Anne Scherer: Why we're more honest with machines than people | TED

Transcriber:

Çeviri: baris ustbas Gözden geçirme: Saliha Karatepeli

Now, a few years back, I was having a barbecue with friends and family.

Bir kaç yıl önce, arkadaşlarım ve ailemle mangal yapıyorduk.

As usual, we talked about the weather, the good food or TV shows to watch.

Her zamanki gibi havadan, lezzetli yemekten

ve izlenecek TV programlarından konuştuk.

So nothing out of the ordinary

Hiçbir şey olağan dışı değildi.

until one attendee casually mentioned

Ta ki bir misafirin rahat bir şekilde

that he and his wife hadn't had sex in a long time.

uzun zamandır karısı ile seks yapmadıklarından bahsedene kadar.

As you can imagine, what followed was an awkward silence.

Tahmin edebileceğiniz üzere sonrasında garip bir sessizlik oldu.

Until a six-year-old boy attending the barbecue with his parents

Ta ki ailesiyle mangala gelmiş altı yaşındaki bir çocuğun

blurted out that his parents had lots of sex

ebeveynlerinin çok fazla seks yaptığını

and he could hear them all the time.

ve sürekli onları duyduğunu ağzından kaçırana kadar.

And then the barbecue continued as if nothing had happened.

Sonrasında da hiçbir şey olmamış gibi mangal devam etti.

Now, when I'm not having barbecues,

Mangal yapmadığım zamanlarda

I am researching how people interact with each other

insanların birbiriyle nasıl etkileşime girdiklerini

and how that transfers to their interactions with technologies,

ve bunun teknolojiyle etkileşimlerine nasıl aktardığını araştırıyorum.

so not all too surprisingly,

Tam beklenildiği gibi

after this very unique social interaction at the barbecue,

mangaldaki bu çok eşsiz sosyal etkileşimden sonra

I was left wondering why we, the audience,

biz seyircilerin o akşam o yetişkinin açık bir şekilde bizimle paylaştığı şeyi

were so greatly ignoring what the adult so openly shared with us that evening.

neden fazlasıyla görmezden geldiğimizi düşünmeye bırakıldım.

So why the silence and then the laughter at the boy's comment?

Çocuğun yorumuna neden önce sessiz kalınıp sonrasında da kahkaha atıldı?

Well, both of them were breaking a social rule:

İkisi de sosyal kuralı yıkmıştı:

never talk about sex, money or politics at a dinner table.

Yemek masasında para, siyaset ve cinsellikle ilgili asla konuşma.

We assume that an adult knows this rule and sticks to it.

Bir yetişkinin bunu bildiğini ve bağlı kaldığını varsayarız.

So when such expectations are broken,

Böyle beklentiler yıkıldığında suçluyu bu doğrultuda cezalandırırız.

we sanction the offender accordingly -- in our case, with ignorance.

Bizim durumumuzda görmezden gelmeyle.

When a child, however, breaks such a rule,

Bir çocuk böyle bir kuralı yıktığında

we attribute this to their naive understanding of our social manners

bunu çocukların sosyal davranışlardaki tecrübesiz anlayışlarına yorarız.

and up to a certain age at least, do not openly sanction them for it.

En azından belli bir yaşa kadar bunun için onları alenen cezalandırmayız.

Clearly, there is no official rule book for socially appropriate behaviors

Toplumsal açıdan kabul edilmiş yemek konuları

ve sosyal açıdan uygun davranışların resmi bir kural kitabı yok.

or even socially accepted dinner topics.

In fact, our social norms are usually unwritten codes of conduct,

Aslında toplumsal normlarımız genellikle geleneksel davranış kurallarıdır.

and they change over time as we as a society change and learn.

Toplum olarak biz öğrendikçe ve değiştikçe zamanla değişirler.

Less than a year ago, for instance,

Örnek olarak, bir yıldan az bir süre önce

it was considered impolite not to shake hands

Kendini birine tanıtırken tokalaşmamanın kabalık olduğu düşünülürdü.

when introducing yourself to someone.

A few months and the worldwide spread of the coronavirus later

Bir kaç ay içinde koronavirüsün dünya çapındaki yayılışı sonrasında

and shaking hands may be something to be frowned upon

tokalaşmak karşı çıkılan bir şey ve hatta geçmişten bir şey olabilir.

and maybe even a thing of the past.

The way we learn these social rules then

Bu toplumsal kuralları öğrenme şeklimiz genelde toplumsal ödül ve cezalardandır.

is mostly by social rewards and social punishments.

