How vultures can help solve crimes | Lauren Pharr

63,532 views ・ 2018-06-22

TED


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Gia Bảo Nguyễn Reviewer: Duy Le
[Bài diễn thuyết có kèm ảnh minh họa]
Ba mẹ từ lâu đã luôn muốn tôi trở thành bác sĩ
Nhưng mà làm bác sĩ nghiên cứu về cách kền kền ăn xác
00:13
[This talk contains graphic images]
0
13120
3840
là một nước đi mà chắc ba mẹ tôi khó mà ngờ tới được
00:17
My parents always wanted me to be a doctor.
1
17680
3040
(Cười)
00:21
But a doctor that studies how vultures eat dead things
2
21440
3536
Tôi nghiên cứu về hành vi ăn xác của kền kền
cũng như tầm ảnh hưởng của chúng trong hiện trường vụ án.
00:25
is probably not the type of doctor my parents had in mind.
3
25000
4176
Bài diễn thuyết lần này sẽ nói về cách mà ta hợp thức hóa lũ kền kền
00:29
(Laughter)
4
29200
1736
00:30
I study vulture scavenging behavior and how vultures affect crime scenes.
5
30960
4256
trong khoa học pháp y.
Trước khi bắt đầu, để tôi kể mọi người nghe 1 câu chuyện.
Lần đó bọn tôi đi du lịch, tổng cộng là 1,000 người
00:35
I'm here to talk to you about how we take vultures for granted
6
35240
3336
Vào tháng 5 năm 2014 khi bọn tôi đang đứng ở công viên Nashville, Tennessee,
00:38
in forensic science.
7
38600
1360
00:40
Before we do that, I want to tell you a story.
8
40800
2216
nhằm tham gia một cuộc đua ngựa.
00:43
So we're going to take a trip, all 1,000 of us.
9
43040
2776
Khi đang đợi ở chỗ nhà vệ sinh di động,
00:45
It's May 2014 and we're standing in a park in Nashville, Tennessee,
10
45840
4056
Bọn tôi thấy 2 người phụ nữ ăn mặc rất phong cách
với giày cao gót, trân châu cùng 1 chiếc mũ derby đáng yêu và mềm mại.
00:49
because we've been at a horse race.
11
49920
1896
00:51
As we wait for the porta potty,
12
51840
2256
Lúc nào bọn tôi cũng nghĩ chủ đề trò chuyện của họ
00:54
we see two ladies in their Sunday best:
13
54120
2856
là về mấy món gốm sứ từ thời ông bà.
00:57
heels, pearls and lovely, floppy derby hats.
14
57000
4096
Nhưng họ không hề.
Thay vào đó bọn tôi lại nghe họ nói
01:01
At any moment, we expect them to start talking
15
61120
2416
“Ồ, nhìn kìa.
01:03
about their grandma's fine china.
16
63560
2456
Chắc là có gì đó đã chết.”
01:06
But they don't.
17
66040
1616
Bọn tôi nhìn lên trời phía bên trái và thấy lũ kền kền đang bay vòng vòng.
01:07
Instead, we hear them say,
18
67680
2856
01:10
"Oh, look.
19
70560
1376
01:11
Something must be dead."
20
71960
2576
Thời khắc đó khiến đầu tôi như lóe lên
rằng nếu mấy người phụ nữ ở buổi đua ngựa đó
01:14
We look up and to the left and see vultures circling round and round.
21
74560
6176
thấy quan ngại về sự liên kết giữa kền kền và cái chết,
thì sao ta không thử đưa chúng vào công tác hiện trường vụ án xem sao?
01:20
It occurred to me at this very moment
22
80760
1816
01:22
that if these ladies at the derby
23
82600
1976
Mọi người đều biết kền kền có liên hệ tới sự chết chóc.
01:24
are aware of vulture's connection to death,
24
84600
2256
01:26
then why aren't we talking more about these birds at crime scenes?
25
86880
3520
Nhưng lại không rõ tại sao lại như vậy.
