Who counts as a speaker of a language? | Anna Babel

Transcriber: Joseph Geni Reviewer: Camille Martínez

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

People say that a long, long time ago,

လူတွေ ပြောကြတာက ရှေးရှေးတုန်းက ကမ္ဘာပေါ်က

everybody on earth spoke the same language

လူတိုင်းဟာ တူညီတဲ့ ဘာသာစကားကို ပြောဆိုပြီး

and belonged to the same tribe.

တူညီတဲ့ လူမျိုးစုတစ်စုမှာ ပါဝင်တာတဲ့။

And I guess people had a little too much time on their hands,

ကျွန်မ အထင် လူတွေမှာ အချိန်တော်တော်များများ ရှိခဲ့တာက သူတို့ဟာ

because they decided they were going to work together

ဘုရားသခင်လို ကြီးမြတ်လာစေဖို့ အတူတူ အလုပ်လုပ်မယ်လို့

to become as great as God.

ဆုံးဖြတ်ခဲ့လို့ပါ။

So they started to build a tower up into the heavens.

ဒီတော့ ကောင်းကင်ဘုံတွေဆီရောက်တဲ့ မျှော်စင်တစ်ခု စပြီးတည်ဆောက်ကြတယ်။

God saw this and was angry,

ဘုရားသခင်က ဒါကိုမြင်ပြီး အမျက်ထွက်ကာ

and to punish the people for their arrogance,

လူတွေရဲ့ စိတ်ကြီးဝင်မှုအတွက် ပြစ်ဒဏ်ပေးဖို့

God destroyed the tower

မျှော်စင်ကို ဖျက်ဆီးပြီး

and scattered the people to the ends of the earth

လူတွေကို ကမ္ဘာမြေရဲ့ အစွန်အဖျားတွေဆီ ဖြန့်ကြဲထားကာ

and made them all speak different languages.

မတူတဲ့ ဘာသာစကားတွေ ပြောအောင် ဖန်ဆင်းခဲ့တယ်။

This is the story of the Tower of Babel,

ဒါက Tower of Babel ရဲ့ ပုံပြင်ဖြစ်ပြီး

and it's probably not a literal historical truth,

စာပေ သမိုင်းဆိုင်ရာ အမှန်တရားတစ်ခုတော့ မဟုတ်လောက်ပေမဲ့

but it does tell us something

ဘာသာစကားတွေနဲ့ ပြောဆိုသူတွေကို

about the way that we understand languages and speakers.

ကျွန်မတို့ နားလည်ပုံအကြောင်း တစ်ခုခုကိုတော့ ပြောပြတယ်။

So for one thing, we often think about speaking different languages

ဒီတော့ တစ်ခုရှိတာက မတူတဲ့ ဘာသာစကားတွေကို ပြောတာက ကျွန်မတို့ဟာ

as meaning that we don't get along or maybe we're in conflict,

မသင့်မြတ်(သို့) ပဋိပက္ခဖြစ်နေ လောက်ပြီး တူညီတဲ့

and speaking the same language as meaning that we belong to the same group

ဘာသာစကားတွေကို ပြောတာက တူညီတဲ့ အုပ်စုမှာ ပါဝင်ကာ အတူ အလုပ်နိုင်တယ်လို့

and that we can work together.

ဆိုလိုတာလို့ မကြာခဏ ထင်ကြတယ်။

Modern linguists know

ဘာသာစကားတွေနဲ့

that the relationship between language and social categories

လူမှု အတန်းအစားတွေ ကြားက ဆက်စပ်မှုဟာ သိမ်မွေ့ပြီး ရှုပ်ထွေးတာကို

is intricate and complex,

ခေတ်သစ် ဘာသာဗေဒပညာရှင်တွေ သိကြပြီး

and we bring a lot of baggage to the way that we understand language,

ကျွန်မတို့ ဘာသာစကားကို နာ’လည်ပုံဆီ ဝန်ထုတ်ဝန်ပိုး အများကြီး ဖြစ်စေတာက

to the point that even a seemingly simple question,

ဒီလို ရှင်းတယ် ထင်ရတဲ့ မေးခွန်းတစ်ခု အထိတောင်ပါ။

like, "What makes a person a speaker of a language?"

