Jessica Kerr: Who makes judges? | TED

Transcriber:

Translator: Narantsetseg B Reviewer: Munkhbaatar Lkhagvaa

Та байхыг хүсээгүй өрөөнд байна.

Ямар нэгэн муу зүйл болжээ.

Тэнд шүүгч гэж таны ирээдүйг гартаа атгаж өмсгөл өмссөн

You're in a room you don't want to be in.

танихгүй нэгэн байна

Something bad has happened.

Тэртээх дөрвөн жилийн өмнөх шүүгч нь би байсан.

There's a stranger in a suit with your future in their hands,

Над руу харж байсан хүмүүст сонголт байгаагүй хэдий ч надад итгэж байсан.

A judge.

Four years ago, that judge was me.

Гэвч би юу хийсэн гээч?

The people looking up at me then had no choice but to trust me.

Австрали улсын шүүхийн тогтолцоо нь дээр дурдсан төвөгтэй асуудлын

But what had I done to deserve it?

эсрэг нууцлаг байдлаар ажилладаг.

Australia's judicial system operates under a shroud of mystique

Гэхдээ над шиг хүмүүсийг яаж шүүгчийн

ажил хийлгэхээр бэлтгэдэг талаар та асуух эрхтэй.

which fends off tough questions like this.

Хариулт танд таалагдахгүй болов уу.

But you will have the right to ask

how people like me prepare for the job of judging.

Энэ тогтолцоог өөрчлөх хэрэгтэй.

And you may not feel comfortable with the answers.

Эхлээд нөхцөл байдлыг тогтоохын тулд олон нийтийн итгэлийг авч үзье.

The system needs to change.

Австрали улсад шүүгчдийг сонгодоггүй.

To set the scene, first, let's think about public confidence.

Гэвч тэдний бүрэн эрх хэмжээлшгүй.

Эцсийн эцэст бид шүүгчдийг зохих ёсоор томилсон

Judges in Australia are not elected.

гэж итгэдэг учраас уг тогтолцоонд итгэдэг.

Yet, the power they wield is immense.

Хэрэв бид энэхүү итгэлийг алдвал

Ultimately, we trust the system

Үндсэн хуулийг тэнцвэргүй болгох эрсдэлд хүргэнэ.

because we believe that judges generally get it right.

Бид нийгмийн өндөр боловсролтой хэсэг уруудаж байгаа цаг үед амьдарч байна.

If we lose that belief,

we risk unbalancing the whole constitution.

Шүүгчид “яагаад” гэсэн асуултанд тун эмзэг ханддаг.

But we live in a time when blind faith in elites is eroding fast.

Бидний өгсөн эрх мэдлийг та яагаад эдлэх эрхтэй вэ?

Judges are increasingly vulnerable to the "why" question.

Тэд хүртэх эрхтэй.

Хоёрт, шүүгчид айдасгүйгээр ажлаа хийж,

Why do you deserve the power we have given you?

And so they should be.

бие даасан, хараат бус гэж харагдах суурь зарчим байдаг.

Second, it's fundamental that judges have to be seen as independent,

Тухайн үеийн засгийн засгийн нөлөөнд автахгүйн тулд

шүүгчдэд өндөр цалин өгч, цалинг нь хэзээ ч хасдаггүй,

doing their jobs without fear or favor.

хэлсэн үг, үйлдлээс шалтгаалан албан тушаалаас нь чөлөөлдөггүй.

To avoid any pressure from the government of the day,

judges have high salaries, which can never be cut,

Тэд илтэд авилгад автсан эсвэл сэтгэцийн өөрчлөлтгүй бол шүү дээ.

Үүний оронд шүүгчид шүүх болон шүүхээс гадуур

and they can't be fired for what they say or do.

тогтоосон өндөр хязгаарлалтыг хүлээн зөвшөөрдөг.

Unless they're obviously corrupt or mad.

Шүүгч томилогдсоноор тэдэнд санаа зовох зүйлүүд гарч ирдэг.

In exchange, judges agree to be ultrarestrained,

Энэ нь ганцаардаж амьдрах зам бөгөөд

both in and out of court.

энэ нь шүүгчдийг бусдаас ямар нэгэн байдлаар өөр

A kind of veil comes down when a judge is appointed.

гэсэн мэдрэмжийг нэмэгдүүлдэг.

