Jessica Kerr: Who makes judges? | TED

Transcriber:

Translator: Thy Quỳnh Nguyễn Ngô Reviewer: 24 Anh

Bạn đang ở trong một căn phòng mà bạn không muốn ở đó.

Một điều gì đó tồi tệ đã xảy ra.

Một người lạ mặt mặc âu phục đang nắm giữ số phận của bạn.

You're in a room you don't want to be in.

Một vị thẩm phán.

Something bad has happened.

Bốn năm về trước, vị thẩm phán đó là tôi.

There's a stranger in a suit with your future in their hands,

Những người ngưỡng mộ tôi khi ấy không thể làm gì khác ngoài tin tưởng tôi.

A judge.

Four years ago, that judge was me.

Nhưng tôi đã làm gì mà lại xứng đáng với điều đó?

The people looking up at me then had no choice but to trust me.

Hệ thống tư pháp của Úc vận hành dưới một lớp màn bí mật

But what had I done to deserve it?

che lấp đáp án cho các câu hỏi khó nhằn như thế này.

Australia's judicial system operates under a shroud of mystique

Nhưng bạn có quyền được hỏi

làm sao để người như tôi chuẩn bị sẵn sàng cho việc đưa ra phán quyết.

which fends off tough questions like this.

Và có lẽ bạn sẽ cảm thấy không thoải mái với các câu trả lời đâu.

But you will have the right to ask

how people like me prepare for the job of judging.

Hệ thống này cần phải thay đổi.

And you may not feel comfortable with the answers.

Để dễ hình dung hơn, trước tiên, hãy nghĩ về độ tín nhiệm của công chúng.

The system needs to change.

Các thẩm phán tại Úc không được bầu chọn.

To set the scene, first, let's think about public confidence.

Tuy nhiên, quyền lực mà họ nắm trong tay lại rất to lớn.

Sau cùng, chúng ta tin tưởng hệ thống này

Judges in Australia are not elected.

là vì chúng ta tin tưởng các thẩm phán thường sẽ đưa ra quyết định đúng đắn.

Yet, the power they wield is immense.

Nếu chúng ta mất lòng tin đó,

Ultimately, we trust the system

chúng ta sẽ đứng trước nguy cơ làm mất cân bằng toàn bộ hiến pháp.

because we believe that judges generally get it right.

Nhưng ta đang sống trong một thời đại

khi mà niềm tin mù quáng vào giới tinh hoa đang dần biến mất.

If we lose that belief,

we risk unbalancing the whole constitution.

Những thẩm phán ngày càng nhạy cảm với những câu hỏi “vì sao”.

But we live in a time when blind faith in elites is eroding fast.

Tại sao bạn xứng đáng với quyền lực mà chúng tôi trao cho bạn?

Judges are increasingly vulnerable to the "why" question.

Và họ nên như thế.

Thứ hai, thẩm phán cần được nhìn nhận như một cá nhân độc lập,

Why do you deserve the power we have given you?

And so they should be.

để thực hiện nghĩa vụ của họ mà không sợ hãi hoặc thiên vị.

Second, it's fundamental that judges have to be seen as independent,

Để tránh được những áp lực từ phía chính quyền hiện tại,

thẩm phán được nhận lương bổng cao và không thể bị cắt giảm,

doing their jobs without fear or favor.

họ cũng không thể bị bãi nhiệm vì những gì họ nói hoặc làm.

To avoid any pressure from the government of the day,

judges have high salaries, which can never be cut,

Trừ khi rõ ràng là họ đã nhận hối lộ hoặc mất trí.

Đổi lại, thẩm phán phải hứa giữ gìn sự liêm chính của mình,

and they can't be fired for what they say or do.

bất kể trong hay ngoài tòa án.

Unless they're obviously corrupt or mad.

Dường như luôn có một tấm màn phủ xuống mỗi khi một thẩm phán được bổ nhiệm.

In exchange, judges agree to be ultrarestrained,

Quả là một cách sống đơn độc,

both in and out of court.

và nó đã khiến chúng ta nghĩ rằng thẩm phán có gì khác biệt

A kind of veil comes down when a judge is appointed.

so với tất cả chúng ta.

