How to be an upstander instead of a bystander | Angélique Parisot-Potter

Transcriber: TED Translators Admin Reviewer: Rhonda Jacobs

Çeviri: Şevval Naz Ertik Gözden geçirme: Can Boysan

Size Bilal ve Brenda adlı karakterlerle

tanışacağınız bir hikâye anlatayım.

Dünyanın en dikkate şayan yerinde çalışıyordum

Let me tell you a story, where you'll meet the characters

ve sıradan sabahlardan birinde

who I'll call Bilal and Brenda.

bir meslektaşım beni görmeye geldi.

I was working in a most remarkable part of the world.

Kıdemli yöneticilerimizden olan Bilal’in

And one unremarkable morning,

yanlış kişilerle uğraştığım için işten çıkarılacağımı

a colleague came to see me.

She told me that Bilal, one of our senior executives,

ve sonuçlarına katlanacağımı

herkese söylediğinden bahsetti.

had been telling everyone I was being removed

Paniğe kapılmadım

çünkü benden beklenenleri gerçekleştirmiştim:

because I'd been messing with the wrong people.

And now, I was going to face the consequences.

İşimi yapmak,

zorlu konuların doğrudan hakkından gelmek

I wasn't alarmed,

because I knew I had done what I'd been hired to do:

ve her taşın altına bakmak.

Hatta bundan birkaç ay önce

my job,

dealing with thorny issues head on

her taşın altına bakmaktan fazlasını yapmıştık.

and leaving no stone unturned.

Bu ayrıntılar başka bir zamana kalsın.

In fact, in the months prior to this,

Eşim James'i aradım

we'd overturned more than just a few stones.

ve ona bu tuhaf konuşmadan bahsettim.

Those details are for another time.

O da müthiş bir öngörüyle

I called my husband, James,

sırayla eşyalarımı toplayıp

to tell him about this bizarre conversation,

Brenda'yı aramamı söyledi.

and with what proved to be great foresight,

Brenda'yı aradım.

Birkaç yıl Brenda'yla çalışmıştım

he said, "Angélique, pack your things and call Brenda, in that order."

ve ona güveniyordum.

Bu iş için beni tavsiye eden kişi oydu.

I called Brenda.

Lafı dolandırmadım

I'd worked with her for a number of years,

çünkü eşimin tepkisi

and I trusted her.

bu durumun daha önce karşılaştığım

She was the person who'd recommended me for that job.

olağan şeylerden daha fazlası olduğunu

I cut to the chase,

fark etmemi sağladı.

Olağan diyorum ancak her şeyin bir anda netleştiği o anda

because my husband's reaction made me realize

this was more than just the usual stuff I'd encountered before.

eşim James’in çoktan fark ettiği bir şeyin farkına vardım.

And I say usual, but in that moment of clarity,

Bunların hiçbiri olağan değildi.

Gözümden kaçan bir motifin parçası olan bu düzensizlikler,

it dawned on me what James had already recognized:

altına baktığım o farazi taşların altında yaşayan

none of this was usual.

These irregularities, part of a pattern I'd failed to notice,

ve artık herkesçe bilindiğini bildiğim sırlarmış.

were what I now know as open secrets

Meğer tüm bunlar,

living beneath those proverbial stones I'd had the audacity to overturn.

kurallara uygun olmayan

ve belirsiz olan alanda çalışmak uğruna

yeterince çabalamadığım için yaşanmış.

To my shock, I learned that this was happening

Meseleyi ne zaman yok saymam gerektiğini bilmiyormuşum

because I hadn't tried hard enough to operate in the "gray space."

ve sistemin böyle işlediğini anlamamışım.

I didn't seem to know when to kick things into the long grass.

Verilen mesaj, ima edilen tehdit açıktı.

And I didn't understand that this was how the system worked.

Sonraki birkaç haftada ben hâlâ oradayken

The message, the implied threat,

yerime, işlerine yarayan bir şakşakçıyı getirdiler.

was clear.

Berbat bir gastritten muzdariptim

Over the next few weeks,

I was replaced by a convenient yes-man while I was still there.

ve iki küçük kızıma

hâlâ bir işim varmış gibi davranıyordum.

I suffered from terrible gastritis,

Altı ay boyunca her sabah işe gidiyormuş gibi giyindim

and I pretended to our two young daughters

ve onları okula bırakmak için evden çıktım.

that I still had that job.