It's a lonely way to live,

Эцэст нь хэлэхэд бүх шүүгчид өөрийн чадвараар үнэлэгдэж томилогддог.

and it feeds into this sense that judges are somehow different

from the rest of us.

Энэ бол сайхан зүйл.

Мөн онолд ч байдаг.

Finally, I can tell you that all judges are in theory appointed on merit.

Ахмад шүүгчдийн саналыг анхаарч,

нууц дүрэм журмын дагуу шүүгчдийн сонгодог.

That sounds good.

And in theory it is.

Эдгээр сонгогдсон хүмүүс бол бүгд шүүгчдийн өмнө

Judges are chosen in a confidential process

олон өдөр ажилласан, туршлагатай хуульчид,

which relies heavily on advice from senior judges.

шүүхийн танхимын шилдэг хуульч, өмгөөлөгчид байдаг.

The people chosen are all experienced lawyers,

traditionally top courtroom lawyers or barristers,

Тэд бүгд хувь хүний хувьд ажлаа хийдэг бөгөөд

үр дүн нь ихээхэн сэтгэл хөдөлгөм байдаг.

who spend their days appearing in front of judges.

Гэвч хичээл зүтгэлийг бид ямар утгаар хэрэглэдэг вэ?

They're all personally shoulder-tapped for the job,

and the results are in general, pretty impressive.

Нэг зүйлийг дурдахад өмгөөлөгчид үнэн зүйлсийг хэлдэг бөгөөд

But what do we really mean when we talk about merit?

бусад хуульчидтай харьцуулахад

For one thing, barristers are historically maler,

айдасгүй, ажилдаа сонирхолгүй байдаг.

Энэ нь дээр дурдсаны дагуу шүүгчээр сонгогддог хүмүүс бол

paler and staler than other lawyers,

одоо байгаа шүүгчдийг санагдуулдаг гэж маргадаг.

which is really saying something.

It's been argued that the people who get chosen as judges are above all,

Шүүгчдийг төрөлжүүлэх нь тоохгүй байж болохгүй асуудал юм.

the ones who remind existing judges of themselves.

Мөн шүүгчийн өмнө мэтгэлцэх чадвар,

хэрэг дээр ажилласан байдлыг харгалзан шүүгчдийг сонгодог.

Diversity on the bench is an issue that's become impossible to ignore.

And judges are essentially picked

Үнэндээ энэ нь ямар ч утгагүй зүйл юм.

based on how well they argue cases in front of judges.

Шүүхийн танхимыг мэс заслын өрөөтэй харьцуулж үзье.

But that doesn't really make sense.

Мэс заслын өрөөний мэдээ алдуулагч эмч, мэс заслын эмч хоёр шиг

Let's compare a courtroom and an operating theater.

өмгөөлөгч, шүүгч хоёр шүүхэд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг.

Barristers and judges both play essential roles in court,

Гэхдээ та 10 жилийн турш хүнийг унтуулсан гээд

just like anesthetists and surgeons in an operation.

мэдээ алдуулагч эмчид

мэс заслын хутга өгөхгүй байж болохгүй.

But you don't hand an anesthetist a scalpel

Энэ суурь чадвар анагаах болон хуулийн салбарт

just because he's been putting people to sleep

for the surgeon for 10 years.

адил боловч хийх ажил огт өөр юм.

The underlying skill set may be the same in law as in medicine,

Австрали зэрэг орнуудыг судалж үзэхэд ажиглагдсан нэг үнэн бол

but the jobs are fundamentally different.

шүүгчид бол өөрсдийн арга барилаар бий болгосон бөгөөд

The strange truth about judging in countries like Australia

тухайн засгийн газрын амин чухал бүрэлдэхүүнд багтдаг.

is that even though judges are such an important part of government,

Хэрэв хувийн салбар дахь хуулийн мэргэжилтнүүдэд

хийж дууссан бол энэхүү ажил дуусдаг.

we've basically privatized the system of making them.

Ийм яриа байдаг.

Чадваргүй шүүгчид бэлтгэдэг шүүгчийн сургууль байдаггүй.

That work is done, if it's done at all,

within the private legal profession.

And here's the thing.

Мэргэшиж буй эмчтэй адил шүүгчийн томилгоог

There is no judge school for wannabe judges.

хуульч мэргэжлийн хувьд тохиох чухал үйл явдал гэж үздэггүй боловч

нэр хүндийн хэрэг гэж үздэг.

