The Hidden Forces Behind Your Food Choices | Sarah Lake | TED

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Moon Thit

When I was a kid,

ကျွန်မ ငယ်ငယ်က၊

we'd go visit my grandparents.

အဘိုးအဘွားတွေဆီ သွားလည်လေ့ရှိတယ်။  

And my Grandma Toots

ကျွန်မရဲ့အဘွား Toots က

was a classic 1950s American housewife.

ခေတ်ဟောင်း ၁၉၅၀ လွန်နှစ်တွေတုန်းက အမေရိကန် အိမ်ရှင်မတစ်ယောက်ပါ။

She, though, was a terrible cook.

ဒါပေမဲ့ အဖွားဟာ အတော်ညံ့တဲ့ ထမင်းချက်ပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

She cooked everything in the microwave, even meat.

သူက မိုက်ခရိုဝေ့ဖ်ထဲမှာ အားလုံးကို ချက်ပြုတ်တယ်၊ အသားကိုတောင်ပါ။  

And she had meat at every meal,

သူက ဟင်းလျာတိုင်းမှာ အသားထည့်တယ်၊

even in her cottage cheese.

ဒိန်ခဲပျော့ထဲမှာတောင်ပါ။

One time my brother brought his girlfriend to visit,

တစ်ခါမှာတော့ အစ်ကိုက သူ့ကောင်မလေးကို အလည်ခေါ်လာတယ်၊

and she was a vegetarian.

သူ့ကောင်မလေးက သက်သတ်လွတ်စားတာပါ။

And so my brother reminded Grandma Toots of this.

ဒါနဲ့  အစ်ကိုက ဒါကို အဘွား Toots ကို သတိပေးတယ်။

And she said, “Oh, OK, what does she want for dinner then?

ပြီးတော့ အဘွားက “အိုကေ၊   ဒါဆို သူက ညစာ ဘာစားချင်တာလဲ၊

Chicken or fish?"

ကြက်သား ငါးလား“တဲ့။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

I mean, Grandma Toots could not imagine that you would have a meal

ဆိုလိုတာက အဘွား Toots က အသား မဏ္ဍိုင်မပြုတဲ့

that didn't revolve around meat.

ဟင်းလျာ စားသုံးတာကို တွေးလို့မရတာပါ။

And I can see why.

ဘာကြောင့်ဆိုတာ သိတယ်၊

I mean, she grew up in a time

ဆိုလိုတာက၊အသားက

where she was inundated by government promotions

နိုင်ငံ ပံ့ပိုးရေးအတွက်

that meat was key to supporting your country

အဓိကကျတယ်ဆိုတဲ့  အစိုးရရဲ့ အရောင်းမြှင့်တင်မှုတွေ လွှမ်းမိုးခံရပြီး

and company ads that talked about it being essential

သန်မာပြီး ယောက်ျားပီသဖို့ မရှိမဖြစ်လို့ ကုမ္ပဏီကြော်ငြာတွေက

for being strong and manly.

ပြောတဲ့ ကာလမှာ အဘွား ကြီးပြင်းခဲ့တာပါ။

And it was cheap, too.

စျေးလည်း ပေါပါတယ်။

It was subsidized by the government

ဒါကို အစိုးရက ထောက်ပံ့ပြီး

and partially explained as a way of bulking up malnourished men

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း တိုက်ခိုက်နိုင်အောင် အာဟာရချို့တဲ့တဲ့ အမျိုးသားတွေကို

so that they could fight in World War II.

ထွားစေတဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုအဖြစ် အကြောင်းပြတယ်။

But what my grandma witnessed in the first half of her life

ဒါပေမဲ့၊ သူ့ဘဝရဲ့ ပထမ တစ်ဝက်မှာ အဘွား မြင်ခဲ့ရတာက

was unprecedented.

မကြုံစဖူးပါ။

She saw the fastest and widest shift in diets

ကြုံဖူးသမျှ အစားအသောက်တွေမှာ အမြန်ဆုံးနဲ့ အကျယ်ပြန့်ဆုံး

that had ever occurred.

