How humanity can reach the stars | Philip Lubin

Translator: Vijay Nandurdikar Reviewer: Arvind Patil

We're here at the University of California, Santa Barbara

आपण सर्व जमले आहोत युनिव्हर्सिटी ऑफ कॅलिफोर्नियात,

to discuss a dream of humanity:

मानवजातीला पडलेल्या एका स्वप्नावर चर्चा करण्यासाठी:

the ability to exit our solar system

आपली सूर्यमाला मागे सारून

and enter another solar system.

एका नवीन सूर्यमालेत प्रवेश करण्यासाठी.

And the solution is literally before your eyes.

आणि याचे उत्तर हे अगदी आपल्या डोळ्यासमोर आहे.

So I have two things on me that you have -- I have a watch,

तर माझ्याजवळ आता दोन गोष्टी आहेत - एक म्हणजे घड्याळ,

and I have a flashlight,

आणि एक आहे फ्लॅशलाईट,

which, if it's not on you, it's on your phone.

जे तुमच्याजवळ नसलं तरी तुमच्या मोबाइलवर आहेच.

So the watch keeps time,

तर, घड्याळ हे वेळ दर्शवते,

and my flashlight just illuminates my environment.

आणि फ्लॅशलाईट माझ्या सभोवतालाला प्रकाशित करते.

So like art, to me, science is illuminating.

तेंव्हा माझ्यासाठी, एखादया कलेप्रमाणे विज्ञान हे प्रकाशित होतं असत.

I want to see reality in a different way.

मला सत्य दुसऱ्या बाजूने पहायचंय.

When I turn on the flashlight,

जेंव्हा मी फ्लॅशलाईट चालू करतो,

suddenly the dark becomes bright, and I suddenly see.

अचानक अंधार नाहीस होऊन उजेड पडतो आणि मी अचानक पाहू शकतो.

The flashlight and its light,

फ्लॅशलाईट आणि त्याचा प्रकाश,

which you can see coming out --

जो बाहेर पडताना तुम्ही पाहता..

the light on my hand is not only illuminating my hand,

माझ्या हातावरील प्रकाश हातच प्रकाशीत करत नाही तर,

it's actually pushing on my hand.

खरंतर माझा हात ढकलतो देखील.

Light carries energy and momentum.

प्रकाश ऊर्जा आणि मोमेंटम (गती) सोबत घेत असतो.

So the answer is not to make a spacecraft out of a flashlight,

तर उत्तर हे अवकाशयानाला फ्लॅशलाईट सारखे बनवण्यात नसून,

by having the exhaust come out this way

कि ज्यात ज्वलन एका बाजूला होऊन

and the spacecraft goes that way --

यान दुसऱ्या बाजूला झेपावते...

that's what we do today with chemistry.

जे कि आपण आजच्या रसायन विज्ञानात करतो .

The answer is this:

तर उत्तर आहे कि :

Take the flashlight and put it somewhere on the Earth,

एक फ्लॅशलाईट घ्या आणि पृथ्वीच्या पटलावर,

in orbit or on the Moon,

चंद्राच्या कक्षेवर सोडा,

and then shine it on a reflector,

आणि एका रिफ्लेक्टरवर परावर्तित करा

which propels the reflector to speeds which can approach the speed of light.

ज्याने रिफ्लेक्टरला गती मिळेल जी प्रकाशाच्या गतीला प्राप्त होऊ शकेल,

Well, how do you make a flashlight that's big enough?

आता, फ्लॅशलाईटला एवढा मोठा कसा करणार?

हे तर काही जमणार नाही.

This isn't going to do it,

my hand doesn't seem to be going anywhere.

माझा हात कुठेही जाताना दिसत नाहीये.

And that's because the force is very, very low.

आणि ह्याच कारण कि फोर्स खूपच कमी आहे.

