How a typeface helped launch Apollo | Douglas Thomas

Translator: Lam Phan Reviewer: Ly Nguyễn

In 1969 in July,

Vào tháng 7 năm 1969,

three Americans launched into space.

ba người Mỹ được đưa vào không gian.

Now, they went to the surface of the moon,

Khi đặt chân đến bề mặt của mặt trăng,

they famously made the great leap for mankind.

họ đã tạo nên bước nhảy vọt cho loài người.

Buzz Aldrin, Neil Armstrong, they walked on the surface,

Buzz Aldrin, Neil Armstrong, họ đã bước đi trên mặt trăng,

they planted this flag.

cắm một lá cờ trên đó.

It's rightly celebrated as a moment that in America we say is a triumph.

Ở Mỹ, chúng ta hân hoan ăn mừng thành công vĩ đại này.

We think it was this amazing accomplishment.

Chúng ta nghĩ đó là một thành tựu tuyệt vời.

They didn't just leave behind this flag, though.

Họ không chỉ để lại lá cờ đó.

They also left behind a plaque.

Họ cũng để lại một tấm biển.

This plaque is a beautiful object,

Một tấm biển tuyệt vời,

and one that I want to talk to you a little bit about.

là thứ mà tôi muốn nói với bạn.

Đầu tiên, bạn có thể thấy 2 hình chiếu của quả địa cầu

First, you might notice that there's two globes,

representing all of earth.

đại diện cho cả trái đất.

And then there's this beautiful statement:

"We came in peace for all mankind."

"Hòa bình cho toàn nhân loại"

Now, at first, this is just nice poetic language,

Lúc đầu, đây chỉ là một cách nói hoa mỹ,

but it's also set in a typeface that's perfect for this moment.

nhưng nó cũng dùng một kiểu phông chữ hoàn hảo cho thời khắc này.

It seems industrial, it seems engineered.

Nó có vẻ công nghiệp, như được lập trình.

It also is the best possible name

Nó cũng là cái tên hay nhất

you could come up with for something on the moon: Futura.

mà bạn có thể nghĩ đến cho mặt trăng: Futura.

Now, I want to talk to you about fonts,

Và bây giờ tôi muốn nói đến phông chữ,

and why this typeface is perfect for this moment.

và vì sao phông chữ này hoàn hảo cho thời điểm đó.

But it's actually more than just ceremonial.

Nó mang ý nghĩa nhiều hơn cả tính nghi lễ.

Now, when all of you arrived here today,

Khi các bạn đến đây ngày hôm nay,

you actually had to think about fonts.

bạn thực sự phải nghĩ về phông chữ này.

You might not realize it,

Bạn có thể không nhận ra,

but you're all unconscious experts on typography.

nhưng các bạn đều vô thức là những chuyên gia phông chữ.

Typography is the study of how fonts inhabit our world,

Nghệ thuật chữ (typography) là nghiên cứu về các phông chữ tồn tại trên thế giới,

they're the visual language of the words we use.

chúng thể hiện ngôn ngữ bằng hình ảnh.

Here's the thing that's funny about this, though.

Có một điều hay ho về nó như sau.

I know you're probably not like me, you're not a font nerd,

Tôi biết có thể bạn không đam mê phông chữ như tôi.

maybe some of you are, but if you're not, that's alright,

Có thể một số bạn có đam mê này. Nếu không cũng không sao.

because I might spend hours every day

bởi vì tôi có thể dành nhiều giờ mỗi ngày

trying to pick the perfect typeface for the perfect project,

chọn ra phông chữ phù hợp nhất cho một dự án hoàn hảo nhất,

or I might spend thousands of dollars every year,

hoặc tôi có thể tiêu hàng ngàn đô-la mỗi năm,

trying to get ones with the right features.

để mua được một kiểu chữ có đặc tính phù hợp

But all of you actually spend hours every day, evaluating fonts.

Nhưng các bạn đều dành nhiều giờ trong ngày, để đánh giá phông chữ.

If you don't believe me, think about how you got here.