အပြောင်းအလဲကို သူ မြင်ခဲ့တယ်။

Within just a few decades,

ဆယ်စုနှစ်အနည်းငယ်အတွင်းမှာ၊

she saw the norm go from eating meat as a rare treat,

ရှားရှားပါးပါး အသားစားတာကနေ တစ်နေ့ သုံးကြိမ် စားသုံးတာ၊

to having it three times a day,

ဟင်းလျာအလိုက် အမည်ပေးထားတဲ့

to having meat named after our meals.

So we had breakfast meats, we had lunch meats

ဒါနဲ့ ကျွန်မတို့ မနက်စာ၊ နေ့လယ်စာ အသား စားတယ်၊

and, well, beef, it's what's for dinner.

အမဲသားက ညစာအတွက်ပေါ့။

And that didn't happen

လူတွေက အသားရဲ့အရသာကို

because people just suddenly realized they really liked the taste of meat.

တကယ်ကြိုက်မှန်း ရုတ်တရက် သဘောပေါက်သွားလို့ ဒီလို ဖြစ်ခဲ့တာမဟုတ်ဘူး။

What we eat is less about what we choose

ကျွန်မတို့ စားတာက ရွေးချယ်တာနဲ့ သိပ်မဆိုင်ဘဲ၊

and more about what's offered to us.

ကျွန်မတို့ကို ကမ်းလှမ်းတာနဲ့ ပိုပတ်သက်နေပါတယ်။

And companies and governments today still make it really hard for us

ဒီနေ့ခေတ် ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ အစိုးရတွေက အသားကလွဲပြီး အခြားတစ်ခုခုကို

to choose anything other than meat.

ရွေးချယ်ဖို့ ခက်ခဲအောင်လုပ်နေတယ်။

I mean, it's offered everywhere.

ဆိုလိုတာက အသားကို နေရာတိုင်းမှာ ကမ်းလှမ်းတာပါ။

It's often the only choice,

ဒါက တစ်ခုတည်းသော ရွေးချယ်မှုဖြစ်ပြီး

and it's cheaper than other options.

ဒါက အခြားရွေးစရာတွေထက် စျေးသက်သာတယ်။

So much so,

ဘယ်လောက်များလဲဆိုရင်၊

if you took away all government support and subsidies for meat,

အမဲသားအတွက် အစိုးရရဲ့ ထောက်ပံ့မှုနဲ့ ထောက်ပံ့ကြေး အားလုံးကို နှုတ်လိုက်ရင်၊

a pound of ground beef would cost 30 dollars.

အမဲသား တစ်ပေါင်ကို ဒေါ်လာ ၃၀ ကုန်ကျမှာပါ။

So now we eat more meat than ever before,

ဒါကြောင့် အခု ကျွန်မတို့ အရင်ကထက် အသားပိုစားပြီး

and it's continuing to grow.

ဆက်ပြီးကြီးထွားနေတယ်။

အသားစားဖို့ တွန်းအားပေးတဲ့

And we got to this point

thanks to the extensive and far-reaching efforts

အစိုးရနဲ့ ကုမ္ပဏီတွေရဲ့ ကျယ်ပြန့်တဲ့

of governments and companies to push our diets towards meat.

ကြိုးပမ်းမှုတွေကြောင့် ဒီနေရာကို ကျွန်မတို့ ရောက်ခဲ့တယ်။

What we need now is the same fundamental shift in what we eat,

အခု လိုအပ်တာက ကျွန်မတို့ စားတာတွေထဲက အလားတူ အခြေခံပြောင်းလဲမှုပါ၊

but in the opposite direction, back towards plants.

ဒါပေမဲ့၊ ဆန့်ကျင်ဘက် ဦးတည်ရာ အပင်တွေဆီသို့ပြန်သွားတာပါ။

I'm here today as a food and climate expert

အစာနဲ့ ရာသီဥတုဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူအနေနဲ့ ဒီနေ့ ဒီကို လာတာက

because diet shifts are critical for the planet.

