It’s Time To Rethink the Role of First Lady | Irina Karamanos Adrian | TED

Çeviri: Lal Celik Gözden geçirme: esra kurul

In 2021, Gabriel Boric became the elected President of Chile.

2021′de Gabriel Boric, Şili’nin seçilmiş Cumhurbaşkanı oldu.

He was one of the youngest worldwide

Dünya çapında en gençlerden biriydi

and one of the most voted in the country's history.

ve ülke tarihinde en çok oy alananlardan biriydi.

He was supported by a political party

Convergencia Social adlı bir siyasi parti

called Convergencia Social.

tarafından desteklendi.

And by the time of the election,

Seçim sırasında, o partinin

I was in charge of the feminist front of that party.

feminist cephesinden sorumluydum.

So even though I was very confident our candidate was going to win,

Bu yüzden adayımızın kazanacağından çok emin olsam da

the night itself of the election was still very overwhelming,

seçim gecesinin kendisi hala çok eziciydi,

especially so when we got to walk through the crowds, held by security.

özellikle de güvenlik tarafından tutulan kalabalığın arasından geçtiğimizde.

You know, it suddenly all felt so real

Bilirsin, birdenbire her şey çok gerçek geldi

because we were walking to a stage

çünkü zaferi kutlamak için

in front of where thousands of people had gathered to celebrate the victory.

binlerce insanın toplandığı bir sahneye yürüyorduk.

Because Gabriel Boric was not just a candidate I was supporting,

Çünkü Gabriel Boric sadece desteklediğim bir aday değildi,

he was also my partner.

aynı zamanda benim ortağımdı.

So soon enough,

Çok yakında,

this meant for people that I was about to become a First Lady.

bu insanlar için First Lady olmak üzere olduğum anlamına geliyordu.

And now I come to you, this great audience,

Şimdi size, bu harika seyirciye geliyorum

and want to ask you,

ve size sormak istiyorum,

have you ever thought of becoming a First Lady?

hiç First Lady olmayı düşündünüz mü?

Is it something you thought of growing up or lately, I don't know?

Büyürken düşündüğün bir şey mi yoksa son zamanlarda mı bilmiyorum?

(Laughter)

(Kahkahalar)

Well, I didn't think so.

Öyle düşünmemiştim.

Me neither.

Ben de.

Until I was about to become one.

Ta ki ben biri olmak üzereyken.

Because really, whatever your partner does, you know,

Çünkü gerçekten, partneriniz ne yaparsa

do you picture yourself getting up in the morning

yapsın, bilirsin, kendini sabah kalkıp

and accompanying him or her to his or her job?

işine eşlik ettiğini hayal ediyor musun?

(Laughter)

(Kahkahalar)

You know?

Biliyor musun?

And now picture that job being to rule over a country.

Ve şimdi bu işin bir ülkeyi yönetmek olduğunu hayal edin.

(Laughter)

(Kahkahalar)

But as much as it comes as a surprise to me,

Ama bu bana sürpriz gelse de,

imagine what a surprise it might be to the voters that don't elect you.

sizi seçmeyen seçmenler için ne kadar sürpriz olabileceğini hayal edin.

They elected the president, right?

Başkanı seçtiler değil mi?

And the president chose me,

Başkan beni seçti,

but surely not thinking of me becoming an authority one day.

ama kesinlikle bir gün otorite olacağımı düşünmedi.

And so I first rejected the idea

İlk önce First Lady

of becoming a First Lady,

olma fikrini

and all of, you know, what that meant.

ve bunun ne anlama geldiğini reddettim.

And so, many people criticized me,

Ve böylece, birçok insan beni eleştirdi

but many feminists applauded me, right.

ama birçok feminist beni alkışladı, değil mi?

Because, as a feminist,

Çünkü, bir feminist olarak,

I can see that feminist beliefs

feminist inançların First Lady olmakla çelişkili veya uyumsuz

seem contradictory or incompatible with being a First Lady.

göründüğünü görebiliyorum.

On the one hand,

Bir yandan,

OK, what does a feminist possibly want to do

Tamam, bu kadar muhafazakar bir alanda

in such a conservative space?

bir feminist muhtemelen ne yapmak ister?

But on the other hand,

Ama öte yandan,

ain't the pursuit of taking feminist action,

bu kadar beklenmedik bir yerde feminist eylem de bulunma arayışı,

even more so in such an unlikely place,

bir feminist olarak tutarlı imajınızı önemsemekten

something that is worth doing

daha fazla yapmaya değer

more than caring about your coherent image as a feminist?

bir şey değil mi?

So I decided to meet up with former First Ladies

Bu yüzden eski First Ladies ile buluşmaya karar verdim

of the last decades

Son on yıllardan

and talk to them about their achievements, about their experiences.

ve onlarla başarıları, deneyimleri hakkında konuşun.

