Is the Amazon Rainforest disappearing? - Anna Rothschild

Translator: Nguyễn Hoàng Chinh Nhân Reviewer: Ngọc Châu Phạm

You’re traveling down the Amazon when suddenly you spot a flash of pink.

Bạn đang di chuyển trên sông Amazon và bỗng thấy một tia sáng hồng.

It's a male Amazon river dolphin.

Nó là một con cá heo sông Amazon đực.

It's thought that the pinker he is,

Người ta nói rằng màu của nó càng hồng,

the more attractive he’ll be to a potential mate.

thì sẽ càng thu hút bạn đời tiềm năng.

This unique dolphin species is native to the Amazon,

Loài cá heo độc đáo này có nguồn gốc từ Amazon,

and its future is in peril.

và tương lai của nó đang lâm nguy.

As of 2022, humans have deforested 17% of the Amazon.

Tính đến năm 2022, con người đã tàn phá 17% diện tích rừng Amazon.

And scientists warn that we may be approaching a tipping point—

Và các nhà khoa học cảnh báo rằng chúng ta đang gần đến giới hạn—

when enough of the forest is lost that large swaths of the ecosystem die.

khi có đủ lượng rừng bị mất đi, những phần dải đất lớn của hệ sinh thái sẽ chết.

It’s like removing bricks from a house.

Nó giống như gỡ bỏ gạch khỏi một ngôi nhà.

Take one or two and the house will keep standing.

Lấy một hoặc hai viên thì ngôi nhà vẫn tiếp tục đứng vững.

But remove too many and the whole thing will start to cave in.

Nhưng loại bỏ quá nhiều thì toàn bộ ngôi nhà sẽ bắt đầu sụp đổ.

What happens in the Amazon affects the rest of the planet.

Những gì xảy ra ở Amazon sẽ ảnh hưởng đến phần còn lại của hành tinh.

To explore this relationship,

Để khám phá mối liên hệ này,

let’s examine what would happen if the entire Amazon disappeared.

chúng ta hãy xem điều gì sẽ xảy ra nếu toàn bộ Amazon biến mất.

The Amazon is sometimes called Earth's air conditioner.

Amazon đôi khi được gọi là điều hòa không khí của Trái đất.

Each day, the Sun beats down on its 390 billion trees.

Mỗi ngày, Mặt Trời chiếu sáng trên 390 tỷ cây.

The plants photosynthesize, opening their pores, and losing water to evaporation.

Thực vật quang hợp, mở lỗ khí và làm mất nước do bốc hơi.

This process, known as transpiration,

Quá trình này, được gọi là thoát hơi nước,

cools both the plant and the surrounding air,

làm mát cả thực vật và không khí xung quanh,

and helps form clouds that move over the forest.

và giúp hình thành các đám mây di chuyển trên rừng.

Through this, the Amazon cycles around 20 trillion liters of water daily.

Thông qua đó, Amazon giúp tuần hoàn khoảng 20 nghìn tỷ lít nước mỗi ngày.

If the rainforest disappeared,

Nếu rừng nhiệt đới biến mất,

there would be little transpiration to feed the rain clouds.

sẽ có rất ít sự thoát hơi nước để nuôi các đám mây gây mưa.

The heat from the Sun would radiate back into the atmosphere,

Nhiệt từ Mặt trời sẽ bức xạ trở lại bầu khí quyển,

forming chimneys of hot, dry air.

tạo thành các dòng không khí khô nóng.

The local temperature would increase by several degrees

Nhiệt độ tại nơi đó sẽ tăng thêm vài độ

and rainfall in the region would drop.

và lượng mưa trong khu vực sẽ giảm.

Crops and animals would die as the area—

Cây trồng và động vật sẽ chết khi khu vực—

home to 10% of the world’s known species and 30 million people— transforms.

là nơi sinh sống của 10% các loài được biết đến và 30 triệu người—biến đổi.

Villages would be stranded as rivers dry up.

Các ngôi làng sẽ gặp khó khăn khi dòng sông cạn kiệt.

Dead fish would contaminate the drinking water.

Cá chết sẽ làm ô nhiễm nguồn nước uống.

Air quality would plummet as wildfires spread.

Chất lượng không khí sẽ giảm mạnh khi cháy rừng lan rộng.

In fact, we’ve already started to see this during recent droughts.

Trên thực tế, chúng ta đã thấy điều này trong những đợt hạn hán gần đây.

And effects would stretch far beyond the Amazon.

Và các tác động này sẽ vượt xa khỏi Amazon.

Air circulates around the planet,

Không khí lưu thông trên khắp hành tinh,

so any change in temperature or pressure in one region

vậy bất kỳ sự thay đổi nào về nhiệt độ hoặc áp suất trong một khu vực

can influence currents and winds thousands of kilometers away.

đều có thể ảnh hưởng đến dòng chảy và gió cách xa hàng nghìn km.

These effects are hard to predict.

Những ảnh hưởng này rất khó dự đoán.

Some models estimate that losing just 40% of the Amazon

Một số mô hình ước tính rằng nếu chỉ mất 40% diện tích Amazon

would reduce rainfall in the agricultural center of Argentina

có thể làm giảm lượng mưa ở trung tâm nông nghiệp của Argentina

over 3,000 kilometers away.

cách đó hơn 3.000 km.