Ví dụ, đây là email tôi nhận được từ 1 anh bạn thám tử ở Louisiana:
01:31
People know that vultures are connected to death.
26
91120
3120
01:34
But they don't really understand how.
27
94920
2800
“Lauren, đã có 1 vụ bắt cóc.
01:38
For example, here's an email I received from a detective in Louisiana:
28
98400
4800
Ở Louisana còn mấy con chim ó hay kền kền chứ?”
Trước khi định vị nơi bắt cóc,
01:44
"Lauren, there's been a kidnapping.
29
104040
3296
Tôi sẽ xác nhận lại cái câu hỏi mà tôi hay nhận được về chim ó/kền kền này.
01:47
What buzzards or vultures do we have in Louisiana?"
30
107360
4280
Rằng chim ó không sống ở Hoa Kỳ.
Lũ đó là diều hâu sống ở Châu Âu.
01:52
Before we address the kidnapping,
31
112360
1616
01:54
I'll first address this buzzard/vulture question I get all the time.
32
114000
3736
Mấy con chim lớn mà các bạn hay thấy bay lượn trên bầu trời nước Mĩ là kền kền
01:57
Buzzards don't live in the United States.
33
117760
2416
Có 2 loại kền kền chủ yếu ở Louisiana
02:00
They are hawks that live in Europe.
34
120200
2856
là kền kền Thổ và kền kền đen.
02:03
The big black birds you see circling in the sky within the US are vultures.
35
123080
5096
Để hiểu được cặn kẽ vai trò của kền kền trong khoa học pháp y,
02:08
The two types of vultures that live in Louisiana
36
128200
2256
tôi sẽ hướng dẫn sơ qua về tính ứng dụng của lũ chim.
02:10
are the turkey vulture and black vulture.
37
130480
2760
Qua email, tôi muốn làm rõ 1 số thứ.
02:13
To fully understand the role of vultures in forensic science,
38
133920
3456
Không loại trừ trường hợp vị thám tử nghĩ rằng nhân chứng đã chết.
02:17
I'll walk you through this forensic case.
39
137400
2080
Và anh ta muốn dùng những con chim để truy vết thi thể.
02:20
From the email, certain things become apparent.
40
140120
3440
02:24
We can assume the detective thinks the individual is dead.
41
144320
4056
Giống như mấy bà cô ở Nashville,
anh thám tử tưởng rằng mấy con kền kền đang bay trên trời
02:28
And he wants to use the birds to try to find the body.
42
148400
3440
sẽ dẫn anh ta đến nơi có thi thể.
02:32
Like the ladies in Nashville,
43
152520
2016
Nhưng mà nào có đơn giản vậy.
02:34
the detective thinks that vultures circling in the sky
44
154560
3616
Tôi không biết có ai ở đây đã từng thấy cận cảnh 1 con kền kền chưa
hoặc chí ít là có tìm hiểu về nó,
02:38
will lead him to the body.
45
158200
1520
nó to kinh lắm đấy nhé.
02:40
It's not that simple.
46
160520
2440
Nó có sải cánh dài 6 thước.
Kền kền lượn quanh trên không
02:44
I don't know if you've ever seen a vulture up close
47
164000
2416
bởi vì chúng quá to để lúc nào cũng phải vỗ cánh
02:46
or spent much time with them,
48
166440
1416
02:47
but they're huge, huge.
49
167880
1216
nên chúng cứ bay mãi.
02:49
Six-foot wingspan.
50
169120
1896
Chúng bay rất cao, ở những tầng mây có xoáy hoặc ít lốc
02:51
Vultures circle in the air
51
171040
2056
02:53
because they are too big to flap their wings and fly,
52
173120
2816
được sinh ra bởi sự biến thiên khí áp
02:55
so they soar.
53
175960
1496
hình thành vào ban ngày khi mặt trời rọi vào nền đất.
02:57
They soar in thermals, which are vortexes or little tornadoes
54
177480
4056
Do đó, khi bạn thấy hiện tượng kền kền bay lượn vòng,
03:01
caused by pressure differences in the air
55
181560
2576
hãy nhớ loài này chỉ thường bay từ A sang B
03:04
that form throughout the day as the sun heats up the ground.