It's a lonely way to live,

Cuối cùng, tôi có thể nói với bạn rằng

and it feeds into this sense that judges are somehow different

về lý thuyết, mọi thẩm phán được bổ nhiệm dựa trên công trạng.

from the rest of us.

Nghe thật tuyệt.

Và trên lý thuyết là như vậy.

Finally, I can tell you that all judges are in theory appointed on merit.

Thẩm phán được lựa chọn thông qua một quy trình kín

mà phần nhiều dựa vào những lời gợi ý từ thẩm phán cấp cao.

That sounds good.

And in theory it is.

Những người được chọn đều là những luật sư có kinh nghiệm,

Judges are chosen in a confidential process

thường thuộc hàng những luật sư hoặc trạng sư xuất sắc,

which relies heavily on advice from senior judges.

và thường dành cả ngày xuất hiện trước thẩm phán.

The people chosen are all experienced lawyers,

traditionally top courtroom lawyers or barristers,

Tất cả họ đều được chọn lựa cho công việc này,

và nhìn chung, kết quả khá ấn tượng.

who spend their days appearing in front of judges.

Nhưng chúng ta thật sự nghĩ gì khi nói về công trạng của họ?

They're all personally shoulder-tapped for the job,

and the results are in general, pretty impressive.

Điều duy nhất ta biết là về mặt lịch sử, các trạng sư chủ yếu là nam giới,

But what do we really mean when we talk about merit?

da trắng hơn và có tuổi hơn so với những luật sư khác,

For one thing, barristers are historically maler,

và việc này đã nói lên điều gì đó.

Người ta thường tranh cãi rằng những ai được chọn làm thẩm phẩn thì trên hết,

paler and staler than other lawyers,

là những người gợi cho những thẩm phán tiền nhiệm nhớ về chính bản thân họ.

which is really saying something.

It's been argued that the people who get chosen as judges are above all,

Tính đa dạng trong ngành đã trở thành một vấn đề mà ta khó có thể tảng lờ.

the ones who remind existing judges of themselves.

Và những thẩm phán thường được lựa chọn

dựa trên khả năng bào chữa của họ trước những thẩm phán tốt đến đâu.

Diversity on the bench is an issue that's become impossible to ignore.

And judges are essentially picked

Nhưng điều đó thật sự không có ý nghĩa.

based on how well they argue cases in front of judges.

Hãy thử so sánh một phòng xử án và một phòng mổ.

But that doesn't really make sense.

Luật sư và thẩm phán đều có vai trò quan trọng trong phiên tòa,

Let's compare a courtroom and an operating theater.

cũng giống như bác sĩ gây mê và bác sĩ phẫu thuật trong ca phẫu thuật.

Barristers and judges both play essential roles in court,

Nhưng bạn sẽ không đưa dao mổ cho bác sĩ gây mê

just like anesthetists and surgeons in an operation.

chỉ vì anh ấy đã giúp bác sĩ phẫu thuật gây mê bệnh nhân suốt mười năm qua.

But you don't hand an anesthetist a scalpel

Bộ kĩ năng cơ bản trong ngành luật có thể cũng giống như ngành y tế,

just because he's been putting people to sleep

for the surgeon for 10 years.

tuy nhiên công việc lại hoàn toàn khác.

The underlying skill set may be the same in law as in medicine,

Sự thật lạ lùng về ngành tư pháp ở một đất nước giống như Úc

but the jobs are fundamentally different.

là mặc dù thẩm phán có một vai trò quan trọng trong nhà nước,

The strange truth about judging in countries like Australia

hệ thống đào tạo nên họ vẫn có sự tư nhân hóa.

is that even though judges are such an important part of government,

Khi việc đào tạo được thực hiện,

nó hoàn toàn được thực hiện thông qua nghiệp vụ luật sư tư nhân.

we've basically privatized the system of making them.

Và đây là vấn đề.

Không có trường đào tạo dành cho những người muốn làm thẩm phán.

That work is done, if it's done at all,

within the private legal profession.

And here's the thing.

