The Marvels and Mysteries Revealed by the James Webb Space Telescope | Heidi Hammel and Nadia Drake

Μετάφραση: Anastasia Gkika Επιμέλεια: Vaia Katsarou

Nadia Drake: Well, I do want to ask you

Νάντια Ντρέικ: Θα ήθελα να σε ρωτήσω

about the sharpest new shiny space telescope in the shed

για το πιο ευκρινές, νέο, γυαλιστερό, διαστημικό τηλεσκόπιο

που τυχαίνει να είναι εδώ,

which happens to be here,

the James Webb Space Telescope,

το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Τζέιμς Γουέμπ

or JWST.

ή JWST.

Heidi Hammel: We already knew back then in the late 80s, 1990s,

Χάιντι Χάμελ: Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 και αρχές του ’90

that the universe was expanding.

γνωρίζαμε ότι το διάστημα διαστέλλεται.

And we knew that to see the very first galaxies

Γνωρίζαμε, επίσης, ότι για να δούμε τους πρώτους γαλαξίες

and maybe even the first stars that ever formed in the universe --

και, ίσως, και τα πρώτα αστέρια που δημιουργήθηκαν στο σύμπαν,

Because of the expansion of the universe,

εξαιτίας της διαστολής του σύμπαντος,

the light from those galaxies is likewise expanded,

το φως αυτών των γαλαξιών, επίσης, διαστελλόταν

and it's shifted from blue wavelengths to longer wavelengths, red wavelengths.

και μετατοπιζόταν από τα μπλε μήκη κύματος σε μεγαλύτερα μήκη, τα ερυθρά.

And so the concept then for the next generation space telescope

Έτσι, η ιδέα σχετικά με τα τηλεσκόπια της επόμενης γενιάς

was to build an advanced telescope

ήταν να κατασκευαστεί ένα προηγμένο τηλεσκόπιο

that really focused on the infrared part of the spectrum,

που να εστιάζει στο υπέρυθρο τμήμα του φάσματος,

because that's where we could see the first stars and the first galaxies.

διότι εκεί θα μπορούσαμε να δούμε τα πρώτα άστρα και τους πρώτους γαλαξίες.

I knew that this telescope that was being built to find it,

Ήξερα ότι το τηλεσκόπιο που θα κατασκευαζόταν για αυτό,

to probe the light from the first galaxies,

δηλαδή να ανιχνεύσει το φως των πρώτων γαλαξιών,

would also be a fabulous tool to study Neptune and Uranus.

θα ήταν ένα υπέροχο εργαλείο για να δει τον Ποσειδώνα και τον Ουρανό.

I mean, I just knew that because I knew it would be big enough.

Ήξερα ότι θα έπρεπε να είναι αρκετά μεγάλο

I knew that because it was a space telescope,

διότι επρόκειτο για διαστημικό τηλεσκόπιο

the images would be stable and pristine.

και οι εικόνες του θα έπρεπε να είναι σταθερές και αψεγάδιαστες.

And I knew that these wavelengths of light in the infrared

Ήξερα, επίσης, ότι αυτά τα μήκη κύματος, του υπέρυθρου φωτός,

had all sorts of interesting molecular signatures

είχαν κάθε είδους ενδιαφέρουσες μοριακές υπογραφές,

so that we could learn

ώστε να μάθουμε

about the upper atmospheres of these planets.

για τις ανώτερες ατμόσφαιρες αυτών των πλανητών.

Έτσι είπα: «Είμαι μέσα, θα το κάνω».

And so I’m like, “I’m in. I’ll do this.”

So in 2002, I wrote a proposal saying

Το 2002, λοιπόν, έγραψα μια πρόταση λέγοντας

I would like to be an interdisciplinary scientist for this program

ότι θέλω να γίνω διεπιστημονική συνεργάτρια αυτού του προγράμματος

to ensure that this telescope will be able to do solar system observations

για να διασφαλίσω ότι το τηλεσκόπιο θα μπορεί να παρατηρεί το ηλιακό σύστημα

when it is launched.

όταν εκτοξευτεί.

And in 2003, my proposal was accepted,

Το 2003, η πρότασή μου έγινε αποδεκτή

and that was how I formally became involved in this telescope.

και έτσι ασχολήθηκα, επίσημα, με αυτό το τηλεσκόπιο.

So Webb --

Το Γουέμπ, λοιπόν,

It's different than Hubble.

είναι διαφορετικό από το Χαμπλ.

It's a different kind of telescope for a number of reasons.

Είναι διαφορετικό τηλεσκόπιο για μια σειρά από λόγους.

One is it's a lot bigger than Hubble.

Πρώτον, είναι πολύ μεγαλύτερο.

It’s a six-and-a-half-meter mirror -- the golden mirror, the collecting area --

Είναι ένας καθρέφτης 6,5 μέτρων, ο χρυσός καθρέφτης, ο συλλέκτης,

versus Hubble's two point four.

σε αντίθεση με τα 2,4 του Χαμπλ.

ND: It’s so big that it couldn’t be launched looking like that.

ΝΝ: Είναι τόσο μεγάλο που δεν μπορούσε να εκτοξευτεί έτσι.

It had to be all folded up.

Έπρεπε να διπλωθεί.

HH: That’s right. It had to be folded up.

ΧΧ: Ακριβώς. Έπρεπε να είναι διπλωμένο.

And that's why the mirror is segments.

Γι′ αυτό και ο καθρέφτης χωρίζεται σε κομμάτια.

ND: Yeah. HH: So that it could be folded up.

Για να μπορέσει να διπλωθεί.

ND: Like a honeycomb. HH: Like a honeycomb, exactly.

ΝΝ: Σαν κυψέλη. ΧΧ: Σαν κυψέλη ακριβώς.

ND: But then it had to unfold in space.

ΝΝ: Έπειτα, όμως, έπρεπε να ξεδιπλωθεί στο διάστημα.

And I remember how nervous people were about this process

Θυμάμαι πόσο νευρικοί ήταν όλοι γι′ αυτήν τη διαδικασία,

because it really was something

γιατί πραγματικά όλα, κάθε βήμα

that everything, every single step had to go right.

έπρεπε να γίνει σωστά.

HH: Not only did the telescope have to fold up,

ΧΧ: Όχι μόνο έπρεπε να διπλωθεί,

but we -- if you look at Webb,

αλλά αν το κοιτάξεις

it's got this huge contraption underneath it,

έχει αυτόν τον τεράστιο μηχανισμό από κάτω

which we call a sunshield.

το οποίο ονομάζουμε σκίαστρο.

And that's crucial for this telescope.

Αυτό είναι κρίσιμο για το τηλεσκόπιο.

ND: How did you feel as you were witnessing the deployment sequence?

ΝΝ: Πώς νιώσατε καθώς παρακολουθούσατε την ακολουθία της ανάπτυξης;

HH: I sure was nervous, just like everybody else.

ΧΧ: Ήμουν σίγουρα νευρική όπως κι όλοι οι άλλοι.

There were several single point failures

Υπήρχαν αρκετά μεμονωμένα σημεία αποτυχίας

where if that thing didn't unbolt or unfold,

όπου αν αυτό το πράγμα δεν ξεβιδωνόταν ή δεν ξεδιπλωνόταν

we didn't have a working telescope anymore.

δε θα είχαμε πια ένα λειτουργικό τηλεσκόπιο.