အစားအစာအပြောင်းအလဲတွေက ကမ္ဘာအတွက် အရေးကြီးလို့ပါ။

The only way that we can reach climate targets

ရာသီဥတု ပစ်မှတ်တွေကိုရောက်ရှိပြီး လူ ၁၀ ဘီလီယံကို

and feed 10 billion people

ကျွေးမွေးနိုင်တဲ့ တစ်ခုတည်းသော နည်းလမ်းက

is by reducing the production and consumption of industrial meat.

စက်မှု အသား ထုတ်လုပ်မှုနဲ့ စားသုံးမှုကို လျှော့ချတာပါ။

တခြားဖြေရှင်းနည်းတွေ လိုအပ်တယ်။

We need other solutions.

We need regenerative agriculture.

ပြန်လည်အားဖြည့် စိုက်ပျိုးရေးလိုတယ်။

အစာ ဆုံးရှုံးတာနဲ့ အဖြုန်းကို ဖြေရှင်းဖို့လိုတယ်။

And we need to address food loss and waste.

But those alone are insufficient to reach climate goals.

ဒါပေမဲ့၊ ရာသီဥတု ပန်းတိုင်တွေကို ရောက်ဖို့ တစ်ခုတည်းနဲ့ မလုံလောက်ဘူး။

And diet shifts are also essential for food security and health.

အစာ ဖူလုံရေးနဲ့ ကျန်းမာရေးအတွက် အစာ အပြောင်းအလဲတွေကလည်း  မရှိမဖြစ်ပါ။

We need to grow more food on less land by 2050,

၂၀၅၀ ခုနှစ်အရောက်မှာ မြေနည်းနည်းမှာ အစာ ပိုစိုက်ပျိုးဖို့ လိုအပ်ပြီး

and to do that,

ဒီလိုလုပ်ဖို့၊

we need to shift from land-intensive animal protein

မြေ အသုံးချ တိရစ္ဆာန် ပရိုတင်းကနေ မြေ အသုံးချ

to land-efficient vegetable protein.

ဟင်းသီးဟင်းရွက် ပရိုတင်းဆီ ပြောင်းလဲဖို့ လိုအပ်တယ်။

And that also helps with our health.

ဒါက ကျန်းမာရေးကိုလည်း အထောက်အကူပြုတယ်။

Grandma Toots continued to put meat in pretty much every meal,

အဘွား Toots က ဟင်းတိုင်းမှာ အသားများများ ဆက်လက် ထည့်လေ့ရှိပြီး

and by the time I was about 11,

ကျွန်မ အသက် ၁၁ နှစ်လောက်မှာ

that diet caught up with my dad, her son,

ကျွန်မ ဖေဖေ၊ သူ့သားဟာ ဒီအစားအစာကြောင့်

and he had a massive heart attack.

 နှလုံးရောဂါ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ခံစားခဲ့ရတယ်။

I don't remember a lot about it,

ဒီအကြောင်း အများကြီးမမှတ်မိပေမဲ့၊

but I remember sitting in this hospital

၁၉၉၆ ခုနှစ်ရဲ့ အလွန်နည်းပညာမြင့်တဲ့

waiting for him to get out of six-way bypass surgery,

ခွဲစိတ်မှုအစီအစဉ်ကို အသုံးပြုပြီး ခွဲစိတ်မှုကနေ

using this very high-tech surgery plan of 1996.

အဖေ့ထွက်လာတာကို ဒီဆေးရုံမှာ ထိုင်စောင့်နေခဲ့တာ မှတ်မိသေးတယ်။

အမေက ကျွန်မနဲ့ မောင်နှမတွေကို

And my mom took me and my siblings

to get dinner in the hospital while we waited.

