Dear Fellow Refugees, Here’s How I Found Resilience | Chantale Zuzi Leader | TED

Çeviri: Sema Bölükbaş Gözden geçirme: Eren Gokce

It was my 13th birthday.

Benim 13. doğum günümdü.

My mother made my favorite dish of rice and beans.

Annem en sevdiğim pirinç ve fasulye yemeği yaptı.

In the afternoon,

Öğleden sonra,

some neighbors celebrated in front of our house,

bazı komşular evimizin önünde kutladı,

dancing, laughing, eating.

dans etti, güldü, yemek yedi.

With music, filling the air in our usually quiet small village

Müzik, Kongo’daki sessiz köyümüzde

in the Congo.

havayı doldurdu.

Several hours later,

Birkaç saat sonra,

the peaceful evening was torn apart.

huzurlu akşam parçalandı.

Torn apart by gunfire.

Silah ateşi tarafından parçalandı.

Terrified screams filled the air.

Korkunç çığlıklar havayı doldurdu.

My mother and father wanted us children to seek shelter from this danger.

Annem ve babamız çocukların bu tehlikeden korunmasını istedi.

I remember my mother shouting to us all,

Annemin hepimize

"Go to the tree, go to the tree," she said.

“Ağaca git, ağaca git” diye bağırdığını hatırlıyorum.

There was no time to say goodbye.

Hoşçakal demek için zaman yoktu.

Nine of us children ran to the forest

Dokuz çocuk ormana koşup

and huddled together through the night

gece boyunca o ağacın

under that tree.

altında toplanmıştık.

It was our place of sanctuary,

Orası bizim sığınağımızdı,

our place of safety.

bizim güvenli yerimizdi.

After hours of terror, the guns went quiet.

Saatlerce süren terörden sonra silahlar sessizleşti.

The Sun appeared in the morning.

Güneş sabahleyin ortaya çıktı.

But not our parents.

Ama ailelerimiz değil.

They still had not returned.

Hâlâ geri dönmemişlerdi.

The long, stretching branches of our tree

Ağacımızın uzun, gerilen dalları artan endişelerimizden

could not protect us from our growing worry.

bizi koruyamadı.

As we returned to our village, our fear turned to despair.

Köyümüze döndüğümüzde korkumuz umutsuzluğa dönüştü.

My mother and father had been killed,

Annem ve babamla

along with dozens [of] innocent men,

birlikte düzinelerce masum erkek,

women and children.

kadın ve çocuk öldürülmüştü.

The violence of that night ripped out our precious roots

O gecenin şiddeti değerli köklerimizi yırttı

and set as adrift into the world.

ve dünyaya sürükledi.

We were now orphans, outsiders, refugees

Yetimdik, yabancılar, ev dediğimiz yeri

without a place to call home,

olmayan, güvenli bir yeri

without a place of safety.

olmayan mültecilerdik.

We were forced to leave our village and everything we knew.

Köyümüzü ve bildiğimiz her şeyi terk etmek zorunda kaldık.

We traveled miles, crossed borders

Kilometrelerce yol kat ettik, sınırları aştık

and joined tens of thousands of other refugees

ve Uganda’daki mülteci

in the refugee settlement in Uganda.

yerleşiminde on binlerce mültecinin arasına katıldık.

There, our family shared the many challenges

Orada, ailemiz dünyanın dört bir yanındaki yerinden edilmiş insanların

faced by displaced people around the world.

karşılaştığı birçok zorluğu paylaştı.

We learned to live in a constant state of struggle.

Sürekli bir mücadele içinde yaşamayı öğrendik.

We ate, kept clean, protected each other,

Yedik, temiz tuttuk, birbirimizi koruduk,

all to maintain some level of dignity and hope.

hepsi bir düzeyde onur ve umut sağlamak için.

I tell my story not because it is unique.

Hikâyemi eşsiz olduğu için anlatmıyorum.

Just the opposite.

Tam tersi.

I am one of many displaced people around the world.

Dünyadaki birçok yerinden edilmiş insandan biriyim.

The number of forcibly displaced people has more than doubled since 2013.

Zorla yerinden edilenlerin sayısı 2013′ten bu yana iki kat fazla arttı.

It has surpassed 108 million, and it’s continuing to rise.

108 milyonu aştı ve artmaya devam ediyor.

Just over half of the displaced people are women and girls,

Yerinden edilenlerin yarısından fazlası kadın ve kız çocuğu

and 43.3 million are children.

ve 43,3 milyonu çocuk.

There is such a fragile border between the basic comfort most of us enjoy

Çoğumuzun yaşadığı temel rahatlık ile milyonlarca mültecinin günlük yaşamı

and the misery that is the daily existence for millions of refugees.

olan sefalet arasında çok kırılgan bir sınır var.

My experience has taught me anyone can become a refugee.

Deneyimlerim bana herkesin mülteci olabileceğini öğretti.