So it was extremely nerve-racking.

Ήταν, λοιπόν, εξαιρετικά αγχωτικό.

But we had many years of testing

Είχαμε, όμως, πολλά χρόνια δοκιμών

because we knew that there was no fixing this telescope.

γιατί γνωρίζαμε ότι το τηλεσκόπιο δεν επισκευάζεται.

This telescope's not in low earth orbit like Hubble.

Αυτό το τηλεσκόπιο δε βρίσκεται σε χαμηλή γήινη τροχιά, όπως το Χαμπλ.

The James Webb Space Telescope is a million miles away

Το τηλεσκόπιο Τζέιμς Γουέμπ είναι ενάμιση εκατομμύριο χιλιόμετρα μακριά

at a point called the L2 Point,

σε ένα σημείο που ονομάζεται Σημείο L2

and it was put out there deliberately because it needed to be cold.

και μπήκε εκεί έξω σκόπιμα γιατί έπρεπε να είναι κρύο.

It needed to have the sunshield to protect the telescope

Έπρεπε να έχει το σκίαστρο προστασίας

from the warmth of the Sun, the warmth of the Earth

από τη θερμότητα του ήλιου, από τη θερμότητα της Γης

and even the warmth of our Moon.

ακόμη και από τη θερμότητα της Σελήνης.

So the sunshield is designed to be like an umbrella that protects it,

Οπότε το σκίαστρο έχει σχεδιαστεί να είναι κάτι σαν ομπρέλα που το προστατεύει,

a sun umbrella that keeps that telescope super cold.

μια ομπρέλα ηλίου που κρατάει το τηλεσκόπιο πολύ κρύο.

So we couldn't put it in low earth orbit

Οπότε δεν μπορούσε να μπει σε χαμηλή γήινη τροχιά

because it's just too warm in that environment.

γιατί έχει πολλή ζέστη σε αυτό το περιβάλλον.

You can't sense infrared light when it's hot.

Δεν μπορεί να πιάσει το υπέρυθρο φως όταν είναι ζεστό.

You have to have it cold.

Πρέπει να είναι κρύο.

By the way, that's also why this telescope

Παρεμπιπτόντως, γι′ αυτόν το λόγο

is completely exposed to the elements of space.

είναι εντελώς εκτεθειμένο στα στοιχεία του διαστήματος.

Most other telescopes have tubes that enclose them,

Τα περισσότερα άλλα τηλεσκόπια έχουν σωλήνες που τα περικλείουν

and this one doesn't.

και αυτό δεν έχει.

The mirrors are just sitting out there. ND: They're just out there.

Οι καθρέφτες είναι έξω.

HH: They're just sitting out there.

Είναι έξω.

ND: So the first deep field from JWST,

ΝΝ: Η πρώτη εικόνα βαθέος πεδίου του JWST

I think the analogy I heard was that the image itself

νομίζω πως η αναλογία που άκουσα είναι ότι η εικόνα καθαυτή

covers about the amount of space

καλύπτει περίπου τόσο μέγεθος χώρου,

as a grain of rice on a fingertip held at arm's length.

όσο ένας κόκκος ρυζιού σε ένα δάχτυλο που κρατιέται στο μήκος του χεριού.

Is that right?

Σωστά;

HH: I heard a grain of sand, not a grain of rice.

ΧΧ: Εγώ άκουσα για κόκκο άμμου, όχι για κόκκο ρυζιού.

But it's the same concept, you know, that -- yeah.

Αλλά είναι η ίδια ιδέα, το ξέρετε αυτό -- ναι.

If you -- the piece of sky you see in that picture,

Το κομμάτι ουρανού που βλέπεις σε αυτήν τη φωτογραφία,

if you were like standing in your backyard and looking up in the sky,

αν σου αρέσει να κάθεσαι στην αυλή σου κοιτάζοντας τον ουρανό,

that piece of sky is about the same size as a tiny grain of sand.

αυτό το κομμάτι ουρανού έχει το ίδιο περίπου μέγεθος με έναν μικρό κόκκο άμμου.

If you moved your grain of sand over to the left,

Αν μετακινούσες τον κόκκο άμμου προς τα αριστερά

you would see more galaxies,

θα έβλεπες περισσότερους γαλαξίες,

and over to the left again, more galaxies.

και πάλι προς τα αριστερά, κι άλλους γαλαξίες.

And anywhere you looked in the sky, it is filled with galaxies.

Οπουδήποτε κι αν κοιτάξεις στον ουρανό είναι γεμάτος γαλαξίες.

ND: Just thousands and thousands in that one image alone.

ΝΝ: Χιλιάδες σε αυτή μόνο τη φωτογραφία.

HH: Exactly. What I'm waiting for

ΧΧ: Ακριβώς. Αυτό που περιμένω

is the James Webb Space Telescope Deep Field,

είναι η εικόνα του βαθέος πεδίου από το τηλεσκόπιο Τζέιμς Γουέμπ,

where we stare for days at a dark spot that we don't know where anything is.

όπου θα κοιτάει για πολλές μέρες ένα σκοτεινό σημείο,

όπου δεν ξέρουμε τι είναι πού.

What are we going to see?

Τι πρόκειται να δούμε;

And then, think about that, going to be all over the whole sky.

Κι έπειτα, σκέψου το, θα είναι σε όλον τον ουρανό.

Our universe is going to mentally expand

Το σύμπαν μας θα επεκταθεί νοητικά

at that moment when we get that deep field from James Webb Space Telescope.

τη στιγμή που θα λάβουμε το βαθύ πεδίο από το τηλεσκόπιο Τζέιμς Γουέμπ.

It's going to be mind-blowing.

Θα είναι συγκλονιστικό.

ND: I just think about it.

ΝΝ: Απλώς σκέφτομαι.

Peering so far back in time

Κοιτάζοντας τόσο πίσω στο χρόνο,

to the beginning of the primordial cosmic murk.

στις αρχές του αρχέγονου κοσμικού σκοταδιού.

HH: Yeah.

ΧΧ: Ναι.

ΝΝ: Όταν τα αστέρια κι οι γαλαξίες μόλις άρχιζαν να ανάβουν

ND: When stars and galaxies are just starting to turn on

and how different the universe was

και πόσο διαφορετικό ήταν το σύμπαν

and the fact that we humans on this one little planet Earth

και το γεγονός ότι εμείς οι άνθρωποι σε αυτόν τον μικρό πλανήτη

can craft an instrument that has the capability

μπορούμε να κατασκευάσουμε ένα εργαλείο που έχει τη δυνατότητα

to let us see that, 13.5 billion years ago,

να μας επιτρέψει να δούμε 13,5 δισεκατομμύρια χρόνια πίσω

or whatever it ends up being,

ή όσα καταλήξουν να είναι,

is really phenomenal.

είναι καταπληκτικό.

HH: Yeah.

ΧΧ: Ναι.

I view it as an example of what humanity can do

Το βλέπω σαν παράδειγμα για το τι μπορεί να κάνει η ανθρωπότητα,

when we work for the greater good,

όταν δουλεύουμε για το γενικό καλό,

when we work as teams and we have a goal.

όταν δουλεύουμε ως ομάδα κι έχουμε έναν στόχο.

