Can you solve the airplane riddle? - Judd A. Schorr

6,960,206 views ・ 2016-12-01

TED-Ed


Видеог тоглуулахын тулд доорх англи хадмал дээр давхар товшино уу.

Translator: Batchansaa Batzorig Reviewer: Nomindari Bayaraa
00:07
Professor Fukanō, the famous eccentric scientist and adventurer,
0
7124
4029
Өвөрмөц эрдэмтэн, адал явдал эрэлхийлэгч профессор Фукано
00:11
has embarked on a new challenge:
1
11153
2101
нэгэн шинэ туршилт эхлүүлж байна:
00:13
flying around the world nonstop in a plane of his own design.
2
13254
4640
өөрийн зохиосон онгоцоороо дэлхийг тойрон зогсолтгүй нисэх.
00:17
Able to travel consistently at the incredible speed of one degree longitude
3
17894
4540
Экваторын дагуу 1 градус уртрагийг нэг минутанд туулах
00:22
around the equator per minute,
4
22434
2211
гайхамшигтай хурдаар тогтмол явж чадах
00:24
the plane would take six hours to circle the world.
5
24645
4080
энэ онгоц зургаан цагт дэлхийг тойрно.
00:28
There's just one problem:
6
28725
1518
Гэхдээ ганц асуудал байна:
00:30
the plane can only hold 180 kiloliters of fuel,
7
30243
4092
Онгоцны 180 килолитр түлшний багтаамж нь
00:34
only enough for exactly half the journey.
8
34335
3241
аяллын зөвхөн хагаст хүрэх юм.
00:37
Let's be honest.
9
37576
889
Үнэнийг хэлье.
00:38
The professor probably could have designed the plane to hold more fuel,
10
38465
3351
Профессор магадгүй онгоцоо илүү түлш багтаахаар зохиож болох байсан ч
00:41
but where's the fun in that?
11
41816
1879
тэгвэл ямар ч сонирхолгүй биздээ?
00:43
Instead, he's devised a slightly more elaborate solution:
12
43695
3910
Оронд нь тэр илүү оновчтой шийдэл олсон нь
00:47
building three identical planes for the mission.
13
47605
3970
аялалд зориулж 3 ижил онгоц хийх юм.
00:51
In addition to their speed,
14
51575
1481
Хурднаас гадна
00:53
the professor's equipped them with a few other incredible features.
15
53056
3469
профессор тэднийг хэдэн гайхалтай шинж чанараар тоноглосон.
00:56
Each of the planes can turn on a dime
16
56525
2521
Аль ч онгоц маш хурдан эргэж,
00:59
and instantly transfer any amount of its fuel to any of the others in midair
17
59046
4980
агаарт байхдаа хажууд буй онгоцонд хүссэн хэмжээний түлшийг
01:04
without slowing down,
18
64026
1389
хурдаа сааруулалгүйгээр дамжуулж чадна.
01:05
provided they're next to each other.
19
65415
2380
01:07
The professor will pilot the first plane,
20
67795
2081
Профессор эхний онгоцыг жолоодно.
01:09
while his two assistants Fugōri and Orokana will pilot each of the others.
21
69876
4810
Түүний 2 туслах Фугори болон Орокана нөгөө хоёр онгоцыг жолоодно.
01:14
However, only one airport, located on the equator,
22
74686
3551
Гэхдээ Экватор дээр байрлах ганцхан онгоцны буудал
01:18
has granted permission for the experiment,
23
78237
2550
энэхүү туршилтыг явуулах зөвшөөрөл өгсөн тул
01:20
making it the starting point,
24
80787
1529
энэ нь гараа болон
01:22
the finish line,
25
82316
1140
барианы цэг болж
01:23
and the only spot where the planes can land,
26
83456
2280
мөн онгоцнууд газардаж,
01:25
takeoff,
27
85736
1119
хөөрч,
01:26
or refuel on the ground.
28
86855
1961