To lose that place of safety they once had.

Bir zamanlar sahip oldukları o güvenli yeri kaybetmek.

But my experience has also taught me something else.

Ama deneyimlerim bana başka bir şey de öğretti.

That it is possible to break through.

Kırmanın mümkün olduğunu.

To break through those barriers of distrust and discrimination

Bu güvensizlik, ayrımcılık ve belirsizlik engellerini

and uncertainty.

aşmak.

To find a place of community, friendship

Bir topluluk, arkadaşlık yeri bulmak

and to even find hope.

ve hatta umut bulmak.

Those changes can happen in small and large ways

Bu değişiklikler küçük ve büyük şekillerde

and in ways that are sometimes difficult to imagine.

ve bazen hayal edilmesi zor şekillerde gerçekleşebilir.

Let me explain.

Bırakın açıklayayım.

When I was born,

Ben doğduğumda

my maternal grandmother wanted my mother to kill me.

anneannem annemin beni öldürmesini istedi.

Why?

Neden?

Because she and many others held the common belief

Çünkü o ve diğerleri, albinizmimin bir lanet

that my albinism was a curse.

olduğuna dair ortak inanca sahipti.

My mother refused, believing I was not a curse

Annem reddetti, benim lanet değil,

but a gift from God.

Tanrı’nın bir armağanı olduğuma inanıyordu.

So you see, my mother had saved my life twice.

Gördüğünüz gibi, annem hayatımı iki kez kurtarmıştı.

Once when I was born.

Ben doğduğumda bir keresinde.

And on the last day I saw her alive.

Ve onu canlı gördüğüm son günde.

People can change.

İnsanlar değişebilir.

When I was 12,

12 yaşımdayken,

there was a girl in school who always avoided me

okulda benden her zaman kaçınan bir kız

until one day,

vardı, ta ki

the teacher assigned her to be a partner on a school project.

bir gün öğretmen onu bir okul projesine ortak olarak atadı.

The girl asked me,

Kız bana,

"If you touch me,

“Dokunursan, çocuklarım da sana

will my children also look like you?"

benzeyecek mi?” diye sordu.

I explained to her, I'm not a curse.

Ona anlattım, ben lanet değilim.

I'm not contagious.

Ben bulaşıcı değilim.

This is just how I was born.

Ben böyle doğdum.

That exchange allowed us to break through

Bu değiş tokuş, hem daha derin bir anlayışı,

and spike both a deeper understanding

hem de iyi bir arkadaşlığı ilerletmemize

and a good friendship.

ve artırmamıza izin verdi.

Breaking through the barriers of fear and ignorance

Korku ve cehalet engellerini aşmak,

are critical to building bridges of understanding

mülteci nüfus ile katıldıkları toplum

between the refugee population and the community they join.

arasında anlayış köprüleri kurmak için kritik öneme sahiptir.

Just as I learned as a young girl,

Tıpkı genç bir kız olarak öğrendiğim gibi,

this type of change requires the openness to share one's story

bu tür bir değişim kişinin hikâyesini paylaşma açıklığını

and a willingness to grow.

ve büyümeye istekli olmayı gerektirir.

Years later,

Yıllar sonra,

my albinism worked in my favor.

albinizmim benim lehime çalıştı.

The United Nations High Commission for Refugees

BM Mülteciler Yüksek Komisyonu, yeni yerleşim planlarım için çalışmaya

began to work on plans for my resettlement.

başladı.

Albinos were being prioritized

Albinolara, kendi ülkelerinde

because of the danger they face in their home countries.

karşılaştıkları tehlike nedeniyle öncelik veriliyordu.

Violence, discrimination, that some nations, including mine,

Benim de ülkem dahil olmak üzere bazı ulusların bizi koruyamadığı

were unable to protect us from.

şiddet, ayrımcılık.

So in 2018,

Böylece 2018′de, annemi ve anavatanımı kaybettikten

five years after I lost both my mother and my motherland,

beş yıl sonra,

I left Africa to come to the United States.

Amerika Birleşik Devletleri’ne gelmek için Afrika’dan ayrıldım.

My initial reaction when I arrived in Worcester, Massachusetts was,

Worcester, Massachusetts’e vardığımda ilk tepkim,

"It's so cold here."

“Burası çok soğuk” oldu.

(Laughter)

(Kahkahalar)

As I saw my foster family holding up signs

Koruyucu ailemin tuttuğu “Amerika’ya hoş

that said “Welcome to America, Chantale,”

geldin Chantale” yazan tabelalar gördüğümde

I felt that I had finally found a home.

sonunda bir yuva bulduğumu hissettim.

The cold was just the beginning of [a] series of adjustments

Soğuk, [bir] dizi ayarlamanın sadece başlangıcıydı,

to a very unfamiliar place and an entirely different culture.

çok tanıdık olmayan bir yere ve tamamen farklı bir kültüre.