ဥပမာ “ဘာက ဘာသာစကားတစ်ခုရဲ့ ပြောဆိုသူ ဖြစ်စေတာလဲ“က

can turn out to be really, really complicated.

တကယ့်ကို ရှုပ်ထွေးသွားနိုင်တယ်။

I'm a Spanish professor at Ohio State.

ကျွန်မက အိုဟိုင်းရိုး ပြည်နယ်က စပိန် ပါမောက္ခတစ်ယောက်ပါ။

I teach mostly upper-level courses,

အများစု အထက်ဆင့် သင်တန်းတွေကို သင်ကြားတယ်။

where the students have taken four to five years

ကျောင်းသားတွေက တက္ကသိုလ်ဆင့် စပိန်သင်တန်းတွေကို

of university-level Spanish courses.

လေးနှစ်ကနေ ငါးနှစ်အထိ ယူကြတယ်။

So students who are in my class speak Spanish with me all semester long.

အတန်းမှာရှိတဲ့ ကျောင်းသားတွေက ပညာသင်နှစ် ဝက်တစ်ခုလုံး ကျွန်မနဲ့ စပိန်လိုပြောတယ်။

They listen to me speak in Spanish. They turn in written work in Spanish.

ကျွန်မ စပိန်လို ပြောတာကို နားထောင်ပြီး စပိန်လို ရေးတဲ့ စာတွေကို တင်ကြတယ်။

And yet, when I asked my students at the beginning of the semester,

ဒါပေမဲ့ ပညာသင်နှစ်ဝက်အစမှာ ကျောင်းသားတွေကို

"Who considers themselves a Spanish speaker?"

“ဘယ်သူတွေက စပိန်စကားပြောသူလို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ထင်ကြလဲ“လို့

not very many of them raise their hands.

မေးတော့ တော်တော်များများက လက်မထောင်ကြဘူး။

So you can be a really, really good speaker of a language

တကယ့်ကို တော်တဲ့ ဘာသာစကားတစ်ခုရဲ့ ပြောဆိုသူဖြစ်နိုင်ပေမဲ့

and still not consider yourself a language speaker.

ကိုယ်ကိုယ်ကိုယ်တော့ ဘာသာစကား ပြောဆိုသူလို့ မထင်ဘူး။

Maybe it's not just about how well you speak a language.

ဖြစ်လောက်တာက ဘာသာစကားတစ်ခုကို ဘယ်လို ကောင်းကောင်း ပြောတာပဲမဟုတ်ဘဲ၊

Maybe it's also about what age you start learning that language.

ဘယ်အသက်အရွယ်မှာ ဒီဘာသာစကားကို စတင် သင်ယူတာနဲ့ ဆိုင်လောက်တာပါ။

But when we look at kids who speak Spanish at home

ဒါပေမဲ့ အိမ်မှာ စပိန်စကား ပြောကြပေမဲ့ အလုပ်(သို့) ကျောင်းမှာ

but mostly English at work or in school,

အများစု အင်္ဂလိပ်စကားပြောတဲ့ ကလေးငယ်တွေကို ကြည့်တဲ့အခါ

they often feel like they don't speak either language really well.

သူတို့ဟာ မကြာခဏတော့ ဘယ်ဘာသာစကားမှ ကောင်းကောင်း မပြောသလိုမျိုး ခံစားရတယ်။

They sometimes feel like they exist in a state of languagelessness,

သူတို့ဟာ တစ်ခါတလေ ဘာသာစကားမဲ့မှု အခြေအနေ ထဲမှာ ဖြစ်တည်နေသလို ခံစားရတယ်။

because they don't feel fully comfortable in Spanish at school,

ဘာလို့လဲဆိုတာ့ သူတို့ဟာ ကျောင်းက စပိန်ဘာသာ မှာ အပြည့်အဝ သက်သောင့်သက်သာမဖြစ်သလို

အိမ်က အင်္ဂလိပ်ဘာသာမှာလည်း အပြည့်အဝ သက်သောင့်သက်သာ မဖြစ်ကြလို့ပါ။

and they don't feel fully comfortable in English at home.

We have this really strong idea that in order to be a good bilingual,

တော်တဲ့ ဘာသာနှစ်မျိုးတတ်သူတစ်ယောက်ဖြစ် ဖို့ ကိုယ်တစ်ခုထဲမှာ ဘာသာတစ်မျိုးတည်းတတ်သူ

we have to be two monolinguals in one body.