Judicial appointment is seen as a badge of honor,

not as a professional milestone that a lawyer builds up to

Шүүгчид бол шүүгчийн тангараг өргөх өдөр хүртэл

зүгээр хуульчид байдаг.

the way that a doctor works towards specialization.

Тэр өдрөөс эхлэн мэргэжлийн ур чадвар хангалтгүй гэж тэднийг ажлаас нь

Judges are just lawyers

халахгүй боловч тэднээс ихээхэн хүчин чармайлт гаргаж ажиллах шаардлага үүсдэг.

until the day they take the judicial oath.

And from that day it is sink or swim,

Шүүгчийн анх авсан хэргийн шийдвэрээс чиний хувь тавилан

except they can't be fired for incompetence.

шийдэгдэх бол танд ямар санагдах вэ?

How do you think it would feel

Тухайн шүүгчид ямар санагдана гэж бодож байна вэ?

to know your life was on the line in a judge's first ever case?

Шүүгч болох нь ойлгоход хүнд байдлыг үүсгэдэг.

And how do you think that judge would feel?

Би хэзээ ч эрүүгийн хэргийн шүүх хуралд хуульчаар оролцож байгаагүй

The transition to the bench can be a baptism by fire.

харин намайг Сэйшэлийн Арлуудын БНУлсын

эрүүгийн шүүхэд ажиллахад

I had never run a criminal trial as a lawyer,

анх удаа 12 жилийн хорих ял оноох

and there I was in a magistrate's court

шаардлага гарч байсан юм.

in the Seychelles,

Тэр үед хүнд байсан.

being asked to hand down 12-year prison sentences

Энэ нь шүүхийн танхимын хуульч болоход хялбар байх уу?

in my first month on the job.

Зарим тохиолдолд эргэлзээгүй байх.

It was terrifying.

Өмгөөлөгчид хуулийн талаар өргөн мэдлэгтэй бөгөөд

Is it any easier to make that transition as a top courtroom lawyer?

олон жилийн турш шүүгчдийг хараад

Well, in some ways, definitely.

өөрсдөө хэрэг шийдвэрлэх мэдлэг, чадварыг олж авдаг.

Barristers do know a lot of law

Гэвч нийгэм өөрчлөгдөхийн хэрээр

and the years of watching judges in action do give them a head start

бидний шүүгчдээс хүлээх хүлээлт хамт өөрчлөгддөг.

on how the process works.

Шүүгчдээс хуулийн салбарын бус

But as society changes,

мэдлэг, чадварыг улам илүү шаарддаг

our expectations of judges are changing, too.

Тэд менежер, удирдагч,

Judges are increasingly called on

улс төр болон соёлын туршлагатай, нийгмээс тусгаарлагдсан,

for a whole range of extra nonlegal skills.

нарийн задлан шинжлэх чадвартай байхыг шаарддаг.

They have to be managers and leaders,

politically and culturally savvy,

Бид эдгээр чадварыг өмгөөлөгчдөөс төдийлөн шаарддаггүй.

able to handle relentless scrutiny and social isolation.

Бид олон талын шүүх засаглал руу тэмүүлэх тусам

We don't necessarily expect or even value those skills in a barrister.

асуудал улам хүндэрнэ.

Хэрэв бид эршүүд, цайвар царайтай шүүгчдийг хайхаа багасгавал

And when we aim for a more diverse judiciary,

тэднийг өмгөөлөгчдийн холбооноос олж чадахгүйд хүрч болох юм.

the problem actually gets worse.

If we want less male, less pale judges,

Ажлын цаг хугацаагаа шүүхэд өнгөрүүлээгүй хүмүүсээс

шүүгчдийг яаж ажиллах ёстойг, бусад байдлаар сайн байж

we're not likely to find them all in barristers chambers.

ажиллахыг шаардаж чадахгүйд хүрнэ.

And people who haven't spent their working lives in court

can't possibly be expected to just know how judging works,

Энэ нь таныг шинэ шүүгчгүй нөхцөл байдалд хүргэх нь үнэндээ

no matter how excellent they may be in other ways.

ур чадварын эвлүүлдэг тоглоомны хэсэг бүрийг олж авсантай адил юм.

So what you end up with is a situation where no new judge

Гэвч дутуу байгаа хэсгүүдийн тоо, хэмжээ нь

is actually likely to have every piece of the merit puzzle.