Nếu các bạn không tin, hãy nghĩ xem làm sao bạn ở đây.

Each of you had to judge by the signs

Mỗi người phải đánh giá các tín hiệu

and maybe even on your phone,

và ngay cả trên điện thoại,

which signals to trust and which to ignore.

tín hiệu nào đáng tin và tín hiệu nào không.

You were evaluating fonts.

Bạn đánh giá phông chữ.

Or maybe when you're just buying a new product,

Hoặc khi bạn mua một mặt hàng mới,

you have to think about whether something is expensive

bạn phải nghĩ xem nó đắt hay rẻ,

or cheap or hard to get or easy to find.

khó kiếm hay dễ tìm.

And the funny thing about it is,

Và điều thú vị là,

this may not seem extraordinary to you,

điều này có vẻ chả có gì bất thường,

but the moment you see something out of place,

nhưng ngay khi bạn thấy gì đó khác lạ,

you recognize it right away.

bạn nhận ra nó ngay lập tức.

(Laughter)

(Cười)

The thing I love about typography,

Điều tôi thích về nghệ thuật chữ,

and why I love fonts and why I love Futura,

và lí do tôi yêu các phông chữ và Futura,

is that, for me, what I study is everywhere.

đó là, đối với tôi, những thứ tôi học ở khắp mọi nơi.

Every street that I walk down, every book that I pick up,

Mọi con đường tôi đi qua, những cuốn sách mà tôi cầm lên,

every thing that I read is filled with the thing I love.

mọi thứ mà tôi đọc đều được phủ kín điều mà tôi yêu.

Now, once you understand the history and what happens with typography,

Khi bạn hiểu về lịch sử và những gì đã xảy ra với các kiểu chữ,

you actually have a history of everything before you.

bạn thực sự đang có toàn bộ lịch sử ngay trước mắt.

And this is the typeface Futura.

Đây là kiểu chữ Futura.

As previously we've discussed, this is modernism in miniature.

Như chúng ta đã thảo luận, đây là chủ nghĩa hiện đại ở tầng vi mô.

This is a way in which modernism infiltrated this country

Đây là một cách mà chủ nghĩa hiện đại xâm nhập đất nước này

and became perhaps the most popular, or promiscuous typeface,

và trở thành kiểu chữ hỗn tạp có lẽ là nổi tiếng nhất

of the twentieth century.

của thế kỷ hai mươi.

"Less is more," right, these are the aphorisms of modernism.

"Ít là nhiều", đúng, đây là câu cách ngôn của chủ nghĩa hiện đại.

And in the visual arts, the same thing happened.

Trong nghệ thuật thị giác, điều tương tự xảy ra.

Let's focus on the essentials, focus on the basic shapes,

Hãy tập trung vào yếu tố cần thiết, các hình dạng cơ bản,

focus on geometry.

vào hình dáng hình học.

So Futura actually holds this to its core.

Đây thực ra chính là cốt lõi của Futura.

You might notice that the shapes inherent in Futura

Bạn sẽ nhận thấy các hình dạng gốc có ở Futura

have circles, squares, triangles.

có hình tròn, hình vuông, tam giác.

Some of the shapes are all based on circles,

Có những chữ chỉ dựa trên hình tròn,

like the O, D and C,

như chữ O, D và C,

or others have this pointed apex of the triangle.

hoặc những chữ khác có đỉnh nhọn của hình tam giác.

Others just look like they might have been made

Các hình khác lại giống như chúng được tạo nên

with a ruler or a compass.

với thước kẻ và compa.

They feel geometric, they feel mathematic, precise.

Chúng cho cảm giác hình học, toán học, sự chính xác.

In fact, this whole system carries through with the way

Trên thực tế, toàn bộ hệ thống này đã thành công

that the typeface was designed.

với thiết kể kiểu chữ như này.

To not look like it was made like other typefaces, to be something new.

Để không nhìn giống những kiểu chữ khác, để tạo ra một thứ gì đó mới.

