How to create cleaner coal - Emma Bryce

Tạo ra than đá sạch - Emma Bryce

Translator: Anh Đỗ Nguyễn Hồng Reviewer: Nhu PHAM

What lights up the screen that you're looking at right now?

Thứ gì đã thắp sáng màn hình máy tính bạn mà đang dùng?

Trace back the battery chargers and power cords

Lần ngược theo bộ sạc và dây điện,

and you'll end up at an electrical outlet,

bạn sẽ tìm ra ổ điện.

providing easy, safe access to reliable electricity.

Nguồn cung cấp điện dễ dàng, an toàn và đáng tin cậy.

But beyond that outlet, the picture gets messier.

Nhưng bên trong ổ điện đó, câu chuyện còn phức tạp hơn nhiều.

It takes a lot of fuel to heat our homes,

Ta tốn rất nhiều nhiên liệu để sưởi ấm,

preserve our food,

giữ đồ ăn tươi ngon,

and our power our gadgets around the clock.

và nạp điện cho mọi loại đồ điện tử trong nhà.

And for 40% of the world, that fuel is cheap, plentiful,

Khoảng 40% điện năng đó đến từ nguồn năng lượng rẻ và dồi dào

and it's called coal.

mang tên than đá.

But coal also releases pollutants into the air,

Nhưng than đá cũng thải khí gây ô nhiễm

like sulfur dioxide,

như SO2,

nitrogen oxides,

NO, NO2,

soot,

bồ hóng

and toxic metals, like mercury.

và các kim loại độc như thủy ngân.

These cause environmental damage, like acid rain,

Chúng tạo mưa axit phá hủy môi trường

and serious health problems.

và gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

In fact, in 1952, coal burning caused such heavy smog in London

Vào năm 1952, đốt than đá đã gây ra sương mù dày đặc ở London,

that pedestrians couldn't even see their feet,

khi người đi đường chẳng nhìn nổi tới chân

and thousands of people died from ill health.

và hàng nghìn người tử vong vì bệnh.

Since then, many countries have deployed technology

Kể từ đó, rất nhiều quốc gia đã đào sâu nghiên cứu,

to remove most of these pollutants before they reach the air.

tìm cách loại bỏ hầu hết khí thải trước khi thải ra.

But now we have a new air pollution problem on our hands,

Nhưng giờ, một vấn đề mới lại nảy sinh,

one that doesn't show up in a cloud of dark smog,

không nằm ở những tầng sương mù đen đặc

but in rising seas,

mà ở mực nước biển dâng cao,

floods,

lũ lụt

and heat waves.

và sóng nhiệt lượng.

It's global climate change,

Đó là do biến đổi khí hậu toàn cầu.

and again, the main culprit is coal.

Thủ phạm chính yếu lại vẫn là than đá.

It's responsible for 44% of global carbon dioxide emissions,

Nó gây ra 44% lượng khí thải CO2,

which trap the sun's heat in the Earth's atmosphere,

giữ nhiệt lượng lại trong bầu khí quyển

instead of letting it escape.

thay vì để chúng thoát đi.

So now the question is how do we remove that bad stuff as well?

Câu hỏi đặt ra là: làm thế nào để loại bỏ những yếu tố xấu?

That's the idea behind cleaner coal.

Đó là ý tưởng về than đá sạch.

Creating cleaner coal is really about trying to contain its ill effects

Tạo ra than đá sạch thực chất là loại bỏ những ảnh hưởng xấu đến môi trường

with the help of special technologies that make the end product more acceptable.

bằng một số công nghệ đặc biệt để tạo ra sản phẩm có thể chấp nhận được.

Just like the most intriguing superheroes

Giống như mọi siêu nhân

often have their own dark powers to overcome,

đều phải vượt qua những khoảng tối của chính mình,

so we can try and keep coal's negative forces in check.

ta có thể thử kiểm soát những mặt xấu của than đá.

