The Massive Machines Removing Carbon from Earth's Atmosphere | Jan Wurzbacher | TED

Çeviri: Nefise Zehra Bayar Gözden geçirme: esra kurul

Well today I'm really glad to get to share something with you

Bugün sizlerle son 15 yıldır üzerinde çalıştığım bir şeyi

that I've been working on for the past 15 years.

paylaşacağım için çok mutluyum.

But more importantly,

Ama daha önemlisi,

something that could become the first specimen

Önümüzdeki onlarca yıl boyunca gezegenin

of an entire new industry that we might find all around the planet

her yerinde bulabileceğimiz yepyeni bir endüstrinin

over the next decades.

ilk örneği olabilecek bir şey.

Think of it as something like the very first smartphone.

Bunu ilk akıllı telefon gibi bir şey olarak düşünün.

Still quite clumsy and quite expensive, but of transformative technology.

Hala çok acemice ve çok da pahalı, ancak dönüşümsel bir teknoloji.

Smartphones have changed the way how we communicate.

Akıllı telefonlar, iletişim kurma şeklimizi değiştirdi.

This, I hope,

Umarım bu,

could change the way we deal with global warming.

küresel ısınmayla başa çıkma yöntemimizi değiştirebilir.

This is Orca.

İşte Orca.

This is the first worldwide commercial direct air capture and storage plant.

Bu, dünya çapında ilk ticari doğrudan hava yakalama ve depolama tesisidir.

It is in Iceland,

İzlanda’da bulunan bu tesis,

and it is an industrial plant that extracts CO2 out of ambient air.

havadaki CO2′yi çıkaran endüstriyel bir tesisdir.

We have operated now for more than one year.

Biz burada bir yılı aşkın bir süredir faaliyet gösteriyoruz.

It costs more than 10 million dollars to build Orca.

Orca’yı inşa etmek 10 milyon dolardan fazlaya mal oldu.

And its modules,

Bunun modülleri,

those eight boxes that we call CO2 collectors,

yani CO2 toplayıcıları dediğimiz bu sekiz kutu,

they are designed to extract a bit more than 10 tons of carbon dioxide

her gün havadan 10 tondan biraz daha fazla karbondioksit

from the air every day.

çekecek şekilde tasarlandı.

It sounds quite expensive.

Oldukça pahalı görünüyor.

However, when thinking about cost, we should keep in mind one thing.

Ancak, maliyet konusunu düşündüğümüzde bir şeyi unutmamamız gerekir.

There is one thing that we cannot buy,

Satın alamayacağımız tek bir şey var,

and that is time.

o da zaman.

And we need to be quite fast here.

Ve burada oldukça hızlı olmamız gerek.

So that is why

İşte bu yüzden

Orca is not there to demonstrate costs.

Orca maliyetlerini göstermek için hazır değil.

Orca is there to show in the field, out there, in the weather,

Orca, sahada, dışarıda, hava koşullarında bu tesisin,

that the plant is operating, and Orca is working.

Orca’nın çalıştığını göstermek için mevcuttur.

So the next step for us at Climeworks

Dolayısıyla Climeworks’te bizim için

and for all the other companies in the field

ve bu alandaki diğer tüm şirketler için bir sonraki adım

is now going forward, improving the technology,

artık ileriye gitmek, teknolojiyi geliştirmek, onlarca,

scaling it up from tens to hundreds to millions of tons capacity.

yüzlerce ve milyonlarca ton kapasiteye kadar ölçeklendirmektir.

And as we go ahead and we scale it up,

İlerledikçe ve ölçek büyüdükçe,

with every new plant going online,

devreye giren her yeni tesisle birlikte

we'll have efficiencies going up and we'll have costs going down.

verimliliğimiz artacak ve maliyetlerimiz düşecek.

Now, how does it work?

Peki, bu sistem nasıl çalışıyor?

In the case of Orca,

Orca modelinde,

we have fans mounted to the CO2 collectors that draw air through them.

CO2 kolektörlerine monte edilmiş ve içlerine hava çeken fanlarımız var.

Inside there is a filter material that we call sorbent,

İçinde sorbent dediğimiz bir filtre materyali var,

a highly porous material.

ki bu oldukça delikli bir madde.

And as the air pulls through it,

Ve hava içinden geçerken,

the CO2 is bound at the surface of this material.

CO2 bu materyalin yüzeyine tutunur.

Think of it as a sponge that sucks up water in its pores.

