Why we make bad financial choices -- even when we know better | Your Money and Your Mind

Transcriber:

"Always wear sunscreen."

Tłumaczenie: Natalia Obremska Korekta: Ola Królikowska

“Używaj kremów z filtrem”.

"Eat a balanced diet."

“Zdrowo się odżywiaj”.

"A penny saved is a penny earned."

“Grosz do grosza, a będzie kokosza”.

You probably all learned these lessons as a kid,

Pewnie wszyscy to słyszeliśmy, kiedy byliśmy dziećmi.

maybe from your parents,

Może od rodziców,

or if you grew up in the '80s, on the public service announcements

a jeśli dorastaliście w latach 80., może z reklam społecznych

emitowanych po każdym odcinku kreskówki z G.I. Joe.

at the end of every episode of the G.I. Joe cartoons.

But chances are, despite knowing this,

Jest jednak szansa, że nawet pamiętając o tym,

you still stepped outside without putting on sunscreen,

i tak wychodzimy na dwór bez użycia kremu z filtrem,

devoured an entire bag of chips in one go

pochłaniamy całą paczkę chipsów na raz

or spent way more of your paycheck than you anticipated.

albo wydajemy więcej niż planowaliśmy.

So why is that?

Dlaczego tak się dzieje?

[Your Money and Your Mind] with Wendy De La Rosa

[Twoje pieniądze a umysł z Wendy de la Rosą]

A few years ago, two Yale professors coined the term "G.I. Joe fallacy"

Parę lat temu dwóch profesorów z Yale ukuło termin “błąd logiczny G.I. Joego”

to describe this very phenomenon.

określający dokładnie takie zachowanie.

It's the mistaken idea that knowing is half the battle.

Oznacza on błędne przekonanie, że wiedza to połowa sukcesu.

But as it turns out, in most situations,

Okazuje się jednak, że w większości przypadków

just knowing something is not nearly enough

sama wiedza nie wystarcza,

for you to put it into practice.

żeby coś zrobić.

Information doesn't always change behavior.

Nowa informacja nie zawsze ma wpływ na zachowanie.

As a behavioral scientist helping families make better financial decisions,

Pomagając rodzinom w podejmowaniu dobrych decyzji finansowych,

I've seen people struggle to save money,

widziałam ludzi, którzy zmagali się

z oszczędzaniem, ograniczaniem wydatków i spłacaniem pożyczek

to cut back on their expenses or to manage their debt,

even after they've taken a financial literacy class.

nawet po ukończeniu kursów z edukacji finansowej.

And the reality is that people fundamentally know

Prawda jest taka, że na ogół ludzie zdają sobie sprawę,

what they need to do to improve their financial situation.

co trzeba robić, żeby poprawić sytuację finansową.

We all do.

Wszyscy to wiemy.

The equation is simple: they need to save more and spend less.

Działanie jest proste. Więcej oszczędzać, mniej wydawać.

But the thing is, that's just really hard to do.

Jednak to naprawdę trudne.

It's easier said than done,

Łatwiej powiedzieć niż zrobić.

and I've been in this boat as well.

Mnie też się to zdarzało.

So for example, I had a magazine subscription

Przykładowo wykupiłam prenumeratę magazynu,

that I knew I should just cancel.

którą wiedziałam, że powinnam anulować.

I never read the magazine,

W ogóle go nie czytałam.

and every month, money was coming out of my checking account,

Jednak każdego miesiąca pieniądze znikały z mojego konta.

Widziałam to zawsze, kiedy robiłam przegląd budżetu.

and every time I reviewed my budget, I saw it,

I knew I had to cancel it, but I didn't.

Powinnam ją anulować, ale tego nie zrobiłam.

It took me two years to cancel that magazine subscription.

Anulowanie prenumeraty tego magazynu zajęło mi aż dwa lata.

And I'm sure I'm not alone.

Z pewnością nie tylko mi.

You probably have some type of subscription

Może też subskrybujesz jakąś usługę, z której wiesz,

that you know you should cancel.

że trzeba zrezygnować.

So the critical piece in all of this is to get rid of this belief

Dlatego istotne jest pozbycie się przekonania,

że edukacja zapewni poczucie bezpieczeństwa finansowego.

that financial security is just a problem that we can teach away.

In the US, for example,

Na przykład w USA rocznie wydaje się prawie 700 milionów dolarów

we spend nearly 700 million dollars every year on financial education programs,

na programy z edukacji finansowej.

yet a team of researchers have found

Naukowcy dowiedli jednak,

that these programs explained only 0.1 percent

że udział w tych programach

powodował zaledwie 0,1 procenta zmian w nawykach finansowych.

of the variance in financial behaviors.

Not zero, but pretty close to it.

To niemal zerowy wpływ.

Meanwhile, 20 states mandate financial literacy classes in high school,

Tymczasem 20 stanów wymaga prowadzenia zajęć z edukacji finansowej w liceach,

chociaż badania wykazały, że jeśli nie są one fachowo prowadzone,

but studies have found that unless these programs are well-implemented,

they are unlikely to have any effect on a student's future credit score

to mają znikomy wpływ na scoring kredytowy uczniów

or their likelihood to invest.

i szansę, że będą inwestować.

A more significant predictor of how well you manage your finances

Bardziej znaczącym wskaźnikiem przyszłej zdolności finansowej

jest ogólne zrozumienie matematyki.

is your general ability to do math.

From all of this, I've learned that behavior change

To pokazuje, że zmiana przyzwyczajeń

is not an educational pursuit.

nie jest celem oświatowym,

It's an environmental one.

tylko społecznym.

If you are struggling,

Jeśli doświadczasz trudności,

it's not because there's something fundamentally wrong with you.

to nie twoja wina.

It's most likely because there is something wrong

To w dużej mierze wina tego,

with how your environment is set up.

jak funkcjonuje twoje otoczenie.

Look around you.

Rozejrzyj się dookoła.

The cues to spend money have gotten smarter,

Zachęty do wydawania pieniędzy są teraz sprytniejsze,

faster and more efficient.

szybsze i bardziej efektywne.

Targeted ads are becoming more personalized,

Reklamy targetowane są coraz lepiej dopasowane,

corporate content is becoming more engaging,

korporacyjne treści bardziej wciągające,

and everything around you is focusing on spending.

a wszystko wokół ciebie dotyczy wydawania pieniędzy.

So let's change that.

Zmieńmy to.

You can reshape your environment and how you interact with it,

Możesz mieć wpływ na otoczenie i to, jak w nim funkcjonujesz.

and I can guide you through it.

Poprowadzę cię.

Over the course of this series,

W trakcie tej serii

I'll take you through a step-by-step look

krok po kroku pokażę,

at how you can change your environment

jak zmienić otoczenie

and regain control of your finances.

i odzyskać kontrolę nad finansami.

At the end of every episode,

Pod koniec każdego odcinka

I'll share practical tips based on research

podzielę się praktyczną, potwierdzoną naukowo wskazówką,

on how to spend less and save more today --

jak wydawać mniej i oszczędzać więcej.

not tomorrow, but today.

Nie od jutra, a już od dziś.

And your future self will thank you.

Żeby podziękować sobie w przyszłości.