56
184160
3256
chứ không bay lượn vòng trừ khi nó phát hiện xác chết.
03:07
Therefore, when you see a circling vulture,
57
187440
2536
Trên thực tế, nếu bạn muốn dùng kền kền để truy vết thi thể.
03:10
the bird is usually traveling from point A to B,
58
190000
4376
hãy tìm 1 con kền kền đang đậu trên cây hoặc hàng rào.
03:14
rather than circling above something dead.
59
194400
2360
03:17
Actually, if you want to use a vulture to try to find a body,
60
197440
4576
Kích thước lớn khiến loài này khá chậm chạp trong việc săn mồi
Điều này buộc chúng phải đi vét xác
03:22
look for a vulture in a tree or on a fence post.
61
202040
4056
Trên thực tế, kền kền là loài động vật duy nhất trên thế giới
có nguồn thức ăn phụ thuộc vào cái chết.
03:26
Vultures are too big and slow to hunt.
62
206120
2776
Con kền kền Thổ cực ngầu mà các bạn đang thấy đây,
03:28
So they have to scavenge.
63
208920
2136
03:31
In fact, vultures are the only animals in the world
64
211080
2856
chúng là 1 trong số ít loài chim có khả năng ngửi mùi
03:33
that depend upon death as a food source.
65
213960
2456
Chúng cảm nhận được xác chết thông qua 1 loại hóa chất
03:36
The turkey vulture that you see here is super cool,
66
216440
3256
được tiết ra khỏi thi thể trong quá trình phân hủy
03:39
because it's one of the few bird species that can actually smell.
67
219720
3056
Sự tiến hóa này của loài kền kền
03:42
It hones in on the deceased by sensing a chemical
68
222800
2776
đóng vai trò giúp trái đất đào thải những chất độc trong xác chết.
03:45
that's coming off the body during decay.
69
225600
2680
03:48
The evolutionary role of the vulture
70
228840
2656
Khi chúng cảm nhận được cái chết,
kền kền Thổ sẽ đậu xuống và vét xác nhanh chóng.
03:51
is to rid the earth of harmful toxins produced following death.
71
231520
4800
Kền kền thường sẽ xơi phần mắt trước,
sau đó là xé da,
03:57
Once death has been detected,
72
237040
1536
03:58
the turkey vulture lands and quickly scavenges.
73
238600
2960
rồi xơi nốt các mô bên trong và để lại mỗi bộ xương khô.
04:02
Vultures usually remove the eyes first,
74
242360
2776
Do đó, chìa khóa săn mồi của kền kền không phải là ở trên không
04:05
then tear the skin,
75
245160
1576
mà chính là dưới mặt đất.
04:06
start pulling the tissues, and leave you with a skeleton.
76
246760
3400
Công tác vét xác của kền kền là 1 cái gì đó rất kinh tởm.
Nếu bạn có một buổi hẹn đầu tệ hại,
04:11
Therefore, the importance of vultures is not in the air,
77
251040
3176
cứ thử đổi chủ đề sang mấy cái tôi vừa nói,
04:14
but on the ground.
78
254240
1200
và bạn sẽ không cần lo
04:16
Vulture scavenging is somewhat gruesome.
79
256320
1920
rằng cô bồ tương lai của mình không gọi lại.
04:18
If you're ever on a bad first date,
80
258960
3016
(Cười)
Dù hơi kinh, nhưng kền kền thật sự là những nhà pháp y tài ba,
04:22
just reference this talk,
81
262000
1576
04:23
and I don't think you'll have to worry
82
263600
1856
04:25
about your potential suitor giving you another call.
83
265480
2536
và đây là lí do.
Kền kền sẽ xơi tái xác người
04:28
(Laughter)
84
268040
2376
04:30
Although gruesome, vultures are key forensic players,
85
270440
4056
như cách mà chúng hay làm với mấy con vật khác chết trên đường
Chắc chưa ai nghe qua điều này đâu ha,
04:34
and here's why.