तर, ह्या समस्येचे समाधान असे असेल

So the way that you can solve this problem

is taking many, many flashlights, which are actually lasers,

कि खूप सारे फ्लॅशलाईट घ्या, जे खरेतर लेसर असतील,

and synchronizing them in time,

आणि त्यांना वेळशी समक्रमित करा,

and when you gang them all together into a gigantic array,

आणि जेंव्हा तुम्ही त्यांना एका मोठ्या रचनेत एकत्र कराल,

which we call a phased array,

ज्याला आपण फेसड अरे म्हणू,

you then have a sufficiently powerful system,

आता तुमच्याजवळ एक शक्तीशाली प्रणाली असेल,

which, if you make it roughly the size of a city,

कि, जी साधारण एक शहराच्या आकाराएवढी असेल,

it can push a spacecraft, which is roughly the size of your hand,

ते तुमचा अवकाशयान ढकलेल, जे तुमच्या हाताच्या आकाराएवढा असेल

to speeds which are roughly 25 percent the speed of light.

जे प्रकाशाच्या साधारण २५% एवढ्या गतीला प्राप्त होईल.

That would enable us to get to the nearest star, Proxima Centauri,

ह्या मुळे आपल्याला आपल्या सर्वात जवळच्या ताऱ्यापाशी प्रोक्सिमा सेनताउरीपाशी

which is a little over four light years away,

जो ४ प्रकाशवर्षं इतका दूर आहे,

in less than 20 years.

२० वर्षांच्या पेक्षा कमी अवधीत पोहोचू.

Initial probes would be roughly the size of your hand,

प्रारंभिक प्रोब हे साधारण हाताच्या आकारा एवढे असतील,

and the size of the reflector that you're going to use

आणि तुम्ही जे रिफ्लेक्टर वापरणार आहात

is going to be roughly human size,

साधारण एका माणसाच्या आकाराएव्हढे असेल,

so not a whole lot larger than myself,

म्हणजे सर्व अगदी माझ्यापेक्षा मोठं नाही,

but a few meters in size.

पण काही मीटर आकाराएव्हढं असेल.

It only uses the reflection of light from this very large laser array

हे फक्त प्रचंड लेसर अरे मधून येणाऱ्या प्रकाशाच्या परिवर्तनाचा उपयोग करेल

to propel the spacecraft.

जे अवकाश यानाला गती देईल.

So let's talk about this.

आता आपण ह्याबद्दल बोलूया.

This is a lot like sailing on the ocean.

हे काही समुद्रावर नौकाविहार करण्यासारखा नाहीये.

When you sail on the ocean, you're pushed by the wind.

तुम्ही जेंव्हा समुद्रावर विहार करता, तेंव्हा वाऱ्याने ढकलला जाता.

And the wind then drives the sail forward through the water.

आणि तो वारा तुम्हाला पाण्यामध्ये पुढे नेतो.

In our case, we're creating an artificial wind in space

आपल्या बाबतीत मात्र आपण अवकाशात एक कृत्रिम वारा तयार करत आहोत

from this laser array,

ह्या लेसरच्या सहाय्याने.

except the wind is actually the photons from the laser itself,

मात्र लेसरमधील फोटोंस खरंतर तेंव्हा वारा असेल,

the light from the laser becomes the wind

लेसर मधील प्रकाश हाच वारा बनेल

upon which we sail.

ज्यावर आपण विहार करू शकू.

It is a very directed light --

हा प्रकाश खूप दिशादर्शक असेल -

it's often called directed energy.

ह्याला ढोबळमानाने दिशादर्शक शक्ती म्हणूया.

So why is this possible today,

तर हे आज एक शक्य आहे,

why can we talk about going to the stars today,

आपण आज ताऱ्यांवर पोहोचण्याची भाषा का करत आहोत,

when 60 years ago,

६० वर्षांपूर्वी,

when the space program began in earnest,

जेंव्हा अंतराळ कार्यक्रम सुरू झाला,

people would have said, "That's not possible"?

लोकांनी तेंव्हा म्हंटलं असतं हे काही शक्य नाही

Well, the reason it's possible today has a lot to do with the consumer,

ह्याच कारण बर्याच अंशी आजच्या उपभोक्त्याशी निगडित आहे

and the very fact that you're watching me.

