Fossil fuel companies know how to stop global warming. Why don't they? | Myles Allen

Transcriber: TED Translators Admin Reviewer: Rhonda Jacobs

Çeviri: ozan hacıömeroğlu Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

Hiç bunu düşündünüz mü?

Fosil yakıt endüstrisi küresel ısınmayı durdurabilir.

Fakat faturayı başkasının ödemesini istiyorlar

So here's a thought.

ve bu yüzden kimse buna yanaşmıyor.

The fossil fuel industry knows how to stop causing global warming,

2018 yılı Hükûmetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin

but they're waiting for somebody else to pay,

1.5 derece raporunun yazarlarından biriyim.

and no one is calling them out on it.

Rapor yayımlandıktan sonra

I was one of the authors of the 2018 IPCC report

birçok konuşma yaptım bunlardan biri de dünyanın en büyük petrol ve gaz

şirketlerinden birinde genç mühendislerin katıldığı bir toplantıdaydı.

on 1.5 degrees Celsius.

And after the report was published,

Konuşmamın sonunda beklediğim soru soruldu.

I gave a lot of talks, including one to a meeting of young engineers

“İnsanlar küresel ısınmayı

of one of the world's major oil and gas companies.

gerçekten 1.5°C’ye sabitleyebilirler mi?”

And at the end of the talk, I got the inevitable question,

Bu tür raporlara kişisel görüş katılamayacağı için

"Do you personally believe there's any chance

soruyu değiştirip kendisine

of us limiting global warming to 1.5 degrees?"

“Eğer ürününüzü tamamen dekarbonize etseydiniz

IPCC reports are not really about personal opinions,

satmakta olduğunuz petrol ve gazın ürettiği karbondioksitten

so I turned the question around and said,

"Well, if you had to fully decarbonize your product,

güvenli ve kalıcı olarak kurtulsaydınız

that is, dispose safely and permanently of one ton of carbon dioxide

bu da ancak 2050′de başarılabilir

bunu yapar mıydınız?''

for every ton generated by the oil and gas you sell,

Birisi “Bu kurallar herkes için geçerli mi?” diye sordu

rekabetten bahsediyordu tabii.

by 2050, which is what it would take,

would you be able to do so?"

Ben de “Tabii ki, neden olmasın” dedim.

Yönetimdeki insanlar sadece yere bakıyorlardı

"Would the same rules apply to everybody?" somebody asked,

çünkü soruyu cevaplamak istemiyorlardı.

meaning, of course, their competition.

Fakat genç mühendisler omuzlarını silkerek

I said, "OK, yeah, maybe they would."

“Tabii ki bunu yapardık. Soru mu bu şimdi” dediler.

Now, the management just looked at their shoes;

Sizlere bu gençlerin

they didn't want to answer the question.

nasıl yapacaklarını bildikleri birşey hakkında konuşmak istiyorum

But the young engineers just shrugged and said,

fosil yakıtları dekarbonize etmek.

"Yes, of course we would, like it's even a question."

Ekonomiyi veya kendi şirketlerini

So I want to talk to you

about what those young engineers know how to do:

dekarbonize etmek değil

ama yakıtların dekarbonize edilmesi gerek

decarbonize fossil fuels.

Not decarbonize the economy,

ve bu önemli

çünkü küresel ısınmayı durdurmak için atılması gereken bir adım.

or even decarbonize their own company,

but decarbonize the fuels themselves,

İklim değişikliğini çözmek küresel düzeyde gerçekten basit.

and this matters

because it turns out to be essential to stopping global warming.

Bunun durdurulması

atmosfere karbondioksit salmayı bırakmamız anlamına geliyor.

At a global level, climate change turns out to be surprisingly simple:

Salınan karbondioksitin %85′inin fosil yakıt endüstrisinden

To stop global warming

gelmekte olduğunu hesaba katarsak

we need to stop dumping carbon dioxide into the atmosphere.

fosil yakıtların daha fazla küresel ısınmaya neden olması önlenmeli.

And since about 85 percent of the carbon dioxide we currently emit

Peki bunu nasıl yaparız?

comes from fossil fuels and industry,

Görünüşe göre elimizde sadece iki seçenek var.

we need to stop fossil fuels from causing further global warming.

İlk seçeneğimiz, fosil yakıtları yasaklamaktan geçiyor.

So how do we do that?

Well, it turns out there's really only two options.

“mutlak sıfır”ın anlamı budur.

The first option is, in effect, to ban fossil fuels.

Fosil yakıtların çıkarılması, satışı veya kullanımı

dünyanın her yerinde cezai işlemlerle yasaklanır.

That's what "absolute zero" means.

No one allowed to extract, sell, or use fossil fuels

Kulağa imkansız gibi geliyor çünkü öyle.

anywhere in the world on pain of a massive fine.