This project required thousands of people in multiple countries,

Αυτό το έργο απαιτούσε χιλιάδες ανθρώπους από πολλές χώρες,

multiple states,

από πολλές πολιτείες,

to take this vision and turn it into a concrete thing,

που έπρεπε να λάβουν αυτό το όραμα και να το μετατρέψουν σε πράγμα

this telescope.

σε αυτό το τηλεσκόπιο.

And then launch it on a rocket,

Έπειτα να το εκτοξεύσουν σε έναν πύραυλο

and then have the ability to use it, to probe

και να έχουν τη δυνατότητα να το χρησιμοποιήσουν, να ερευνήσουν

from right in our local neighborhood

από την τοπική μας γειτονιά,

all the way to the edge of the known universe

έως την άκρη του γνωστού σύμπαντος

and everything in between.

και οτιδήποτε ενδιάμεσα.

ND: Yeah. HH: It's amazing to me.

ΝΝ: Ναι. ΧΧ: Είναι καταπληκτικό για εμένα.

And everybody had a role to play.

Ο καθένας είχε έναν ρόλο να παίξει.

The beryllium miners

Οι ανθρακωρύχοι βηρυλλίου

who mined the beryllium we used to make the mirrors

που εξόρυξαν το βηρύλλιο που χρησιμοποιήσαμε για τους καθρέπτες

and the cable wrappers who wrapped the cables

και οι τυλιχτές καλωδίων που τύλιξαν τα καλώδια

to allow this thing to move,

επιτρέποντάς το να κουνηθεί

and the people who built the different instruments.

κι οι άνθρωποι που κατασκεύασαν τα διάφορα όργανα.

We have a suite of four different instruments,

Έχουμε μια σειρά από τέσσερα διαφορετικά όργανα

cameras and spectrographs.

κάμερες και φασματογράφους.

Both here, in Europe.

Και εδώ και στην Ευρώπη.

You know, we all worked -- in Canada.

Ξέρεις, όλοι μας δουλέψαμε -- στον Καναδά.

Canada made the fine guidance sensor that allows us to point this thing.

Ο Καναδάς έκανε τον αισθητήρα καλού προσανατολισμού

που μας επιτρέπει να το κατευθύνουμε.

I mean, it's a truly international effort

Είναι μια πραγματικά διεθνής προσπάθεια

and it all comes together to create this revolution

και όλα ενώνονται για να δημιουργήσουν αυτήν την επανάσταση,

in how we see the cosmos.

στο πώς βλέπουμε το σύμπαν.

ND: Do you have a favorite

ΝΝ: Έχεις κάποια αγαπημένη εικόνα

among the images that have been released so far?

από αυτές που έχουν δημοσιευτεί μέχρι στιγμής;

HH: Well, they all have special aspects about them

ΧΧ: Όλες έχουν ιδιαίτερες πτυχές

that make me go, “Wow!”

που με κάνουν να λέω: «Ουάου!»

In the case of the “Cosmic Cliffs” image,

Στην περίπτωση των «Κοσμικών Βράχων»

it’s beautiful, it’s blue in the dark and orange in the bottom.

είναι όμορφοι, είναι μπλε στο σκοτάδι και πορτοκαλί στο κάτω μέρος.

And, you know, I get excited about images like that

Ενθουσιάζομαι ξέρεις με τέτοιες εικόνες,

because not only are they tremendously beautiful

διότι όχι μόνο είναι εξαιρετικά όμορφες

and evocative in a poetic way,

και ενθυμητικές με έναν ποιητικό τρόπο,

but those are places where stars are being born.

αλλά διότι αυτά είναι μέρη όπου γεννιούνται αστέρια.

And some of the little pokey things that stick out,

Ορισμένα από τα πράγματα που ξεχωρίζουν

that give it some of its dramatic structure,

που τις δίνουν δραματικό χαρακτήρα

you know, those are -- that’s star birth in the making.

είναι τα σημεία όπου είναι η γέννηση των αστεριών στα σκαριά.

And I think that's just so cool.

Θεωρώ ότι αυτό είναι καταπληκτικό.

And particularly when we use our infrared cameras,

Ειδικά όταν χρησιμοποιούμε τις υπέρυθρες κάμερες

we can look inside some of those knobs and see the stars that are being born.

μπορούμε να δούμε μέσα σε κάποιους από αυτούς τους σβώλους

αστέρια να γεννιούνται.

And in some places, like the Orion Nebula --

Σε ορισμένα μέρη, όπως το Νεφέλωμα του Ωρίωνα,

there was just an image released of the Orion Nebula --

-μόλις δημοσιεύθηκε μια εικόνα από το Νεφέλωμα του Ωρίωνα-

that’s places where planetary systems are forming.

είναι μέρη όπου σχηματίζονται πλανητικά συστήματα.

We aren't seeing the planets,

Δεν βλέπουμε τους πλανήτες,

but we're seeing the swirling disks of dust and gas

αλλά βλέπουμε τους περιδινούμενους δίσκους σκόνης και αερίου,

where those planets are being born.

όπου γεννιούνται οι πλανήτες.

And even some of these galaxy images, while they may be static,

Κάποιες από τις εικόνες γαλαξιών μπορεί να είναι στατικές,

like the "Stephan's Quintet" image,

όπως η εικόνα του «Κουιντέτο του Στεφάν»

which is five galaxies --

που πρόκειται για πέντε γαλαξίες,

one of which is an interloper, it’s a foreground galaxy.

ένας εκ των οποίων είναι παρείσακτος, αυτός που βρίσκεται στο πρώτο πλάνο.

It’s not part of the other crew.

Δεν είναι μέλος της ομάδας.

ND: Just wanted to be in the shot.

ΝΝ: Ήθελε να είναι στη φωτογραφία.

HH: It's just photobombing the other ones.

ΧΧ: Ήθελε να χωθεί και να τους χαλάσει τη φωτογραφία.

But the four that are part of a cluster,

Αλλά οι τέσσερις ανήκουν στο ίδιο σμήνος.

what you learn from James Webb Space Telescope

Αυτό που μαθαίνουμε από το Τζέιμς Γουέμπ

is that in the regions where they are interacting and overlapping,

είναι πως οι περιοχές όπου αλληλεπιδρούν και επικαλύπτονται

those regions light up in the infrared.

φαίνονται στο υπέρυθρο.

Those are places where the dust and the gas

Αυτά είναι μέρη όπου η σκόνη, τα αέρια

and the existing stars of those other galaxies,

και τα υπάρχοντα αστέρια των γαλαξιών

when they are interacting, they are forming new stars.

όταν αλληλεπηδρούν, δημιουργούν νέα αστέρια.

They are creating new realms of star formation,

Δημιουργούν νέα βασίλεια σχηματισμού αστεριών

and they just light up in the infrared in that image.

και φωτίζονται στο υπέρυθρο σε αυτήν την εικόνα.

ND: Yeah. And I just wonder, like, what's missing from that picture?

ΝΝ: Αναρωτιέμαι τι λείπει από αυτήν την εικόνα;

What can JWST fill in?

Τι μπορεί να συμπληρώσει το JWST;

I mean, how much more color can it add?

Εννοώ, πόσο ακόμη χρώμα μπορεί να προσθέσει;

HH: What JWST adds to our ongoing story

ΧΧ: Αυτό που προσθέτει το JWST στην υπάρχουσα ιστορία μας

is it adds new wavelengths of light

είναι νέα μήκη κύματος φωτός

that we haven't had the sensitivity to study,

που δεν είχαμε ευαίσθητα εργαλεία για να μελετήσουμε.

and different wavelengths of light tell you different parts of this story.