နှစ်ယောက် ဖြစ်ဖို့လိုတယ်ဆိုတဲ့ ခိုင်မာတဲ့အယူအဆ ရှိပေမဲ့

But linguists know that's not really how bilingualism works.

ဘာသာဗေဒပညာရှင်တွေက ဒါက ဘာသာ နှစ်မျိုးတတ်မှု လုပ်ဆောင်ပုံမဟုတ်တာသိတယ်။

It's actually much more common for people to specialize,

ဘာသာစကားတစ်ခုကို တစ်နေရာမှာနဲ့ အခြားတစ်ဘာသာကို အခြားတစ်နေရာမှာ

to use one language in one place and another language in another place.

အသုံးပြုရန် အထူးပြုဖို့က လူတွေအတွက် အများကြီးပိုပြီး အတွေ့များတယ်။

Now, it's not always only about how we see ourselves.

ဒါက မိမိကိုယ်မိမိ အမြဲတမ်း မြင်ပုံသာ မဟုတ်ဘဲ

It can also be about how other people see us.

အခြားသူတွေက ကိုယ့်ကို မြင်ပုံနဲ့လည်း သက်ဆိုင်နိုင်တယ်။

I do my research in Bolivia,

တောင်အမေရိက နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်တဲ့

which is a country in South America.

ဘိုလီးဗီးယားမှာ ကျွန်မ သုတေသန လုပ်တယ်။

And in Bolivia, as in the United States,

အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုမှာလိုပဲ ဘိုလီးဗီယားမှာ

there are different social groups and different ethnic categories.

မတူတဲ့ လူမှု အုပ်စုတွေနဲ့ မတူတဲ့ လူမျိုးနွယ် အတန်းအစားတွေရှိတယ်။

One of those ethnic categories is a group known as Quechua,

ဒီလူမျိုးနွယ် အတန်းအစားတွေထဲက တစ်ခုကတော့ တိုင်းရင်းသားတွေဖြစ်တဲ့

who are Indigenous people.

Quechua လို့ သိတဲ့ အုပ်စုတစ်စုပါ။

And people who are Quechua speak Spanish a little bit differently

Quechua လူမျိုးတွေက စပိန်စကားကို သမားရိုးကျ စပိန်စကားပြောသူတွေထက်

than your run-of-the-mill Spanish speaker.

နည်းနည်း ကွဲပြားပြီး ပြောတယ်။

In particular, there are some sounds that sound a little bit more alike

အထူးသဖြင့် Quechua စကားပြောသူတွေက အသံတွေကို အသုံးပြုတဲ့အခါ

when many Quechua speakers use them.

နည်းနည်း ပိုဆင်တယ်ထင်ရတဲ့ အသံတွေရှိတာပါ။

So a colleague and I designed a study

ကျွန်မနဲ့ လုပ်ဖော်ကိုင်ဘက်က လေ့လာမှုတစ်ခုကို ပုံစံထုတ်တယ်။

where we took a series of very similar-sounding word pairs,

အဲဒီမှာ အသံထွက် အတော် ဆင်တဲ့ စကားလုံးတွဲ တသီတတန်းကို ယူလိုက်တယ်။

and they were similar-sounding in exactly the same sorts of ways

Quechua တွေ စပိန်စကားပြောတဲ့အခါ မကြာခဏ တူညီတယ်လို့ ထင်ရဟန်ရှိတဲ့

that Quechua speakers often sound similar when they speak Spanish.

တူညီတဲ့ နည်းလမ်းလိုမျိုးတွေမှာ အတိအကျ အသံထွက်တူနေတာတွေပါ။

We played those similar-sounding word pairs to a group of listeners,

ဒီအသံထွက် တူနေတဲ့ စကားလုံးတွဲတွေကို နားထောင်သူတစ်စုကို ဖွင့်ပြတယ်။

and we told half of the listeners that they were going to listen

နားထောင်သူ တစ်ဝက်ကို သာမန် သမားရိုးကျ စပိန်စကားပြောသူတွေကိုပဲ

to just your normal run-of-the-mill Spanish speaker

နားထောင်ရမှာဖြစ်ပြီး ကျန်တဲ့ နားထောင်သူ တစ်ဝက်ကိုတော့

and the other half of the listeners that they were going to hear a Quechua speaker.