आणि प्रत्यय म्हणजे तुम्ही मला बघू शकता

You're watching me over a high-speed internet,

तुम्ही मला एका जलद इंटरनेट द्वारे पाहत आहत

which is dominated by the photonics of sending data over fiber optics.

ज्यावर फायबर ऑप्टिक्सद्वारे माहिती देणाऱ्या फोटोनिक्सचे वर्चस्व आहे

Photonics essentially allow the internet to exist

इंटरनेट खरंतर फोटोनिक्समुळे अस्तित्वात आहे

in the way it does today.

आणि ते आजतागायत आहे.

The ability to send vast amounts of data very quickly

प्रचंड माहिती क्षणार्धात पाठवण्याच्या

is the same technology that we're going to use

ह्याच तंत्रज्ञानाचा वापर करून आपण

to send spacecraft very quickly to the stars.

अवकाशयान ताऱ्यांपर्यंत अगदी जलद पोहोचवू शकू

You effectively have an infinite supply of propellent,

तुमच्याजवळ इंधनाचा अनंत साठा आहे

you can turn it on and off as needed.

तुम्ही हवं तेंव्हा चालू -बंद करू शकता.

You do not leave the laser array that produces the light on

तुम्हाला लेसर अरे सोडायची गरज नाही जो प्रकाश तयार करतो

for the entire journey.

संपूर्ण प्रवासासाठी.

For small spacecraft, it's only on for a few minutes,

एक लहान अवकाश्यनासाठी अगदी मिनिटभर

and then it's like shooting a gun.

आणि नंतर एका बंदुकीच्या गोळीप्रमाणे

You have a projectile which just moves ballistically.

तुमचा मार्ग एखाद्या क्षेपणासरासारखा असणार

Even if we, as humans, are not on the spacecraft,

आपण मनुष्य म्हणून त्या अवकाशयानावर बसलो जरी नसू

at least we have the ability to send out such spacecraft.

पण कमीत कमी आपल्याकडे क्षमता आहे की आपण अशी याने पाठवू शकू

You want to remotely view,

तुम्हाला लांबून बघावं लागणार

or have remote imaging and remote sensing,

किंवा रेमोट इमेजिंगआणि सेनसिंगचा वापर करून

of an object.

गोष्टी बघाव्या लागणार

So when we go to Jupiter, for example,

उदाहरणार्थ, जर आपण गुरू ग्रहावर गेलो

with a flyby mission,

ह्या फ्लाय बाय मिशन ने

we are taking pictures of Jupiter,

आपण गुरुचे छायाचित्र काढू

we're measuring the magnetic field,

त्याची चुंबकीय शक्ती मोजू शकू

the particle density,

अणूंची घनता,

and we're basically exploring remotely.

आणि हे सगळं आपण दुरून करत असू

The same way that you are looking at me.

अगदी जसं तुम्ही आता मला पाहू शकत आहात

And all of the current missions that are beyond the Moon

आणि सध्याचे अनेक प्रकल्प जे की चंद्राहून दूरचे आहेत

are remote-sensing missions.

ते रिमोट सेनसिंग प्रकल्प आहेत

What would we hope to find if we visited an exoplanet?

जर आपण ग्रहाला भेट दिली तर तेथे आपण काय सापडण्याची आशा करू?

Perhaps there's life on an exoplanet,

कदाचित त्या ग्रहावर जीवन असेल

and we would be able to see evidence of life,

आणि जेंव्हा आपण जीवनाचा पुरावा पाहू

either through atmospheric biosignatures

वातावरणाच्या अस्तित्वाने

or through, you know, a dramatic picture,

अथवा एखादया अकल्पित दृष्याने

we would be able to see something actually on the surface.

आपण तेंव्हा खरंतर काही जमेची बाजू बघू

We don't know if there's life elsewhere in the universe.

आपल्याला माहिती नाहीये की अंतराळात जीवन आहे का ते

Perhaps on the missions that we send out, we will find evidence for life,

कदाचित आपल्या असल्या प्रकल्पांद्वारे आपण जीवाचा शोध करू देखील

perhaps we will not.