Suyu gözeneklerinden emen bir sünger gibi düşünün.

We do that for a certain time until the material is filled with used CO2,

Bunu, materyalin içi kullanılmış CO2 ile doluncaya, doygun hale gelinceye kadar

it is saturated.

belli bir müddet yapıyoruz.

And we close the modules,

Modülleri kapatıyoruz,

we heat them up to around 100 degrees Celsius,

yaklaşık 100 santigrat dereceye kadar ısıtıyoruz

and we can extract concentrated CO2 from them.

ve böylece onlardan konsantre CO2 elde edebiliyoruz.

The good thing is that the main energy input

İşin iyi tarafı, bu işlem için ihtiyacımız olan

that we need for that process is low temperature heat

ana enerji girdisinin 100 santigrat derece civarında

at around 100 degrees Celsius.

düşük sıcaklıkta olmasıdır.

And it can entirely be powered by renewable energy.

Ve tamamen yenilenebilir enerji ile çalıştırılabilir.

Now that looks quite easy at first glance, right?

İlk bakışta oldukça kolay görünüyor, değil mi?

And indeed, the process behind that is quite simple.

Ve gerçekten de bunun arkasındaki süreç oldukça basittir.

However, when it comes to implementing that into reality

Ancak, 7/24 sürekli ve güvenilir bir şekilde çalışan

in the field out there

bir tesise sahip olmak için

with the purpose of having a plant that is constantly operating,

bunu sahada gerçeğe dönüştürmek

24/7, reliably,

söz konusu olduğunda,

then it becomes quite challenging.

iş oldukça zorlaşıyor.

Let me give you two examples why it is a challenge

Size CO2′yi yakalamanın ve havadan çekip almanın

to capture and remove CO2 from the air.

neden zor olduğuna dair iki örnek vereyim.

First of all,

Her şeyden önce,

there is not a lot of CO2 in the air.

havada çok fazla CO2 bulunmaz.

We're currently at around 420 ppm.

Şu anda 420 ppm seviyesindeyiz.

That means one molecule out of 2,500 molecules in the air around us

Bu da etrafımızdaki havada bulunan 2.500 molekülden birinin CO2 olduğu

is CO2.

anlamına gelmektedir.

That's not a lot.

Ki bu çok fazla değil.

And that means to extract only one ton of CO2 from the air,

Bu da havadan sadece bir ton CO2 çıkarmak için yaklaşık

we need to filter around two million cubic meters of air.

iki milyon metreküp havayı filtrelememiz gerektiği anlamına geliyor.

That's about 800 Olympic swimming pools.

Bu da yaklaşık 800 olimpik yüzme havuzu demek.

And there's another way of picturing that, which I personally find quite puzzling.

Bunu tasavvur etmenin bir başka yolu daha var ki ben bunu çok şaşırtıcı buluyorum.

Imagine one of these filters

Bu filtrelerden birinin girişinin

with an inlet area of one meter by one meter.

bir metreye bir metre olduğunu düşünün.

And the amount of air,

Ve havadan sadece

like, think of it as a block of air

bir ton CO2 çıkarmak için

that you have to push through that filter inlet

filtre girişinden geçirmeniz gereken hava miktarı

to take just one ton of CO2 out of the air,

2.000 kilometre uzunluğunda bir hava bloğu

is 2,000 kilometers long.

olarak düşünün.

Another example why this is a challenge

Bunun zorluk teşkil etmesinin bir başka nedeni de,

is that it is not so easy to find good,

hem yüksek performanslı

actually, the best sorbent materials,

hem de sahada uzun süre dayanabilen iyi,

which are both high-performing

aslında en iyi sorbent malzemeleri

and which can prevail outside there in the field with a long life.

bulmanın o kadar da kolay olmamasıdır.

Now, in this next picture, you see Christoph and myself,

Şimdi, bir sonraki resimde, Climeworks’ün kurucu ortakları Christoph ve beni,

cofounders of Climeworks,

Climeworks’ün ilk günlerinde,

in the very early days of Climeworks, working on that.

bu konu üzerinde çalışırken görüyorsunuz.

The very first sorbents, we produced them with our own hands,

İlk sorbentleri, tıpkı çamaşır makineniz olmadığında

such as you would do your laundry if you didn't have a washing machine.

ellerinizle çamaşır yıkadığınız gibi, kendi ellerimizle ürettik.

We set some sorbents on fire,

Bazı sorbentleri yaktık

and we produced hundreds of samples in the past 10 years.

ve son 10 yılda yüzlerce örnek ürettik.