Mastering English was a challenge,

İngilizceye hakim olmak bir meydan okumaydı,

but it was far surpassed by the great joy of being able to attend school again.

ancak tekrar okula gidebilmenin büyük sevinciyle çok aşıldı.

Well, I graduated high school in three years and ...

Liseden üç yıl sonra mezun oldum ve...

(Applause)

(Alkışlar)

And I'm now a junior at Wellesley College.

Ve şimdi Wellesley Koleji’nde öğrenciyim.

(Cheers and applause)

(Tezahürat ve alkışlar)

Majoring in political science.

Siyaset bilimi alanında uzmanlaşıyorum.

(Applause)

(Alkışlar)

After reflecting on my own journey and my own experiences,

Kendi yolculuğumu ve deneyimlerimi düşündükten sonra,

I began to dream of creating similar learning [opportunities]

çocukken yaşadığım mülteci yerleşimlerinde yaşayan genç kızlar

for young girls still living in the same refugee settlements

için benzer öğrenme fırsatları

I lived in as a child.

yaratmayı hayal etmeye başladım.

That dream has taken shape

Bu hayal, kendini adamış ortaklarla

in the creation of “Refugee Can Be,”

ve destekçilerle kurduğum kâr amacı gütmeyen

a non-profit organization I founded

bir kuruluş olan

with the help of dedicated partners and supporters.

“Refugee Can Be” yaratılışında şekillendi.

Our core mission is to be that tree,

Temel misyonumuz o ağaç,

that place of sanctuary,

o sığınak yeri,

that place of safety,

o güvenlik yeri olmak, kamptaki kızlara

to provide a secondary education

geçim ve liderlik eğitimi ile

along with livelihood and leadership training

birlikte

for the girls in the camp.

orta öğretim sağlamaktır.

To show them that they, too, can break through.

Onlara onların da ilerleyebileceğini göstermek için.

I have learned that a refugee can be anything

Bir mültecinin hayal ettiği

she dreams she can be.

her şey olabileceğini öğrendim.

But she can't do it on her own.

Ama bunu kendi başına yapamaz.

The course of my life, once dictated by tragedy and loss

Bir zamanlar trajedi ve kayıpların dikte ettiği hayatımın

is now in my power.

seyri şimdi elimde.

(Applause)

(Alkışlar)

There are hundreds of people

Bana yardım etme, öğretme,

who reached out to help me, to teach me,

inanılmaz fırsatlara erişme için

to give me access to incredible opportunities.

ulaşan yüzlerce insan var.

Now it is my turn to reach out, to use the platform I have

Şimdi diğer mültecilere kendi ilerleme güçlerini gerçekleştirme

to secure for other refugees the chance

şansını sağlamak adına sahip olduğum

to realize their own power to break through.

platformu kullanmak için ulaşma sırası bende.

Beyond the essential roles that governments, NGOs,

Hükûmetlerin, STK’ların, işletmelerin

businesses can and must play to eliminate causes of displacement,

yerinden edilme nedenlerini yok etmek için oynayabileceği ve oynaması gerekli temel

each of us are called to take action.

rollerin ötesinde her birimiz harekete geçmeye çağrılıyoruz.

To help provide that place of safety,

Bir zamanlar her şeyini kaybeden,

by welcoming those who once lost everything,

ancak hayatlarını inşa etme ve onlarla paylaştığımız

but have a world of creativity and talent

topluluklarda gelişme çalışmalarına

to bring into the work of rebuilding their lives

katacak yaratıcılık ve yetenek dünyasına sahip olanları ağırlayarak

and enhancing the communities we share with them.

güvenli yerin sağlanmasına yardımcı olmak.

Meet each refugee with both curiosity and compassion,

Her mülteciyle hem merakla hem de şefkatle tanışın,

understanding their specific needs, learning their specific stories

onların özel ihtiyaçlarını anlayın, özel hikâyelerini öğrenin

and calling them by name.

ve onları isimleriyle çağırın.

You are hearing one voice today.

Bugün tek bir ses duyuyorsunuz.

It is a voice of a refugee girl

Birçoğunun sevgisi ve cömertliğiyle kurtarılan

who was rescued through the love and generosity of many.

mülteci bir kızın sesi.

But I feel the voices of millions of refugees speaking through me,

Ama milyonlarca mültecinin sesini benim aracılığımla konuştuğumu hissediyorum,

here, as I do.

burada, benim yaptığım gibi.

The urgency of those voices

Bu seslerin aciliyeti

calling on each one of us

her birimizi çağırıyor,

to help refugees break through,

mültecilerin ilerlemesine yardım etmek için,

to find a place of sanctuary,

sığınma yeri bulmak için,

find a place of safety.

güvenli bir yer bulmak için.

Find a way home.

Eve dönüş yolunu bul.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Cheers and applause)

(Tezahürat ve alkışlar)