कदाचित नाही

And while economics may seem like an inappropriate thing

आणि ह्या सर्वात अर्थशास्त्र जर कमकुवत दिसत

to bring into a talk on interstellar capability,

जेंव्हा आपण अवकाश प्रवासातील गोष्टींबाबत चर्चा करतो,

it is in fact one of the driving issues in achieving interstellar capability.

अंतरतारकीय क्षमतेमध्ये खरंतर हाच मोठा अडथळा आहे

You have to get things to the point where they're economically affordable

आपल्याला गोष्टी इथपर्यंत आणाव्या लागणार जिथे त्या आर्थिकदृष्ट्या परवडणाऱ्या असतील

to do what we want to do.

ज्याने गोष्टी साध्य होतील.

So currently,

तर सध्या,

we have systems in the lab

लॅब्समध्ये काही प्रणाली आहेत

which have achieved the ability to synchronize over very large scales,

ज्यांनी समक्रमित करण्याची क्षमता मोठ्या प्रमाणात प्राप्त केली आहे

out to about 10 kilometers or roughly six miles.

१० किमी किंवा साधारण ६ मैलांपर्यंत

We've been able to achieve synchronization of laser systems,

आपण लेसर समक्रमित करू शकू

and it's worked beautifully.

आणि हेअतिशय सुंदरपणे काम करतंय.

We've known how to build lasers for many decades,

अनेक दशकांपासून आपल्याला लेसर कसे बनवायचयं याचं ज्ञान आहे,

but it's only now that the technology has gotten inexpensive enough,

फक्त आता ते तंत्रज्ञान स्वस्त झालंय,

and become mature enough

आणि एवढा परिपक्व झालय की

that we can imagine having huge arrays, literally,

आपण अक्षरशः एका मोठ्या प्रणालीचा विचार करू शकतो,

kilometer-scale arrays, much like solar farms,

की ती काही किमी क्षेत्रात पसरेल अगदी सौर ऊर्जा प्रकल्पासारखा,

but instead of receiving light, they transmit light.

पण प्रकाश घेण्याऐवजी ते प्रकाश सोडतील.

The beauty of this type of technology is it enables many applications,

असल्या तंत्रज्ञानाची सुंदरता अशी कि ते अनेक कामात उपयोगात आणू शकू,

not just relativistic flight for small spacecraft,

फक्त छोट्या अवकाशयानाची सापेक्षतावादी उडाण नव्हे,

but enables high-speed spacecraft,

तर अति जलद अवकाशयाने असो,

high-speed flight in our solar system,

आपल्या सूर्यमालेतील जलद प्रवास असो,

it enables planetary defense,

ग्रह संरक्षण असो,

it enables space debris removal,

अंतराळ कचरा काढणं असो,

it enables powering of distant assets that we may want to send power to,

दूरवर ऊर्जा प्रसारण करणं असो,

such as spacecraft or bases on the Moon or other places.

जसे कि चंद्रावर अवकाशयान पाठवणे अथवा तळ तयार करणे.

It's an extremely versatile technology,

हे अत्यंत वैविध्यपूर्ण तंत्रज्ञान आहे,

it's something that humanity would want to develop

हे असा काही आहे की ते मानवाला तयार बनवायला आवडेल

even if they didn't want to send spacecraft to the stars,

जरी अवकाशयान ताऱ्यांकडे झेपवायचा नसलं तरी,

because that technology allows so many applications

कारण हे तंत्रज्ञान अनेक संधी उपलब्ध करेल

that are currently not feasible.

कि ज्या सध्या सोयीस्कर नाहीये.

And therefore, I feel it's an inevitable technology,

आणि म्हणून मला असा वाटत की हे अपरिहार्य तंत्रज्ञान आहे

because we have the ability,

कारण आपल्याकडे क्षमता आहे

we just need to fine-tune the technology

आपल्याला तांत्रिकदृष्ट्या सक्षम व्हायचंय

and in a sense, wait for economics to catch up with us

आणि अर्थशास्रसोबत येईपर्यंत वाट पाहायची

so that it becomes cheap enough to build the large systems.