Dünyanın her yerinde yasaklansa bile

2020 yılında gelişmiş refah düzeyi yüksek ülkelerde yaşayan bizler

If that sounds unlikely, it's because it is.

2060′lı yılların

And even if a global ban were possible,

fakir ve gelişmekte olan ülkelerinin vatandaşlarına

do you or I in wealthy countries in 2020

fosil yakıtlarını kullanmamalarını söyleyebilir miyiz?

have any right to tell the citizens

Bazı insanlar yeterince üzerinde çalışılırsa

of poor and emerging economies in the 2060s

yenilenebilir enerjinin fiyatının

not to touch their fossil fuels?

yeterince düşürülüp fosil yakıtları yasaklamadan

Some people argue that if we work hard enough

yenilenebilir enerjiye geçilebileceğine inanıyor.

we can drive down the cost of renewable energy so far

Bu tarz düşünceler gereğinden fazla iyimserdir.

that we won't need to ban fossil fuels,

Öncelikle yenilenebilir enerji maliyetleri

the people will stop using them of their own accord.

umdukları kadar hızlı düşmeyebilir.

Unutmayın

This kind of thinking is dangerously optimistic.

1970′lerde nükleer enerjinin neredeyse bedava olacağı söyleniyordu.

For one thing, renewable energy costs might not go down as fast as they hope.

Asıl sıkıntı

I mean, remember,

bu rekabetin fosil yakıt fiyatlarını

nuclear energy was meant to be too cheap to meter in the 1970s,

nasıl etkileyeceğini bilemeyişimiz.

but even more importantly,

Karbonlu fosil yakıtlar her yerde kullanılıyor

we've no idea how low fossil fuel prices might fall

uçak yakıtından çimento yapımına kadar.

in response to that competition.

Düşük karbonlu yakıt alternatiflerinin

There are so many uses of fossil carbon,

büyükleri rekabette alt etmesi yeterli değil.

from aviation fuel to cement production,

Fosil yakıtlarının küresel ısınmaya yol açmasına engel olmak

it's not enough for carbon-free alternatives to outcompete the big ones,

düşük karbonlu alternatiflerin diğer bütün seçenekleri alt etmesinden geçiyor.

Kısacası, küresel ısınmaya sebep olan fosil yakıtları durdurmanın tek yolu

to stop fossil fuels from causing further global warming,

carbon-free alternatives would need to outcompete them all.

dekarbonizasyon.

Kulağa garip geliyor.

Fosil yakıtların dekarbonizasyonu.

So the only real alternative to stop fossil fuels causing global warming

Bunun anlamı şu

is to decarbonize them.

bir ton karbondioksit

güvenli ve kalıcı olarak yok edilmeli.

I know that sounds odd,

decarbonize fossil fuels.

Bu fosil yakıt kullanımından kaynaklanan

What it means is,

one ton of carbon dioxide has to be safely and permanently disposed of

her bir ton karbondioksit için geçerli.

Bu tüketiciden beklenemez.

Bu yüzden sorumluluk

for every ton generated by the continued use of fossil fuels.

fosil yakıtların üretimini ve satışını yapan şirketlere düşüyor.

Now, consumers can't do this,

Mühendisler çözümü biliyor.

so the responsibility has to lie with the companies

Hatta çözümün yıllardır farkındalar.

En kolay çözüm yolu karbondioksiti oluştuğu anda

that are producing and selling the fossil fuels themselves.

Their engineers know how to do it.

güç istasyonlarının veya rafinerilerin bacalarından yakalamak.

In fact, they've known for decades.

The simplest option is to capture the carbon dioxide as it's generated

Karbondioksiti arıtıp, sıkıştırıp, yer altına geri basarsınız.

from the chimney of a power station, or blast furnace, or refinery.

Yeterince derinliğe ve doğru kaya formasyonuna uygulanırsa

You purify it, compress it, and re-inject it back underground.

orada kalır tıpkı kendini oluşturan hidrokarbonlar gibi.

Küresel ısınmayı durdurmak

If you inject it deep enough and into the right rock formations,

kalıcı depolamanın on binlerce yıl devam etmesi anlamına geliyor.

it stays there, just like the hydrocarbons it came from.

To stop further global warming,

Bu nedenle fosil yakıt salınımlarımızı temizleyebilmek için

permanent storage has to mean tens of thousands of years at least,

ağaç dikmek faydalı olabilir

fakat sadece kısa vadeli bir çözümdür.

which is why trying to mop up our fossil carbon emissions

Bazı uygulamalarda mesela uçak yakıtında

by planting trees can help,

karbondioksiti kaynağından yakalayamayız.

but it can only be a temporary stopgap.

Bu nedenle karbondioksiti tekrar yakalayıp atmosferden geri almamız gereklidir.