စောင့်နေရင်းနဲ့ ဆေးရုံမှာ ညစာစားဖို့ ခေါ်သွားတယ်။

And she took us to the only restaurant that was available:

အမေက ကျွန်မတို့ကို တစ်ခုတည်းသော စားသောက်ဆိုင်ကို ခေါ်သွားတယ်။

a McDonald's.

McDonald’s ပါ။

So we sat there eating greasy cheeseburgers

 ဒါနဲ့ ကျွန်မတို့က အဆီများတဲ့ ချိစ်ဘာဂါ ထိုင်စားနေတုန်း၊

while my dad was on the floor above,

အဖေက နှစ်ရှည်လများ ကျန်းမာရေးနဲ့မညီညွတ်တဲ့

having open-heart surgery due to years of eating unhealthy food.

အစားအစာတွေ စားတာကြောင့် နှလုံးခွဲစိတ်ပြီး အပေါ် ကြမ်းပြင်မှာ ရှိနေခဲ့တယ်။

And we ate there because it was really all that was available.

ဒါပဲ ရနိုင်တာကြောင့် အဲဒီမှာ ကျွန်မတို့ စားခဲ့တယ်။

After my dad's surgery,

ဖေဖေ ခွဲစိတ်ပြီးနောက်မှာ

our household went largely plant-based thanks to my mom.

ကျွန်မတို့အိမ်ဟာ အမေ့ကြောင့်၊ အဓိက အပင်ကိုအခြေခံတာတွေဖြစ်သွားတယ်။

And my dad, he’s still alive.

ပြီးတော့ ကျွန်မ အဖေ၊ အသက်ရှင်နေတုန်းပါ။

So I know firsthand how plant-rich diets can be life-saving.

ဒါကြောင့် အပင် ကြွယ်ဝတဲ့ အစားအစာတွေက အသက်ကယ်နိုင်တာ ကိုယ်တွေ့  သိတယ်။

And now we know that overconsumption of meat

အခု အသား အလွန်အကျွံစားသုံးတာက နှလုံးရောဂါသာမက၊

is a leading cause of preventable disease, including heart disease,

အဝလွန်တာနဲ့ ဆီးချို အပါအဝင်၊ ကြိုတင်ကာကွယ်နိုင်တဲ့ ရောဂါဖြစ်စေတဲ့

but also obesity and diabetes.

အဓိကအကြောင်းအရင်းဆိုတာ ကျွန်မတို့ သိလာကြတယ်။

We also know that meat is a leading cause of climate change.

အသားက ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုရဲ့ အဓိက အကြောင်းအရင်းဆိုတာကိုလည်း သိကြပါတယ်။

Meat alone can account for as much as 20 percent of global emissions.

အသားတစ်မျိုးတည်းက ကမ္ဘာ့ထုတ်လွှတ်မှုရဲ့ ၂၀% အထိ ပါဝင်နိုင်တယ်။

We also know that we're misusing nearly half of our farmland

လယ်ယာမြေရဲ့ ထက်ဝက်နီးပါးကို လူသားစားနပ်ရိက္ခာထက်၊ တိရိစ္ဆာန်အစာအဖြစ်

to grow feed for animals, rather than food for humans.

စိုက်ပျိုးဖို့  အလွဲသုံးစား လုပ်နေတာကိုလည်း ကျွန်မတို့ သိပါတယ်။

But no one really wants to talk about this proverbial cow in the room.

ဒါပေမဲ့ အခန်းထဲမှာ ဒီစကားပုံလာ နွားအကြောင်း ဘယ်သူမှ မပြောချင်ဘူးလေ။

The fundamental need to shift our food system away from industrial meat.

ကျွန်မတို့ရဲ့ အစားအစာ စနစ်က စက်မှုအသားကနေ ပြောင်းလဲဖို့က  အခြေခံ လိုအပ်ချက်ပါ။

And maybe it's because we know people really care about what they eat.