जेणे करून मोठ्या प्रणाली स्वस्त दरात बनवू शकू

The smaller systems are affordable now.

छोट्या प्रणाली स्वस्त आहेत

And we've already started building prototype systems in our lab.

आणि आम्ही प्रयोगशाळेत त्या प्रणालींचे नमुनेदेखील बनवणं चालू आहे

So while it's not going to happen tomorrow,

तर हे अगदी उद्या जरी होत नसेल,

we've already begun the process,

तरी आपण प्रक्रिया चालू केली आहे.

and so far, it's looking good.

आणि आतापर्यंत ते उत्तम काम करतंय .

This is both a revolutionary program,

हे दोन्ही क्रांतिकारी प्रकल्प आहेत,

in terms of being a transformative technology,

फक्त तंत्रज्ञानातील प्रगतीतच नव्हे,

but it's also an evolutionary program.

तर एकूणच विकसनशील प्रकल्प आहे.

So personally, I do not expect to be around

तर व्यक्तीशः , मला असं वाटत नाही कि

when the first relativistic flight happens.

जेंव्हा पहिलं अपेक्षित उडाण होईल.

I think that's probably 30-plus years off before we get to that point,

मला वाटत कि साधारण आणखी ३० वर्ष लागतील त्या गोष्टीपर्यंत पोहोचायला,

and perhaps more.

आणि किंवा जास्त.

But what inspires me

पण माझी प्रेरणा अशी

is to look at the ability to achieve the final goal.

कि हि क्षमता अंतिम ध्येय गाठू शकते.

Even if it does not happen in my lifetime,

जरी हे माझ्या जीवनकाळात जरी शक्य नसलं,

it can happen in the lifetime of the next generation

हे पूढच्या पिढीच्या जीवनकाळात शक्य आहे

or the generation beyond that.

किंवा त्याही पुढच्या पिढीत.

The consequences are so transformative

याचा परिणाम बदलकारक होतील कि

that we literally, in my opinion, must go down this path,

माझ्यामते आपण ह्या मार्गावर चालून,

and must explore what the limitations are,

आणि मर्यादांवर मंथन करून,

and then how do we overcome the limitations.

आणि त्यावर उपाय योजले पाहिजे.

The search for life on other planets

परग्रहांवरील जीवनाचा शोध

would be one of humanity's foremost explorations,

हे मानावाजातीतल्या महत्वाच्या शोधांपैकी एक आहे

and if we're able to do so,

आणि जर हे आपण करू शकलो

and actually find life on another planet,

आणि परग्रहावर जीवन शोधू शकलो

it would change humanity forever.

तर हे मानवजातीला कायमचा बदलून टाकेल.

Everything is profound in life.

आयुष्यात गोष्टी सखोलअसतात .

If you look deep enough,

जर तुम्ही खोल पाहिलत

you'll find something incredibly complex and interesting and beautiful in life.

तर आयुष्यात आश्चर्यकारकरित्या काही क्लिष्ट,चित्तवेधक आणि सुंदर गोष्टी सापडतील

And the same is true with the lowly photon

आणि हे सत्य अगदी छोट्या फोटॉन्ससाठीही लागू होत

that we use to see every day.

जो आपण आपल्या आयुष्यात दररोज पाहतो.

But when we look outside and we imagine something vastly greater,

पण जेव्हा तुम्ही चौकटीबाहेर बघता आणि महान गोष्टींबाबत कल्पना करता,

an array of lasers that are synchronized,

तेंव्हा लेसरचे किरणे समक्रमित झालेले असता,

we could imagine things which are just extraordinary in life.

आपण अश्या कल्पना करू शकतो की त्या अगदी असामान्य आहे.

And the ability to go to another star

आणि दुसऱ्या ताऱ्यावर पोहोचण्याची क्षमता

is one of those extraordinary capabilities.

ही देखील त्याच असामान्य क्षमतेतील एक आहे.

(Birds chirping)

(पक्ष्यांची चिवचिवाट)