Leaving home every morning, dressed up as if for work,

Boyun eğmedim

ancak ses çıkarmak kolaymış gibi

to drop them to school, for six months.

ya da bunun herhangi bir şekilde

I did not submit,

bana, aileme ve kariyerime faydası dokunmuş gibi davranamam.

but I won't pretend that it was easy to speak up

İş yerinde ilkelerin aksine sesimizi çıkardığımız zaman

or beneficial in any way to me, to my family or to my career.

işimizi kaybetmesek bile

meslektaşlarımızla olan uyum ve iş birliğimizi kaybedebiliriz

When we speak up in the workplace despite policies to the contrary,

ve inanılmamış, dışlanmış,

whilst we may not lose our jobs,

gizli zorbalığa uğramış duruma düşeriz.

we are likely to lose the camaraderie of our coworkers.

Bir odaya girdiğinizde herkesin konuşmayı kestiği türden bir zorbalık.

Disbelieved, ostracized,

Bir şey söylemenin bizim sorumluluğumuz olmadığını düşünürüz.

faced with under-the-radar bullying.

You know the kind when you walk into a room and everyone stops talking?

Peki neden aileme ve kendime karşı tüm risklere rağmen

We think: It's not my responsibility to say anything.

harekete geçmeyi seçtim?

Doğru olduğunu bildiğiniz şeyi yapmadığınızda ihmal suçu gerçekleşir.

So why did I choose to act despite the risks to my family and to me?

Sessiz kalarak suç işlememiş olsanız bile

The sin of omission is a failure to do what you know is right.

harekete geçmediğinizde nelere katlanmanız gerekecek?

When you stay quiet,

even though you're not guilty of wrongdoing yourself,

Peki siz bu oyuncular dizisinde hangisisiniz?

what will you have to live with if you don't take action?

Suç işleyen kötü oyuncu mu?

Doğrudan veya dolaylı olarak fayda gören

So who are you in this lineup of actors?

ve kötü oyuncunun kuklası olan kötü seyirci mi?

The bad actor, the wrongdoer?

Herkesçe bilinen sırların farkında olan

The bad stander who benefits directly or indirectly

ancak hiçbir şey yapmayan seyirci mi?

and acts as a puppet for the bad actor?

Yoksa aynaya baktığımızda görmek istediğimiz kişi olan ve ses çıkaran mı?

The bystander, aware of the open secrets

but not actually doing anything wrong or the upstander?

Üç şey öğrendim.

Birincisi, kendinize güvenin.

This is the person we want to see when we look in the mirror.

Yanlış bir şey gördüğünüzde soru sorun

I've learned three things:

çünkü otoriteye meydan okumak yanlış bir şey değil.

One, don't second guess yourself.

When you see something amiss, ask questions,

İkincisi, suça ortak olmayın.

Yanlış bir şeye hayır deme gücüne her zaman sahipsiniz.

because it is okay to challenge those in authority.

Two, don't be complicit.

Üçüncüsü, ses çıkarın.

You always have the power to say no in the face of wrongdoing.

Ses çıkarmak için cesur olmak

And three, be an upstander.

veya korkmamak zorunda değilsiniz

ancak doğru olanı yaptığınızda kendinizle barışık olursunuz.

Speaking up is not about being brave.

It's not about not feeling scared.

O an ne hissettiğinizi söylemek zor, biliyorum.

But when you do what you know is right, you can be at peace with yourself.

Yine de yapın, pervasız olun.

Yes, it is hard to say what you feel in the moment.

Martin Luther King demiş ki

“Her şeyin sonunda düşmanlarımızın sözlerini değil,

Do it anyway. Be fearless.

dostlarımızın sessizliğini hatırlayacağız.”

Martin Luther King said,

Aynaya baktığınızda hangisini göreceksiniz?

"In the end, we will remember not the words of our enemies,

Sır saklayan bir seyirci mi?

but the silence of our friends."

Yoksa bir ses çıkaran mı?

So when you look in the mirror,

who will you see?

Ben kimi gördüğümü biliyorum.

A bystander, keeper of open secrets?

Kızlarımın kimi gördüğünü biliyorum.

Or will the person looking back at you be an upstander?

Seçim sizin.

I know who I see.

I know who my daughters see.

The choice is yours.