Here it is in the lightweight, the medium weight and the bold weight.

Đây là kiểu chữ viết mảnh, viết đậm vừa, viết đậm.

The whole family has different things to commend to it.

Toàn bộ hệ thống kiểu chữ có những đặc tính khác nhau.

This was a conscious break from the past,

Đây là thay đổi có chủ ý so với quá khứ.

something that looked like it was made by a machine, and not by hand.

một thứ nhìn như được viết bằng máy, không phải bằng tay.

When I say not made by hand, this is what I mean.

Khi tôi nói không bằng tay, đây là ý của tôi.

This is what we think about maybe,

Đây có lẽ là thứ ta nghĩ đến

when you might create something with a calligraphic brush or a pen.

khi bạn viết với cọ thư pháp hay bút mực.

That there's thicks and thins.

Có nét thanh, nét đậm.

And even more traditional typefaces, say like a Garamond,

Kể cả những kiểu chữ truyền thống hơn, như Garamond chẳng hạn,

holds vestiges of this old system

vẫn còn các đặc tính của hệ thống cũ.

in which you can see the A where it get little bit thinner at the top

Chữ A thanh mảnh hơn ở đầu

và đậm hơn ở bên dưới.

and thicker down below,

Nó cố nhìn như người viết.

because it's trying to look like someone had made it by hand.

Ngược lại, Futura được thiết kế

But Futura, in contrast,

is designed to look like no one had touched it at all,

để trông như chưa có ai đụng vào nó.

that this was made by a machine,

Nó nhìn như được tạo bởi máy móc

for a machine age, for an industrial age.

cho thời đại máy móc công nghiệp.

There's actually a sleight of hand here

Có một sự khéo léo ở đây

that Paul Renner, the designer who made this in 1927, employed.

đã được vận dụng bởi Paul Renner, người thiết kế ra nó năm 1927.

If you look at the way in which

Nếu bạn nhìn vào

the circular shape joins with the vertical shaft,

cách hình tròn nối với đường thẳng đứng

you'll notice that it tapers just every so slightly.

bạn sẽ thấy nó được vuốt thon đi một chút.

And this is one of hundreds of ways

Đây là một trong hàng trăm cách

in which this typeface was designed to look geometrically perfect,

phông chữ được thiết kế để nhìn cân đối hoàn hảo

even though it's mathematically not.

dù không cân xứng về mặt toán học.

And this is what typeface designers do all the time

Những người thiết kế phông chữ làm như vậy mỗi ngày

to make typefaces work, every day.

để tạo ra các phông chữ.

Now, there were other designers doing this at the same time in Europe and America.

Có những người thiết kế làm điều tương tự ở Châu Âu và Mỹ.

These are a few other excellent examples from Europe,

Đây là một số ví dụ tiêu biểu ở Châu Âu

trying to create something new for the new age, a new moment in time.

nhằm tạo ra những thứ mới cho thời đại mới trong lịch sử.

These are some other ones in Germany

Đây là một vài kiểu khác ở Đức

that in some ways look very similar to Futura,

nhìn khá giống Futura ở một số góc độ

maybe with higher waist or lower waist or different proportions.

có thể phần eo cao hoặc thấp hơn. hay tỉ lệ có khác biệt.

Then why did Futura take over the world?

Vậy, vì sao Futura chiếm lĩnh thế giới?

In this case, if you can read the titles there,

Ở đây, nếu bạn có thể đọc những danh xưng này,

some of these names don't quite roll off the tongue:

một vài cái tên khá khó đọc.

Erbar, Kabel Light, Berthold-Grotesk, Elegant-Grotesk.

Erbar, Kabel Light, Berthold-Grotesk, Elegant-Grotesk.

These aren't exactly household names, are they?

Chúng không phải những tên quen thuộc.

And so when you compare that to Futura,

Khi bạn so sánh nó với Futura,

you realize that this was a really good choice by the marketing team.

bạn nhận ra đó là lựa chọn đúng đắn của đội marketing.