Διαφορετικά μήκη φωτός αφηγούνται διαφορετικά μέρη της ιστορίας αυτής.

And we also use tools in astronomy called spectrographs,

Έχουμε, επίσης, στην αστρονομία εργαλεία που ονομάζονται φασματογράφοι

and that is where we don't just take pictures,

δεν τραβάμε, απλώς, φωτογραφίες με αυτά

but we actually take the light

αλλά, στην ουσία, παίρνουμε το φως

and we spread it out into its rainbow of colors.

και το απλώνουμε στο ουράνιο τόξο των χρωμάτων του.

And what we do is we look for what we call fingerprints in that light, if you will.

Αναζητούμε στος φως αυτό το «αποτύπωμά του».

Certain atoms and molecules tend to absorb specific colors of light,

Ορισμένα άτομα και μόρια έχουν την τάση να απορροφούν

συγκεκριμένα χρώματα του φωτός,

just by the very nature of their construction,

απλώς από τη φύση της κατασκευής τους

και της κίνησης και της ταλάντωσής τους.

and their motion and vibration.

They absorb certain colors of light.

Απορροφούν συγκεκριμένα χρώματα φωτός.

So by spreading the light out into a rainbow

Έτσι απλώνοντας το φως σε ουράνιο τόξο

and looking for patterns in what light is missing,

και ψάχνοντας για μοτίβα σχετικά με το ποιο χρώμα λείπει

that tells you what molecules are there.

αυτό σου λέει ποια μόρια βρίσκονται εκεί.

And not only does it tell you [which] are there,

Δεν σου λέει μόνο ποια είναι εκεί

it tells you their temperature.

σου λέει, επίσης, τη θερμοκρασία τους,

It can tell you their pressures.

μπορεί να σου πει για τις πιέσεις τους.

By tracking carefully these lines in the spectrum,

Ιχνηλατώντας προσεκτικά αυτές τις γραμμές στο φάσμα

you can determine the motions of this material.

μπορείς να καθορίσεις τις κινήσεις του υλικού.

And so we don't just have a static picture.

Οπότε δεν έχουμε, απλώς, μια στατική εικόνα.

We can actually do

Μπορούμε να κάνουμε

three-dimensional tomography of astrophysical objects

μια τρισδιάστατη τομογραφία των αστροφυσικών αντικειμένων,

by using this spectral light information.

χρησιμοποιώντας τις πληροφορίες του φάσματος του φωτός.

But as an astronomer, it's not just the pictures.

Αλλά για τους αστρονόμος δεν είναι μόνο οι εικόνες,

It is spreading that light out and looking into its constituents,

είναι το ανάπτυγμα του φωτός και η εξερεύνηση των συστατικών του.

that’s where the real, deep science takes place.

Εκεί λαμβάνει χώρα η πραγματική, βαθιά επιστήμη.

That’s where you get what stars are actually made of.

Εκεί καταλαβαίνεις από τι είναι φτιαγμένα τα αστέρια.

Like, helium, and the helium and hydrogen,

Όπως από ήλιο, υδρογόνο, βηρύλλιο,

and beryllium and even iron and nickel.

ακόμη από σίδηρο και νικέλιο.

How do you know that? You can't go there and weigh it.

Πώς το ξέρεις αυτό;

Δεν μπορείς να πας εκεί να το ζυγίσεις.

You learn it from the light.

Το μαθαίνεις από το φως.

ND: Can you tell us about that instrument

ΝΝ: Μπορείς να μας πεις

and what it might be able to show us about Uranus and Neptune

και για το τι είναι ικανό να μας δείξει για τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα

and some of the other giant planets that we haven't been able to see before?

και για τους άλλους πλανήτες γίγαντες που δεν έχουμε καταφέρει να δει ως τώρα;

How is this telescope going to help us understand these worlds?

Πώς θα μας βοηθήσει το τηλεσκόπιο να καταλάβουμε αυτούς τους πλανήτες;

HH: Let's say you wanted to study Jupiter's rings, right?

ΧΧ: Ας πούμε ότι θέλεις μελετήσεις τους δαχτυλίους του Δία.

We know Jupiter has rings. Voyager saw them.

Ξέρουμε ότι ο Δίας έχει δαχτυλίους. Το Βόγιατζερ τους είδε.

But we know most planetary rings change with time.

Γνωρίζουμε ότι οι περισσότεροι πλανητικοί δαχτύλιοι

αλλάζουν με το χρόνο.

Trying to image the faint ring of Jupiter

Το να προσπαθήσουμε να φωτογραφίσουμε τον αχνό δαχτύλιο του Δία

next to the incredibly bright planet of Jupiter

δίπλα στον απίστευτα φωτεινό πλανήτη Δία

is extraordinarily difficult.

είναι εξαιρετικά δύσκολο.

The rings are a million times fainter than the planet,

Οι δαχτύλιοι είναι ένα εκατομμύριο φορές πιο αχνοί από τον πλανήτη,

and they're right next to it.

και βρίσκονται ακριβώς δίπλα του.

But James Webb Space Telescope, the sensitivity is so good

Αλλά η ευαισθησία του τηλεσκοπίου Τζέιμς Γουέμπ είναι τόσο καλή

and the imaging capability is so good

και η ικανότητα απεικόνισης τόσο καλή

that the scattered light from Jupiter

που το διαχεόμενο φως του Δία,

does not spread even out to the local place where the rings are.

δεν φτάνει ούτε καν τοπικά εκεί όπου βρίσκονται οι δαχτύλιοι.

So in our first images, engineering images of Jupiter,

Στις πρώτες μας τεχνικές εικόνες του Δία,

that were taken just to test the scattered light on the camera --

που τραβήχθηκαν, απλώς, για να δοκιμάσουν την κάμερα στο διαχεόμενο φως,

they took a couple of sharp, short images of Jupiter

τραβήχτηκαν ορισμένες ευκρινείς, μικρές εικόνες του Δία

and moved Jupiter closer and closer to the fine guidance sensor

και μετακινήσαμε τον Δία πιο κοντά στον αισθητήρα προσανατολισμού

to see if it would screw up our guiding --

για να δούμε αν θα μεταβληθεί η καθοδήγηση,

even in those short engineering images, the rings are right there.

ακόμη, όμως, και σε αυτές τις εικόνες

οι δαχτύλιοι είναι ακριβώς εκεί.

Beautiful.

Όμορφοι.

Just totally resolved right next to the planet a million times brighter.

Με απόλυτη ανάλυση ακριβώς δίπλα σε έναν πλανήτη

εκατομμύρια φορές πιο φωτεινό.

ND: Well, can we talk about planets outside the solar system, too?

ΝΝ: Μπορούμε να μιλήσουμε για πλανήτες εκτός του ηλιακού συστήματος;

HH: Sure. Yeah. What's your favorite?

ΧΧ: Ναι φυσικά. Ποιος είναι ο αγαπημένος σου;

ND: What's your favorite?

ΝΝ: Ποιος είναι ο δικός σου;

HH: Oh, I don't know. I've got a couple of favorites.

ΧΧ: Δεν ξέρω. Έχω ορισμένους.

ND: Yeah?