Looking forward,

İleriye dönük olarak,

thousands of more will come, very likely.

büyük olasılıkla binlercesi daha eklenecektir.

Now, this is one way of doing it.

Bu, bunu yapmanın bir yoludur.

We are doing that in our company, but many others are doing it.

Biz bunu şirketimizde yapıyoruz ve pek çok başka şirket de yapıyor.

There are companies out there, start-ups,

Piyasada yeni kurulan şirketler,

more established companies and researchers and scientists.

daha köklü şirketler, araştırmacılar ve bilim insanları var.

And that is a good thing

Bu da iyi bir şey

because the challenge ahead of us is immense.

çünkü önümüzde muazzam bir zorluk var.

Now let's step back and look at the big picture.

Şimdi bir adım geriye atalım ve büyük resme bakalım.

So where does this kind of technology fit into our overall fight

Peki bu tür bir teknoloji iklim değişikliğine karşı verdiğimiz

against climate change?

genel mücadelenin neresinde yer alıyor?

And it's important that first and foremost,

Her şeyden önce yapmamız gereken en önemli şey,

the most important thing we need to do is, and will always stay,

sera gazı emisyonlarını ciddi ölçüde azaltmaktır

the drastic reduction of emissions of greenhouse gases.

ve her zaman da öyle kalmaya devam etmelidir.

Without that,

Bunu yapmadan

we will have no chance of ever meeting any of our climate goals.

iklim hedeflerimizin hiçbirine ulaşma şansımız yok.

Then in a second step,

İkinci adımda ise

it will be important that we can all ramp up the capacity

hepimizin CO2 çıkarma ve atmosferden uzaklaştırma

of extracting and removing CO2 from the atmosphere.

kapasitesini artırması önemli olacaktır.

Now, when thinking about the latter, so far I've spoken about technology,

Şimdi, ikincisi üzerine düşündüğümüzde, şu ana kadar teknolojiden bahsettim,

but we shouldn't forget that also, nature offers several solutions

ancak doğanın da havadaki karbonu çıkarmak için

to extract carbon from the air,

ormanlar ve okyanuslar gibi

such as forests and oceans.

çeşitli çözümler sunduğunu unutmamalıyız.

And one element that is very important

Ve çok önemli olan bir unsur da

will be doubling down on these methods offered by nature,

doğanın sunduğu bu yöntemleri çoğaltmak,

enhancing them and protecting them.

geliştirmek ve korumak olacaktır.

That is important.

Bu çok önemli.

However, will it be sufficient to rely only on nature-based carbon sinks?

Peki, sadece doğa tabanlı karbon, tutucularına güvenmek yeterli olacak mı?

Very likely not.

Büyük ihtimalle hayır.

Trees need time to grow and forests need space,

Ağaçların büyümek için zamana,

and there is simply just not enough area available

ormanların ise alana ihtiyacı vardır ve

to plant entire continents of new forests,

atmosferden milyarlarca ton CO2 yakalamak için ihtiyaç duyacağımız

which we would need

yeni ormanların

in order to capture many billions of tons of CO2 from the atmosphere.

tüm kıtalara dikilmesi için yeterli bir arazi bulunmamaktadır.

And therefore,

Bu nedenle,

besides preserving all these nature-based solutions and enhancing them,

tüm bu doğa temelli çözümlerin korunması ve geliştirilmesinin yanı sıra,

it will be very important to scale up technology-based solutions

atmosferden büyük ölçekli karbon giderimi için

for large-scale carbon removal from the atmosphere.

teknoloji temelli çözümlerin yaygınlaştırılması çok önemli olacaktır.

Now, I often get asked if you build direct air capture plants

Şimdi, bana sıklıkla sorulan bir soru var: Daha önce gördüğümüz gibi doğrudan

like the one we saw before,

hava yakalama tesisleri inşa edersek,

is that a license to continue polluting?

bir nevi çevre kirliliğine izin mi vermiş oluyoruz?

It is clearly not.

Tabii ki hayır.

Direct air capture is not a silver bullet, but it is a must-have.

Doğrudan hava yakalama sihirli bir değnek değil, sahip olunması gereken bir özellik.

Had we stopped emitting 20, 30 years ago,

Eğer 20, 30 yıl önce emisyonlarımızı durdurmuş

or at least substantially reduced our emissions,

ya da en azından önemli ölçüde azaltmış olsaydık,

Climeworks and this whole emerging industry around us

Climeworks ve etrafımızda gelişmekte olan tüm bu endüstri

would likely not be here today.

muhtemelen bugün burada olmayacaktı.