But why don't we just exterminate coal

Nhưng nếu phải tốn công làm sạch nó,

if it takes that much effort to clean it up?

sao không loại bỏ than đá luôn đi?

Simply, coal is extremely valuable to us, and it's easy to come by.

Đơn giản là vì, than đá vô cùng có giá trị và dễ dàng sử dụng.

Sau hàng triệu năm đè nén dưới lớp đất đá,

Compressed underground for ages,

coal holds chemical energy from plants

than đá hấp thụ năng lượng hóa học từ cây cối

that were fed from by the sun hundreds of millions of years ago,

được ánh nắng mặt trời nuôi dưỡng suốt hàng triệu năm,

long before humans evolved.

trước cả khi loài người xuất hiện.

That makes coal energy dense, meaning it can be burned 'round the clock.

Vậy nên, than đá có mật độ năng lượng dày có thể cháy nhiều giờ liền.

It's also cheap, if you ignore the pollution costs,

Nó lại còn rẻ, nếu bỏ qua những hậu quả môi trường

and should last us through the end of the 21st century.

và có thể cung cấp nhiên liệu cho đến cuối thế kỷ 21.

We've already got all the infrastructure in place for harnessing its power,

Ta cũng đã xây dựng đầy đủ cơ sở hạ tầng để khai thác năng lượng từ chúng.

and globally,

Trên thế giới, nhiều quốc gia đã bắt đầu

although countries are making a move

towards energy from cleaner and more renewable sources,

khai thác những nguồn nguyên liệu sạch và dễ tái tạo hơn.

there's no sign yet that coal use is slowing down.

Nhưng vẫn chưa có dấu hiệu nào cho thấy giảm tỉ lệ sử dụng than đá.

In fact, as of 2012,

Thật ra, riêng năm 2012,

over 1000 new coal plants have been proposed,

người ta đã thông qua kế hoạch mở hơn 1000 nhà máy sản xuất than đá

mostly in China and India.

phần lớn nằm ở Trung Quốc và Ấn Độ.

Since for the time being coal is here to stay,

Dẫu sao, đến giờ, than đá vẫn rất tiện lợi,

experts say that if we want to reduce its emissions' impact on the atmosphere,

chuyên gia có nói nếu muốn giảm ảnh hưởng từ khí thải vào không khí,

and slow down climate change,

kìm hãm quá trình biến đổi khí hậu,

we'll have to think of creative ways of reducing coal's destructive power.

ta phải sáng tạo ra cách giảm thiếu ảnh hưởng xấu từ than đá.

To do that, we need to strip it of its foul forces,

Để làm điều đó, phải loại bỏ năng lượng xấu khỏi chúng.

all that toxic carbon dioxide that causes havoc in the atmosphere.

Tất cả khí CO2 đang nhũng nhiễu bầu không khí.

Then, we need to store the CO2 somewhere else.

Sau đó, cần trữ CO2 vào một nơi khác.

This mission is called carbon capture and sequestration,

Đây là nhiệm vụ "bắt nhốt khí cacbon"

or CCS.

hay CCS.

And as if carbon dioxide were some evil genie we didn't want to escape,

Và nếu CO2 là loại ác thần mà ta không muốn để xổng,

once it has been separated from coal,

ngay khi tách chúng ra khỏi than đá,

we've devised ways to banish it underground.

cần nghĩ cách trục xuất chúng vào lòng đất.

We can do this by injecting it deep into the Earth,

Ta có thể bơm nó vào sâu dưới lòng đất

or by placing it deep under the ocean's surface.

hoặc dưới đáy đại dương.

Stripping away coal's negative elements can happen in three ways.

Có 3 cách để loại bỏ những yếu tố xấu khỏi than đá.

First, and most commonly,

Cách đầu tiên, thường dùng nhất là đốt than,

as coal burns,

the exhaust gas can be mixed with a compound called monoethanolamine.

khí thải sẽ được hòa vào một hợp chất mang tên monoethanolamine.