Bổ nhiệm tư pháp thường được xem như một tấm huân chương danh dự,

There is no judge school for wannabe judges.

chứ không phải một cột mốc chuyên môn mà luật sư tích lũy được

giống như cách một bác sĩ trau dồi chuyên môn của mình.

Judicial appointment is seen as a badge of honor,

not as a professional milestone that a lawyer builds up to

Thẩm phán cũng chỉ là những luật sư

cho đến khi họ tuyên thệ nhậm chức.

the way that a doctor works towards specialization.

Và từ ngày đó trở đi, cuộc sống họ sẽ là một ván bài,

Judges are just lawyers

trừ việc họ không thể bị bãi nhiệm vì thiếu năng lực.

until the day they take the judicial oath.

And from that day it is sink or swim,

Bạn nghĩ sẽ thế nào

except they can't be fired for incompetence.

khi biết cuộc đời bạn đang nằm trong tay một vị thẩm phán chưa từng xử vụ nào?

How do you think it would feel

Và bạn nghĩ vị thẩm phán ấy sẽ cảm thấy thế nào?

to know your life was on the line in a judge's first ever case?

Quá trình trở thành thẩm phán có thể là ngọn lửa rửa rội.

And how do you think that judge would feel?

Trước đây, tôi chưa từng tham gia phiên tòa hình sự với tư cách luật sư,

The transition to the bench can be a baptism by fire.

nhưng tôi đã được phái đến tòa sơ thẩm,

tại Seychelles,

I had never run a criminal trial as a lawyer,

để tuyên án 12 năm tù giam

and there I was in a magistrate's court

trong tháng đầu tiên mà tôi nhậm chức.

in the Seychelles,

Thật kinh khủng.

being asked to hand down 12-year prison sentences

Liệu các luật sư giỏi nhất có tiếp nhận thay đổi này dễ dàng hơn không?

in my first month on the job.

Chà, theo một cách nào đó, dĩ nhiên.

It was terrifying.

Những trạng sư này biết rất rõ về luật pháp

Is it any easier to make that transition as a top courtroom lawyer?

và những năm trời quan sát thẩm phán làm việc đem lại cho họ khởi đầu tốt hơn

Well, in some ways, definitely.

khi biết về cách quy trình hoạt động.

Barristers do know a lot of law

Nhưng xã hội đang dần thay đổi,

and the years of watching judges in action do give them a head start

và mong đợi của chúng ta về thẩm phán cũng thay đổi theo.

on how the process works.

Các thẩm phán ngày càng được yêu cầu có nhiều kỹ năng bổ sung ngoài pháp luật.

But as society changes,

our expectations of judges are changing, too.

Họ phải đóng vai trò quản lý, lãnh đạo,

Judges are increasingly called on

hiểu biết về cả chính trị và văn hoá,

for a whole range of extra nonlegal skills.

có thể chịu đựng sự soi mói không ngừng và sự cô lập từ xã hội.

They have to be managers and leaders,

politically and culturally savvy,

Chúng ta không phải mong đợi hay thậm chí đánh giá các kĩ năng này đối với trạng sư.

able to handle relentless scrutiny and social isolation.

Và khi chúng ta hướng tới hệ thống tư pháp đa dạng hơn,

We don't necessarily expect or even value those skills in a barrister.

vấn đề thật sự sẽ còn tồi tệ hơn nữa.

Nếu chúng ta muốn ít thẩm phán nam hơn, ít thẩm phán da trắng hơn,

And when we aim for a more diverse judiciary,

ta không nhất thiết tìm kiếm thẩm phán từ các văn phòng luật sư.

the problem actually gets worse.

If we want less male, less pale judges,

Và những người chưa dành thời gian làm việc trong toà án

sẽ không còn được mong đợi biết rõ cách xét xử,

we're not likely to find them all in barristers chambers.

cho dù họ có xuất sắc như thế nào trong những phương diện khác.

And people who haven't spent their working lives in court

can't possibly be expected to just know how judging works,

Vậy điều mà bạn sẽ phải đối mặt chính là tình huống không có thẩm phán mới nào

no matter how excellent they may be in other ways.

có thể thật sự đáp ứng trọn vẹn từng mảnh ghép của câu đố về công trạng.