86
274520
1240
bởi chúng có thể làm tốt đến mức mà ta không ngờ tới được.
04:36
Vultures will consume a dead human
87
276280
3616
Nếu kền kền có khả năng sinh tồn bằng cái chết
04:39
just like they will consume roadkill.
88
279920
2336
cùng khả năng truy vết xác người tốt đến thế
04:42
But you don't ever hear about that,
89
282280
1856
vậy tại sao ta lại không hề thấy chúng trong các cuốn sách và nhan đề về pháp y?
04:44
and it's because vultures are so good at what they do.
90
284160
3056
04:47
If vultures depend on death for survival and if they scavenge humans,
91
287240
4856
Câu trả lời là:
Xu hướng của 1 số nhà nghiên cứu truyền thống đó là hay loại bỏ động vật ăn xác
04:52
then how can vultures be absent from forensic textbooks and training manuals?
92
292120
3640
trong các nghiên cứu về phân hủy học
bằng việc tạo ra khuôn khổ cho những mẫu thử thối rữa.
04:56
The answer:
93
296520
1576
04:58
the tradition has been for researchers to exclude animal scavengers
94
298120
4096
Tại sao?
Bởi vì các nhà nghiên cứu sợ rằng 1 con thú sẽ bỏ trốn cùng với mẫu thử
05:02
from decomposition studies
95
302240
1256
05:03
by placing a cage over the decaying subject matter.
96
303520
4696
và sẽ chẳng còn dữ liệu gì để mà báo cáo cả
vô ý thay,
Những loài bị loại bỏ lại là những loài có sự phát triển khung xương mạnh mẽ,
05:08
Why?
97
308240
1416
05:09
Because researchers were afraid an animal would run away with their subject matter
98
309680
3896
và đây chính là những thông tin mà các thám tử cần trong quá trình phá án,
05:13
and they wouldn't have any data to report --
99
313600
2146
05:15
consequently excluding animals' results in a lengthy skeletonization process,
100
315770
5646
Đã có rất nhiều vụ án mạng mà nạn nhân chỉ còn là 1 bộ xương khô,
05:21
and this information is currently what detectives use during investigations.
101
321440
4680
Họ nghĩ, “Wow, cái bộ xương này chắc lâu rồi chưa được điều tra hả trời.”
05:26
A lot of times at a crime scene when people see a skeletonized body,
102
326960
3256
Ồ, không, không, không, không.
Kền kền có thể đẩy nhanh quá trình phân hủy
05:30
they think, "Wow, this has been here for a really long time undiscovered."
103
330240
5296
Và bộ xương khô đó đã có thể ở đấy
ít nhất là 5 ngày nếu nó bị truy vết bởi lũ kền kền.
05:35
Oh, no, no, no, no.
104
335560
1680
05:38
Vultures accelerate decay.
105
338200
2416
Việc không tính đến quá trình vét xác của kền kền
05:40
And the skeletonized body could have been there
106
340640
2216
có thể dẫn đến kết quả kiểm định pháp y không chuẩn
05:42
for as little as five days if scavenged by vultures.
107
342880
4216
về thời gian tử vong của ai đó
để rồi khiến việc truy vết thông tin nạn nhân bị sai nốt
05:47
The failure to account for vulture scavenging
108
347120
2856
Nên mục tiêu của tôi đó là các nhà khoa học pháp y
05:50
can result in forensic scientists inaccurately estimating
109
350000
2736
05:52
how long someone has been dead
110
352760
2216
hãy tập trung vào tập tính của loài này
Tôi cũng muốn việc truy xác của kền kền
05:55
and then searching through the wrong missing person's files.
111
355000
2880
cũng như phán đoán tử vong qua xương được chế tài bởi pháp luật
05:58
Therefore, the goal is to get forensic scientists to focus on vulture evidence
112
358640
3976
06:02
and to get law enforcement to consider vulture scavenging
113
362640
3136
Giờ thì quay lại cái vụ bắt cóc tôi đề cặp hồi nãy nhé
Tôi đã trả lời mấy thám tử như này
06:05
and a possible recent death when skeletal remains are found.
