Naomi Mwaura: A feminist reimagining of Kenya’s public transport | TED Fellows

Translator: Tam Le Reviewer: Nhu PHAM

[SHAPE YOUR FUTURE]

[KIẾN TẠO TƯƠNG LAI CỦA BẠN]

In Kenya, buses are commonly known as "matatus."

Tại Kenya, xe buýt thường được gọi là “matatus”.

They're everywhere -- and I mean everywhere.

Matatus có ở khắp mọi nơi.

Phương tiện giao thông công cộng này là một phần không thể thiếu

And they form a very crucial part of Kenyans' urban life.

trong đời sống đô thị của người Kenya.

They're fun, colorfully painted buses

Matatus được sơn màu sắc sặc sỡ và vui nhộn

with graffiti that depicts what is going on in Kenya

cùng những hình vẽ mô tả thực trạng của Kenya

and the world at large.

và thế giới.

They're informal and affordable ways for Kenyans to get around

Đây là một phương tiện di chuyển giá rẻ và thoải mái cho người dân Kenya

and are used by the vast majority as the main mode of transportation.

và đươc đa số người dân sử dụng.

But they have a couple of flaws.

Nhưng phương tiện này cũng có những khuyết điểm.

They can be a bit too loud,

Chúng có thể hơi ồn ào,

drive on the wrong side of the road

đôi khi đi ngược chiều

to avoid traffic

để tránh kẹt xe

and can be inaccessible for women, children and people with disabilities.

và có thể khó để trẻ em, phụ nữ, và người khuyết tật tiếp cận.

Back in the 90s, my family was in the matatu business

Vào những năm 90, gia đình tôi đã tham gia kinh doanh matatu

and ran a popular graffiti matatu called "Gridlock'd."

và sở hữu một chiếc xe matatu nổi tiếng tên “Gridlock’d”.

"Gridlock'd" was an American black comedy film

“Gridlock’d” là một bộ phim bi hài kịch Mỹ

starring the popular rapper Tupac Shakur.

có sự tham gia của rapper nổi tiếng Tupac Shakur.

My uncles loved Tupac, and as a result,

Cậu tôi rất thích Tupac nên,

I can still sing along to most of his songs.

giờ tôi vẫn có thể hát theo hầu hết các bài hát của Tupac.

Seven years ago, I stepped into the family business,

Tôi bắt đầu tham gia vào việc kinh doanh của gia đình bảy năm trước

and I brought a twist with me -- a feminist perspective.

và mang đến một bước ngoặt - góc nhìn nữ quyền.

And this is what informs this perspective:

Và đây là những gì dưới góc nhìn đó:

phụ nữ trên toàn thế giới thường xuyên phải đối mặt với xâm hại tình dục

women all over the world face sexual harassment while using public transport.

khi sử dụng phương tiện giao thông công cộng.

In Kenya, 88 percent of women have experienced harassment

Tại Kenya, 88 phần trăm phụ nữ đã bị quấy rối tình dục

while using public transportation.

khi sử dụng phương tiện giao thông công cộng.

Thật không may là Kenya không phải là nơi duy nhất gặp tình trạng này.

Unfortunately, we Kenyans are not alone.

In a 2014 study conducted in the US,

Trong một nghiên cứu vào năm 2014 tại Mỹ,

public transportation was the second-most common place

phương tiện giao thông công cộng là nơi nạn quấy rối trên đường phố

for street harassment.

xảy ra phổ biến thứ nhì.

This percentage is even higher in Cairo, Egypt,

Tỉ lệ này còn cao hơn tại Cairo, Ai Cập,

where a whopping 95 percent of women have experienced harassment

nơi mà 95 phần trăm phụ nữ đã từng bị xâm hại tình dục

while using public transportation.

khi sử dụng phương tiện giao thông công cộng.

This percentage ranges all over the world,

Tỉ lệ này thay đổi ở mỗi nơi trên thế giới

but there's not a single transport system

nhưng không có một nơi nào

where women do not face this type of harassment.

mà phụ nữ không phải đối mặt với việc này.

This leads to a massive financial loss for women,

Điều này dẫn đến thiệt hại tài chính nặng nề cho phụ nữ,

more commute time as they try to avoid dangerous routes,

kéo dài thời gian di chuyển hằng ngày để tránh các tuyến đường nguy hiểm

and eventually, they drop out of a system that isn't built for them

và dần dần, họ rút ra khỏi hệ thống vốn không thực sự dành cho họ

and doesn't cater to their travel needs.

và không quan tâm tới nhu cầu di chuyển của họ.

So instead of women using affordable

Thay vì sử dụng các phương tiện giao thông cộng cộng

and environmentally sustainable public transportation

với giá thành hợp lí và bền vững với môi trường

to work, school and social events,

để đi làm, đi học, và tham gia các sự kiện xã hội,

they use their hard-earned and saved monies

phụ nữ buộc phải dùng số tiền kiếm được và tiết kiệm

on safer but much more expensive means of transportation

cho những phương tiện khác an toàn hơn nhưng cũng đắt đỏ hơn

that leaves them out of building savings to ensure financial independence.

khiến họ khó có thể tiết kiệm lâu dài và trở nên độc lập tài chính.