What's amazing about this name --

Điều kì diệu về cái tên này là

you know, what's in this name is that this is a name

khi bạn nghĩ về nó,

that actually invokes hope and an idea about the future.

nó thực chất khơi dậy hi vọng và ý tưởng về tương lại.

And this isn't actually the word for future in German,

Trong tiếng Đức, từ này không mang nghĩa tương lai

it wasn't a German name,

cũng không phải tên riêng.

they actually picked something

Họ đã chọn một thứ

that would speak to a wider, larger audience, a universal audience.

có thể liên kết toàn bộ khán giả trên phạm vi rộng.

And when you compare it to what was being done in America --

Và khi bạn so sánh nó với những cái ở Mỹ

these are the typefaces from the same period

đây là các phông chữ cùng thời kì đó

in the United States in the 1920s,

ở Mỹ những năm 1920,

bold, brash, braggadocios.

táo bạo, khoe khoang.

You almost think of this as exactly like what the stock market looked like

Bạn sẽ nghĩ nó nhìn y hệt thị trường chứng khoán

when they were all going nuts in the 1920s.

như phát điên vào những năm 1920.

And you realize that Futura is doing something revolutionary.

Và bạn nhận ra Futura đang làm một việc có tính cách mạng.

I want to step back and talk about an example of the typeface in use.

Tôi muốn chuyển sang nói về ví dụ một phông chữ đang được dùng.

So this is a magazine that we all probably know today, "Vanity Fair."

Đây là một tạp chí chắc hẳn chúng ta đều biết, "Vanity Fair."

This is what it looked like in 1929, in the summer.

Nó nhìn như thế này vào mùa hè năm 1929.

And in many ways, there's nothing wrong with this design.

Nhìn chung, thiết kế này không có gì sai.

This is absolutely typical of the 1920s.

Nó là điển hình của những năm 1920.

There's a photograph of an important person,

Có một bức ảnh của một người quan trọng,

in this case Franklin Roosevelt, then-governor of New York.

đây là Franklin Roosevelt, nguyên thống đốc New York

Everything seems centered, everything seems symmetrical.

Mọi thứ được đặt ở trung tâm và trông cân đối.

There's still a little bit of ornamentation,

Vẫn có một vài thứ để trang trí.

so this is still maybe having some vestiges of the painted lady

Có lẽ vẫn còn đó những đặc trưng cũ của tranh trang trí,

and not fully modernistic.

và chưa thực sự hiện đại.

But everything seems kid of solid.

Nhưng mọi thứ trong có vẻ ổn.

There's even drop caps to help you get into the text.

Còn cả chữ cái lớn đầu dòng để báo hiệu đầu văn bản.

But this all changed very quickly and in October of 1929,

Nhưng mọi thứ thay đổi nhanh chóng vào tháng 10, năm 1929,

a Berlin-based designer came and redesigned "Vanity Fair."

khi một nhà thiết kế ở Berlin đến, thiết kế lại "Vanity Fair."

And this is what it looks like with Futura.

Nó nhìn như thế này với phông Futura.

Instead of the governor

Thay vì ảnh của thống đốc

now we have a photograph of an abstract, beautiful setting,

giờ ta có bức ảnh của một khung hình trừu tượng tuyệt đẹp.

in this case, the ocean.

Trong đây là ảnh của đại dương.

Instead of drop caps, there's nothing at all.

Giờ không còn chữ cái lớn đầu dòng nữa.

And replaced with a centered layout is now asymmetry.

Bố cục trung tâm bị thay thế bởi sự mất cân xứng.

And it gets even more radical the further you enter the magazine.

Càng đọc, bạn sẽ càng thấy rõ rệt sự thay đổi.

In this case, even more dramatic asymmetry.

Ở đây có sự mất cân xứng rõ rệt hơn.

In this case, illustrations by Pablo Picasso, moving across the page

Còn đây là những tranh của Pablo Picasso di chuyển trên trang giấy

and breaking the gutter of the two pages.

và phá vỡ ranh giới giữa hai trang.

And there's something even more radical.