Like a forceful power-stripping magnet, this compound bonds to the CO2,

Như một nam châm cực mạnh, hợp chất này sẽ kết hợp với CO2,

yanking it out of the gas stream

loại bỏ nó khỏi dòng khí thải,

so it can be stored separately underground.

trữ riêng dưới lòng đất sâu.

Another method is to relieve coal of its CO2

Một phương pháp khác là "rửa sạch" CO2 ra khỏi than đá,

before it even has a chance to be released as exhaust.

trước khi nó có cơ hội thành khí thải thoát ra ngoài.

In this process, steam and oxygen swoop in to the rescue

Trong quá trình này, cần xử lý bằng hơi nước và oxygen

to convert coal into a special product called syngas,

để biến than đá thành sản phẩm đặc biệt mang tên syngas,

made up of carbon monoxide and hydrogen and some CO2.

gồm khí CO, hydrogen và một chút CO2.

Zap that with some water vapor,

Xịt cho chúng ít hơi nước,

and the carbon monoxide gets converted into carbon dioxide,

khí CO sẽ chuyển hóa thành CO2

which can be isolated.

và bị tách riêng ra.

The leftover hydrogen gas is then used as energy to generate electricity,

Khí hydrogen còn lại sẽ được sử dụng để tạo ra điện năng.

so there's an added bonus.

Đây có thể coi là phần thưởng thêm.

A third technique exposes coal to pure oxygen,

Phương pháp thứ 3 là cho than đá tiếp xúc với O2 tinh khiết,

instead of burning it in air.

thay vì đốt chúng ngoài không khí.

This creates exhaust gas with higher concentrations of carbon dioxide,

Phương pháp này tạo ra khí thải có mật độ CO2 dày hơn,

which makes it easy to isolate and to banish to the chasms below.

giúp dễ dàng tách chúng ra và chôn xuống đất.

All this can reduce emissions at a power plant by up to 90%,

Những phương pháp này có thể giảm lượng khí thải đến tận 90%.

but as with any superhero struggling with their destructive powers,

Nhưng cũng như mọi anh hùng tự đấu tranh với sức mạnh hủy diệt,

it takes a lot of effort to switch over from the dark side.

để rời khỏi phe ác cần tốn nhiều công sức.

So these positive pollution-busting forces,

Những phương pháp giảm thiểu ô nhiễm

although they're available,

đã có sẵn đấy

have barely been used in commercial power plants

nhưng nhà máy thương mại lại rất ít khi sử dụng.

because they cost a lot.

Bởi chúng tốn tiền.

But ultimately, the bigger problem is that in most parts of the world,

Vấn đề còn nghiêm trọng hơn khi trên thế giới,

it's still too easy and much cheaper to keep emitting carbon dioxide,

thải khí CO2 theo cách cũ thì dễ dàng và rẻ hơn nhiều,

and that makes it tempting to completely ignore coal's dark side.

thế nên, người ta cứ tảng lờ những mặt xấu của than đá.

In this case, the most powerful force for good is regulation,

Trong trường hợp này, ta cần đến sức mạnh của luật pháp.

the rules that can restrict the amount of carbon dioxide

Luật pháp có thể hạn chế lượng khí CO2

emitted from power plants,

thải ra từ nhà máy

and make energy companies around the world

khiến các công ty năng lượng

wary of what they put into the air.

phải thận trọng với những gì họ thải ra bầu khí quyển.

Until then,

Từ giờ đến đó,

every time you turn on a screen or flick a light switch,

mỗi khi bạn bật thứ gì lên, hãy nhớ rằng

coal is lurking in the background,

than đá lại ẩn nấp sau cánh gà

carrying its dark powers with it wherever it goes.

mang theo nguồn năng lượng hắc ám theo mỗi bước chân.