For some applications like aviation fuel, for example,

Bu yapılabilir hatta şuanda bunu yapan şirketler var

we can't capture the carbon dioxide at source,

fakat çok daha masraflı.

so we have to recapture it, take it back out of the atmosphere.

Bu karbondioksitin yakalanıp güvenli şekilde yok edilmesinin

çoktan standart bir prosedür hâline gelmiş olmamasının

That can be done; there's companies already doing it,

but it's more expensive.

tek ve en önemli sebebi:

And this points to the single most important reason

maliyet.

why recapturing and safe disposal of carbon dioxide

Maliyet bakımından karbondioksiti

atmosfere atıp kurtulmak

is not already standard practice:

yakalayıp güvenli bir şekilde yer altına geri basmaktan daha ucuz.

cost.

It's infinitely cheaper just to dump carbon dioxide into the atmosphere

İyi haber

fosil yakıtlar nedeniyle oluşan karbondioksitin tamamından

than it is to capture it and dispose of it safely back underground.

hemen kurtulmamız gerekmiyor.

But the good news is,

Ekonomi uzmanları düşük maliyetli bir yöntemden bahsediyor

we don't need to dispose of 100 percent

of the carbon dioxide we generate from burning fossil fuels right away.

yani bu maliyetin bedelini haksız bir şekilde

gelecek nesillere yüklemeden

Economists talk about cost-effective pathways,

sonuçlar elde etmek.

Düşük bütçeli yollardan biri

by which they mean ways of achieving a result

fosil yakıtların dekarbonizasyonundan geçiyor.

without unfairly dumping too much of the cost

2050 yılına kadar karbonun % 100 yakalanıp depolanması

onto the next generation.

And a cost-effective pathway,

net sıfırın anlamı bu.

which gets us to decarbonizing fossil fuels,

2030 yılında %10′unun yakalanmasını gerektiriyor

100 percent carbon capture and storage by 2050,

2040 yılında %50

which is what net-zero means,

2050′de %100.

takes us through 10 percent carbon capture in 2030,

Daha iyi anlaşılması açısından şuanda yakalayıp

depoladığımız karbondioksit salınımının sadece %0.1′ine denk geliyor.

50 percent in 2040,

100 percent in 2050.

Yanlış anlaşılmasın

To put that in context,

fosil yakıtların dekarbonizasyonu kolay olmayacak.

we are currently capturing and storing less than 0.1 percent.

Bunun için karbondioksit imha endüstrisinin kurulması gerekiyor.

So don't get me wrong,

decarbonizing fossil fuels is not going to be easy.

Hem de günümüzün petrol ve gaz endüstrisine yetecek büyüklükte.

It's going to mean building a carbon dioxide disposal industry

Dünya üzerinde

mühendislik kapasitesi olarak

comparable in size to today's oil and gas industry.

ve mâli güç açısından

bunu ancak fosil yakıtları üreten şirketler başarabilir.

The only entities in the world

that have the engineering capability

Biz de fosil yakıt kullanımımızı azaltarak dekarbonizasyon için

and the deep pockets to do this

are the companies that produce the fossil fuels themselves.

onlara zaman kazandırabiliriz.

We can all help by slowing down our use of fossil carbon

Fakat ilk adımı onların atması gerek.

Karbondioksit imha mâliyetinin hesaba katılması

fosil yakıttan üretilen ürünlerin fiyatlarını arttıracak.

to buy them time to decarbonize it,

but they still have to get on with it.

2030′da %10′unun yakalanmasını hesaba katarsak

Now, adding the cost of carbon dioxide disposal

petrolün litre fiyatında biraz artışa sebep olabilir.

will make fossil fuel-based products more expensive,

Fakat vergiden farklı olarak

and a 10 percent storage requirement by 2030, for example,

para direkt olarak sorunun çözümü için harcanıyor

might add a few pence to the cost of a liter of petrol.

bu durumda tabii ki tüketiciler de yanıt verecektir

But, unlike a tax,

örneğin elektrikli araba kullanmaya başlayarak.

that money is clearly being spent on solving the problem,

Hiç kimsenin talimat vermesine gerek olmayacak.

Gelişmekte olan ülkelerin fosil yakıt tercihlerini

and of course, consumers will respond,

perhaps by switching to electric cars, for example,

but they won't need to be told to do so.

dekarbonize edilmiş yakıtlardan yana kullanmaları çok önemli

And crucially, if developing countries agreed to use fossil fuels

böylece büyümelerini engelleyebileceğinden korktukları

that have been progressively decarbonized in this way,

tüketim kısıtlamalarını kabul etmek zorunda kalmayacaklar.

then they never need accept limits on the absolute amount that they consume,

Son birkaç yılda

giderek daha fazla insan

karbondioksitin imhasının öneminden bahsediyor.

which they fear might constrain their growth.