Còn có một thay đổi rõ rệt hơn.

If you look closely at the Futura, you might notice something.

Nếu bạn nhìn vào Futura, bạn có thể nhận thấy điều gì đó.

You might not pick it up at first,

Có lẽ bạn không nhận ra nó ngay,

but there are no capital letters in the title or the captions on this page.

nhưng không có chữ in hoa ở đầu đề hay các tiêu đề trên trang này.

You might not think that's very radical,

Có lẽ bạn không nghĩ nó cực đoan đến vậy

but pick up any magazine, any book or go to any website,

nhưng hãy xem bất kì tạp chí, sách, hay trang web nào,

and I guarantee, you are not going to find it very easily.

và tôi đảm bảo bạn sẽ không dễ dàng tìm được nó.

This is still a radical idea.

Đây là một ý tưởng cực đoan.

And why is that radical?

Vì sao nó lại cực đoan?

When we think about what capital letters denote,

Khi ta nghĩ đến chữ in hoa,

they denote something important,

chúng hàm ý cái gì đó quan trọng,

whether it's our names, or our titles.

có thể là tên hay chức tước của chúng ta.

Or maybe even just the name of our corporations,

có thể là tên của các tổ chức,

or maybe our trademarks.

hoặc thương hiệu của chúng ta.

Actually, in some ways, America's the home of capitalization.

Thành thực mà nói, Mỹ là cái nôi của việc dùng chữ in hoa.

We love putting capitals in everything.

Chúng ta dùng chữ in hoa cho mọi thứ.

(Laughter)

(Cười)

But think about how radical this would be

Nhưng hãy nghĩ xem sẽ cực đoan mức nào

to introduce a magazine where you're taking away all the capital letters.

nếu ta có một tạp chí không có chữ in hoa.

This has maybe had the same political force

Nó có lẽ cũng có tầm ảnh hưởng chính trị

that we now argue over things like pronouns in our society today.

như việc ta tranh luận về đại từ nhân xưng trong xã hội ngày nay.

In the 1920s,

Vào những năm 1920,

this is just shortly after Soviet Russia had a communist revolution.

Liên bang Xô Viết vừa mới trải qua cuộc cách mạng cộng sản.

And for them, this actually represented a socialist infiltration into America.

Với họ, điều này thể hiện sự xâm nhập của chủ nghĩa xã hội vào Mỹ.

All lowercase letters meant that this was an egalitarian,

Tất cả chữ viết thường mang hàm ý của chủ nghĩa bình quân,

complete lowering of everything into one equal playing field.

hạ thấp tất cả xuống cùng một mức độ bình đẳng như nhau.

Now this is still kind of a radical idea.

Đây vẫn là một ý tưởng khá cực đoan.

Think about how often you do capitalize something

Nghĩ xem bạn thường xuyên viết hoa như nào

to have more power or prestige to it.

để nó thêm phần quyền lực và uy thế.

So for them to do this was a way in which Futura was using this idea.

Đây là cách Futura đang dùng ý tưởng đó.

Now, other designers were doing other things with Futura.

Những nhà thiết kế khác đang làm những thứ khác với Futura.

Others brought other ideas of modernism with it,

Họ đem theo những ý tưởng khác về sự hiện đại,

whether it was interesting new illustration styles,

dù đó là phong cách minh họa mới thú vị,

or interesting new collage types of illustration.

hay những loại hình minh họa mới dùng tranh cắt dán đặc sắc.

Or even just new book covers,

Hay những bìa sách mới,

whether they were from Europe.

đến từ Châu Âu.

But here's the funny thing.

Nhưng có một điều thú vị.

In the 1920s, if you wanted to use a new typeface,

Những năm 1920, nếu bạn muốn dùng kiểu chữ mới,

you couldn't just go download it onto your computer.

bạn không thể tải nó xuống máy tính.

You actually had to have pieces of lead.

Bạn phải có các mảnh chữ bằng chì.