Quechua စကားပြောသူတွေကို နားထောင်ရမှာပါလို့ ပြောခဲ့တယ်။

Everybody heard the same recording,

တူညီတဲ့ အသံသွင်းထားတာကို လူတိုင်း ကြားခဲ့ပေမဲ့

but what we found was that people who thought they were listening

တွေ့ရှိရတာက သမားရိုးကျ စပိန်စကားပြောသူကို နားထောင်နေတယ်လို့ ထင်သူက

to a run-of-the-mill Spanish speaker

စကားလုံးတွဲတွေကြားက

made clear differences between the word pairs,

ခြားနားမှုတွေကို သိကြပေမဲ့

and people who thought they were listening to a Quechua speaker

Quechua စကားပြောသူကို နားထောင်နေတယ်လို့ ထင်သူတွေက

really didn't seem to make clear differences.

ခြားနားမှုတွေကို တကယ်ကို သိပုံမရဘူး။

So if a visual would help,

ဒီတော့ မြင်ကွင်းတစ်ခုက အကူအညီ ပေးမယ်ဆိုရင်

here are the results of our study.

ဒါတွေက လေ့လာမှုရဲ့ ရလဒ်တွေပါ။

What you see here in the top line is a little bit of an arch.

ထိပ်ဆုံး မျဉ်းမှာ မြင်ရတာက နည်းနည်း ခုံးနေတဲ့ မျဉ်းတစ်ကြောင်းပါ။

That's what you would expect

ဒါက စကားလုံးတွဲတွေကြားက

from people who are making clear differences between the word pairs,

ခြားနားမှုတွေကို သိတဲ့ လူတွေဆီက သင် မျှော်လင့်တာနဲ့

and that's what you see for people

စပိန်စကားပြောသူတစ်ယောက်ကို

who though they were listening to a Spanish speaker.

နားထောင်နေတယ်ဆိုတဲ့ လူတွေအတွက် သင် မြင်ရတာပါ။

What you see on the bottom is a little bit more of a flat line,

အောက်ခြေမှာ မြင်ရတာက နည်းနည်း ပိုပြန့်တဲ့ မျဉ်းတစ်ကြောင်းပါ။

and that's what we expect to see

ဒါက လူတွေက ခြားမှုတွေကို

when people are not making clear differences,

မသိတဲ့အခါ သင် မြင်ဖို့ မျှော်လင့်တာဖြစ်ပြီး

and that came from the group that thought they were listening to a Quechua speaker.

ဒါက Quechua စကားပြောသူတစ်ယောက်ကို နားထောင်နေတယ်လို့ထင်တဲ့ အုပ်စုကနေ လာတာပါ။

Now, since nothing about the recording changed,

အသံသွင်းထားတာက ဘာမှ မပြောင်းလဲတာကြောင့်

that means that it was the social categories that we gave the listeners

ဒါက သူတို့တွေ ဘာသာစကားကို သတိမူမိပုံကိုကို ပြောင်းလဲစေတာက

that changed the way they perceived language.

နားထောင်သူတွေကို ပေးတဲ့ လူမှု အတန်းအစားတွေပဲဆိုတာပါ။

This isn't just some funny thing that only happens in Bolivia.

ဒါက ဘိုလီးဗီးယားမှာသာ ဖြစ်ပျက်တဲ့ ရယ်စရာတစ်ခုတင်မဟုတ်ဘူး။

Research has been carried out in the United States,

အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၊ကနေဒါနဲ့ နယူးဇီလန်မှာ

in Canada, in New Zealand,

လုပ်ထားတဲ့ သုတေသနက

showing exactly the same thing.

အလားတူအရာကို အတိအကျ ပြနေတယ်။

We incorporate social categories into our understanding of language.

ကျွန်မတို့ဟာ လူမှုအတန်းအစားတွေကို ဘာသာစကား နားလည်မှုထဲမှာ ပေါင်းစပ်ကြတယ်။

There have even been studies carried out with American college students

တက္ကသိုလ် ပို့ချချက်တစ်ခုကို နားထောင်ခဲ့ တဲ့ အမေရိကန် ကောလိပ်ကျောင်းသားတွေနဲ့အတူ

who listen to a university lecture.