ဒါက လူတွေက သူတို့စားတာကို တကယ် ဂရုစိုက်တာကို သိနေလို့ဖြစ်လောက်တယ်။

Or maybe it's because we know we're not going to get there

ဒါမဟုတ် ကွဲပြားစွာ စားသုံးဖို့ လူတွေကို တောင်းဆိုရင်းကနေ

ဒီနေရာ ရောက်မည်မဟုတ်တာကို သိနေလို့ ဖြစ်လောက်တယ်၊

by pleading with people to eat differently,

especially when most consumers have to go out of their way

အထူးသဖြင့်၊ စားသုံးသူအများစုဟာ တမင်အားထုတ်ပြီး

and pay more for alternative products.

အခြားရွေးစရာထုတ်ကုန်တွေအတွက် ပိုပေးရတဲ့အခါပါ။

What we need is for companies and governments

လိုအပ်တာက လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်တွေက လုပ်ခဲ့သလို

to offer and incentivize plant-rich diets

ကုမ္ပဏီတွေနဲ့  အစိုးရတွေက

the same way they did for meat decades ago.

အပင် ကြွယ်ဝတဲ့ အစားအစာတွေကို ကမ်းလှမ်း၊လှုံ့ဆော်ပေးဖို့ပါ။

I need to walk into a McDonald's

McDonald’s ဆိုင်ထဲကို ဝင်ပြီး

and see a menu full of plant-rich options

အပင် ကြွယ်ဝတဲ့ စားစရာစာရင်းကို ကြည့်ကာ

and have them be just as cheap or cheaper than the Big Mac.

လူတွေကို Big Mac ထက် စျေးသက်သာ၊ ပိုသက်သာတာကို စားခိုင်းဖို့ လိုအပ်တာပါ။

And we need our schools and hospitals to offer plant-based foods as the default,

အသားရနိုင်ပေမဲ့၊ ခြွင်းချက်အနေနဲ့၊ အပင် အခြေခံ အစားအစာတွေကို

where you can get meat

အရှိအတိုင်း ကမ်းလှမ်းတဲ့

but you have to ask for it as the exception.

ကျောင်းတွေနဲ့ ဆေးရုံတွေ လိုအပ်တယ်။

And we need just as much money to flow into the plant-based industry

လက်ရှိ အသားတွေကို လွန်လွန်ကဲကဲ၊ သဘာဝမဟုတ်ဘဲ စျေးသက်သာစေသလို၊

as currently makes meat wildly and artificially cheap.

အပင်အခြေခံစက်မှုလုပ်ငန်းထဲကို စီးဝင်ဖို့ ငွေအများကြီးလိုတယ်။

Whether that's making better black bean burgers

ဒါက ပိုကောင်းမွန်သော ပဲနက် ဘာဂါ ဒါမှမဟုတ်

or novel alternative proteins.

အစားထိုး ပရိုတင်းအသစ် လုပ်တာဖြစ်ဖြစ်ပါ။

We know that this can work because it has before.

အရင်ကရှိပြီးသားဆိုတော့ ဒါက အလုပ်ဖြစ်နိုင်တာ ကျွန်မတို့ သိတယ်။

And we know it's working again in the places where we've dared to try it.

စမ်းကြည့်ရဲတဲ့ နေရာတွေမှာ ပြန်ပြီး အလုပ်ဖြစ်နေတာကို ကျွန်မတို့ သိတယ်။

Just last month, I was in Germany,

ပြီးခဲ့တဲ့လကပဲ ကျွန်မ ဂျာမနီမှာ ရှိနေပြီး

and I walked into a Burger King and bam!

Burger King နဲ့ bam ဆိုင်ထဲကို ၀င်သွားတယ်။

I was bombarded with ads for their plant-based Whopper.

အပင်အခြေခံ Whopper ဘာဂါ ကြော်ငြာတွေနဲ့ ထိုးနှက်ခံရတယ်။

It was all over the store,

ဒါက တစ်ဆိုင်လုံးမှာ ရှိပြီး

and the plant-based Whopper was center of the menu,

အပင် အခြေခံ Whopper ဘာဂါက စာရင်းရဲ့ ဗဟိုဖြစ်ပြီး

and it was the same price as the regular Whopper.