Fakat konuştukları tek şey

Over the past couple of years,

ödemeyi hayırseverlerin yapması veya vergi indirimi.

more and more people have been talking

about the importance of carbon dioxide disposal.

Fakat neden vakıflar veya mükellefler

But they're still talking about it

as if it's to be paid for by philanthropy or tax breaks.

kâr eden bir endüstrinin arkasını toplasın.

Fosil yakıtları dekarbonize edebiliriz.

But why should foundations or the taxpayer pay to clean up

Fosil yakıtları dekarbonize edersek

after a still-profitable industry?

ve ormansızlaştırmayı kontrol altına alabilirsek

No. We can decarbonize fossil fuels.

küresel ısınma durdurulabilir.

Yapmazsak durdurulamaz.

And if we do decarbonize fossil fuels,

Bu kadar basit.

as well as getting things like deforestation under control,

Fakat bunun gerçekleşmesi için organize olunması şart.

we will stop global warming.

Peki siz ne yapabilirsiniz?

And if we don't, we won't.

Kim olduğunuza göre değişir.

It's as simple as that.

Fosil yakıt endüstrisinde çalışıyorsanız veya yatırımcıysanız

But it's going to take a movement to make this happen.

So how can you help?

fosil yakıt yatırımlarınızı başka birisine

Well, it depends on who you are.

If you work or invest in the fossil fuel industry,

sizden daha az umursamayan birine devrederek sorumluluktan kaçmayın.

Sizin probleminiz.

don't walk away from the problem by selling off your fossil fuel assets

Siz çözmelisiniz.

Portföyünüzün dekarbonizasyonu sadece vicdanınızı rahatlatır.

to someone else who cares less than you do.

Ürününüzü dekarbonize etmelisiniz.

You own this problem.

You need to fix it.

Decarbonizing your portfolio helps no one but your conscience.

Eğer siyasetçi veya kamu personeliyseniz

savunduğunuz iklim politikasına bakıp şu soruları yöneltin:

You must decarbonize your product.

Fosil yakıt dekarbonizasyonuna yardımcı oluyor mu?

If you're a politician or a civil servant,

Fosil yakıtlar kaynaklı karbondioksitin

you need to look at your favorite climate policy and ask:

güvenli ve kalıcı bir şekilde yok edilişine

How is it helping to decarbonize fossil fuels?

ne ölçüde katkı sağlıyor?

How is it helping to increase the fraction

Eğer etkisi yoksa küresel ısınmayı yavaşlatıyor olabilir

of carbon dioxide we generate from fossil fuels

bu işimize yarasa bile

that is safely and permanently disposed of?

tamamen kurtulma taraftarıysanız hiçbir işe yaramaz.

If it isn't, then it may be helping to slow global warming,

Son olarak, eğer çevreci birisiyseniz

which is useful,

büyük ihtimalle fosil yakıt endüstrisinin kendisinin

but unless you believe in that ban, it isn't going to stop it.

küresel ısınma sorununun çözülmesinde sahip olduğu rol canınızı sıkıyordur.

Finally, if you're an environmentalist,

you probably find the idea of the fossil fuel industry itself

“Karbondioksit depoları sızıntıya sebep olmaz mı?”

playing such a central role in solving the climate change problem disturbing.

Endişelenirsiniz.

“Bazı şirketler sahtekârlık yapmaz mı?”

Önümüzdeki yıllarda sızıntı mutlaka olacaktır

"Won't those carbon dioxide reservoirs leak?"

you'll worry,

sahtekârlık da olacaktır.

"Or won't some in the industry cheat?"

Fakat sızıntı ve sahtekârlıklar

Over the coming decades, there probably will be leaks,

fosil yakıtların dekarbanizasyonunu daha zor hâle getirir

isteğe bağlı hâle getirmez.

and there may be cheats,

but those leaks and those cheats

Küresel ısınma fosil yakıt endüstrisinin son bulmasını beklemeyecek.

will make decarbonizing fossil fuels harder,

they don't make it optional.

Son bulmasını beklemek

Global warming won't wait for the fossil fuel industry to die.

onu kendi yarattığı sorunu çözme sorumluluğundan kurtarmaktır.

Görüş ayrılığının bol olduğu bu zamanlarda

And just calling for it to die

is letting it off the hook from solving its own problem.

yardım ve hatta ummadığımız yerlerde dost aramamız gerekiyor.

Fosil yakıt endüstrisine kendi ürettiği

In these divided times, we need to look for help

sorunun çözümü için çağrıda bulunmalıyız.

and maybe even friends in unexpected places.

Mühendisler bunu nasıl yapacaklarını biliyor

It's time to call on the fossil fuel industry

tek yapmamız gereken yöneticilerin sorunu görmezden gelmelerini engellemek.

to help solve the problem their product has created.

Teşekkürler.

Their engineers know how,

we just need to get the management to look up from their shoes.

Thank you.