114
365800
4000
rằng mấy con kền kền thích ở mấy chỗ có nước
Chúng thích những nơi có hươu đuôi trắng,
06:10
Let's get back to the importance of the kidnapping case.
115
370640
2856
chúng thường tìm đến sau 5 ngày kể từ khi đối tượng chết,
06:13
I responded to the detectives
116
373520
1416
và thường sẽ để lại nguyên vẹn xương và lông
06:14
and told them that vultures like areas with water.
117
374960
2376
06:17
They like areas with white-tailed deer,
118
377360
1896
Các thám tử phản hồi lại tôi là
06:19
they typically arrive within the first five days following death,
119
379280
3096
“Chúng tôi tìm thấy thi thể được chôn ở 1 mộ phần cạn.
06:22
they're going to leave an intact spinal column and feathers.
120
382400
3760
Chúng tôi cũng tìm ra được mấy sợi lông mà cô nhắc tới
Nhưng có 1 vấn đề đó là
06:27
The detectives write back and say,
121
387240
1696
06:28
"We found the body buried in a shallow grave.
122
388960
2440
những sợi lông đó nằm ở vị trí cách 40 thước so với nơi tìm thấy thi thể
06:32
We also found the feathers you mentioned."
123
392160
2160
Chúng được đặt gần chỗ những trái tùng dính máu
06:35
But there appeared to be a problem
124
395080
2256
Kền kền không có hứng với máu, và chúng cũng sẽ không ở quanh đó.
06:37
because the feathers were located 40 yards from where the body was found.
125
397360
4496
Chúng có thể ở quanh tầm 40 bước, nhưng không có chuyện tới tận 40 thước.
06:41
The feathers were next to a bloody pine cone.
126
401880
2496
Đó sẽ là 1 sự phí sức
06:44
Vultures aren't attracted to blood, and they typically don't wander.
127
404400
3216
của 1 loài chim mà chúng không có khái niệm gì về bữa ăn kế tiếp.
06:47
They might wander 40 feet, but they're not going to wander 40 yards.
128
407630
4146
Nên nhiệm vụ đầu tiên của tôi ở đây là xác định xem kền kền có ở hiện trường không.
06:51
That would be a waste of energy
129
411800
1696
06:53
for a bird that doesn't know when it will get its next meal.
130
413520
3480
Qủa nhiên, mấy sợi lông ở chỗ trái tùng chính là của lũ kền kền Thổ
06:58
So my first job here was to determine if vultures were at the scene.
131
418040
4016
Vậy thì điều gì đã khiến cho 1 con kền kền lang thang tới tận 40 thước?
07:02
Indeed, the feather by the pine cone was consistent with the turkey vulture.
132
422080
3840
1 trong những lí do mà tôi yêu kền kền
đó là bởi chúng có các tập tính hoạt động
07:06
So why in the world would a vulture wander 40 yards?
133
426840
4040
có thể được luận giải cả về mặt sinh học lẫn vật lí
Tôi bắt đầu điên lên sau khi tiến hành vô số các thử nghiệm
07:11
One of the reasons I love vultures
134
431680
1696
mà tôi đúc kết được từ 1 trại xác ở Texas
07:13
is because they tend to operate in a manner
135
433400
2016
Trại xác là nơi mà bạn có thể hiến tặng cơ thể cho khoa học
07:15
that can be explained by biology and physics.
136
435440
2136
07:17
I started mentally going through the numerous bating experiments
137
437600
3056
Tôi còn tiến hàng thử nghiệm của mình thông qua việc đặt bẫy
07:20
I had conducted at a body farm in Texas.
138
440680
2120
và gắn GPS lên lũ kền kền.
07:23
A body farm is a place where you can donate your body to science.
139
443400
3376
Để rồi tiến hành 1 quá trình giám sát lũ kền kền trong vài năm
07:26
I also went through my experiences with trapping
140
446800
3280
thông qua công nghệ GPS.