ပုံမှန် Whopper ဘာဂါနဲ့ စျေးနှုန်းအတူတူပါ။

Today in Burger Kings in Germany,

ဒီနေ့ ဂျာမနီက Burger Kings မှာ

one in five of all Whoppers sold are plant-based.

ရောင်းချတဲ့ Whoppers ဘာဂါ အားလုံးရဲ့ ၅ ပုံ ၁ ပုံဟာ  အပင်အခြေခံပါ။

One in five,

ဝက်အူချောင်းကို

in the country that invented the frankfurter.

တီထွင်ခဲ့တဲ့ နိုင်ငံထဲက ၅ ပုံ ၁ ပုံပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Or take Lidl, it’s one of the largest supermarkets in Europe.

ဒါမှမဟုတ် Lidl ကို နမူနာကြည့်ပါ၊ ဥရောပက အကြီးဆုံး စူပါမားကတ်တွေထဲက တစ်ခုပါ။

They decided to put their plant-based meat next to the conventional meat

သူတို့က သမားရိုးကျ အသားအပိုင်းထဲက သမရိုးကျအသား ဘေးမှာ အပင်အခြေခံ

in the meat section and make it the same price.

အသား ထည့်ကာ ဈေးနှုန်းတူအောင် ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာပါ။

So when you went to grab a package of ground beef,

ဒီတော့ သင်ဟာ အမဲသား တစ်ထုပ်ကို ယူဖို့သွားတဲ့အခါ၊

you had a healthier, sustainable plant-based option

ဘေးမှာ စျေးတူတဲ့ ကျန်းမာရေးနဲ့ညီညွတ်ပြီး ရေရှည်ခံတဲ့

right next to it that costs the same.

အပင် အခြေခံ ရွေးစရာတစ်ခု သင့်မှာရှိတယ်။

Within six months of making this change,

ဒီပြောင်းလဲမှု လုပ်ပြီး ခြောက်လအတွင်း၊

the sale of their plant-based products went up by 30 percent

သူတို့ရဲ့ အပင် အခြေခံ ထုတ်ကုန်တွေ ရောင်းချမှုက ၃၀% အထိ တက်လာပြီး

and shows no sign of lagging.

နောက်ကျကျန်မယ့် လက္ခဏာမရှိဘူး။

Even in New York City public schools,

နိုင်ငံရဲ့ အကြီးဆုံးကျောင်းခရိုင်ဖြစ်တဲ့၊

the largest school district in the country.

နယူးယောက်စီးတီးက အစိုးရကျောင်းတွေမှာတောင်ပါ။

အခု ကျောင်းတွေမှာ ကျောင်းသားတွေအတွက် အပင် အခြေခံနေ့လည်စာရှိတော့

They now have plant-based lunches for students,

so over a million children are eating plant-based lunches at least once a week.

ကလေး တစ်သန်းကျော်ဟာ အပင် အခြေခံ နေ့လည်စာ တစ်ပတ်၊ တစ်ကြိမ် အနည်းဆုံးစားတယ်။

Now scaling from here, it’s not easy politically or personally.

ကဲ ဒီနေရာကနေ တက်ဖို့က နိုင်ငံရေးအရ ဒါမှမဟုတ် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရ မလွယ်လှဘူး။

But we're not talking about never eating meat.

ဒါပေမဲ့ လုံးဝ အသားမစားတာကို ပြောနေတာမဟုတ်ဘူး။

We're talking about less meat and more plants.

အသား လျော့ပြီး အပင် ပိုစားဖို့ ပြောနေတာပါ။

We're talking about overconsumption of meat.

အသား အလွန်အကျွံ စားသုံးမှုအကြောင်းပြောနေတာပါ။

The average American right now

ပျမ်းမျှ အမေရိကန်တစ်ယောက်ဟာ

eats six times the recommended amount of red meat.