газар дээр түлшээ авах газар болж байна.
01:28
How should the three planes coordinate
29
88816
1901
Онгоцнуудыг хэрхэн зохицуулбал
01:30
so the professor can fly continuously for the whole trip and achieve his dream
30
90717
4770
хэний ч түлш нь дуусахгүй, осолдохгүйгээр
профессор аяллын турш зогсолтгүй нисэн мөрөөдөлдөө хүрэх вэ?
01:35
without anyone running out of fuel and crashing?
31
95487
3089
01:38
Pause here if you want to figure it out for yourself.
32
98576
3670
Өөрөө бодож олохыг хүсвэл энд бичлэгээ зогсоо.
01:42
Answer in: 3
33
102246
1410
Хариултыг 3,
01:43
Answer in: 2
34
103656
1000
2,
01:44
Answer in: 1
35
104656
1462
1.
01:46
According to the professor's calculations,
36
106118
2069
Профессорын тооцоолсноор
01:48
they should be able to pull it off by a hair.
37
108187
3211
яаж ийж байгаад амжилттай болох боломжтой.
01:51
The key is to maximize the support each assistant provides,
38
111398
4059
Гол нь туслагч бүрийн үзүүлэх дэмжлэгийг дээд хэмжээнд хүргэж,
01:55
not wasting a single kiloliter of fuel.
39
115457
3220
ганц ч килолитр түлш үрэхгүй байхад оршино.
01:58
It also helps us to think symmetrically
40
118677
2330
Тэгш хэмийг бодвол
02:01
so they can make shorter trips in either direction
41
121007
2803
тэд аль ч чиглэлд бага аялж
02:03
while setting the professor up for a long unsupported stretch in the middle.
42
123810
4457
профессор ганцаараа дунд нь урт аялал хийж чадна.
02:08
Here's his solution.
43
128267
1571
Түүний шийдэл нь энэ.
02:09
All three planes take off at noon flying west,
44
129838
3279
Үд дунд 3 онгоц хамтдаа баруун чиг рүү
02:13
each fully loaded with 180 kiloliters.
45
133117
3371
тус тусдаа 180 килолитр шатхуунтай эхлэнэ.
02:16
After 45 minutes, or one-eighth of the way around,
46
136488
3362
45 минут өнгөрч, нийт замын наймны нэгийг туулсны дараа,
02:19
each plane has 135 kiloliters left.
47
139850
3464
онгоц бүр 135 килолитр түлштэй болно.
02:23
Orokana gives 45 to the professor and 45 to Fugōri,
48
143314
4514
Орокана, профессорт 45, Фугорид 45-ыг өгөн
02:27
fully refueling them both.
49
147828
2161
хоёуланг нь дүүргэж өгнө.
02:29
With her remaining 45, Orokana returns to the airport
50
149989
3452
Өөрийнхөө үлдсэн 45-аар, Орокана онгоцны буудал руу буцан ирж
02:33
and heads to the lounge for a well-deserved break.
51
153441
3337
амралтын өрөө рүү амрахаар явна.
02:36
45 minutes later, with one-quarter of the trip complete,
52
156778
3180
45 минутын дараа, замын дөрөвний нэгийг туулж,
02:39
the professor and Fugōri are both at 135 kiloliters again.
53
159958
5051
профессор болон Фугори хоёул 135 килолитртэй үлдэнэ.
02:45
Fugōri transfers 45 into the professor's tank,
54
165009
3539
Фугори 45-ыг профессорт шилжүүлэн
02:48
leaving himself with the 90 he needs to return.
55
168548
3600
өөрт буцаж явахад хэрэгтэй 90-ээ үлдээнэ.
02:52
Professor Fukanō stretches and puts on his favorite album.
56
172148
3330
Профессор Фукано суниагаад, дуртай цомгоо тоглуулна.
02:55
He'll be alone for a while.
57
175478
1831
Тэр хэсэг хугацаанд ганцаараа байна.
02:57
In the meantime, Orokana has been anxiously awaiting Fugōri's return,