So for Americans who wanted to adopt this

Với những người Mỹ muốn dùng nó

and make it part of their own system,

và biến nó thành một phần trong hệ thống,

something they could use in everyday typography,

thành thứ phông chữ họ có thể dùng mỗi ngày

whether in ads or anything else,

trong quảng cáo hay cái gì khác,

they actually had to have metal type.

họ phải có kiểu chữ bằng kim loại.

So being good American capitalists, what did we do?

Vậy những nhà tư sản Mỹ giỏi giang đã làm gì?

We made all sorts of copies.

Ta tạo ra vô số bản sao chép

Ones that had nothing to do with the name Futura,

không liên quan gì đến cái tên Futura

but looked identical to it,

nhưng lại nhìn giống y hệt nó

whether it was Spartan or Tempo.

như là Spartan hay Tempo.

And in fact, by the time that World War II started,

Thật ra, khi Thế Chiến II bắt đầu,

American corporations were actually trying to boycott Nazi goods.

các công ty Mỹ cố gắng tẩy chay hàng hóa của Phát Xít.

But they said, "Go ahead and use our copies.

Nhưng họ nói, "Cứ dùng bản sao chép của chúng tôi."

Use 20th Century, use Spartan, use Vogue, use Tempo.

Hãy dùng 20th Century, Spartan, Vogue, Tempo.

These are identical to Futura."

Chúng y hệt Futura.

And in fact, for most people, they didn't even learn the new names,

Thật ra hầu hết mọi người không biết đế những cái tên mới,

they just still called it all Futura.

họ gọi chung là Futura.

So America took this typeface in,

Vậy là Mỹ tiếp nhận kiểu chữ này,

conquered it and made it its own.

chiếm đoạt nó và biến nó thành của mình.

So by the time World War II finishes,

Đến khi Thế Chiến II kết thúc,

Americans are using this on everything,

người Mỹ đang dùng nó trên mọi thứ,

whether it be catalogs, or atlases,

ấn phẩm quảng cáo, bản đồ,

or encyclopedias or charts and graphs,

sách bách khoa, biểu đồ, đồ thị,

or calendars, or even political material.

lịch, tài liệu chính trị,

And even the logo for a new expansion football team.

thậm chí cho logo một đội bóng mới mở rộng quy mô.

And in fact, it was used even on some of the most important advertising

Sự thật nó được dùng cho những quảng cáo quan trọng nhất

of the 20th century.

thế kỉ XX.

So it's in this context

Chính trong bối cảnh này

that when the US government was picking a typeface

khi chính phủ My đang lựa chọn kiểu chữ

to use after World War II for new maps and new projects,

để dùng cho các bản đồ và dự án mới hậu Thế Chiến II,

they picked Futura.

họ đã chọn Futura.

It wasn't an astounding choice, it wasn't a radical choice,

Đó không phải một lựa chọn đáng ngạc nhiên hay cực đoan,

it didn't have anything to do with communism.

nó không liên quan gì đến chủ nghĩa cộng sản.

But in this case, it was used on some of the most important maps,

Nhưng ở đây, nó được dùng cho những bản đồ quan trọng nhất,

so this one, an air force map in 1962,

Đây là bản đồ của Không quân năm 1962,

or used for the maps in Vietnam in '66.

Bản đồ Việt Nam năm 1966.

And so it wasn't a surprise

Nên không hề bất ngờ

that when astronauts first started the Mercury program,

khi các phi hành gia bắt đầu chương trình Mercury,

such as John Glenn orbiting the earth,

như khi John Glenn bay quanh Trái Đất,

that charts and maps that he was using were in Futura.

các biểu đồ, bản đồ ông sử dụng có phông chữ Futura.

And in fact, by the time Mercury morphed into Apollo,

Đến khi Mercury sát nhập vào Apollo,

it started getting used more and more for more things.

nó được dùng ngày càng nhiều, cho nhiều thứ khác nhau.

So in this case for a safety plan,

Ở đây là một kế hoạch an toàn,

or even starting to get used on instrument panels,

Nó còn được dùng cho bảng tín hiệu,

or navigational aids.

hay phương tiện dẫn đường.