шүүгч бүрт харилцан адилгүй.

Энэ нь яаж зүгээр байх вэ?

But the number and shape of those missing pieces

varies hugely from judge to judge.

Энэхүү тогтолцоо яагаад хэрэгцээ, шаардлагатай байгаа

How is this OK?

байранд аль хэдийнэ бэлтгэгдсэн хүнийг хүлээдэг вэ?

Why does our system assume that anyone comes ready-made

Энэ нь зарим соёлын ялгаатай гэдгийг баталж байна.

for such a demanding job?

Шүүхийн тогтолцоо судалж буй хүмүүс асуудлын цаад нөхцөл байдлыг

It turns out there are some pretty strong cultural reasons why.

ярихдаа дурамжхан, яг шүүгч шиг шүүхийн бие даасан байдалд

нөлөөлж байгаа мэт

People who study judiciaries, that's me now,

айдастай байдаг. Үүнд би ч хамаарна.

are traditionally reluctant to talk about behind-the-scenes issues,

Миний бодлоор энэ зүйл хүндэрсэн.

like making judges,

for fear of being seen as interfering with judicial independence.

Бие даасан байдал олон нийтийн итгэлээс хамааралтай байдаг.

I think this has gone too far.

Аливаа зүйлийг тайлбарлаж, зөвтгөж чадахгүй бол итгэл олж чадахгүй.

Independence depends on public confidence.

Гэвч хууль зүйн дээд боловсролтой хүмүүс нөхцөл байдалд тааруулан ажилладаг.

And we can no longer be expected to trust what can't be explained and justified.

Хуульч хүний хувьд

But the legal elite have an obvious interest in maintaining the status quo.

миний өмгөөлөгч найзууд

нэг төрлийн ахиц дэвшлийг

As a lawyer,

it feels uncomfortable to criticize a process

шүүмжлэх байдлыг зохисгүй гэж үздэг.

Шүүх явц хүнд болохыг ойлгож буй хуультай нээлттэй ярилцаж эхлэнэ.

that my barrister friends say is a natural progression,

even a kind of right.

Над шиг хүмүүс шүүх дэх хүсэл тэмүүллийг

And getting any lawyer to talk openly about learning how to judge is hard.

зөв биш гэдгийг хурдан ойлгож авдаг.

People like me learn quickly

Та өмгөөлөгч болохоор зорьж болох боловч

that admitting to judicial ambitions is out of order.

таныг албан тушаалын төлөө зорьж байгаа гэж хэн ч үзэхгүй.

You can aim to be a barrister, which puts you in the running,

Эсрэгээрээ анагаах ухаан зэрэг мэргэжлийн хувьд хоосон биш юм.

but you can't be seen as angling for an appointment.

Хуулийн салбарын идэвхжүүлэгчид бүгд эсрэгээр явагддаг.

The contrast with a profession like medicine couldn't be more stark.

Энэ нь зөвхөн бидэнтэй

нүүр тулж буй асуудал биш бөгөөд эдгээр саад бэрхшээлүүд

The incentives in law are all backwards.

яагаад гэдгээс эхлээд хэрхэн яаж

I came to realize

гэх хүртэл арга замыг олдог гэдгийг би олж мэдсэн.

that it was only in confronting these culture barriers

Тиймээс бид шүүгчдийг хэрхэн бүтээх талаар яаж ярилцах вэ?

that I would have any hope of breaking through

from the why to the how.

Энэ нь засгийн газар өөрийн процессийг улам хариуцлагатай хийхээс эхэлнэ.

So how do we talk about making judges?

Мөн хэдий тус болдог ч гэсэн нэг хүнийг нөгөөгөөс сонгож авсныы

It starts with government taking more responsibility for its own processes.

тайлбарлах хэрэг биш юм.

Шүүгчдийн боловсрол бол миний жагсаалтын хамгийн эхэнд бичигддэг.

And not just in explaining why it picks one person over another,

although that would help.

Австрали дахь шүүгчид нэг төрлийн шүүгчийн сургуульд

At the top of my list is ongoing education for judges.

хамрагддаг боловч

хаалттай хаалганы цаана тэд аль хэдийнэ ажилд томилогдсон байдаг.

Judges in Australia do actually go to judge school now,

Үүнийг Мэргэжлийн тасралтгүй хөгжил буюу МТХ гэж нэрлэдэг бөгөөд энэ нь

kind of,

but only behind closed doors once they're already on the job.