လုပ်ဆောင်ခဲ့တဲ့ လေ့လာမှုတွေတောင်ရှိတယ်။

Half of the students were shown a picture of a Caucasian face

ကျောင်းသား တစ်ဝက်ကို တက္ကသိုလ်ဆရာ အဖြစ် ကော့ကေးရှန်းမျက်နှာ

as the instructor.

ရုပ်ပုံတစ်ပုံကို ပြတယ်။

Half of the students were shown a picture of an Asian face

ကျောင်းသား တစ်ဝက်ကိုတော့ တက္ကသိုလ်ဆရာ အဖြစ် အာရှမျက်နှာ

as the instructor.

ရုပ်ပုံတစ်ပုံကို ပြတယ်။

And students who saw the Asian face

အာရှမျက်နှာကို မြင်တဲ့ ကျောင်းသားတွေက

reported that the lecture was less clear and harder to understand,

ပို့ချချက်ဟာ ရှင်းလင်းမှု ပိုနည်းပြီး နားလည်ဖို့ ခက်တယ်လို့ သတင်းပို့ကြတယ်။

even though everybody listened to the same recording.

တူညီတဲ့ အသံသွင်းထားကို လူတိုင်း နားထောင်ခဲ့တယ်ဆိုတာတောင်ပါ။

So social categories really influence the way that we understand language.

လူမှု အတန်းအစားတွေက ဘာသာစကားကို ကျွန်မတို့ နားလည်ပုံကို တကယ် ဩဇာလွှမ်းတယ်။

And this is an issue that became especially personal to me

ဒါက ကျွန်မကလေးတွေ ကျောင်းစတက်တဲ့အခါ အထူးသဖြင့် ကျွန်မအတွက်

when my children started school.

ကိုယ်တွေ့ဖြစ်လာတဲ့ ပြဿနာတစ်ခုပါ။

My children are Latino,

ကျွန်မရဲ့ကလေးတွေက လက်တင်နွယ်တွေဆိုတော့

and we speak Spanish at home,

အိမ်မှာ စပိန်စကားပြောပေမဲ့

but they speak mostly English with their friends out in the world,

ကျောင်းမှာ အပြင်က သူငယ်ချင်းတွေ၊ သူတို့ရဲ့အဖိုးအဖွားတွေနဲ့ အများစု

with their grandparents.

အင်္ဂလိပ်စကား ပြောတယ်။

When they started school,

သူတို့ ကျောင်းစတက်တော့

I was told that the district requires

အင်္ဂလိပ်ထက် အခြားဘာသာစကားတစ်ခုခုကို

that any household that has a member who speaks a language other than English,

ပြောတဲ့ အိမ်ထောင်စုဝင်ရှိတဲ့ အိမ်တိုင်းက ကလေးတွေကို အင်္ဂလိပ်ကို ဒုတိယဘာသာစကားအဖြစ်

the children have to be tested

အကူအညီတွေ လို၊မလို သိရန် စစ်ဖို့

လိုတယ်လို့ ခရိုင်က ပြဋ္ဌာန်းထားတယ်လို့ ကျွန်မကို ပြောတယ်။

to see if they need English as a second language services.

And I was like, "Yes! My kids are going to ace this test."

ကျွန်မက “ ဟုတ်တာပေါ့၊ဒီစစ်ဆေးမှုမှာ ငါ့ ကလေးတွေ အမှတ်ကောင်းတော့မယ်“ပေါ့။

But that's not what happened.

ဒါပေမဲ့ ဒါက ဖြစ်မလာခဲ့ဘူး။

So you can see behind me the results from my daughter's ESL placement exam.

ကျွန်မရဲ့နောက်မှာ သမီးရဲ့ ESL အရည်အချင်း စစ် စာမေးပွဲက ရလဒ်တွေကို မြင်နိုင်ပါတယ်။

She got a perfect five out of five for comprehension,

သမီးက နားလည်နိင်စွမ်း၊ဖတ်တာ၊ နားထောင်တာမှာ

for reading and listening.

ငါးမှတ်မှာ ငါးမှတ် အပြည့်ရတယ်။

But she only got three out of five for speaking and writing.

ဒါပေမဲ့ အပြောနဲ့ အရေးမှာတော့ ငါးမှတ်မှာ သုံးမှတ်ပဲရတယ်။

And I was like, "This is really weird,

ကျွန်မ “ဒါက ထူးဆန်းနေတာက ဒီကလေးဟာ

because this kid talks my ear off all the time."