So I talked to them, and that was very important.

Onlarla konuştum ve bu çok önemliydi.

It was crucial.

Çok önemliydi.

And I also made meetings with feminists from different generations

Ayrıca her şeyi konuşmak için farklı nesillerden feministlerle

to talk it all through.

toplantılar yaptım.

But the point and the moment that really struck me

Ama beni gerçekten etkileyen nokta ve an avukatlarla

was my meetings with attorneys,

görüşmelerimdi,

because they told me the following.

çünkü bana aşağıdakileri söylediler.

They were like, "Well, this is great for you.

Şöyle diyorlardı, “İyi, bu senin için harika.

You will have so many opportunities

Çok fazla fırsatınız olacak

and the chance to do whatever you want with your interests."

ve ilgi alanlarınızla istediğiniz her şeyi yapma şansınız olacak.”

And I was like, this doesn't sound right.

Ve dedim ki, bu kulağa doğru gelmiyor.

You know, he was like, "Yes, because you can create projects,

Biliyorsunuz, “Evet, çünkü projeler yaratabilirsiniz, yeni temeller

you can create new foundations, because this is not regulated

yaratabilirsiniz, çünkü bu düzenlenmemiş

and there are many gray zones."

ve birçok gri bölge var.” diyordu.

(Laughter)

(Kahkahalar)

I realized what this construction was all about.

Bu yapının neyle ilgili olduğunu anladım.

In Chile, First Lady's institutionalized version looks like this,

Şili’de First Lady’nin kurumsallaştırılmış versiyonu şöyle görünüyor,

because they got progressively more and more functions, alright?

çünkü giderek daha fazla işleve sahipler, tamam mı?

So they are anchored in the state through diverse set of things.

Böylece çeşitli şeylerle devlete sabitlenirler.

On the one hand,

Bir yandan,

you've got foundations, a set of foundations,

bir takım temelleriniz var,

for example, for childhood education.

örneğin, çocukluk eğitimi.

Then you’ve got a foundation for recycling computers.

O zaman bilgisayarları geri dönüştürmek için bir temeliniz var.

Then you’ve got a foundation for empowering women.

O zaman kadınları güçlendirmek için bir temeliniz var.

Then you've got a museum with a focus on interactive approach.

O zaman etkileşimli yaklaşıma odaklanan bir müzeniz var.

Then you’ve got education and music.

O zaman eğitimin ve müziğin var.

But they were all formed by former First Ladies.

Ama hepsi eski First Leydiler tarafından oluşturuldu.

And you get to preside [over] all of these foundations,

Mesleki geçmişiniz ne olursa olsun

regardless of your professional background.

tüm bu vakıflara başkanlık edersiniz.

(Laughter)

(Kahkaha)

And through them, you can do your projects or make more foundations, right?

Projelerinizi veya temel oluşturmayı onlarla yapabilirsiniz, değil mi?

(Laughter)

(Kahkaha)

And then you've got protocol, OK?

Ve sonra protokolünüz var, tamam mı?

Protocol is accompanying the president

Protokol, cumhurbaşkanına

to several events, ceremonies, engagements.

çeşitli etkinliklerde, törenlerde, nişanlarda eşlik ediyor.

And then you've got something very important.

Sonra çok önemli bir şey var.

Or at least I find it very important because it's so symbolic.

Ya da en azından çok önemli buluyorum çünkü çok sembolik.

They give you an office right inside of the presidential palace.

Sana başkanlık sarayının içinde bir ofis veriyorlar.

But it's not just an office, it's the most beautiful one.

Ama bu sadece bir ofis değil, en güzeli.

Like, people actually call it Versailles, OK?

İnsanlar buna Versailles diyor, tamam mı?

And you get to choose a team,

Herkese açık bir şekilde

which I would publicly like to thank.

teşekkür etmek istediğim bir takım seçersiniz.

And so I decided to make a plan.

Ve ben de bir plan yapmaya karar verdim.

And my approach would be to tackle both issues,

Ve benim yaklaşımım her iki sorunu da ele almak olurdu,

the democratic illegitimacy of having the institution of marriage

evlilik kurumunun devlete bu kadar gömülü olmasının

so embedded in state,

demokratik gayri meşruiyetini

and on the other hand, you know --

ve diğer yandan, bilirsiniz --

(Laughter)

(Kahkahalar)

the gender-biased imaginary around this figure, OK?

Bu figürün etrafındaki cinsiyet önyargılı hayali, tamam mı?

But this meant making a turn again, towards action this time,

Ama bu sefer tekrar harekete geçmek anlamına geliyordu,

because I thought, OK, on the one hand,

çünkü düşündüm ki

bir yandan hiçbir şey yapmazsam, işi kabul etmezsem

if I do nothing, if I don't take the job,

nothing will change.

hiçbir şey değişmeyecek diye düşündüm.