ΝΝ: Αλήθεια;

HH: I think a lot of astronomers’ ... favorite system right now

ΧΧ: Θεωρώ πως το αγαπημένο σύστημα πολλών αστρονόμων τώρα,

is the TRAPPIST-1 system.

είναι το σύστημα TRAPPIST-1.

ND: Yeah. Tell me about it.

NN: Μίλησέ μου γι′ αυτό.

HH: TRAPPIST-1 is -- that's the name of the star.

ΧΧ: TRAPPIST-1 είναι το όνομα του αστέρα.

TRAPPIST is the name of the survey, right?

TRAPPIST είναι η ονομασία της έρευνας.

But it looked at this star and it discovered

Κοιτάζοντας αυτό το αστέρι ανακαλύφθηκε

that there are at least seven planets orbiting this star.

ότι υπάρχουν, τουλάχιστον, επτά πλανήτες σε περιστροφή γύρω από το αστέρι.

And most of those planets seem to be Earth-sized.

Οι περισσότεροι από αυτούς φαίνεται να έχουν το μέγεθος της Γης.

In the TRAPPIST-1 system,

Στο σύστημα TRAPPIST-1

several of the planets are the right distance from the host star

αρκετοί από τους πλανήτες βρίσκονται στην κατάλληλη απόσταση από το άστρο τους,

that water could be liquid on the surface of them.

ώστε το νερό θα μπορούσε να είναι υγρό στην επιφάνειά τους.

We call that the habitable zone.

Αυτό το ονομάζουμε κατοικήσιμη ζώνη.

And you and I could have a long talk about what habitability actually means.

Θα μπορούσαμε να κάνουμε μεγάλη συζήτηση για το τι σημαίνει κατοικήσιμη.

But in our solar system, at least on our Earth,

Αλλά στο ηλιακό μας σύστημα, τουλάχιστον στη Γη,

the only place that we know life exists, there's a lot of water.

το μόνο μέρος όπου ξέρουμε ότι υπάρχει ζωή, το νερό είναι άφθονο.

And so when we're talking about looking for habitable planets,

Έτσι όταν λέμε ότι ψάχνουμε κατοικήσιμους πλανήτες,

we look at planets that are at the right distance from their host star

ψάχνουμε για πλανήτες που βρίσκονται σε κατάλληλη απόσταση από το άστρο τους,

that they could have water on them.

ώστε να έχουν νερό επάνω τους.

So that TRAPPIST system that we know that there are planets

Το σύστημα TRAPPIST, λοιπόν, όπου γνωρίζουμε ότι υπάρχουν πλανήτες

in potentially habitable region,

σε δυνητικά κατοικήσιμη περιοχή

and that those planets are roughly Earth-sized,

κι ότι αυτοί οι πλανήτες έχουν περίπου το ίδιο μέγεθος με τη Γη,

they are everybody's favorite right now

είναι το αγαπημένο όλων στην παρούσα φάση

for JWST to take a look at with our spectrographs.

για να στραφεί το JWST και να κοιτάξει με τους φασματογράφους μας.

ND: Yeah.

ΝΝ: Ναι.

Do you think there is life beyond Earth somewhere?

Θεωρείς ότι υπάρχει ζωή πέρα από τη Γη;

And if so, where?

Και αν ναι, που;

HH: OK, so let me answer the second question first.

ΧΧ: Θα απαντήσω πρώτα στη δεύτερη ερώτηση.

This question of, “is there alien life out there?”

Την ερώτηση «υπάρχει εξωγήινη ζωή εκεί έξω»

I usually break it up into two things.

συνήθως τη σπάω σε δύο μέρη.

One is a thought experiment about the size of the universe,

Το ένα είναι ένα πείραμα σκέψης σχετικά με το μέγεθος του σύμπαντος,

the scale of the universe,

την κλίμακα του σύμπαντος,

just how many stars there are in our galaxy.

με το πόσα αστέρια έχει ο γαλαξίας μας,

And then how many galaxies?

μετά πόσοι γαλαξίες;

There's billions of stars just in our local galaxy.

Υπάρχουν δισεκατομμύρια αστέρια μόνο στον τοπικό μας γαλαξία.

And there's billions of galaxies out there.

Και υπάρχουν δισεκατομμύρια γαλαξίες εκεί έξω.

And we talk about whether or not life could have formed

Μιλάμε για το αν έχει σχηματιστεί ζωή

over the billions of years that our universe has existed

στο πέρασμα δισεκατομμυρίων χρόνων ύπαρξης του σύμπαντός μας,

with these billions of galaxies, each of which has billions of stars.

με δισεκατομμύρια γαλαξίες ο καθένας εκ των οποίων έχει δισεκατομμύρια άστρα.

I say life has to exist somewhere out there.

Πιστεύω ότι πρέπει να υπάρχει ζωή κάπου εκεί έξω.

Somewhere. [It] has to be out there.

Κάπου. Πρέπει να υπάρχει.

Does that mean that aliens have come to Earth and visited us?

Αυτό σημαίνει ότι έχουν επισκευθεί εξωγήινοι τη Γη;

No, that's a totally separate question.

Όχι, αυτή είναι μια εντελώς διαφορετική ερώτηση.

I just -- it's not a related question.

Δεν είναι σχετική ερώτηση.

That's a more psychological question.

Είναι περισσότερο ψυχολογική ερώτηση.

I'm more interested in the science aspect of the question.

Με ενδιαφέρει περισσότερο η επιστημονική σκοπιά της ερώτησης.

I think we need to start with terrestrial-sized planets

Θεωρώ ότι πρέπει να αρχίσουμε με πλανήτες του μεγέθους της Γης,

that are the right distance to have water on them,

που έχουν την κατάλληλη απόσταση για να έχουν νερό,

because those are the conditions required to create life as we know it on Earth.

διότι αυτές είναι οι απαιτούμενες συνθήκες για την ανάπτυξη ζωής

όπως την ξέρουμε στη Γη.

And the only kind of life that we'll initially recognize

Το μοναδικό είδος ζωής που θα αναγνωρίσουμε αρχικά

is going to be life like ours, I think.

θα είναι σαν τη δική μας, νομίζω.

ND: So JWST is one tool that we can use in the search for life beyond Earth.

ΝΝ: Το JWST είναι ένα εργαλείο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε

για την αναζήτηση ζωής πέρα από τη Γη.

But there are others, including within our own solar system:

Υπάρχουν, όμως, κι άλλα ακόμη μέσα στο ίδιο μας το ηλιακό σύστημα:

some of the rovers that are on Mars,

κάποια από τα οχήματα στον Άρη

currently looking for signs of ancient biosignatures

ψάχνουν για ίχνη αρχαίων βιο-υπογραφών

or ancient signs of alien life in the rocks there,

ή αρχαία σημάδια εξωγήινης ζωής στους βράχους εκεί

but also some of the missions that are being planned

αλλά και κάποιες αποστολές που σχεδιάζονται

to the outer solar system,

για το εξώτερο ηλιακό σύστημα

and specifically some of the moons there.

και πιο συγκεριμένα για ορισμένα φεγγάρια.

I'm curious about whether you think it's possible that life exists here

Είμαι περίεργη για το αν πιστεύεις ότι υπάρχει πιθανότητα ζωής

in our local neighborhood,

εδώ στην τοπική μας γειτονιά

but beyond Earth.

αλλά πέρα από τη Γη.

HH: Hey, anything is possible.