So what you end up with is a situation where no new judge

Nhưng những con số và hình dạng của những mảnh ghép còn thiếu đó

is actually likely to have every piece of the merit puzzle.

cực kỳ đa dạng tùy theo từng thẩm phán.

Sao việc này lại bình thường được nhỉ?

But the number and shape of those missing pieces

varies hugely from judge to judge.

Tại sao hệ thống của chúng ta lại mặc định rằng bất kì ai cũng đều sẵn sàng

How is this OK?

cho một công việc đòi hỏi cao như thế?

Why does our system assume that anyone comes ready-made

Hoá ra là có một vài lí do văn hoá khá mạnh mẽ.

for such a demanding job?

Những người nghiên cứu tư pháp, như tôi hiện giờ,

It turns out there are some pretty strong cultural reasons why.

thường không muốn nói về những vấn đề ẩn đằng sau,

như việc tạo lập thẩm phán,

People who study judiciaries, that's me now,

vì sợ bị xem là đụng chạm đến tính độc lập của tư pháp.

are traditionally reluctant to talk about behind-the-scenes issues,

Tôi nghĩ việc này đã đi quá xa.

like making judges,

for fear of being seen as interfering with judicial independence.

Độc lập dựa trên lòng tin của dân chúng.

I think this has gone too far.

Và ta không thể tiếp tục tin tưởng điều không thể được giải thích và biện minh.

Independence depends on public confidence.

Nhưng giới tinh tú luật rõ ràng muốn duy trì hiện trạng này.

And we can no longer be expected to trust what can't be explained and justified.

Với tư cách một luật sư,

But the legal elite have an obvious interest in maintaining the status quo.

tôi cảm thấy không thoải mái khi chỉ trích một quá trình

mà những người bạn luật sư của tôi xem như quy trình tự nhiên,

As a lawyer,

it feels uncomfortable to criticize a process

thậm chí là một loại quyền lợi.

Cũng khó tìm được luật sư có thể cởi mở chia sẻ về việc trau dồi để làm thẩm phán.

that my barrister friends say is a natural progression,

even a kind of right.

Những người giống tôi nhanh chóng hiểu ra

And getting any lawyer to talk openly about learning how to judge is hard.

rằng việc thừa nhận tham vọng tư pháp thì trái với quy tắc.

People like me learn quickly

Bạn có thể nhắm đến việc trở thành luật sư để bước chân vào cuộc đua,

that admitting to judicial ambitions is out of order.

nhưng bạn không thể thể hiện mình đang cố giành được suất bổ nhiệm.

You can aim to be a barrister, which puts you in the running,

Sự tương phản đối với một ngành như y khoa không thể rõ ràng hơn.

but you can't be seen as angling for an appointment.

Tất cả các ưu đãi trong lĩnh vực luật đều có tính chất ngược.

The contrast with a profession like medicine couldn't be more stark.

Tôi nhận ra một điều rằng

chỉ khi nào chúng ta dám đối mặt với những rào cản về văn hóa,

The incentives in law are all backwards.

khi đó chúng ta mới có một ít hy vọng chuyển từ câu hỏi vì sao sang làm thế nào.

I came to realize

that it was only in confronting these culture barriers

Vậy làm sao để tôi nói về việc tạo nên thẩm phán?

that I would have any hope of breaking through

from the why to the how.

Bắt đầu với việc chính phủ chịu nhiều trách nhiệm hơn về quy trình của họ.

So how do we talk about making judges?

Và không chỉ là giải thích tại sao lại chọn người này thay vì người kia,

It starts with government taking more responsibility for its own processes.

mặc dù việc đó có ích.

Tôi cho rằng ưu tiên hàng đầu là đào tạo liên tục cho các thẩm phán.

And not just in explaining why it picks one person over another,

although that would help.

Hiện tại, các thẩm phán ở Úc thật sự có đi học ở các cơ sở đào tạo thẩm phán,

At the top of my list is ongoing education for judges.

đại loại như vậy,

nhưng chỉ theo chế độ kín sau khi họ đã nhậm chức.

Judges in Australia do actually go to judge school now,

Việc đó được gắn mác là CPD, tức là “Phát triển chuyên môn nghề nghiệp”,

kind of,

but only behind closed doors once they're already on the job.