ကျွန်မကို တစ်ချိန်လုံး နားငြီးအောင်ပြောနေလို့ပါ”ပေါ့။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

But I figured it's just one test on one day, and it's not a big deal.

ဒါပေမဲ့ တစ်ရက်ကို စစ်ဆေးမှု တစ်ခုဆိုတော့ ရေးကြီးခွင်ကျယ်မဟုတ်ဘူးလို့ မှန်းဆမိတယ်။

Until, several years later, my son started school,

ကျွန်မရဲ့ သား ကျောင်းစတက်ပြီး အင်္ဂလိပ်စကား မိခင်ဘာသာ မပြောသူအဖြစ်

and my son also scored as a non-native speaker of English

သားက စာမေးပွဲမှာ အမှတ်ရတဲ့ နောက်ပိုင်း နှစ်များစွာ

on the exam.

ကြာတဲ့အထိပါ။

And I was like, "This is really weird,

ကျွန်မက “ဒါက တော်ထူးဆန်းတာပဲ၊

and it doesn't seem like a coincidence."

တိုက်ဆိုင်မှုတစ်ခုလိုမျိုး မထင်ရဘူး“ပေါ့။

So I sent a note in to the teacher,

ဒါနဲ့ ဆရာမဆီ စာပို့လိုက်တယ်။

and she was very kind.

ဆရာမက အတော် သဘောကောင်းတယ်။

She sent me a long message explaining why he had been placed in this way.

ဘာကြောင့် ဒီလို သတ်မှတ်ခံရတာကို ရှင်း ပြတဲ့ စာရှည်တစ်စောင် ကျွန်မဆီ ပို့ပေးတယ်။

Some of the things that she said really caught my attention.

သူ ပြောခဲ့တာတချို့ကို ကျွန်မ တကယ်ပဲ သတိမူမိခဲ့တယ်။

For one thing, she said that even a native speaker of English

တစ်ခုက အင်္ဂလိပ် မိခင်ဘာသာ ပြောသူတောင် စစ်ဆေးမှုမှာ တန်းမြင့်အဆင့်မှာ

might not score at advanced level

အမှတ်မရလောက်ဘူးလို့

on this test,

သူပြောခဲ့တာပါ။

ဒါက အိမ်မှာ သူတို့ရတဲ့ ရင်းမြစ်တွေနဲ့ ပံ့ပိုးမှု အမျိုးအစားတွေအပါ် မူတည်တာပါ။

depending on what kinds of resource and enrichment they were getting at home.

Now, this tells me that the test wasn't doing a great job

ဒါက ကျွန်မကို ပြောပြတာက အင်္ဂလိပ်စာ ကျွမ်းကျင်မှုကို တိုင်းတာတဲ့

of measuring English proficiency,

စစ်ဆေးမှုဟာ ကြီးကျယ်တဲ့ အလုပ်တစ်ခုမဟုတ်ပေမဲ့

but it may have been measuring something like how much resources

ဒါက ကလေးတွေ အိမ်မှာ ရင်းမြစ်တွေနဲ့ ဘယ်လောက် ထိတွေ့မှုရှိတာမျိုးကို

kids are exposed to at home,

တိုင်းတာတာ ဖြစ်လောက်တယ်ဆိုတာပါ။

in which case, those kids need different types of support at school.

ဒီအဖြစ်မှာတာ့ ဒီကလေးတွေဟာ ကျောင်းမှာ ပံ့ပိုးမှုမျိုးစုံကို လိုအပ်တာပါ။

They really don't need English language assistance.

သူတို့ဟာ အင်္ဂလိပ် ဘာသာစကား အကူအညီ တကယ် မလိုအပ်ဘူး။

Another thing that she mentioned caught my attention as a linguist.

သူ ဖော်ပြတဲ့အထဲမှာ ဘာသာဗေဒပညာရှင်တစ်ယောက် အနေနဲ့ ကျွန်မ သတိမူမိတဲ့ နောက်တစ်ခုက

She said that she had asked my son to repeat the sentence,

သူက ကျွန်မရဲ့သားကို “Who has Jane’s pencil?”

"Who has Jane's pencil?"

