pheromones, and attracts a mate.

wydziela feromony i przyciąga partnera.

The pair dash from the danger zone into a rotting tree stump.

Para ucieka z niebezpiecznej strefy do gnijącego pniaka drzewa.

It’s the perfect first home— but they’re not alone.

To idealny pierwszy dom, ale nie są sami.

Unlike most termite species,

W przeciwieństwie do większości gatunków

conehead termite colonies can have multiple queens and kings.

kolonie termitów stożkowych mogą mieć wiele królowych i królów.

The pair is joined by several other termites ready to reproduce.

Do pary dołącza kilka innych termitów gotowych do rozmnażania.

Together, they excavate a chamber in the stump,

Razem wykopują komorę w pniaku,

seal the entrance and get busy.

uszczelniają wejście i zabierają się do pracy.

When the resulting offspring hatch, they bear little resemblance to their parents;

Wyklute potomstwo jest mało podobne do rodziców.

they’re smaller, wingless, eyeless, and sterile.

Jest mniejsze, pozbawione skrzydeł i oczu oraz bezpłodne.

Some of them, the soldiers,

Niektóre osobniki, zwane żołnierzami,

have the species’ trademark conspicuously shaped heads—

mają charakterystyczne dla gatunku stożkowe głowy,

the function of which will soon be revealed.

których funkcję wkrótce poznamy.

They set out to scout for dead wood, laying the pheromone trails

Żołnierze szukają martwego drewna, wytwarzając feromonowe szlaki.

the rest of the offspring, the colony’s workers,

Podąża nimi reszta potomstwa, czyli robotnice,

follow and reinforce as they retrieve food.

które wzmacniają się, zdobywając jedzenie.

As the termites collect and decompose plant debris,

Termity zbierają i rozkładają resztki roślin,

they return essential nutrients to the soil,

co przywraca niezbędne składniki odżywcze do gleby,

allowing more vegetation to thrive.

umożliwiając rozwój kolejnych roślin.

Gradually, worker termites expand the colony's central chamber

Robotnice stopniowo powiększają centralną komorę kolonii,

as they groom and feed the royals and the upcoming broods.

pielęgnując i karmiąc pary królewskie i przyszłe potomstwo.

The tiniest termites can’t yet eat wood independently.

Najmniejsze termity jeszcze nie potrafią same jeść drewna.

So, the workers process it and gift it to the youngsters through their saliva

Robotnice je przetwarzają i przekazują młodym w ślinie,

and by basically throwing up into their mouths.

wymiotując im je do ust.

With the workers managing groceries, construction, and child care,

Kiedy robotnice zajmują się zakupami, budową i opieką nad dziećmi,

the royals fully commit themselves to reproduction.

pary królewskie w pełni poświęcają się reprodukcji.

The kings provide sperm on an as-needed basis,

Królowie dostarczają spermę, kiedy jest potrzebna,

and the queens undergo radical transformations.

a królowe przechodzą radykalne transformacje.

Their abdomens develop efficient egg-laying machinery

Ich odwłoki gwałtownie się wydłużają,

wykształcając wydajną aparaturę do składania jaj.

and extend dramatically.

Each queen may produce hundreds of eggs a day.

Każda królowa może składać setki jaj dziennie.

Meanwhile, a worker entourage retrieves and neatly stacks them into piles.

Świta robotnic zbiera je i starannie układa w stosy.

The colony grows quickly.

Kolonia szybko się rozrasta.

And once its population is big enough,

Kiedy populacja jest wystarczająco duża,

workers construct a system of tunnels stretching over 100 meters across terrain,

robotnice budują system tuneli długi na ponad 100 metrów

along fallen logs, and up into tree crowns.

biegnący wzdłuż przewróconych kłód i w koronach drzew.

These tunnels shelter the termites as they travel to and from food sites

Tunele zapewniają termitom całodobowe schronienie podczas podróży

around the clock.

do i z miejsc z jedzeniem.

And eventually, they build a distinctive central nest.

W końcu budują centralne gniazdo.

Using partially digested plant material, soil, and poop,

Używając częściowo strawionego materiału roślinnego, ziemi i odchodów,

they construct a massive egg-shaped structure,

budują dużą, jajowatą konstrukcję

complete with numerous passages, chambers, and ventilation holes.

z licznymi przejściami, komorami i otworami wentylacyjnymi.

Deep within, they establish a royal cell that's fortified with extra thick walls.

Głęboko w środku zakładają królewską celę otoczoną grubymi ścianami.

It’s not long before this architectural marvel attracts an admirer: an anteater.

Niedługo później ten architektoniczny cud przyciąga wielbiciela.

Mrówkojada, który atakuje gniazdo i wbija do niego długi język.

She swipes at the nest and pokes her long tongue in.

Those trapped in the tongue’s spines and sticky saliva

Termity złapane przez niego i jego lepką ślinę

are whisked off to their deaths.

zostają zjedzone.

But the termite soldiers launch a counterattack.

Ale żołnierze-termity rozpoczynają kontratak.

They’re tiny and blind but their heads function like squirt guns.

Są małe i ślepe, ale ich głowy działają jak pistolety na wodę.

They secure the anteater’s position using chemical signals,

Dzięki sygnałom chemicznym ustalają pozycję mrówkojada,

clench their powerful muscles and shoot a sticky spray from their heads.

zaciskają mięśnie i strzelają z głów lepkim strumieniem.

After a minute, the anteater stops feeding,

Po chwili mrówkojad przestaje jeść,

scratches the goo away, and lopes off.

usuwa maź i odchodzi.

The nest sustained some damage, but the royals remain undisturbed,

Gniazdo zostało trochę uszkodzone, ale parom królewskim nic się nie stało

pumping out eggs into their reinforced fortress.

i dalej wypuszczają jaja do wzmocnionej fortecy.

As the colony matures, some of the young develop into reproductives.

Kiedy kolonia dojrzewa, niektóre młode osobniki stają się reproduktorami.

Most fly off to establish new colonies— one lands on a fallen tree,

Większość odlatuje, żeby założyć nowe kolonie.

Niektóre lądują na przewróconym drzewie, kolejne w szczelinie domu,

another scrambles into a crack in a house,

and another climbs into a shipping crate.

a jeszcze inne w skrzyni transportowej.

But some will simply saunter to sites nearby

Ale niektóre wędrują do pobliskich miejsc

and become the monarchs of the colony’s satellite nests.

i stają się monarchami bliskiego gniazda kolonii.

With one of the longest insect lifespans,

Królowa termitów żyjąca dłużej niż większość owadów

a termite queen’s reign can last more than 20 years.

może władać ponad 20 lat.

The original queens and kings eventually die, but by the time they go,

Pierwsze pary królewskie ostatecznie umierają,

ale do tego czasu pobliskie gniazda już tętnią życiem.

several satellite nests are already thriving.

Their reproductive offspring inherit the throne,

Tron dziedziczy ich reprodukcyjne potomstwo,

meaning that their colony may persist for decades to come.

co oznacza, że ich kolonia może żyć przez kolejne dekady.