Now, as social animals,

Sosyal hayvanlar olarak, toplumsal onay hedefliyoruz

we aim for social approval and want to avoid other's disapproval.

ve diğerlerinin reddetmesinden kaçınmak istiyoruz.

So we act in a way that is socially accepted

Toplumsal yönden kabul edilir şekilde davranırız.

and present ourselves in a socially desirable way to others.

Kendimizi, diğerlerine toplumsal yönden istenen şekilde sunarız.

So we want to be seen as an individual that is smart, successful,

Bir birey olarak şöyle görülmek istiyoruz:

Akıllı, başarılı, sportif, enerjik, yaratıcı ve empatik.

sporty and active, creative, empathic and possibly all that at once.

Mümkünse hepsini aynı anda istiyoruz.

Sosyal medya ile birlikte, toplumsal onay için gayretimiz,

Now, through social media, our strive for social approval,

and with it, our need for self-presentation and perfection

onunla birlikte de benlik sunumu ve mükemmellik ihtiyacımız hızla yükseldi.

has skyrocketed.

Clearly, there is a flip side to all of this.

Açık bir biçimde, tüm bunların bir de diğer tarafı var.

In any social interaction, we do not only look for others' approval,

Herhangi bir sosyal etkileşimde sadece diğerlerinin onayını aramıyoruz.

but we also constantly fear other's disapproval

Ayrıca diğerlerinin beklentilerini karşılayamadığımızda

when we cannot live up to their expectations.

onların reddetmesinden sürekli endişe ediyoruz.

Just consider an adult with incontinence problems

İdrar kaçırma problemi veya madde bağımlılığı olan

or a drug addiction.

bir yetişkin düşünün.

If he or she had to talk to a health care professional,

O kadın veya erkek bir sağlıkçıyla konuşmak zorunda olsaydı

ne bulmayı beklerdiniz?

what would you expect to find?

Or if a soldier returned from combat

Bir asker savaştan döndüğünde

and had to talk about their fears or problems,

korkuları ve problemleri hakkında konuşmak zorunda olsaydı

do you think they would open up easily?

sizce kolayca içini dökebilir miydi?

A team of USC researchers examined just that.

Amerikalı araştırmacılardan oluşan bir ekip tam da bunu inceledi.

So they looked at the data from the US Army.

Amerikan ordusunun verisine baktılar.

Traditionally, soldiers had to be interviewed

Geleneksel olarak askerler savaştan döndüklerinde

by a human health care professional when returning from combat

her şeyin yolunda olup olmadığının kontrolünü sağlamak için

insan sağlığı uzmanı ile görüştürülmeleri gerekir.

to check if everything is OK.

Now, interestingly,

İlginç şekilde, araştırmacılar askerlerin döndükten sonra

the researchers found that soldiers hardly reported any problems

herhangi bir problemden neredeyse hiç bahsetmediğini keşfetti.

after their returns.

Çoğunun iyi olduğu kesindi.

Surely many of them were truly fine,

but the researchers also suspected

Ancak araştırmacılar çoğu askerin problemlerini açıkça paylaşmaya

that many soldiers did not dare to share their problems openly.

cesaret edemediklerinden de şüphelendiler.

After all, soldiers are trained to be strong and brave individuals

Sonuçta askerler zayıflıklarını göstermemeyi öğrenen

güçlü ve cesur bireyler olmak için eğitilirler.

that learn not to show any weaknesses.

So openly admitting to have health problems,

Sağlık problemlerinin olduğunu, uyku sorunu yaşadığını

to have trouble sleeping or to have nightmares

veya kabuslar gördüğünü açıkça kabul etmek askerler için hiç kolay bir şey değil.

is not something easy to do for soldiers.

The question then ultimately becomes

Nihayetinde soru şuna geliyor:

Bireylere daha kolay içini dökmeleri ve diğerlerinin yargılamasını

how can we help individuals open up more easily

and worry less about the judgment of others?

daha az dert etmeleri konusunda nasıl yardım edebiliriz?

Well, remember what I said earlier.

Daha öncesinde söylediğim şeyi hatırlayın.

Herhangi bir toplumsal etkileşimde toplumsal değerlendirme bekleriz.

We expect social evaluation in any social interaction.

So how about we remove the social from the interaction?

Değerlendirmeden toplumsallığı çıkartmaya ne dersiniz?

This is exactly what the team in the US did.

Bu tam olarak Amerika’daki ekibin yaptığı şey.

In fact, they developed a virtual interviewer called SimSensei.

Hatta Simsensei denilen sanal bir görüşmeci kurdular.