စာကြောင်းကို ထပ်ဆိုခိုင်းခဲ့တယ်တဲ့။

And he repeated, "Who has Jane pencil?"

သားက “Who has Jane pencil?” လို့ ထပ်ဆိုတယ်။

She said this is a typical error made by a non-native English-speaking student

ဒါက မိခင် ဘာသာစကားတွေမှာ အဆင့်ဆင့်ပြောင်း လဲမှုတွေအတွက် အလားတူ တည်ဆောက်မှု

whose native language does not contain a similar structure for possessives.

မပါတဲ့ အင်္ဂလိပ်စကား မိခင်ဘာသာ မပြောသူက လုပ်တဲ့ မှားနေကျ အမှားတစ်ခုပါလို့ ပြောတယ်။

The reason this caught my attention

ဒီအကြောင်းပြချက်ကို သတိပြုမိခဲ့တာက

is because I know

အင်္ဂလိပ်ရဲ့မူကွဲက လွှမ်းမိုးတဲ့

that there is a systematic, rule-governed variety of English

စနစ်ကျတဲ့ စည်းမျဉ်းတစ်ခု ရှိတာကို ကျွန်မ သိလို့ပါ။

in which this possessive construction is completely grammatical.

ဒီစနစ်ထဲမှာ အဆင့်ဆင့်ပြောင်းလဲတဲ့ တည်ဆောက်ပုံက လုံးဝ သဒ္ဒါနည်းကျတယ်။

That variety is known to linguists as "African-American English."

ဒီမူကွဲကို “အာဖရိကန်-အမေရိကန် အင်္ဂလိပ်” လို့ ဘာသာဗေဒပညာရှင်တွေ သိကြတယ်။

And African-American English is actually group of dialects

“အာဖရိကန်-အမေရိကန် အင်္ဂလိပ်” က အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု အနှံ့

that's spoken across the United States,

ပြောဆိုတဲ့ ဒေသိယဘာသာစကား အုပ်စုပါ။

mostly in African-American communities.

အများအားဖြင့် အာဖရိကန်-အမေရိကန် လူစုတွေမှာပါ။

But it just so happens that my son's school

ဒါပေမဲ့ ဒီလို ဖြစ်ပျက်တာက သားရဲ့ ကျောင်းဟာ

is about 60 percent African-American.

အာဖရိကန်-အမေရိကန် ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိတယ်။

And we know that at this age,

ကျွန်မတို့ သိတာက ဒီအသက်အရွယ်မှာ ကလေးတွေဟာ

children are picking things up from their friends,

သူတို့ရဲ့ သူငယ်ချင်းတွေဆီကနေ အရာတွေကို သင်ယူတယ်၊

they're experimenting with language,

ဘာသာစကားနဲ့ လက်တွေ့စမ်းသပ်တယ်၊

they're using it in different contexts.

မတူတဲ့ အခြေအနေတွေမှာ အသုံးပြုတယ်ဆိုတာပါ။

I think when the teacher saw my son,

ဆရာမ ကျွန်မ သားကို မြင်တဲ့အခါ အာဖရိကန်-အမေရိကန်

she didn't see a child who she expected to speak African-American English.

အင်္ဂလိပ်စကားပြောဖို့ သူ မျှော်လင့်တဲ့ ကလေးတစ်ယောက်ကို မမြင်ခဲ့ဘူးထင်တယ်။

And so instead of evaluating him as a child who was natively acquiring

ဒီတော့ ဒီအစား အင်္ဂလိပ် ဒေသိယစကား ပေါင်းစုံကို သဘာဝအတိုင်း ဆည်းပူးနေတဲ့

multiple dialects of English,

ကလေးတစ်ယောက်အဖြစ် သူ့ကို အကဲဖြတ်တာပါ။

she evaluated him as a child whose standard English was deficient.

သူ့ရဲ့ စံပြုအင်္ဂလိပ်ဟာ လိုအပ်နေတယ်ဆိုတဲ့ ကလေးတစ်ယောက်အဖြစ် သူ့ကို အကဲဖြတ်တာပါ။

Language and social categories are intricately connected,

ဘာသာစကားနဲ့ လူမှု အတန်းအစားတွေဟာ အနုစိတ် ဆက်နွယ်နေပြီး

and we bring so much baggage to the way that we understand language.