The complete disappearance of the rainforest and its water cycle

Sự biến mất hoàn toàn của rừng nhiệt đới và vòng tuần hoàn nước

could cause 50% of the snowpack to melt in the Sierra Nevadas,

có thể khiến 50% lượng băng bị tan chảy ở Sierra Nevadas

and a 20% reduction in rainfall in the coastal northwest United States.

và làm giảm 20% lượng mưa ở vùng duyên hải tây bắc Hoa Kỳ.

California’s Central Valley, which grows a quarter of the US’s food,

Thung lũng Trung tâm California, nơi trồng 1/4 lương thực của Hoa Kỳ,

could face dwindling water supplies.

có thể đối mặt với nguồn nước cạn kiệt.

We’d lose one of the world’s largest natural carbon sinks.

Ta sẽ mất một trong những bể chứa carbon tự nhiên lớn nhất thế giới.

Some scientists estimate that temperatures worldwide would rise an additional 0.25°C

Một số nhà khoa học ước tính nhiệt độ toàn cầu sẽ tăng thêm 0,25°C

above current climate predictions.

so với dự đoán khí hậu hiện tại.

And while that might sound small,

Và mặc dù điều đó nghe có vẻ nhỏ,

even a slight rise in global temperature can increase severe weather events

nhưng nhiệt độ tăng nhẹ trên toàn cầu có thể làm tăng thời tiết cực đoan.

and habitat loss.

và làm mất môi trường sống.

It’s a tragic irony that part of what makes the Amazon so valuable

Thật mỉa mai thay khi chính những gì mang lại giá trị của Amazon

is also the source of its destruction.

lại là nguồn gốc của sự hủy diệt chính nó.

By some estimates, exploiting the Brazilian Amazon

Theo một số ước tính, việc khai thác Amazon của Brazil

for farming, cattle ranching, and more

để làm nông, chăn nuôi gia súc, v.v.

generates the equivalent of up to 98 billion USD annually.

tạo ra giá trị tương đương lên tới 98 tỷ USD mỗi năm.

Yet by stopping deforestation and practicing fire management

Tuy nhiên, bằng cách ngăn chặn nạn phá rừng, thực hành quản lý hỏa hoạn

and sustainable agriculture,

và nông nghiệp bền vững,

some researchers predict the region could generate even more wealth

một số nhà nghiên cứu dự đoán khu vực này có thể tạo ra sự giàu có

than it currently does.

nhiều hơn hiện tại.

So how close are we to reaching a tipping point?

Vậy chúng ta đã gần đạt đến điểm tới hạn chưa ?

We probably won't know until it's too late.

Có lẽ chúng ta sẽ không biết cho đến khi quá muộn.

So far, the Amazon has remained resilient.

Cho đến nay, Amazon vẫn bền vững.

But its very existence relies on transpiration from trees

Nhưng sự tồn tại của nó phụ thuộc vào sự thoát hơi nước từ cây

to keep water cycling through it.

để giữ cho nước lưu thông qua nó.

Removing living trees in one location leaves the surrounding area dehydrated—

Loại bỏ những cây sống ở một vị trí khiến khu vực xung quanh bị mất nước—

and more vulnerable to drought and wildfires.

làm khu vực đó dễ bị hạn hán và cháy rừng hơn.

But there are steps we can take today.

Nhưng chúng ta có thể làm vài việc ngay hôm nay.

First, we can choose to buy products from companies

Đầu tiên, chúng ta có thể chọn mua sản phẩm từ các công ty

that refuse to procure from deforesters.

từ chối mua hàng từ những kẻ phá rừng.

Studies have shown that planting new trees can help restore the forest’s water cycle—

Nghiên cứu cho thấy trồng cây mới giúp phục hồi vòng tuần hoàn nước ở rừng—

though it takes a long time for them to capture as much carbon

mặc dù phải mất nhiều thời gian để chúng thu giữ lượng carbon

as an old growth tree.

như một cây trưởng thành lâu năm.

And native stewardship can have a huge impact.

Và việc quản lý bản địa có thể có tác động rất lớn.

There are over 1.5 million Indigenous people living in the Amazon.

Có hơn 1,5 triệu người bản địa sinh sống ở Amazon.

From 2001 to 2021, portions of the rainforest that weren’t managed

Từ năm 2001 đến năm 2021, các khu vực rừng nhiệt đới không được quản lý

by native people emitted 270 million metric tons of carbon to the atmosphere

bởi người dân bản địa đã thải ra 270 triệu tấn carbon vào khí quyển

thanks to deforestation and burning.

do nạn phá rừng và đốt rừng.

Yet during that same period,

Tuy nhiên, trong cùng thời kỳ đó,

portions managed by Indigenous people removed well over 300 million metric tons.

những vùng do người bản địa quản lý đã loại bỏ hơn 300 triệu tấn carbon.

The rewards of protecting the Amazon benefit all of us—

Phần thưởng cho việc bảo vệ Amazon có lợi cho tất cả chúng ta—

but the impact of destroying it is already being felt

nhưng tác động của việc phá hủy nó đã được cảm nhận

by those living there today.

bởi những người sống ở đó ngày nay.