So SimSensei is a digital avatar that has a humanlike appearance

Simsensei insansı görünüşü olan ve hastalarla doğal muhabbetlerle

and can interact with clients through natural conversations.

etkileşime girebilen dijital bir avatar.

Now, when returning from combat,

Askerler savaştan döndüklerinde insan sağlığı uzmanı yerine

soldiers were now interviewed by the digital avatar

instead of that human health care professional.

dijital avatarla görüştürülüyorlar.

And what happened? Well, once SimSensei was introduced,

Ne oldu?

Simsensei tanıtıldığında askerler kabus görme ve uyuma zorluğu gibi

soldiers reported more health problems,

like having nightmares or trouble sleeping.

daha çok sağlık problemlerinden bahsetti.

So machines can help remove the social from the equation

Makineler denklemden toplumsallığı çıkartmaya yardım edebilir

ve insanların içini daha kolay dökmesine yardım eder.

and help people open up more easily.

But careful, not all machines are created equal.

Ancak her makinenin eşit yaratılmadığına dikkat edin.

Considering the tremendous advancements in technologies like computer graphics

Bilgisayar grafikleri veya doğal dil işlemi gibi

teknolojideki şahane gelişmeleri değerlendirince

or natural language processing,

machines have become increasingly humanlike.

makineler gitgide insanımsı bir hâl aldı.

The question then ultimately becomes,

Nihayetinde soru şuna geliyor:

which rules do we apply in these interactions?

Bu etkileşimlerde hangi kurallara başvuruyoruz?

Do we still apply social rules when we interact with humanlike machines?

İnsanımsı makinelerle etkileşimdeyken hala toplumsal kurallara mı başvuruyoruz?

Toplumsal yargılama konusunda yeniden kaygılanmaya mı başlıyoruz?

So do we start to worry about social judgment again?

This is exactly what I examine in my research.

Araştırmamda incelediğim şey tam olarak bu.

Together with colleagues, we have developed a series of chatbots.

Meslektaşlarla birlikte, bir dizi sohbet robotları geliştirdik.

These chatbots were programmed to simulate text-based conversations

Sohbet robotları metin tabanlı konuşmaları taklit etmeye programlandı.

and they were designed to be either very social and humanlike

Ayrıca bu sohbet robotları ya çok sosyal ve insanımsı

ya da çok işlevsel ve makine gibi olmaları için tasarlandı.

or very functional and machine-like.

So, for instance,

Örnek olarak,

insanımsı robotlarımız sözde hız akıcısızlıklarını

our humanlike bots use so-called speed disfluencies

and social language cues,

ve “ooo”, “oh” ve “hım” gibi sosyal dil işaretlerini kullanır.

like these "ohos", "ahas", "hmms" we humans love to use in our conversations

Bizler konuşma partnerlerine duruşumuzun sinyalini vermek için

to signal our presence to conversation partners.

konuşmalarımızda böyle şeyleri kullanmaya bayılırız.

In contrast, our machine-like bots

Bunun aksine, makine gibi olan robotlarımızdan

böyle sosyal işaretleri çıkardık ve konuşma konularına bağladı kaldı.

lacked such social cues and simply kept to the talking points.

Since we were interested in how much people would open up

Bu farklı konuşmalarda insanların içini ne kadar dökeceğiyle ilgilendiğimiz için

in these different conversations,

we ask participants a number of questions,

kendileriyle ilgili çok hassas bilgiyi paylaşmalarını isteyerek

which gradually grew more and more personal,

up to the point where we would ask participants

katılımcılara git gide daha da kişiselleşen sorular soruyoruz.

to share possibly very delicate information about themselves.

Now, considering the findings from prior research,

Öncesinde Amerikan ordusunda yapılan eski araştırmanın bulguları düşünüldüğünde

such as the one from the US Army before,

we expected that people would apply more social rules

bireylerin insanımsı robotlarla etkileşimlerinde

toplumsal kurallara daha fazla başvurup ona göre davranacaklarını düşündük.

in their interactions with these humanlike bots

and act accordingly.

So what did we find?

Peki ne bulduk?

Well, exactly that.

Tam olarak da onu.

So participants interacting with our humanlike bots

İnsanımsı robotlarımızla etkileşime giren katılımcılar

toplumsal değerlendirme konusunda daha endişeliydiler.

were more concerned about social evaluation

and as a result of this social apprehension,

Bu toplumsal endişeden dolayı da

they also gave more socially desirable responses.

daha çok toplumsal olarak istenen cevaplar verdiler.