ဘာသာစကားကို ကျွန်မတို့ နားလည်ပုံကို ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးအများကြီးဖြစ်စေတာပါ။

When you ask me a question like,

“ဘာသာစကားတစ်ခုရဲ့ ပြောသူတစ်ယောက်

အဖြစ် ဘယ်သူက ထည့်တွက်တာလဲ“ လိုမေးခွန်းတစ်ခုကို မေးတဲ့အခါ

"Who counts as a speaker of a language?"

I don't really have a simple answer to that question.

ဒီမေးခွန်းအတွက် ရိုးစင်းတဲ့ အဖြေတစ်ခု ကျွန်မမှာ တကယ်မရှိဘူး။

But what I can tell you

ဒါပေမဲ့ ပြောနိုင်တာက

is that people are pattern seekers,

လူတွေဟာ ပုံစံ ရှာဖွေသူတွေဖြစ်ပြီး

and we're always looking for ways to connect the dots

မတူတဲ့ သတင်းအချက်အလက် အမျိုးအစားတွေကြားက ဒီအစက်တွေကို

between different types of information.

ဆက်ဖို့ နည်းလမ်းတွေကို အမြဲ ရှာနေတယ်ဆိုတာပါ။

This can be a problem

ဖုံးနေတဲ့ အစွဲတွေကို

when our underlying biases are projected onto language.

ဘာသာစကားအပေါ် လွှဲချအခါ ဒါက ပြဿနာတစ်ခု ဖြစ်နိုင်တယ်။

When I look at children like my own,

ကိုယ့်ကိုယ်ပိုင်အနေနဲ့ ကျွန်မရဲ့ ကလေးတွေကို ကြည့်တဲ့အခါ

and I see them in the gentlest and most well-meaning of ways

အသိမ်မွေ့ဆုံးနဲ့ စေတနာအထားဆုံး နည်းလမ်းတွေနဲ့ အင်္ဂလိပ် မိခင်ဘာစကား

being racially profiled as non-native speakers of English,

မပြောသူတွေအဖြစ် လူမျိုးရေးအရ ပုံဖော်ခံရတယ်လို့ သူတို့ကို မြင်တယ်။

it makes me wonder:

ကျွန်မကို အံ့သြစေတာက

What's going to happen

မူလတန်းကျောင်းကနေ

as they move from elementary school

အထက်တန်းကျောင်း၊ ကောလိပ်နဲ့

onto high school and college and onto their first jobs?

သူတို့ရဲ့ ပထမဆုံး အလုပ်တွေဆီ ပြောင်းစဉ်မှာ ဘာတွေဖြစ်မလဲ။

When they walk into an interview,

သူတို့ လူတွေ့မေးမြန်းမှုတစ်ခု ဝင်ဖြေတဲ့အခါ

will the person sitting across the table from them

စားပွဲတစ်ဖက်မှာ ထိုင်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်က

look at their color or their last name

သူတို့ရဲ့အရောင်၊ သူတို့ရဲ့ မျိုးရိုးအမည်ကို ကြည့်ပြီး

and hear them as speaking with a Spanish accent

သူတို့ဟာ စပိန်သံဝဲပြီး စကားပြောနေတယ်

or as speaking bad English?

(သို့) ခပ်ညံ့ညံ့ အင်္ဂလိပ်စကား ပြောနေတယ်လို့ ကြားမှာလား။

These are the kinds of judgments that can have long-reaching effects

ဒါက လူတွေရဲ့ဘဝတွေမှာ ရှည်ကြာတဲ့ သက်ရောက်မှုတွေ ရှိစေနိုင်တဲ့

on people's lives.

အကဲဖြတ်ချက်တွေလိုပါ။

So I hope that that person, just like you,

ဒီတော့ သင်တို့လိုပဲ ဒီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ဘာသာစကားနဲ့

will have reflected on the naturalized links

လူမှု အတန်းအစားတွေကြားက ကျင့်သားရနေတဲ့

between language and social categories

ကွင်းဆက်တွေကို ဆင်ခြင်မိပြီး ဘာသာစကားတစ်ခုရဲ့

and will have questioned their assumptions about what it really means

ပြောဆိုသူဖြစ်ဖို့ တကယ် ဆိုလိုတာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ထင်မြင်ချက်တွေကို

to be a speaker of a language.

မေးခွန်းထုတ်ခဲ့မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)