58
177309
4150
Энэ үед Орокана Фугоригийн буцаж ирэхийг хүлээн,
03:01
her plane fully refueled and ready to go.
59
181459
3550
онгоцоо түлшээр дүүргэн, явахад бэлэн болсон байна.
03:05
As soon as his plane touches the ground, she takes off, this time flying east.
60
185009
5650
Фугоригийн онгоц газардангуут тэр ниснэ.
Энэ удаад зүүн чигрүү.
03:10
At this point, exactly 180 minutes have passed
61
190659
3400
Энэ үед яг 180 минут өнгөрч
03:14
and the professor is at the halfway point of his journey
62
194059
3201
профессор замынхаа хагасыг туулж
03:17
with 90 kiloliters of fuel left.
63
197260
2809
90 килолитр түлштэй байна.
03:20
For the next 90 minutes,
64
200069
1510
Дараагийн 90 минутанд
03:21
the professor and Orokana's planes fly towards each other,
65
201579
3170
профессор болон Ороканогийн онгоц нэгнийгээ чиглэн нисч
03:24
meeting at the three-quarter mark.
66
204749
2762
замын дөрөвний гуравт уулзана.
03:27
Just as the professor's fuel is about the run out,
67
207511
2479
Профессорын түлш дуусах алдад
03:29
he sees Orokana's plane.
68
209990
2120
тэр Ороканагийн онгоцыг харна.
03:32
She gives him 45 kiloliters of her remaining 90,
69
212110
3181
Тэр профессорт үлдсэн 90-ээсээ 45-ыг өгч,
03:35
leaving them with 45 each.
70
215291
2679
тус тусдаа 45-тай үлдэнэ.
03:37
But that's just half of what they need to make it to the airport.
71
217970
3079
Гэхдээ энэ нь тэднийг буцахад хэрэгтэй түлшийн хагас нь.
03:41
Fortunately, this is exactly when Fugōri, having refueled, takes off.
72
221049
5631
Азаар яг энэ үед бүрэн цэнэглэгдсэн Фугори нисч эхэлнэ.
03:46
45 minutes later, just as the other two planes are about to run empty,
73
226680
4600
45 минутын дараа, яг нөгөө хоёрын онгоц түлшгүй болох гэж байхад
03:51
he meets them at the 315 degree point
74
231280
2960
315 градусын марк дээр тэдэнтэй уулзан
03:54
and transfers 45 kiloliters of fuel to each, leaving 45 for himself.
75
234240
5680
тус тусд нь 45 килолитр түлш шилжүүлэн, өөртөө 45-ыг үлдээнэ.
03:59
All three planes land at the airport just as their fuel gauges reach zero.
76
239920
4700
Гурван онгоцны түлш дуусах алдад тэд зэрэг газардана.
04:04
As the reporters and photographers cheer,
77
244620
2390
Сурвалжлагчид болон зураглаачид баяр хүргэхэд,
04:07
the professor promises his planes will soon be available for commercial flights,
78
247010
4531
нислэгийн үед хоолоо хэрхэн асгахгүй байх аргыг олмогцоо
04:11
just as soon as they figure out how to keep their inflight meals
79
251541
3209
өөрийн онгоцнуудыг арилжааны нислэгт явуулна гэдгээ профессор амлав.
04:14
from spilling everywhere.
80
254750
1861
Энэ вэбсайтын тухай

Энэ сайт нь танд англи хэл сурахад хэрэгтэй YouTube-ийн видеонуудыг танилцуулах болно. Та дэлхийн өнцөг булан бүрээс шилдэг багш нарын заадаг англи хэлний хичээлүүдийг үзэх болно. Видеоны хуудас бүр дээр гарч буй англи хадмал дээр давхар товшиж, тэндээс видеог тоглуул. Хадмал орчуулга нь видеог тоглуулахтай синхрон гүйлгэдэг. Хэрэв танд санал хүсэлт, санал хүсэлт байвал энэ холбоо барих маягтыг ашиглан бидэнтэй холбоо барина уу.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7