ΧΧ: Όλα είναι πιθανά.

I've learned in my career never to deal in absolutes

Έχω μάθει στην καριέρα μου να μην είμαι απόλυτη,

because the universe is great at throwing curveballs at you.

διότι το σύμπαν είναι εξαιρετικό στο να σε ξαφνιάζει.

You know, when we have our rovers on Mars

’Οταν έχουμε τα ρομποτικά οχήματα στον Άρη

and our orbiters that are doing really exquisite orbital imaging,

και τα διαστημόπλοια σε τροχιά που δίνουν εξαιρετικές απεικονίσεις

it's clear that there's evidence that at one time there was liquid water

καθίστανται ξεκάθαρες οι ενδείξεις ότι κάποτε υπήρχε υγρό νερό

on the surface of Mars.

στην επιφάνεια του Άρη.

There’s sedimentation,

Υπάρχει ιζηματαπόθεση,

there’s a chemical evidence,

υπάρχει χημική ένδειξη,

there's, you know, actually water trapped

υπάρχει, ξέρεις, νερό παγιδευμένο

in the ices in the poles of Mars right now.

στους πάγους των πόλων του Άρη αυτήν τη στιγμή.

And so it could very well be that at some time in the past

Αυτό μπορεί, κάλλιστα, να σημαίνει ότι κάποια στιγμή στο παρελθόν

that planet had liquid water

ο πλανήτης να είχε υγρό νερό

and may have had the conditions for life to form.

και μπορεί να είχε τις συνθήκες για το σχηματισμό ζωής.

We don't know.

Δεν ξέρουμε.

It could be that life formed there first

Μπορεί η ζωή να είχε σχηματιστεί εκεί πρώτα

and transmitted itself inward to us. We could be Martians.

και να μεταδόθηκε εσωτερικά προς εμάς.

Μπορεί να είμαστε Αρειανοί.

ND: We could be Martians.

ΝΝ: Μπορεί.

ΧΧ: Δεν ξέρω. Δε γνωρίζουμε την απάντηση.

HH: I don't know. We don't know the answer to that.

Using our definition of looking at places where there's liquid water,

Με κριτήριο την πιθανότητα ύπαρξης νερού

you know, people sort of initially confined it

αρχικά περιορίσαμε την έρευνα

to a certain distance from the host star --

σε μια συγκεκριμένη απόσταση από το άστρο,

sort of from the Earth just barely out to Mars

περίπου από τη Γη έως, μόλις, τον Άρη

and maybe inward a little bit,

και ίσως λίγο πιο μέσα,

not quite as inward as Venus,

όχι τόσο μέσα όσο η Αφροδίτη,

but they kind of limited it to that region,

αλλά την περιορίσαμε σε αυτόν το χώρο,

saying, “Well, Earth is the Goldilocks zone.

λέγοντας ότι η Γη είναι στην κατοικίσιμη ζώνη.

That's why it's not too hot, not too cold.

Δεν είναι ούτε πολύ θερμή, ούτε πολύ κρύα.

That’s why life is here.”

Γι′ αυτό υπάρχει ζωή εδώ.

But we've learned more about our solar system

Μάθαμε, όμως, πολύ περισσότερα για το ηλιακό μας σύστημα

with the spacecraft and telescopes.

με τα διαστημόπλοια και τα τηλεσκόπια.

And one of the things that we have learned with our missions

Ένα από τα πράγματα που μάθαμε με τις αποστολές μας

to the Jupiter system and the Saturn system

στο σύστημα του Δία και του Κρόνου

is that some of the larger moons in those systems

είναι πως μερικά από τα μεγαλύτερα φεγγάρια σε αυτά τα συστήματα

do have evidence of liquid water in their interiors.

έχουν ενδείξεις υγρού νερού στο εσωτερικό τους.

More water on Jupiter's moon,

Περισσότερο νερό στο φεγγάρι του Δία,

more water inside Jupiter's moon, Europa,

στο εσωτερικό του φεγγαριού, την Ευρώπη,

that we have on the surface of the Earth, which is kind of crazy. Think about it.

απ′ ό,τι έχουμε στην επιφάνεια της Γης το οποίο είναι τρελό. Σκέψου το.

ND: It’s mind-boggling to think about.

ΝΝ: Είναι εντυπωσιακό αν το σκεφτείς.

HH: The question is, could life form in that water?

ΧΧ: Το ερώτημα είναι αν θα μπορούσε να αναπτυχθεί ζωή εκεί;

And it gets back to what are the ingredients you need for life?

Και επανερχόμαστε στο ποια είναι τα απαραίτητα συστατικά για τη ζωή;

You need water, but you also need some kind of an energy source.

Χρειάζεται νερό, αλλά επίσης και κάποιου είδους πηγή ενέργειας.

You need some kind of a surface

Χρειάζεται κάποιου είδους επιφάνεια

on which life can do its chemical thing to form.

πάνω στην οποία η ζωή μπορεί να κάνει τα χημικά της για να σχηματιστεί.

I'm not an astrobiologist, so I don't know what the right lingo is,

Δεν είμαι αστροβιολόγος οπότε δεν ξέρω ποια είναι η σωστή ορολογία,

but you need to have a surface for stuff to happen.

αλλά χρειάζεται μια επιφάνεια για να γίνουν τα πράγματα.

And does Europa have those things?

Η Ευρώπη έχει αυτά τα πράγματα;

Well, it doesn't have them on its surface.

Δεν τα έχει στην επιφάνειά της.

Its surface is just ice.

Η επιφάνειά της είναι μόνο πάγος.

But we know from our various flybys of this --

Ξέρουμε, όμως, από διάφορες προσεγγίσεις

we were able to map out its structure, its internal structure,

-καταφέραμε να χαρτογραφήσουμε την εσωτερική της δομή,

by looking at the magnetic field and how it interacts with it,

εξετάζοντας το μαγνητικό πεδίο και πώς αλληλεπηδρά με αυτό,

by looking at gravitational deflection --

εξετάζοντας τη βαρυτική εκτροπή-

we know that it probably has a solid core,

ξέρουμε ότι πιθανόν να έχει στερεό πυρήνα

and we also know that Europa is warm.

και ξέρουμε ακόμη ότι είναι θερμή.

Now, why would this moon out there at Jupiter's distance,

Για ποιον λόγο αυτό το φεγγάρι εκεί έξω στην απόσταση του Δία

why would it be warm, right?

για ποιον λόγο να είναι θερμό, σωστά;

Why would Jupiter’s other moon, Io, have active volcanoes?

Για ποιον λόγο το άλλο φεγγάρι του Δία, η Ιω, έχει ενεργά ηφαίστεια;

That's really warm. That's crazy warm.

Αυτό είναι πολύ θερμό. Τρελά θερμό.

And the answer is these moons actually interact with one another.

Η απάντηση είναι ότι αυτά τα φεγγάρια αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.

They do like a little resonant dance with each other as they orbit Jupiter.

Τους αρέσει ο μικρός συντονισμένος χορός καθώς περιστρέφονται γύρω από τον Δία.

And as they orbit one another and interact with one another,

Καθώς περιστρέφονται και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους

the gravity of these moons makes very tiny flexes

η βαρύτητα αυτών των φεγγαριών προκαλεί μικρά τεντώματα

in the shape of the moons,

στο σχήμα των φεγγαριών

but the flexes repeat over time

κι η επανάληψη αυτών των καμπυλώσεων με το χρόνο

and that repeating warms the planet.