Or even on diagrams to show how the whole system worked.

và cả sơ đồ về cách hoạt động của toàn hệ thống.

But here's the amazing thing,

Nhưng điều kì diệu là,

it didn't just get used for papers that they handed out to people.

nó không chỉ được dùng trên giấy phát ra cho mọi người,

It started to get used for an interface,

nó bắt đầu được dùng cho giao diện,

for an entire system that helped the astronauts

cho toàn bộ hệ thống để giúp phi hành gia

know how to use the machine.

biết cách sử dụng máy móc.

NASA wasn't just one big corporation making everything.

NASA không chỉ là một tập đoàn lớn tạo ra mọi thứ.

There was hundreds of contractors --

Có hàng trăm nhà thầu --

Boeing, IBM, McDonnell Douglas --

Boeing, IBM, McDonnell Douglas --

all making different machines.

tạo ra các máy móc khác nhau.

Now imagine if astronauts had to use different typefaces and different systems

Hãy tưởng tượng phi hành gia phải dùng kiểu chữ khác nhau cho các hệ thống

for each component they had in the space shuttles.

với từng bộ phận trong tàu con thoi.

This would have been impossible to navigate

Họ không thể nào điều hướng được

and there would have been a cognitive overload

và nhận thức sẽ bị quá tải

every time they had to open up a new system.

mỗi khi họ mở một hệ thống mới.

So in this case, Futura being used on the interface

Vì vậy, việc Futura được dùng trên giao diện

helped them navigate complexity and make it more clear.

khiến mọi thứ rõ ràng và bớt phức tạp.

And it wasn't just used on buttons, it was used on labels,

Nó không chỉ được dùng cho các nút, mà còn cho cả nhãn hiệu,

and it was used on their food rations,

trên khẩu phần ăn,

and it was used on their tool kits.

và trên hộp đồ nghề của họ.

It was used on knobs and levers to tell them what to do.

Nó được dùng trên tay cầm, đòn bẩy, để cho họ biết việc cần làm.

In fact, maybe even some of the places

Có lẽ cả ở những nơi

where they needed to have things that were complex be more simple to them,

họ cần những thứ phức tạp trở nên đơn giản hơn,

instructions were printed entirely in Futura,

toàn bộ chỉ dẫn dùng kiểu chữ Futura,

so that they could know what to do with that one moment.

để họ biết phải làm gì vào thời điểm đó.

They didn't have to remember everything in their head,

Họ không phải nhớ gì trong đầu,

they could have it out there in the world to see and refer to.

họ có thể nhìn thấy nó ngoài đời và dùng nó để tham khảo.

In this case, Futura helped make that system,

Ở đây, Futura đã giúp tạo nên hệ thống đó,

which was already a very difficult and complex system,

một thệ thống vốn rất khó khăn và phức tạp

a little less complex.

trở nên bớt phức tạp hơn.

In fact, the very first or last thing an astronaut might have seen

Sự thật là, thứ đầu tiên và cuối cùng phi hành gia có lẽ thấy

when they were entering or exiting the spacecraft

khi họ tiến vào hay ra khỏi tàu vũ trụ

would have been in Futura.

sẽ là Futura.

One of my favorite examples of how Futura worked in this way

Một trong những ví dụ tôi thích nhất về cách hoạt động của Futura

is actually this camera.

chính là cái máy ảnh này.

This is a Hasselblad that was made by the Swedish company.

Đây là máy Hasselblad được làm bởi một công ty Thụy Điển.

It's a perfectly good camera, some of you might have used one,

Một máy ảnh hoàn hảo, một số bạn có lẽ đã dùng nó,

it's prized by photographers as a really great camera.

nó được các nhiếp ảnh gia tôn vinh là một máy ảnh tuyệt vời.

And you might notice, if you know anything about cameras,

Và bạn có thể nhận ra, nếu bạn biết chút gì về máy ảnh,

that there's some modifications made to it.

nó đã có một chút sửa đổi.