And for the climate,

Ve iklim için bu

that would probably be the better solution.

muhtemelen daha iyi bir çözüm olacaktır.

However, that's not where we are today.

Ancak, bugün bulunduğumuz nokta bu değil.

Today, the IPCC has indicated in their last report

Bugün IPCC son raporunda havadan karbonu uzaklaştırmak için

that technology-based solutions to remove carbon from the air

teknoloji temelli çözümlerin bir gereklilik olduğunu

are a necessity,

belirtmiş

and they included it [in] their models.

ve bunu modellerine dahil etmiştir.

And that is why this entire industry that is currently emerging

İşte bu nedenle şu anda gelişmekte olan tüm bu sektörün

now needs to double down on moving from small-scale and relatively expensive

küçük ölçekli ve nispeten pahalıdan daha büyük ölçeklisine, daha uygun fiyata geçme

to larger-scale and cheap.

hedefini ikiye katlaması gerekiyor.

Double down on developing, deploying,

Sahada geliştirmeye, konuşlandırmaya,

learning and adjusting in the field.

öğrenmeye ve uyarlamaya iki kat daha fazla önem vermeli.

We have to develop markets,

Piyasaları geliştirmeliyiz,

we have to develop policy.

politika geliştirmeliyiz.

And we have to develop mechanisms

Ve CO2′yi makinelerle havadan alıp toprağa gömerek

to analyze the CO2 capture

milyonlarca yıl boyunca depolamanın

and other technical ways of removing CO2

en kalıcı yollarından birine sahip olduğumuz

that take care of the fact

gerçeğiyle ilgilenen CO2 yakalama

that by taking CO2 out of the air with machines

ve CO2′yi uzaklaştırmanın

and putting it down in the ground

diğer teknik yollarını

we have one of the most permanent ways of storing the CO2 away

analiz edecek mekanizmalar

for millions of years.

geliştirmeliyiz.

Now let’s get back one step,

Şimdi bir adım geriye gidelim,

and let’s get back to today where we are.

ve bugün bulunduğumuz noktaya dönelim.

And let’s get back to the present, to what is concrete.

Günümüze, somut olana gelelim

Let's get back to Iceland and our Orca plant.

İzlanda’ya, Orca tesisimize geri dönelim.

I've told you before how these collectors extract CO2 from the air.

Bu toplayıcıların havadan nasıl CO2 çıkardığını size daha önce anlatmıştım.

Now, how do we make sure that it really permanently stays locked away?

Peki, bunun gerçekten kalıcı olarak saklı kalmasını nasıl sağlayacağız?

For that reason, in Iceland,

Bu nedenle İzlanda’da

we have partnered up with a company Carbfix

Carbfix adlı bir şirketle ortaklık kurduk

and have developed a method

ve mineralizasyon yoluyla

for permanent carbon storage through mineralization.

kalıcı karbon depolama için bir yöntem geliştirdik.

What they do is they take the CO2, mix it with water,

Yaptıkları şey CO2′yi almak, suyla karıştırmak

and inject it into underground volcanic, so-called basalt rock formations.

ve yeraltındaki volkanik, yani bazalt kaya oluşumlarına enjekte etmektir.

That is one of the most abundant stone or stone material that you find on Earth.

Bu, Dünya’da bulabileceğiniz en çok miktardaki taş veya kaya maddelerindendir.

And by doing so,

Ve bunu yaparak

the CO2 binds with the rock, it mineralizes,

CO2 kayaya bağlanır, mineralize olur

and it literally turns into stone within two years,

ve yerin yüzlerce metre altında iki yıl içinde

hundreds of meters underground.

kelimenin tam anlamıyla taşa dönüşür.

The good thing about that method is that it is very tangible,

Bu yöntemin iyi yanı, çok somut olması

and it's very easy to understand.

ve kolay anlaşılabilir olmasıdır.

And for that purpose, I've brought this rock sample here for you.

Ve bu amaçla, bu kaya numunesini sizin için buraya getirdim.

That is taken actually from a drill core

Bu aslında yerin yüzlerce metre altındaki

of a basalt rock formation hundreds of meters underground.

bir bazalt kaya oluşumunun sondaj çekirdeğinden alınmıştır.