đó hoàn toàn là thông lệ và mang tính bắt buộc đối với các luật sư

It's labeled as CPD: Continuing professional development,

và những ngành nghề hiện đại khác.

Nhưng bởi vì không có ai được quyền bảo thẩm phán phải làm gì

which is totally routine and compulsory for lawyers

hoặc suy nghĩ như thế nào,

and other modern professionals.

nhằm tránh làm giảm sự độc lập của họ,

But because no one is supposed to tell a judge what to do

tất cả đều là tự nguyện.

Theo nguyên tắc, một thẩm phán như tôi có thể nói không.

or how to think,

in case that undermines their independence,

Và mác CPD hoàn toàn né tránh được vấn đề hết sức rõ ràng,

it's all voluntary.

In principle, a judge like me could just say no.

rằng mỗi luật sư hiện đại ít nhất cũng cần vài sự hỗ trợ

And that CPD label neatly avoids the elephant in the room,

để học cách trở thành thẩm phán giỏi ngay từ đầu.

the fact that every modern lawyer needs at least some help

Thực ra có nhiều nỗ lực tuyệt vời bắt đầu xảy ra trong nền giáo dục tư pháp,

learning how to be a good judge in the first place.

nhưng vẫn chưa đủ.

There's actually some amazing work starting to happen in judicial education,

Và trong bất cứ trường hợp nào,

quan trọng hơn hết thảy là những năm tháng trước khi bổ nhiệm.

but it is nowhere near enough.

Chính phủ hoàn toàn không chịu trách nhiệm về phần này.

And in any case,

it's those pre-appointment years that matter the most.

Và để xóa đi những kỳ thị đối với những người muốn trở thành thẩm phán,

Government has taken no responsibility at all here.

bản thân nghề nghiệp phải thay đổi.

Dù chính thức hay không chính thức,

And to get past that stigma on wannabe judges,

chúng ta đều phải vạch ra con đường sự nghiệp tư pháp

the profession itself has to change.

và tích cực tạo ra giá trị tư pháp.

Whether it happens formally or informally,

we need to be thinking about a judicial career path

Chúng ta cần hỗ trợ những luật sư trẻ như tôi,

đặc biệt là những người khác biệt,

and actively creating judicial merit.

để họ có thể thực hiện những điều giúp họ trở thành thẩm phán giỏi,

We need to support young lawyers like me,

không chỉ là một luật sư giỏi,

particularly the diverse ones,

đặc biệt khi những việc đó

to do things that will make them great judges,

có thể sẽ không giúp họ có cơ hội thăng tiến khi làm luật sư.

not just great lawyers,

Sau này khi nghĩ lại, tôi ước mình có nhiều kinh nghiệm

especially when those things

trong những vấn đề như công lý cộng đồng,

are not likely to get them promoted as lawyers.

công nghệ và quản lý.

In hindsight, I wish I'd had way more experience

Và tôi thật lòng ước mình đã có thể theo học tại cơ sở đào tạo thẩm phán.

in things like community justice,

technology and management.

Luật sư được đào tạo tốt hơn đồng nghĩa với chất lượng đầu vào tốt hơn

And I so wish I could have gone to judge school.

đối với những người chọn lựa và quản lý thẩm phán

Better prepared lawyers would mean better inputs

và rõ ràng là những thẩm phán đó xứng đáng với lòng tin của bạn.

for those people who choose and manage judges

and ultimately better evidence that those judges deserve your trust.

Đó là gốc rễ của mọi vấn đề.

Bất kì ai trong chúng ta, vào ngày nào đó,

có thể rơi vào tình huống tương lai của mình nằm trong tay một thẩm phán.

And that's what it all comes back to.

Any of us, any day,

Và khi đó,

chúng ta cần phải nhìn vào mắt nhau

could find our future in the hands of a judge.

và biết rằng chúng ta có thể tin tưởng hệ thống này.

In that moment,

we need to be able to look each other in the eye

Xin cảm ơn mọi người.

(Vỗ tay)

and know we can trust the system.

Thank you.

(Applause)