In this case, there are stickers placed all over the film canisters,

Ở đây có rất nhiều miếng dán trên hộp đựng phim

or other parts of the camera here.

hoặc trên các bộ phận khác của máy ảnh.

What this enabled NASA to do,

Điều này cho phép NASA

was make something really great out of the astronauts.

tạo ra một thứ tuyệt vời từ các phi hành gia.

They're not photographers, they're not experts in art.

Họ không phải nhiếp ảnh gia hay chuyên gia nghệ thuật.

But they could ensure that they would know how to use this camera

Nhưng họ chắc chắn biết cách dùng máy ảnh này

because of the labels placed there in Futura.

nhờ những nhãn dán dùng phông Futura.

So in this case,

Ở trường hợp này,

Futura acquired and made sure that they had legitimacy

Futura đảm bảo họ hiểu rõ

with the things they were using.

thứ họ đang sử dụng.

In this case to not take off the film before it would expose.

Như là không được lấy film ra trước nếu không nó sẽ nổ.

Which, in this case, we would have never had

Chúng ta sẽ không thể nào có được

some of the amazing photos we had without this label.

những bức ảnh đẹp tuyệt diệu nếu thiếu nhãn dán này.

When we see something as decorative as this, a ceremonial patch,

Khi ta thấy thứ gì đó để trang trí như mác dán dùng cho buổi lễ,

or something like this plaque on the moon,

hay tấm biến trên mặt trăng,

we realize that Futura was more than just something ceremonial,

ta nhận ra Futura còn hơn cả một thứ gì đó dùng cho các lễ nghi,

something more than something that had just been picked for its design.

hơn cả những nhứ được chọn vì thiết kế của nó.

In fact, Futura had authority,

Futura có uy quyền,

had legitimacy and had power because of this choice.

tính chuẩn xác và sức mạnh nhờ vào sự lựa chọn này.

There's one other thing I want to talk about in closing.

Có một điều nữa tôi muốn nói ở đoạn kết,

And that is that Futura tells a story.

đó là Futura kể một câu chuyện.

And this is what I love about typefaces, is that all of them tell stories.

Đó là điều tôi thích về kiểu chữ. Tất cả chúng đều kể những câu chuyện.

And in this case, this typeface tells a very powerful story

Ở đây, kiểu chữ này kể một câu chuyện có sức mạnh to lớn

about assimilation, about something being taken into America

về sự du nhập vào nước Mỹ

and being made part of its culture.

và trở thành một phần nền văn hóa nơi đây.

And that's one of the best and worst things America does,

Nó nằm trong số những thứ tốt nhất và tệ nhất nước Mỹ làm.

is we take things into our culture and we spit them out back again

Chúng ta du nhập những thứ vào nền văn hóa của mình, vứt bỏ nó

and claim them our own.

rồi nhận nó là của mình.

And in this case, Futura mirrors exactly what happened with the technology

Futura phản ánh chính xác những gì xảy ra với công nghệ

undergirding the whole system.

đặt nền móng cho toàn hệ thống.

Futura was a German typeface, taken in, made into an American commodity.

Futura là kiểu chữ của Đức, du nhập và trở thành hàng hóa Mỹ.

And so were the technologies:

Các công nghệ cũng vậy:

the rockets, the scientists all came from Germany as well.

tên lửa, các nhà khoa học đều đến từ Đức.

So in some ways, this German typeface on an American plaque

Có thể nói kiểu chữ Đức trên tấm biển Mỹ này

perfectly mirrors what happened with the technology.

là phản chiếu hoàn hảo điều xảy ra với công nghệ.

And in this case,

Ở đây,

when you think about this story, you realize that typography on the moon

khi bạn nghĩ về câu chuyện này, bạn nhận ra kiểu chữ trên mặt trăng

represents legitimacy, represents authority,

đại diện cho tính hợp pháp và uy quyền,

and this gave them, the astronauts, the power to get to the moon.

và nó đã cho các phi hành gia uy lực để lên mặt trăng.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)