If I do take the job,

Eğer işi kabul edersem,

at least I have the chance to change something.

en azından bir şeyi değiştirme şansım olur.

And we all know how traditions work.

Geleneklerin nasıl çalıştığını hepimiz biliyoruz.

They repeat in time until something or someone interrupts it.

Bir şey veya birisi kesene kadar zaman içinde tekrarlarlar.

So this meant making a new press conference

Yani bu, First Ladies figürünü dönüştürmek için

where I would say that I was to take office

ve başlayacağımı söyleyeceğim yeni bir basın toplantısı

in order to transform the figure of First Ladies.

yapmak anlamına geliyordu.

Of course, I got criticism again,

Tabii ki yine eleştiri aldım

and a lot of people actually didn't understand this.

ve birçok insan bunu anlamadı.

But something a bit painful was, of course,

Ama biraz acı verici bir şey, elbette,

that many feminists criticized me too.

birçok feministin de beni eleştirmesiydi.

So in that criticism, you know, is bad press

Yani bu eleştiride, bilirsiniz, feminist bir partiden

when you come from a feminist party or a progressive party, for sure.

veya ilerici bir partiden geldiğinizde, kesinlikle kötü basın var.

But while it was super uncomfortable

Ama çok rahatsız edici olsa da

and I knew I was going to be,

ve olacağımı biliyordum,

I was very convinced that I should use my power this way.

bu şekilde kullanmam gerektiğine çok ikna oldum.

That's what I felt, at least.

En azından hissettiğim buydu.

So I started presiding [over] the existing foundations.

Bu yüzden mevcut vakıflara başkanlık etmeye başladım.

So I wanted to know if they were still, you know,

Bu yüzden hala sosyal hedeflerini

following their social goals.

takip edip etmediklerini bilmek istedim.

And in order to have that diagnosed,

Ve bunu teşhis etmek için

I talked to the unions, to the workers,

sendikalarla, işçilerle konuştum

I wanted to understand if they still felt valued,

hala değerli hissedip hissetmediklerini

if they still felt that they were taken, you know,

eğer hâlâ profesyonel olarak

into account as professionals

dikkate alındıklarını hissediyorlarsa

or if, you know,

veya

politics were making something else out of them.

politikanın başka bir şey çıkarıp çıkarmadığını anlamak istedim.

And I talked to them. I improved salaries.

Ve onlarla konuştum. Maaşları arttırdım.

I, you know, I made job listings public.

Ben, bilirsin, iş ilanlarını herkese açık hale getirdim.

We made processes more transparent.

Süreçleri daha şeffaf hale getirdik.

And we also tried to make standards higher in general.

Ayrıca genel olarak standartları daha yüksek hale getirmeye çalıştık.

So after all of this was done,

Tüm bunlar yapıldıktan sonra, bir sonraki

we were ready for the next step,

adıma hazırdık,

which was

ki bu,

the First Lady not presiding over these foundations anymore.

First Lady’nin artık bu vakıflara başkanlık etmemesi oldu.

(Laughter)

(Kahkahalar)

So ...

Yani...

Now you've got the ministries making the decision.

Şimdi karar veren bakanlıklar var.

So, for instance,

Örneğin,

now that we do have a Ministry for Women and Equality,

şimdi Kadın ve Eşitlik Bakanlığımız olduğuna göre, kadınların güçlendirilmesi

she decides who will be the president

konusunda vakfın başkan

of the foundation about empowerment for women, right?

kimin olacağına o karar veriyor, değil mi?

The Minister of Education is the one who decides

Eğitim Bakanı,

who will be the president of the foundation for childhood education.

çocukluk eğitimi vakıf başkanının kim olacağına karar veren vakıftır.

Makes sense, right?

Mantıklı, değil mi?

All these changes took about nine months.

Tüm bu değişiklikler yaklaşık dokuz ay sürdü.

Now I'm just me.

Şimdi sadece kendimim.

I have no team, no office, and no official role.

Ekibim yok, ofisim yok ve resmi rolüm yok.

I don't take any resources from state.

Devletten herhangi bir kaynak almıyorum.

And I still have a lot of public exposure,

Ve hala çok fazla kamuoyuna maruz kalıyorum,

and I would still attend meaningful events with my partner.

ve yine de partnerimle anlamlı etkinliklere katılırdım.

Which brings me to the next issue I wanted to tackle,

Bu da beni ele almak istediğim bir sonraki konuya getiriyor,

which is gender stereotypes, right?

ki bu cinsiyet klişeleri, değil mi?