အကြံပြုထားတဲ့ အသားနီ ပမာဏထက် ၆ ဆ ပိုစားတယ်။

Six times.

၆ ဆပါ။

If we were to just halve that,

ဒါကို ထက်ဝက်လောက် လျှော့ရင်၊

it would have massive benefits for the climate,

ရာသီဥတု၊ စားနပ်ရိက္ခာ ဖူလုံရေးနဲ့ ကျန်းမာရေးအတွက်

for food security and for health.

ကြီးမားတဲ့ အကျိုးကျေးဇူးတွေ ရမှာပါ။

And companies and governments have been telling us for decades what to eat.

ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ အစိုးရတွေက ဘာစားရမယ်ဆိုတာ ဆယ်စုနှစ်တွေကြာအောင် ပြောနေခဲ့တယ်။

They have the power to help us choose differently.

သူတို့မှာ ကွဲပြားစွာ ရွေးချယ်ဖို့ ကူညီနိုင်တဲ့ စွမ်းအားရှိတယ်။

And yes, there's progress to be made.

ဟုတ်တယ်၊ တိုးတက်အောင် လုပ်ဖို့ရှိတယ်။

We need products that are plant-based to be healthier and cheaper.

ကျန်းမာရေးနဲ့ ပိုညီညွတ်ပြီး ပိုစျေးသက်သာ ဖို့ အပင် အခြေခံ ထုတ်ကုန်တွေ လိုအပ်ပါတယ်။

But without a doubt, eating more plants is better for the planet,

ဒါပေမဲ့၊ သံသယမရှိဘဲ၊ အပင်တွေ များများစားတာက ကမ္ဘာမြေအတွက်၊

better for animals and better for us.

တိရစ္ဆာန်တွေအတွက်၊ ကျွန်မတို့အတွက် ပိုကောင်းပါတယ်။

ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ အစိုးရတွေက ကွဲပြားစွာ

And when companies and governments

make it easier for us to choose differently, we do.

ရွေးရ လွယ်အောင် လုပ်ပေးတဲ့အခါ၊ ကျွန်မတို့ ရွေးတယ်။

People want healthy and sustainable options,

လူတွေက ကျန်းမာပြီး ရေရှည်ခံတဲ့ ရွေးစရာတွေကို လိုချင်ကြပေမဲ့၊

but it's simply not that easy to make that choice today.

ဒီနေ့ခေတ်မှာ ဒီရွေးချယ်မှု လုပ်ဖို့ မလွယ်ကူဘူး။

The momentum, it's growing.

အရှိန်အဟုန်က ကြီးထွားလာနေတယ်။

That McDonald's in the hospital,

ဆေးရုံက McDonald’s ကို

it got kicked out.

မောင်းထုတ်လိုက်ပါပြီ။

And my dad gets to play

အဖေက မိသားစု စားသောက်ပွဲတွေမှာ

and share, not-dogs and the occasional hot dog at family barbecues.

ခွေးမဟုတ်တဲ့ ဟော့ဒေါ့တွေကို ရံဖန်ရံခါ ကစားပြီး မျှဝေခွင့်ရတယ်။

And that's the world I envision for all of us,

ဒါက ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်တဲ့၊

where we're able to improve public health,

အဆိုးဆုံး ရာသီဥတု အကျပ်အတည်းကို ရှောင်ရှားပြီး

we have avoided the worst of the climate crisis,

ကမ္ဘာ့ စားနပ်ရိက္ခာ ဖူလုံမှုကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်တဲ့၊

and we've improved global food security.

အားလုံးအတွက် ကျွန်မ မျှော်မှန်းမိတဲ့ ကမ္ဘာတစ်ခုပါ။

That world is possible because we’ve shifted diets before,

ဒီကမ္ဘာက ဖြစ်နိုင်တာက အရင်က အစားအသောက်တွေကို ပြောင်းပြီး

and we can do it again.

ပြန်လုပ်နိုင်တာကြောင့်ပါ။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)