θερμαίνει τον πλανήτη.

I used to illustrate this for kids with old credit cards.

Συνήθιζα να το δείχνω αυτό σε παιδιά με παλιές πιστωτικές κάρτες.

If you take an old credit card

Αν πάρεις μία πιστωτική κάρτα

and you bend it, bend it, bend it, bend it,

και τη λυγίσεις, τη λυγίσεις, τη λυγίσεις

and you feel where you're bending, it's warm.

θα αισθανθείς εκεί που λυγίζει, ότι είναι θερμή.

It's really the same process.

Είναι η ίδια διαδικασία.

It's that flexing is what warms these.

Είναι το λύγισμα που τα θερμαίνει.

So for Europa in orbit around Jupiter,

Η Ευρώπη, λοιπόν, είναι σε τροχιά γύρω από τον Δία,

we have the water, we have the rocky surface deep inside.

έχει νερό, έχει βραχώδη επιφάνεια βαθειά μέσα,

We have warmth.

έχει θερμότητα,

We've got this energy source thing.

Έχει πηγή ενέργειας.

So is it possible that life has formed there?

Είναι, λοιπόν, δυνατόν να έχει αναπτυχθεί ζωή εκεί;

Sure.

Φυσικά.

Who am I to say no?

Ποια είμαι εγώ να πω όχι;

I mean, what do I know?

Εννοώ, τι ξέρω εγώ;

I mean, the universe is much more complex than I can imagine.

Το διάστημα είναι πολύ πιο περίπλοκο απ′ όσο μπορώ να φανταστώ.

So we are building a spacecraft called the Clipper spacecraft,

Κατασκευάζουμε ένα διαστημόπλοιο, που ονομάζεται Κλίπερ,

which is going to go to the Jupiter system

το οποίο θα πάει στο σύστημα του Δία

and it's going to orbit Jupiter,

και θα τεθεί σε τροχιά γύρω από τον Δία,

but it's going to do multiple flybys of the moon Europa.

αλλά θα κάνει και αρκετές προσεγγίσεις στο φεγγάρι Ευρώπη.

ND: So, Heidi, word on the street is that you have a favorite moon.

ΝΝ: Χάιντι, φήμες λένε ότι έχεις αγαπημένο φεγγάρι.

What is it?

Ποιο είναι;

And there's only one right answer to this question.

Υπάρχει μόνο μία σωστή απάντηση σε αυτήν την ερώτηση.

HH: My favorite moon is Triton.

ΧΧ: Το αγαπημένο μου φεγγάρι είναι ο Τρίτωνας.

ND: It's a pretty good one. HH: It's not the right one, though?

ΝΝ: Είναι καλό. ΧΧ: Αλλά όχι αυτό που πρέπει όμως;

ND: I was going to say Iapetus.

ΝΝ: Θα έλεγα τον Ιαπετό.

HH: No, no, no, no.

ΧΧ: Όχι, όχι, όχι, όχι.

We're going to have a long conversation about that.

Χρειάζεται μεγάλη συζήτηση σχετικά με αυτό.

ND: Tell me why Triton is better.

ΝΝ: Πες μου γιατί ο Τρίτωνας είναι καλύτερος.

HH: Triton is such a cool moon.

ΧΧ: Ο Τρίτωνας είναι ένα φεγγάρι ωραίο.

It goes in a retrograde orbit backwards around the planet.

Πηγαίνει σε ανάδρομη τροχιά γύρω από τον πλανήτη.

We think it was actually a Kuiper Belt object

Πιστεύουμε ότι ήταν αντικείμενο της Ζώνης Κάιπερ

that got too close to Neptune and was captured by Neptune.

το οποίο ήρθε πολύ κοντά στον Ποσειδώνα και αιχμαλωτίστηκε από αυτόν.

And it's a big moon.

Είναι μεγάλο φεγγάρι.

I mean, if you want Pluto to be a planet,

Δηλαδή αν θες να είναι πλανήτης ο Πλούτωνας,

I don't know where you stand on that issue,

δεν ξέρω ποια είναι η γνώμη σου πάνω σε αυτό,

but Triton is twin to Pluto.

αλλά ο Τρίτωνας είναι πανομοιότυπος με τον Πλούτωνα.

So it's like a planet in orbit around another planet.

Είναι σαν ένας πλανήτης σε τροχιά γύρω από άλλον πλανήτη.

ND: But it’s going backwards.

ΝΝ: Πηγαίνει, όμως, ανάδρομα.

HH: But it's going backwards around the planet.

ΧΧ: Πηγαίνει ανάδρομα γύρω από τον πλανήτη.

And when Voyager flew by in 1989,

Όταν το Βόγιατζερ πέρασε από δίπλα, το 1989,

it actually flew kind of close,

πέταξε, βασικά, πολύ κοντά,

so we got a good view of one half of it.

πήραμε μια καλή θέαση της μισής επιφάνειας.

And it's got remarkable terrain and it has active cryovolcanoes on it.

Έχει μια καταπληκτική επιφάνεια και ενεργά κρυοηφαίστεια επάνω του.

There are volcanoes, ice volcanoes, erupting on Triton, like, in real time.

Υπάρχουν ηφαίστεια πάγου, που εκρήγνυνται σε πραγματικό χρόνο.

So that's pretty amazing.

Αυτό είναι εντυπωσιακό.

I mean, it's got an atmosphere, right?

Εννοώ ότι έχει ατμόσφαιρα έτσι;

And it could have a liquid water ocean inside it.

Θα μπορούσε να έχει ωκεανό με υγρό νερό στο εσωτερικό του.

So it may be an ocean world.

Μπορεί, λοιπόν, να είναι ένας ωκεάνιος κόσμος.

And since we know it's active, because we saw it with Voyager,

Και καθώς ξέρουμε ότι είναι ενεργός γιατί το είδαμε με το Βόγιατζερ

that may be another abode for life.

μπορεί να είναι μια ακόμη κατοικία για ζωή.

ND: So, Heidi, how did you become interested in astronomy?

ΝΝ: Χάιντι, πώς ενδιαφέρθηκες για την αστρονομία;

What was it that lit that fire for you?

Τι σου πυροδότησε αυτή τη φλόγα;

HH: It's kind of a goofy story, but I think in one sense,

ΧΧ: Είναι λίγο αστεία ιστορία, αλλά πιστεύω πως κατά μία έννοια

I became an astronomer because I used to get carsick.

έγινα αστρονόμος γιατί είχα την τάση να ζαλίζομαι στο αμάξι.

ND: Seriously?

ΝΝ: Σοβαρά;

HH: My family would go on road trips

ΧΧ: Η οικογένειά μου έκανε ταξίδια με το αμάξι

and, you know,

και ξέρεις

I would be in the back of the car and I'd be so sick and I couldn't read.

καθόμουν πίσω και αισθανόμουν τόση ναυτία που δεν μπορούσα να διαβάσω.

I couldn't do anything except stare out the window.

Δεν μπορούσα να κάνω κάτι άλλο απ′ το να κοιτάω έξω από το παράθυρο.

And at night, staring out the window,

Το βράδυ κοιτάζοντας έξω από το παράθυρο

I started to recognize star patterns like the Big Dipper and Orion.

άρχισα να αναγνωρίζω αστερισμούς όπως η Μεγάλη Άρκτος και ο Ωρίωνας.