Sau đó, tôi lấy cuốn sổ note ra và bắt đầu “À há!”
07:31
and GPS tagging vultures.
141
451120
1800
07:33
And then the year-long process of monitoring vultures
142
453720
2496
Tôi đã biết được 2 thứ có thể thu hút kền kền tìm đến 1 thi thể cách tận 40 thước
07:36
via remote GPS technology.
143
456240
1520
07:38
Next, I brought up my field notes and had an "Aha!" moment.
144
458520
3200
Đó là ruột và não.
07:42
I knew of two things that would lure a vulture 40 yards from a body.
145
462640
4240
Tôi trình bày lại thông tin này với các thám tử
và biết rằng họ nghi ngờ nạn nhân đã bị đánh vào đầu
07:47
Guts and brain matter.
146
467680
2080
dẫn đến chấn thương và bất lực.
Một pha dập vỡ đầu được cho là đã xảy ra
07:51
I presented this information to the detectives
147
471280
2656
07:53
and learned that they suspected the victim had been incapacitated
148
473960
3096
tại nơi mà trái tùng được tìm thấy,
và rồi nạn nhân bị kéo lê đến 40 thước rồi bị chôn ở 1 mộ phần cạn.
07:57
by blunt force trauma to the head.
149
477080
2016
07:59
The blow to the head was thought to have occurred
150
479120
2336
08:01
in the area where the pine cone was found,
151
481480
2016
Có khả năng não chính là thứ đã dẫn dụ kền kền tới
08:03
and then the victim was drug 40 yards and buried in a shallow grave.
152
483520
5560
và điều đó chinh là minh họa về việc hành vi của kền kền
có thể lắp ghép những chứng cứ lại với nhau như thế nào.
08:10
This suggested that brain matter was the lure for the vulture
153
490160
3536
Các thám tử còn gửi tôi tấm ảnh này.
08:13
and illustrates how studying vulture behavior
154
493720
3296
Cánh tay của nạn nhân bị lòi ra khỏi ngôi mộ
08:17
can help piece together some of the evidence.
155
497040
2600
Với tư cách là nhà khoa học pháp y, bạn phải suy luận về cái toàn cảnh.
08:20
The detectives also sent me this photo.
156
500880
1880
08:23
The victim's arm is sticking up out of the grave.
157
503760
3600
Chiếc lông gần trái tùng cho thấy lũ kền kền đã có mặt ở hiện trường
08:28
As a forensic scientist, you have to think about the whole picture.
158
508280
3656
Bức ảnh của vụ án trên cũng mô tả
08:31
The feather by the pine cone indicated that vultures were at the scene.
159
511960
4680
tập tính vét xác đặc trưng của kền kền.
Phóng to lên, ta sẽ thấy 1 chiếc lông màu trắng,
08:37
This crime scene photo also depicts
160
517640
2136
cũng chính là đặc trưng của loài kền kền Thổ
08:39
characteristic vulture scavenging behavior.
161
519800
3376
Lưu ý 1 điều là da nạn nhân còn có dấu hiệu như bị cắt ở cổ tay
08:43
We zoom in, we see a white down feather,
162
523200
3296
08:46
which is characteristic of the turkey vulture.
163
526520
2240
Kền kền Thổ ngửi thấy mùi xác thối, rồi đậu lại.
08:49
Also note that the skin has a cut-like tear near the wrist.
164
529640
5096
Nó quét qua những tán thông,
rồi nhổ bàn tay ra,
sau đó dùng mỏ để xé lấy phần da
08:54
The turkey vulture smells the decay, lands.
165
534760
3376
và bắt đầu nhấp những mô mềm ra khỏi thi thể.
08:58
It can get through the pine needles,
166
538160
1856
Chỉ có xé và kéo, xé và kéo, xé và kéo.
09:00
pull out the hand,
167
540040
1256
09:01
it's going to tear the skin with its beak
168
541320
2496
09:03
and then start pulling the soft tissues away from the bone.