I cringe when newspaper headlines read, "Let's get rid of matatus,"

Tôi cảm thấy lo sợ khi đọc những tựa báo như “Hãy loại bỏ matatus”,

because millions of commuters would be stranded

vì như vậy, hàng triệu dân sẽ bị mắc kẹt

and thousands of youths unemployed.

và hàng ngàn lao động trẻ sẽ bị mất việc.

They say, "The system doesn't work. Let's get rid of it."

Họ nói: “Hệ thống này không hiệu quả. Hãy loại bỏ nó”.

But I say no.

Nhưng tôi nói không.

We have a lot to work with, and we need to put in the work.

Chúng ta có rất nhiều việc để làm và để làm cho hiệu quả.

For the past seven years,

Trong bảy năm qua,

we've worked with over 1,000+ public transport operators,

chúng tôi đã làm việc với hơn 1.000 người vận hành giao thông công cộng,

2,000 transport stakeholders

2.000 bên liên quan

and over 150 women professionals in the industry.

và hơn 150 phụ nữ làm việc trong lĩnh vực này.

The interventions that have yielded great impact are driven by research findings

Sự can thiệp này đã thu được hiệu ứng tốt và được thúc đẩy

bởi việc nghiên cứu

and working with public transport organizations

và hợp tác với các tổ chức phương tiện giao thông công cộng

to change the existing systems.

để cùng nhau thay đổi hệ thống hiện có.

One way we are doing this is by offering trainings

Một cách mà chúng tôi đang làm là mở các buổi huấn luyện

on how to improve commuter experience.

để nâng cấp trải nghiệm của người dùng.

For example, it used to be that buses would unexpectedly change their route

Ví dụ, xe buýt ở đây thường thay đổi tuyến đường mà không báo trước

either to avoid traffic

để tránh ùn tắc giao thông

or the police,

hoặc cảnh sát,

and women would find themselves in totally unknown neighborhoods.

và phụ nữ thường bị lạc vào những khu dân cư xa lạ.

But now, buses are required to display their route map,

Nhưng hiện nay, xe buýt đã được yêu cầu phải ghi rõ bản đồ tuyến đường,

fare charts

bảng cước phí

and contact details of how and whom to report any incidences.

và thông tin liên lạc để báo cáo về bất kì sự cố nào.

We've also been actively recruiting and shining a spotlight

Chúng tôi cũng tích cực tuyển dụng và quan tâm tới

on women professionals working in the industry

các nhân viên nữ đang làm việc trong môi trường này

so more women can join.

để thúc đẩy thêm nhiều phụ nữ tham gia.

When more women work in the industry, they are in positions to make changes.

Khi có nhiều phụ nữ làm việc trong ngành, họ có thể tạo ra những thay đổi.

So we've created a community, and an active network

Vì vậy, chúng tôi đã tạo ra một cộng đồng, và một mạng lưới năng động

of women professionals working in the Nairobi metropolitan area

những phụ nữ đang làm việc trong khu vực thủ đô Nairobi,

who meet regularly and attend professional development courses.

họ gặp nhau thường xuyên

và tham dự các khóa học phát triển nghề nghiệp.

Women who are joining the industry have a real voice now.

Phụ nữ tham gia vào lĩnh vực này giờ đã thực sự có tiếng nói.

We have a stronger network,

Chúng tôi có một cộng đồng mạnh mẽ,

more and more expertise,

và càng ngày càng chuyên nghiệp hơn,

and more money is being put into researching gender-based violence

và nguồn quỹ cho các dự án nghiên cứu về bạo lực giới

that plagues women as they go about their day.

mà phụ nữ thường gặp phải trong cuộc sống hằng ngày một tăng lên.

So instead of getting rid of matatus,

Vì thế, thay vì loại bỏ matatus,

let's understand travel habits.

hãy tìm hiểu về thói quen di chuyển.

Let's train on how to improve commuter experience.

Hãy cố gắng cải thiện trải nghiệm di chuyển của người dân.

Let's change behavior.

Hãy thay đổi hành vi.

Let's train on and adopt sexual harassment policies,

Hãy đào tạo nhân viên và áp dụng chính sách về xâm hại tình dục

and let's hire a more diverse workforce.

và hãy tuyển dụng một lực lượng lao động đa dạng hơn.

Just like myself and my family,

Giống như tôi và gia đình mình,

I believe public transportation can be the preferred mode of transport

tôi tin rằng phương tiện giao thông công cộng có thể trở thành

phương thức đi lại và nơi làm việc yêu thích

and workplace for millions of Kenyans.

của hàng triệu người dân Kenya.