Because it turns out we actually still look at masculine authorities

Çünkü aslında hala erkeksi otoritelere kadınsı bir diğeri tarafından tamamlanması

as people that need to be complemented by a feminine other.

gereken insanlar olarak baktığımız ortaya çıktı..

But if you think about a woman

Ama yeni seçilen bir kadını

that has just been elected, or a woman in power,

veya iktidardaki bir kadını düşünürseniz,

we expect her to have both male and female qualities.

onun hem erkek hem de kadın niteliklerine sahip olmasını bekliyoruz.

So this not only tells you

Yani bu size sadece

that relationships in such high rank,

bu kadar yüksek rütbedeki ilişkilerin,

like in a visible platform,

görünür bir platformda olduğu gibi

are expected to be heteronormative and traditional,

heteronormatif ve geleneksel olması beklenir,

but it also tells you how embedded marriage is in state.

ama aynı zamanda evliliğin ne kadar yerleşik bir durum olduğunu da anlatıyor.

Turns out it was very normal to have the wife around.

Karının etrafta olması çok normaldi.

So I thought

Bu yüzden cumhurbaşkanının

this kind of condescending constellation around the president

etrafındaki bu tür küçümseyici takımyıldızların

is something that will not be well-received

yeni nesil politikacılardan iyi karşılanmayacak

from the new generations of politicians.

bir şey olduğunu düşündüm.

Because if you think about it,

Çünkü düşünürseniz, başkanlara eşlik eden

women accompanying presidents are still seen as assets.

kadınlar hala varlık olarak görülüyor.

They are seen as someone who gives the president an image of more stability,

Başkana daha fazla istikrar, bütünlük ve denge imajı veren

of completeness and of balance.

biri olarak görülüyorlar.

But that is because of our accustomed view of duality.

Ama bu bizim alışılmış dualite görüşümüzden kaynaklanmaktadır.

And I think we were already past that.

Ve sanırım bunu çoktan geçmiştik.

I mean, church and state,

Yani, kilise ve devlet,

state and love,

devlet ve aşk,

state and marriage.

devlet ve evlilik.

Doesn't it sound antiquated already when you say it out loud?

Yüksek sesle söylediğinde kulağa modası geçmiş gelmiyor mu?

When it comes to women in politics,

Siyasette kadın söz konusu olduğunda

yes, of course we want as many as possible.

elbette mümkün olduğunca çok istiyoruz.

But the good news is, we can vote for them, right?

Ama iyi haber şu ki, onlara oy verebiliriz, değil mi?

(Laughter)

(Kahkahalar)

(Cheers and applause)

(alkışlar ve alkışlar)

Yeah.

Evet.

I say we keep marriage out of the presidential must-haves

Evliliği başkanlığın olmazsa olmazlarından uzak tutalım

and legitimize the person we vote for.

ve oy verdiğimiz kişiyi meşrulaştıralım diyorum.

My goal for taking on the institutional side of First Lady was to make change.

First Lady"nin kurumsal tarafını üstlenmedeki amacım değişiklik yapmaktı.

To take away power from a position that is a result of affection

Demokratik sürecin değil, sevginin sonucu olan

and not of democratic process.

bir konumdan gücü almak.

Some people may think

Bazı insanlar

bunun bir ayrıcalığın kişisel olarak reddedilmesi olduğunu düşünebilir.

that this is a personal rejection of a privilege.

Instead, it's a political rejection of power

Bunun yerine, ait olmadığı yerden

from where it doesn't belong.

iktidarın siyasi olarak reddedilmesidir.

I am not to have --

Almayacağım --

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you.

Teşekkür ederim.

I am not to have power that people have not given me.

İnsanların bana vermediği güce sahip değilim.

So I see state innovations as crucial to turn the game around

Bu yüzden devlet yeniliklerini demokras ilerimizin devalüasyonu söz konusu

when it comes to the devaluation of our democracies.

olduğunda oyunu tersine çevirmek için çok önemli görüyorum.

Because when you think about it,

Çünkü bunu düşündüğünüzde,

making changes in governmental institutions,

devlet kurumlarında değişiklikler yapmak,

updating them, making them more legit again,

bunları güncellemek, yeniden yasal hale getirmek

and taking away parts

ve artık

that don't represent contemporary needs anymore

çağdaş ihtiyaçları temsil etmeyen

might make people feel more close, more reflected

kısımları ortadan kaldırmak, insanları daha yakın hissettirebilir,

in the instrument of democracies.

demokrasilerin araçlarına daha fazla yansıyabilir.

And that's what it's there for.

Ve bunun için orada var.

So if making symbolic, cultural and institutional changes

Yani sembolik, kültürel ve kurumsal değişiklikler

increases our attachment to democratic values,

yapmak demokratik değerlere bağlılığımızı artırıyorsa,

then I say it's worth a try.

denemeye değer olduğunu söylüyorum.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)