And what you can see here, that's a black rock,

Burada gördüğünüz siyah bir kaya,

which is the black basalt rock, containing some white crystals.

yani siyah bazalt kaya, bazı beyaz kristaller içeriyor.

And these crystals are CO2 turned into stone underground

Ve bu kristaller CO2 ile yeraltında taşa dönüşüp

and locked away.

saklanmış olacaklar.

(Applause)

(Alkışlar)

Now I explained to you one method of doing this.

Size bunu yapmanın bir yöntemini açıkladım.

There are several other methods out there.

Fakat, başka birkaç yöntem daha var.

There are several other techniques, other technologies.

Başka teknikler, başka teknolojiler de var.

But the important thing about it is that this thing is out there.

Ancak bu konuda önemli olan şey, bunun dışarıda bir yerde olması.

It's in practice, it's operating, and we are learning from it.

Pratikte, işliyor ve biz de bundan bir şeyler öğreniyoruz.

And that is so essential for this new industry.

Bu da bu yeni endüstri için çok önemli.

And we have learned a lot, actually.

Ve aslında şimdiye kadar çok şey öğrendik.

We have learned how to operate on hot, dry summer days.

Sıcak ve kuru yaz günlerinde nasıl çalışacağımızı öğrendik.

We learned to operate them in pouring rain.

Sağanak yağmurda kullanımlarını öğrendik.

Ve hatta normal bir günde onları nasıl kullanacağımızı öğrenmek zorunda kaldık.

And we even had to learn how to operate them on a just normal day.

We had to learn how to ramp up the Orca plant

İzlanda’daki bir kar fırtınasından hemen sonra Orca tesisini

immediately after an Icelandic snowstorm.

nasıl güçlendireceğimizi öğrenmek zorunda kaldık.

And this all is what we need

Ve tüm bunlar, bu tesisleri

in order to deploy these plants all over the world.

dünyanın dört bir yanına yaymak için ihtiyacımız olan şeylerdir.

We should deploy them all over the world

Onları dünyanın dört bir yanına konuşlandırmalıyız

because we do need so many of them.

çünkü gerçekten buna ihtiyaç var.

We can deploy them all over the world because the air is everywhere around us

Ve tabii bunları dünyanın her yerine yerleştirebiliriz çünkü hava

and the CO2 is almost the same concentration

bizim etrafımızda her yerde ve CO2 de bulunduğumuz her yerde

everywhere where we are.

neredeyse aynı konsantrasyonda.

So it doesn't matter where we capture the CO2.

Yani CO2′yi nerede yakaladığımız hiç önemli değil.

And for that reason,

Bu nedenle

and in the spirit of deploying more,

ve daha fazla dağıtım ruhuyla,

in June of this year

bu yılın Haziran ayında

we have announced the next step on our Climeworks scale-up road map,

Climeworks ölçek büyütme yol haritamızdaki bir sonraki adımı duyurduk;

which is named Mammoth, and that is what you see here.

bu adıma Mammoth dendi ve gördüğünüz şey de tam olarak bu.

That is a plant which is nine times larger than the Orca plant,

Orca tesisinden dokuz kat daha büyük olan

that will be in Iceland as well.

bu tesis de İzlanda’da olacak.

And the first tons of CO2 will be captured by the end of 2023.

Ve ilk ton CO2 2023 yılı sonuna kadar yakalanacaktır.

This winter, we will finalize the first building before the snow starts.

Bu kış, kar başlamadan önce ilk binayı tamamlayacağız.

Now there is a big challenge ahead of us.

Şimdi önümüzde büyük bir zorluk var.

And actually, you can only really understand what this challenge is

Ve aslında, bu zorluğun ne olduğunu anlamak

and really quantify it

ve gerçekten ölçmek

if you build these things out there,

ancak bu şeyleri inşa edip hatalar yaptığınızda

make mistakes and learn from them.

ve bunlardan ders çıkardığınızda mümkün olabilir.

So it's a hard problem.

Yani zor bir problem.

It's not a simple problem to solve,

Çözülmesi basit bir sorun değil

and there is no easy solution to it.

ve kolay bir çözümü de yok.

And without action like this, there is no solution at all.

Ve böyle bir eylem olmadan hiçbir çözüm bulunamaz.

And so when I started looking back at the last 15 years,

Son 15 yılda yaptıklarımıza baktığımda,

what we have been doing,

gelecek 15 yılı

I'm now looking forward to the next 15 years that are to come

dört gözle bekliyorum çünkü

because that is what we need.

ihtiyacımız olan şey bu.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)