хуульчид болон бусад орчин үеийн мэргэжилтнүүдэд байнга давтагдах,

It's labeled as CPD: Continuing professional development,

заавал биелэгдэх шинжтэй байдаг.

Гэвч шүүгчдийн бие даасан байдлыг дордуулахаар тэдэнд юу хийх

which is totally routine and compulsory for lawyers

хэрхэн сэтгэхийг заах

and other modern professionals.

талаар хэн ч үүрэг хүлээдэггүй.

But because no one is supposed to tell a judge what to do

Энэ бүгд сайн дурын зүйл юм.

or how to think,

Зарчмын хувьд, над шиг шүүгч шууд үгүй гэж хэлнэ.

in case that undermines their independence,

МТХ нэршил нь тулгамдаж буй том асуудлаас зайлсхийдэг ба

it's all voluntary.

In principle, a judge like me could just say no.

үнэн хэрэгтээ орчин үеийн хуульч бүхэнд

And that CPD label neatly avoids the elephant in the room,

хэрхэн сайн шүүгч болохын тулд суралцахад тусламж хэрэгтэй байдаг.

the fact that every modern lawyer needs at least some help

Шүүхийн боловсролд зориулж гайхалтай арга хэмжээ авагдаж байгаа боловч

learning how to be a good judge in the first place.

энэ нь хангалттай биш юм.

There's actually some amazing work starting to happen in judicial education,

Ямар ч тохиолдолд

эдгээр хамгийн чухал асуудал буюу урьдчилан томилох жилүүд байдаг.

but it is nowhere near enough.

Засгийн газар энд ямар ч хариуцлага хүлээдэггүй.

And in any case,

it's those pre-appointment years that matter the most.

Мөн нийгмийн хүсэн хүлээсэн шүүгчдэд тулгарсан гутамшгийг даван туулахын тулд

Government has taken no responsibility at all here.

уг мэргэжил өөрөө өөрчлөгдөх хэрэгтэй.

And to get past that stigma on wannabe judges,

Албан болон албан бусаар болж байгаагаас үл хамаарч,

бид шүүгчийн ажил мэргэжлийн замнал, чадварлаг шүүхийг бүтээх талаар

the profession itself has to change.

бодох хэрэгтэй.

Whether it happens formally or informally,

we need to be thinking about a judicial career path

Бид над шиг залуу, олон салбарын хуульчдыг

зөвхөн сайн хуульч болгохын төлөө биш,

and actively creating judicial merit.

сайн шүүгч болгохын төлөө

We need to support young lawyers like me,

дэмжих хэрэгтэй бөгөөд уг дэмжлэг нь

particularly the diverse ones,

зөвхөн хуульч болон дэвшихэд нь

to do things that will make them great judges,

туслах ёсгүй.

not just great lawyers,

Хожим ухаарахад би

especially when those things

нийгмийн шударга ёс, технологи, менежментийн талаар

are not likely to get them promoted as lawyers.

илүү туршлагатай байсан ч болоосой гэж хүсч байна.

In hindsight, I wish I'd had way more experience

Тиймээс би шүүгчийн сургуульд явсан ч болоосой гэж хүсдэг.

in things like community justice,

technology and management.

Сайн хуульчид шүүгчдийг сонгож байгаа хүмүүст сайн гаргалгаа өгнө.

And I so wish I could have gone to judge school.

Мөн тэд илүү ач холбогдол бүхий нотлох баримтыг

Better prepared lawyers would mean better inputs

таны итгэлийг хүлээсэн шүүгчид өгнө.

for those people who choose and manage judges

and ultimately better evidence that those judges deserve your trust.

Энэ бол бүх зүйл эргэж ирэх зүйл юм.

Хэзээ нэг өдөр бидний хэн нэгний ирээдүй

шүүгчийн гарт байна гэдгийг олж мэднэ.

And that's what it all comes back to.

Any of us, any day,

Тухайн үед

бид бие биенийхээ нүд рүү харж чадах,

could find our future in the hands of a judge.

уг тогтолцоонд итгэж болно гэдгийг мэддэг байх хэрэгтэй.

In that moment,

we need to be able to look each other in the eye

Баярлалаа.

(Алга ташилт)

and know we can trust the system.

Thank you.

(Applause)