And I became more familiar with them

Τα έμαθα καλύτερα με τον καιρό

because that's all I could do is to stare out at the sky.

γιατί το μόνο που μπορούσα να κάνω είναι να κοιτάω τον ουρανό.

And so, you know, I think that sort of kindled an interest for me.

Νομίζω πως αυτό μου κίνησε το ενδιαφέρον.

But I had a math teacher who one day took her class of four students aside

Είχα, όμως, και μια μαθηματικό που μια μέρα πήρε στην άκρη

τους τέσσερεις μαθητές της και μας είπε:

and said, "Where are you young people planning to go to college?"

«Σε ποια σχολή σκοπεύετε να πάτε;»

Όταν ήρθε η σειρά μου είπα: «στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνιας».

And when it came to my turn, I said, "Penn State."

She said, "Why?"

«Γιατί;» είπε εκείνη.

And I said, “Well, my dad went to Penn State and I live in Pennsylvania.”

Είπα: «Εκεί πήγε ο πατέρας μου και μένω στην Πενσυλβάνια».

She said, "I think you should apply to MIT."

Εκείνη μου είπε: «Νομίζω ότι πρέπει να κάνεις αίτηση για το ΜΙΤ».

ND: Wow.

ΝΝ: Ουάου.

HH: And I said, "I don't even know what that is."

ΧΧ: Της είπα: «Δεν ξέρω καν τι είναι αυτό».

So she encouraged me and I applied.

Οπότε με ενθάρρυνε κι έκανα αίτηση.

When it came time for letters of recommendation,

Όταν ήρθε η ώρα των συστατικών επιστολών

I asked my chemistry teacher to write me a letter, and he said no.

ζήτησα από τον χημικό μου μία και μου είπε όχι.

And I said, "Why not?"

Του είπα: «Γιατί όχι;»

He said, "You'll never get into MIT."

μου είπε: «Δε θα μπεις ποτέ στο ΜΙΤ».

So I asked my history teacher instead,

Έτσι ζήτησα από την ιστορικό μου,

and she did write a letter and I did get into MIT.

μου έδωσε συστατική και μπήκα στο ΜΙΤ.

And when I brought back my acceptance letter

Όταν πήρα την επιστολή της αποδοχής

and showed it to my chemistry teacher -- “Look, I got into MIT.” --

την έδειξα στον χημικό.

«Κοιτάξτε, μπήκα στο ΜΙΤ».

he said, "It's only because you're a woman.

Μου λέει: «Είναι μόνο γιατί είσαι γυναίκα.

They have quotas to fill."

Έχουν υποχρεωτική ποσόστωση».

This is in 1978 when people said things like that to your face.

Μιλάμε για το 1978, όταν οι άνθρωποι έλεγαν τέτοια πράγματα στα μούτρα σου.

That made me angry more than anything.

Αυτό με θύμωσε πιο πολύ από οτιδήποτε άλλο.

So I was determined to go to MIT and --

Έτσι ήμουν αποφασιμένη να πάω στο ΜΙΤ

graduate, you know.

και να αποφοιτήσω.

ND: What are some of the most nagging unanswered questions in your mind

ΝΝ: Ποια είναι στο μυαλό σου μερικά από τα πιο ενοχλητικά αναπάντητα ερωτήματα

that exist in astronomy?

που υπάρχουν στην αστρονομία;

Any field in astronomy, could be anywhere in the universe,

Σε οποιοσδήποτε κλάδο της αστρονομίας, οπουδήποτε στο σύμπαν,

close to home, far away.

κοντά στο σπίτι, μακριά.

What bugs you? What keeps you up at night?

Τι σε ενοχλεί; Τι σε κρατάει ξύπνια το βράδυ;

HH: How did the first stars and galaxies form in the universe?

ΧΧ: Πώς δημιουργήθηκαν τα πρώτα αστέρια και οι γαλαξίες;

We have lots of models and theories,

Έχουμε πολλά μοντέλα και θεωρίες,

but to be able to make actual observations as early as we can,

αλλά πρέπει να κάνουμε πραγματικές παρατηρήσεις για όσο πιο παλιά γίνεται

to tie together some of the disparate observations we have

να μπορέσουμε να ενώσουμε ορισμένες ανόμοιες παρατηρήσεις που έχουμε

with a coherent story.

σε μια συνεκτική ιστορία.

I think that is an area that is very, very interesting right now.

Θεωρώ ότι αυτός ο τομέας είναι πολύ ενδιαφέρων αυτήν τη στιγμή.

And of course, that's why James Webb Space Telescope was built,

Φυσικά γι′ αυτό και κατασκευάστηκε και το τηλεσκόπιο Τζέιμς Γουέμπ,

to add a piece to that story.

για να προσθέσει ένα κομμάτι σε αυτήν την ιστορία.

ND: Uh-huh.

ΝΝ: Ναι.

HH: I think I'm also interested

ΧΧ: Νομίζω πως με ενδιαφέρει επίσης

in how our planetary system that we live in,

πώς το πλανητικό σύστημα στο οποίο ζούμε,

how did it in particular come to be and how did it come to be habitable?

πώς δημιουργήθηκε ακριβώς και πώς έγινε κατοικήσιμο;

We know this is the only one ...

Ξέρουμε ότι είναι το μόνο...

the only system that we know is inhabited, right,

το μόνο σύστημα που ξέρουμε ότι κατοικείται

is our solar system. ND: Right.

στο ηλιακό μας σύστημα. ΝΝ: Σωστά.

HH: Is it required that you have giant planets in the outer system

ΧΧ: Απαιτείται να υπάρχουν γιγάντιοι πλανήτες στο εξώτερικο σύστημα

and small planets in the inner solar system

και μικροί πλανήτες στο εσωτερικό του ηλιακού συστήματος

to make habitability?

για να γίνει κατοικήσιμο;

Or is it just by happenstance?

Ή είναι σύμπτωση;

Did you have to have a Jupiter to make it habitable?

Έπρεπε να υπάρχει ο Δίας για να είναι κατοικήσιμο;

Did you have to have a Neptune to sweep out through the Kuiper Belt

Έπρεπε να υπάρχει ο Ποσειδώνας για να σαρώνει τη Ζώνη του Κάιπερ

and deliver volatiles to the inner solar system,

και να στέλνει διάφορα στο εσώτερο ηλιακό σύστημα,

water and stuff?

νερό και άλλα;

I mean, that's so interesting. And ...

Είναι τόσο ενδιαφέρον.

And it touches us as humans.

Μας αγγίζει ως ανθρώπους.

Like, how did we come to be?

Δηλαδή, πώς δημιουργήθηκαμε;

It's part of our story, it's part of our life story.

Είναι μέρος της ιστορίας μας, μέρος της ιστορίας της ζωής μας.

So I'm very interested in that question as well.

Με ενδιαφέρει, λοιπόν, πολύ κι αυτή η ερώτηση.

And we still have so many observations left to make,

Έχουμε, ακόμη, πολλές παρατηρήσεις να κάνουμε

both within our solar system and in the greater universe.

και στο ηλιακό μας σύστημα και στο ευρύτερο σύμπαν.

I think astronomers will be busy for a long time to come.

Πιστεύω πως οι αστρονόμοι θα είμαστε απασχολημένοι για πολύ καιρό ακόμη.