Let me give you an example.

Bir örnek vereceğim.

One of the most delicate questions that we asked participants

Katılımcılara sorduğumuz en hassas sorulardan biri

was the number of prior sex partners they had had.

geçmişteki cinsel partnerlerinin sayısını sormamızdı.

When interacting with our humanlike bot,

İnsansı robotumuzla etkileşimdeyken,

mekanik robotumuzla etkileşime geçen kadın ve erkeklere kıyasla

men reported to have significantly more prior sex partners

and women reported to have significantly less

erkekler bariz bir şekilde daha fazla,

than those men and women interacting with our mechanistic bot.

kadınlar ise belirgin bir şekilde daha az cinsel partneri olduğunu söyledi.

Tüm bunlar bize ne anlatıyor?

So what does this all tell us?

Well, first, men want to look good by having more prior sex partners

Birincisi, erkekler eskiden daha fazla cinsel partneri olmasıyla

ve kadınlarda daha az olmasıyla iyi görünmek istiyor.

and women by having less.

Clearly, this already says a lot

Toplumsal olarak istenen şeyde farklı cinsiyetlerin ne düşündükleri

about what the different sexes consider socially desirable

ve toplumda beklentilerimizin cinsiyetler arasında hâlâ nasıl değiştiğiyle ilgili

and how our expectations in society still differ across genders.

zaten bir çok şeyi söylüyor.

But this opens up a whole new topic

Ancak bu yepyeni bir konuyu açtığı için

that I will better leave for other experts to discuss.

diğer uzmanların tartışmasına bırakmam daha iyi olur.

Second, and maybe more importantly, from a consumer psychology perspective.

İkincisi ve belki de daha önemlisi tüketici psikolojisi bakış açısından.

People open up more easily when they interact with machines

Görünürde sadece makine oldukları için insanlar makinelerle etkileşimdeyken

that are apparently just that -- machines.

kolayca içini döküyor.

Today, a lot of sweat, money and tears

Bugünlerde çok fazla ter, para ve gözyaşı

is put into making machines basically indistinguishable from us.

temelde bizlerden ayırt edilemez makineler yapmak için dökülüyor.

Now, this research can show

Bu araştırma, bazen bir makinenin bir makine olmasına izin vermenin

that sometimes letting a machine be a machine is actually a good thing.

aslında iyi bir şey olduğun gösterebilir ki bu da beni üçüncü konuma getiriyor.

Which brings me to my third point.

These machine interactions have been highly criticized at times.

Bu makine etkileşimleri zaman zaman oldukça eleştirildi.

So you may have heard that Siri, Alexa or others

Siri, Alexa ve diğerlerinin çocuklarınızı kabalaştırdığını duymuş olabilirsiniz.

make your kids rude or impolite.

Hopefully, this research can show you

Umarım bu araştırma size bu gibi makine etkileşimlerinin

a great upside of these machine interactions.

büyük bir avantajını gösterebilir.

In times of social media and our constant hunt for the next “like,”

Sosyal medya ve bir sonraki beğeni için daimi arayışımızın zamanlarında

machines can give us grownups --

makineler biz yetişkinlere içimizdeki çocuğu yeniden bulup

help us find that inner child again

and give our constant need for self-presentation and perfection

öz sunumu ve mükemmelliğe olan daimi ihtiyacımıza bir ara verir.

a time-out.

Bu sefer, geçmişteki cinsel partnerlerin sayısının çok fazla ya da az olmasından

For once, we do not need to worry

if the number of prior sex partners is too high or too low,

endişe etmemize gerek yok.

and instead it is OK to simply be who we are.

Bunun yerine, sadece olduğumuz kişiyi olmak sorun değil.

Ultimately, then, I think that these machines can remind us

Sonuçta bu makinelerin konuşma partnerini iyi yapan şeyin asıl unsurunu

of a central element of what makes a good conversation partner:

bize hatırlatabileceğini düşünüyorum:

being nonjudgmental.

Yargılayıcı olmamak.

Gelecek sefer sende benim mangalda karşılaştığım gibi

so the next time you might encounter

a unique social situation like mine at the barbecue,

eşsiz bir sosyal durumla karşılaşabilirsin.

Başka biri seninle duygu, düşünce ve problemlerini paylaştığında

try to be less judgmental

when another person openly shares

their thoughts, feelings and problems with you.

daha az yargılayıcı olmaya çalış.

Many machines do this already, and maybe so should we.

Çoğu makine bunu zaten yapıyor.

Belki de bizde öyle yapmalıyız.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.