169
543840
2856
Tấm ảnh này đã minh họa chính xác khả năng vét xác của kền kền.
09:06
Just tear and pull, tear and pull, tear and pull.
170
546720
3560
Điều này khá quan trọng bởi nó đã hỗ trợ rất nhiều về thời gian
mà các thám tử phải bỏ ra cho 1 vụ án mạng
09:12
This photo illustrates the scavenging efficiency of vultures.
171
552520
3856
Không phải lúc nào cũng có đủ chứng cứ.
Bạn sẽ rất ít khi thấy lũ kền kền tại hiện trường vụ án
09:16
This is important because it helps support the time line
172
556400
3016
09:19
the detectives are putting together for the murder.
173
559440
2400
Thay vào đó, kền kền thường chỉ để lại 1 số chứng cứ về sự hiện diện.
09:22
There's not a whole lot of evidence.
174
562600
1736
Thay vì tìm hẳn 1 con kền kền,
09:24
You're not likely going to see the vultures at the crime scene.
175
564360
3416
hãy tìm những chiếc lông và mảnh xương.
09:27
Instead, vultures just leave these very subtle clues.
176
567800
2480
Kền kền quan trọng ở hiện trường
bởi vì chúng quá giỏi và nhanh ở cái khoảng mà chúng làm.
09:31
Rather than looking for the vulture,
177
571080
2256
09:33
look for the feathers and pristine bones.
178
573360
3856
Chúng như những cơn lốc.
Bạn có thể bỏ lỡ chúng chỉ trong nháy mắt.
09:37
Vultures are important
179
577240
1256
09:38
because they are so good and fast at what they do.
180
578520
3616
Tôi cung cấp ý kiến về dấu hiệu của kền kền cho các thám tử.
09:42
They're like tornadoes.
181
582160
1656
Và anh ta đã giải trình các chứng cứ đó cho tòa án.
09:43
If you blink, you will miss them.
182
583840
2360
Và vụ bắt cóc đó đã trở thành 1 án tử.
09:47
I provided my opinion about the vulture evidence to the detective.
183
587520
3120
Và bị cáo bị kết luận là có tội.
09:51
And he presented the vulture evidence in court.
184
591200
2200
Trường hợp trên đã cho thấy việc nghiên cứu tập tính kền kền
09:54
The kidnapping case was a death penalty case.
185
594280
2920
chính là bước ngoặt lớn của nghành pháp y học
09:58
And the defendant was found guilty.
186
598000
1680
10:00
This case illustrates how studying vulture behavior
187
600840
4376
Những người bị sát hại
đều xứng đáng có được một cuộc điều tra minh bạch nhất có thể
10:05
helps innovate forensic science.
188
605240
2640
Khi ta đưa kền kền vào các giám định pháp y,
10:08
Someone who has been murdered
189
608760
2696
ta liền có thể vẽ ra một bức tranh cụ thể về thời gian
10:11
deserves the most thorough investigation possible.
190
611480
3160
và cả những người liên quan
10:15
When we include vultures in forensic studies,
191
615440
2136
Nên lần sau, nếu bạn có ở trong 1 hiện trường án mạng
10:17
we paint a more thorough picture of what happened, when it happened
192
617600
3656
(Cười)
10:21
and who it happened to.
193
621280
1320
hãy nhìn xuống đất và xem lũ kền kền đã bỏ lại những bằng chứng gì nhé
10:23
So, the next time you're at a crime scene with a dead body --
194
623600
4416
Và nếu có ai ở đây định mang kền kền đến 1 buổi hẹn hò
10:28
(Laughter)
195
628040
1736
Chúng sẽ là 1 người bảo hộ đáng tin đấy.
10:29
look to the ground to find the clues vultures have left.
196
629800
2976
Cảm ơn mọi người.
10:32
And if anyone ever brings up vultures on a date,
197
632800
4336
(Vỗ tay)
10:37
you'll know they're a keeper.
198
637160
2176
10:39
Thank you.
199
639360
1216
10:40
(Applause)
200
640600
3680
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7